Eunice Kag Loida—Huwaran nga mga Manunudlo

Subong mga alagad ni Jehova, nahibaluan naton nga ang paghatag sing epektibo nga relihiosong edukasyon sa aton kabataan isa ka serioso nga salabton. Bisan sa maayo gid nga kahimtangan, ini nga hilikuton mahimo maupangan sing madamong balagbag kag kabudlayan. Mas mabudlay pa gid ini kon ginaatubang sang isa ka Cristiano nga ginikanan ina nga hangkat sa sulod sang nabahinbahin sa relihion nga panimalay. Indi bag-o ina nga kahimtangan. Ginasugiran kita sang Kasulatan tuhoy sa isa ka ginikanan nga nakaatubang sing amo man nga kahimtangan sang unang siglo C.⁠E.

Ang pamilya sang babayi nga si Eunice nagapuyo sa Listra, isa ka siudad sa rehiyon sang Lacaonia sa bagatnan-sentral sang Asia Minor. Ang Listra isa anay ka gamay nga siudad nga indi kilala. Isa anay ini ka kolonya sang Roma nga ginatawag Julia Felix Gemina Lustra, nga gintukod ni Agustus Cesar agod sumpuon ang mga hilikuton sang mga bandido sa palibot nga mga duog. Si Eunice isa ka Judiya nga Cristiano nga nagapuyo sa nabahinbahin sa relihion nga panimalay upod sa iya Griego nga bana, sa iya anak nga lalaki nga si Timoteo, kag sa iya iloy nga si Loida.​—⁠Binuhatan 16:​1-3.

Mahimo gid nga diutay lamang ang mga Judiyo sa Listra, bangod wala sing ginasambit ang Biblia tuhoy sa isa ka sinagoga didto, bisan pa nga may nagapuyo nga mga Judiyo sa Iconio, mga 30 kilometros ang kalayuon. (Binuhatan 14:19) Gani mabudlay gid sadto para kay Eunice nga himuon ang iya pagtuo. Ang katunayan nga si Timoteo wala matuli sang matawo sia nagdul-ong sa pila ka iskolar sa paghinakop nga ginpamatukan ini sang bana ni Eunice.

Apang, wala nagaisahanon si Eunice sa iya pagtuo. Ginpakita nga si Timoteo gintudluan sa “balaan nga mga sinulatan” sang iya iloy kag sang iya lola sa iloy nga si Loida.⁠a Ginlaygayan ni apostol Pablo si Timoteo: “Magpadayon ka sa mga butang nga natun-an mo kag nahaylo nga patihan, nga nakahibalo kon kay sin-o mo natun-an ini kag nga kutob sa pagkabata nahibaluan mo na ang balaan nga mga sinulatan, nga makapaalam sa imo sa kaluwasan paagi sa pagtuo tuhoy kay Cristo Jesus.”​—⁠2 Timoteo 3:​14, 15.

Gintudluan “Kutob sa Pagkabata”

Sang magsiling si Pablo nga ang pagtudlo kay Timoteo tuhoy sa “balaan nga mga sinulatan” nagsugod “kutob sa pagkabata,” maathag ini nga nagakahulugan nga halin sa pagkalapsag. Ginapamatud-an ini sang iya paggamit sang Griegong tinaga nga (breʹphos) nga kinaandan nga nagapatuhoy sa bag-o nabun-ag. (Ipaanggid ang Lucas 2:​12, 16.) Busa serioso nga gintuman ni Eunice ang iya hatag-Dios nga katungdanan, nga wala nag-usik sing tion sa paghanas kay Timoteo sing maaga pa agod buligan sia nga magdaku nga isa ka matutom nga alagad sang Dios.​—⁠Deuteronomio 6:​6-9; Hulubaton 1:⁠8.

Si Timoteo “ginhaylo nga magpati” sa Makasulatanhon nga mga kamatuoran. Suno sa isa ka Griego nga diksionaryo, ang tinaga nga gingamit diri ni Pablo nagakahulugan sing “ginhaylo sing malig-on sa; ginpasalig” sing isa ka butang. Walay duhaduha nga nagkinahanglan sing nagakaigo nga tion kag panikasog sa pagpatudok sing amo kalig-on nga pagpati sa tagipusuon ni Timoteo, nga nagabulig sa iya nga mangatarungan sa Pulong sang Dios kag magtuo sa sini. Apang, maathag nga sanday Eunice kag Loida nangabudlay sing lakas nga tudluan si Timoteo sa Kasulatan. Kag daku gid ang naani nga padya sadtong diosnon nga mga babayi! Si Pablo makasulat kay Timoteo: “Nadumduman ko ang imo pagtuo nga wala sing bisan ano man nga pagkasalimpapaw, kag nga yara anay sa imo lola nga si Loida kag sa imo iloy nga si Eunice, apang nagasalig ako nga yara man sa imo.​—⁠2 Timoteo 1:⁠5.

Isa gid ka importante nga papel ang gintungdan nanday Eunice kag Loida sa kabuhi ni Timoteo! Tuhoy sini, ang manunulat nga si David Read nagsiling: “Kon nagpati ang apostol nga ang importante lamang amo ang personal nga pagkakumberti ni Timoteo, mahimo nga ginpahanumdom niya sia tuhoy sini sa gilayon. Apang ang una nga butang nga iya ginsiling tuhoy sa pagtuo ni Timoteo amo nga yari na ini kanday ‘Loida . . . kag Eunice.’ ” Ginapakita sang pinamulong ni Pablo tuhoy sa pagtuo nanday Loida, Eunice, kag Timoteo nga sa masami ang maaga Makasulatanhon nga edukasyon nga ginahatag sang mga ginikanan ukon bisan sang mga lolo kag lola sa puluy-an importante sa pagpat-od sa palaabuton nga pag-uswag sa espirituwal sang isa ka pamatan-on. Indi bala ina magapahulag sa mga miembro sang pamilya nga binagbinagon sing serioso ang ila ginahimo sa pagtuman sining katungdanan sa Dios kag sa ila kabataan?

Mahimo nga ginhunahuna man ni Pablo ang tuhoy sa sahi sang kahimtangan sa puluy-an nga ginpaluntad nanday Loida kag Eunice. Mahimo nga nagduaw ang apostol sa ila puluy-an sadtong iya una nga pagtener sa Listra, sadtong mga 47/48 C.⁠E. Mahimo nga amo sadto nga tion nga nakumberti sa Cristianismo ining duha ka babayi. (Binuhatan 14:​8-20) Ayhan ang mainit, malipayon nga kaangtanan nga natigayon upod sadtong pamilya amo ang nagpahulag kay Pablo nga patuhuyan si Loida subong ang “lola” ni Timoteo. Suno sa iskolar nga si Ceslas Spicq, ang Griegong tinaga nga iya gingamit (mamʹme, kon ipaanggid sa klasiko kag matinahuron nga teʹthe) isa ka “tinaga nga ginagamit sang bata sa pag-angga” sa iya lola, nga sa sining konteksto nagapakita sing “daku nga pagkasuod kag pagpalangga.”

Ang Paglakat ni Timoteo

Ang kahimtangan sang pag-asawahay ni Eunice sang magduaw si Pablo sa Listra sa ikaduha nga tion (mga 50 C.⁠E.) wala ginpaathag. Ginbulubanta sang madamo nga iskolar nga balo na sia sadto. Ano man ang matuod, sa idalom sang pagtuytoy sang iya iloy kag lola, si Timoteo nagdaku nga isa ka maayo nga pamatan-on, ayhan mga 20 anyos sia sadto nga tion. Maayo ang iya “reputasyon sa mga kauturan sa Listra kag sa Iconio.” (Binuhatan 16:2) Pat-od gid nga nagtudok sa tagipusuon ni Timoteo ang handum sa pagbantala sing maayong balita sang Ginharian, kay ginbaton niya ang pangagda ni Pablo nga magbiyahe upod sa ila ni Silas sa ila misyonero nga paglakbay.

Handurawa kon ano ang nabatyagan nanday Eunice kag Loida sang manuglakat na si Timoteo! Nahibaluan nila nga sang una nga pagduaw ni Pablo sa ila siudad, ginbato ang apostol kag ginbiyaan nga halos patay na. (Binuhatan 14:19) Gani indi mahapos para sa ila nga pasugtan si Timoteo nga maglakat. Mahimo gid nga ginpaligban nila kon daw ano kalawig sia nga mapahilayo kag kon bala makabalik pa sia nga luwas sa kapahamakan. Walay sapayan sadtong mga kabalaka, walay duhaduha nga ginpalig-on sia sang iya iloy kag lola nga batunon ining pinasahi nga pribilehiyo nga makabulig sa iya nga maalagad sing labi pa si Jehova.

Importante nga mga Leksion

Madamo ang matun-an gikan sa mahalungon nga pagbinagbinag tuhoy kanday Eunice kag Loida. Ginpahulag sila sing pagtuo nga padakuon si Timoteo sing maayo sa espirituwal. Ang hamtong, malig-on nga halimbawa sang diosnon nga debosyon nga ginapakita sang mga lolo kag lola sa ila mga kaapuhan kag sa iban mapuslanon gid sa bug-os Cristianong kongregasyon. (Tito 2:​3-5) Ang halimbawa ni Eunice nagapahanumdom man sa mga iloy nga may ditumuluo nga bana tuhoy sa katungdanan kag mga padya sing espirituwal nga pagtudlo sa ila kabataan. Kon kaisa ang paghimo sini mahimo nagakinahanglan sing daku nga kaisog, ilabi na kon nagapamatok ang amay sa relihiosong mga pagtuluuhan sang iya asawa. Nagakinahanglan man ini sing pagkamataktika, sanglit dapat tahuron sang Cristianong asawa ang pagkaulo sang iya bana.

Ang pagtuo, panikasog, kag pagbatas ni Loida kag ni Eunice ginpadyaan bangod nakita nila ang pag-uswag ni Timoteo sa espirituwal tubtob nga nangin isa sia ka ekselente nga misyonero kag manugtatap. (Filipos 2:​19-22) Sa karon man, ang pagtudlo sing Makasulatanhon nga mga kamatuoran sa aton kabataan nagakinahanglan sing tion, paumod, kag determinasyon, apang ang maayo nga resulta nagahimo sa tanan nga panikasog nga makalilipay. Madamong huwaran nga Cristianong pamatan-on nga gintudluan sing ‘balaan nga mga sinulatan kutob sa pagkabata’ sa nabahinbahin sa relihion nga puluy-an ang nagadala sing daku nga kalipay sa ila diosnon nga ginikanan. Kag matuod gid ang ginasiling sang isa ka hulubaton: ‘Ang nagbun-ag sa isa nga maalam mangin malipayon’!​—⁠Hulubaton 23:​23-25.

Si apostol Juan nagsiling tuhoy sa iya espirituwal nga kabataan: “Wala na ako sing daku pa nga rason sa pagpasalamat sangsa sining mga butang, sa pagpamati nga ang akon mga anak padayon nga nagalakat sa kamatuoran.” (3 Juan 4) Sa pagkamatuod, ang balatyagon nga ginpabutyag sa sining mga pinamulong nabatyagan man sang madamo nga nangin kaangay nanday Eunice kag Loida, duha ka huwaran nga manunudlo.

[footnote]