Kon Ngaa Masaligan Mo ang Tagna sang Biblia
SI Hari Pyrrhus sang Epirus sa naaminhan-nakatundan nga Gresya madugay nga nagpakig-away anay batok sa Emperyo sang Roma. Bangod luyag gid niya sing masaligan nga impormasyon tuhoy sa mangin resulta, naglakat sia agod magkonsulta sa altar sang orakulo sa Delphi. Apang ang sabat nga iya nabaton mahimo hangpon sa bisan diin sa masunod nga duha ka paagi: (1) “Nagasiling ako nga ikaw anak ni Æacus magalutos sa mga Romano. Maglakat ka, magbalik ka, indi gid ikaw mapatay sa inaway.” (2) “Nagasiling ako nga ang mga Romano magalupig sa imo, anak ni Æacus. Maglakat ka, indi na gid ikaw magbalik, mapatay ka sa inaway.” Ginpili niya nga hangpon ang sabat sang orakulo sa nahauna nga paagi kag busa nagpakig-away sia batok sa Roma. Nalutos gid si Pyrrhus.
Bangod sang amo nga mga kaso nakilala ang dumaan nga mga sabat sang orakulo nga dimaathag kag makalilibog. Apang kamusta naman ang tagna sang Biblia? Ang pila ka kritiko nagapati nga ang mga tagna nga masapwan sa Biblia pareho lang sa mga sabat sang orakulo. Ginahaumhaum sining mga kritiko nga ang mga tagna sang Biblia maalamon lamang nga pagtagna sa palaabuton nga mga hitabo sang tuman ka tuso kag mahantupon kaayo nga mga indibiduwal, nga sa masami sang saserdotenhon nga klase. Ginapatihan, nga paagi lamang sa eksperiensia ukon sa kalalangan sang ila pinasahi nga mga koneksion, mapanan-aw sining mga tawo ang kinaugali nga matabo sa pila ka kahimtangan. Paagi sa pagpaanggid sa nanuhaytuhay nga kinaiya sang mga tagna sang Biblia sa mga sabat sang orakulo, labi kita nga masangkapan sa paghimo sing nagakaigo nga konklusion.
Magkatuhay nga mga Punto
Ang tanda sang mga sabat sang orakulo amo nga indi ini maathag. Sa Delphi, halimbawa, ang ginhatag nga sabat ginmitlang nga indi maathagan. Bangod sini kinahanglan nga patpaton ini sang mga saserdote kag maghimo sing mga pulong nga sarang mapatpat sing magkatuhay. Ang isa ka kinaandan nga halimbawa sini amo ang sabat nga ginhatag kay Croesus, nga hari sang Lidia. Sang nagkadto sia sa altar sang orakulo, ginsingganan sia: “Kon si Croesus magtabok sa Halys, laglagon niya ang isa ka gamhanan nga emperyo.” Sa pagkamatuod, ang nalaglag nga “gamhanan nga emperyo” amo ang iya mismo! Sang nagtabok si Croesus sa suba sang Halys agod salakayon ang Capadocia, nalutos sia sa mga kamot ni Ciro nga Persianhon.
Kabaliskaran gid sa pagano nga mga sabat sang orakulo, ang mga tagna sang Biblia kilala sa pagkasibu kag pagkaathag sini. Ang isa ka halimbawa amo ang tagna nahanungod sa pagkapukan sang Babilonia, nga narekord sa Isaias nga tulun-an sa Biblia. Mga 200 ka tuig antes matabo ini, detalyado kag sibu nga gintagna ni manalagna Isaias ang pagkapukan sang Babilonia sa Medo-Persia. Ginsugid sang tagna nga ang ngalan sang mandadaug amo si Ciro, kag ginpahayag sini ang estratehiya mismo sang pagpamala sa depensa nga tulad-kanal nga suba kag sang pagsulod sa may pamakod nga siudad paagi sa bukas nga mga ganhaan. Tanan ini natuman sing sibu. (Isaias 44:27–45:2) Sibu man nga gintagna nga ang Babilonia indi na gid mapuy-an sa ulihi.—Isaias 13:17-22.
Binagbinaga, man, ang pagkaathag sining paandam nga ginpahayag ni manalagna Jonas: “Kap-atan pa ka adlaw, kag ang Ninive laglagon.” (Jonas 3:4) Maathag gid ini! Dramatiko gid kag maathag ang mensahe amo nga ang katawhan sang Ninive gilayon nga “nagtuo sa Dios, kag nagbantala sila sing puasa kag nagpanapot sing sako.” Bangod sang ila paghinulsol, wala ginpahanabo ni Jehova ang kalamidad sa mga taga-Ninive sadtong tion.—Jonas 3:5-10.
Ang mga sabat sang orakulo gingamit sa pagtigayon sing impluwensia sa politika. Pirme ginasambit sang mga manuggahom kag mga lider sa militar ang pagpatpat nga naluyagan nila agod itib-ong ang ila personal nga mga interes kag mga hilimuon, sa amo “nagapakunokuno nga [ini] halin sa Dios.” Apang, ang matagnaon nga mga mensahe sang Dios ginhatag nga wala nagapadala sa personal nga mga rason.
Sa pag-ilustrar: Ang manalagna ni Jehova nga si Natan wala magpugong sa pagsabdong sa nakasala nga si Hari David. (2 Samuel 12:1-12) Sa tion sang paggahom ni Jeroboam II sa napulo ka tribo nga ginharian sang Israel, ang mga manalagna nga sanday Oseas kag Amos matigdas nga naghukom sa rebelyuso nga hari kag sa mga sumalakdag niya bangod sang ila apostasya kag pagginawi nga wala nagapadungog sa Dios. (Oseas 5:1-7; Amos 2:6-8) Ilabi na nga matigdas ang paandam ni Jehova sa hari paagi sa ginpamulong ni manalagna Amos: “Magatindog ako nga may espada batok sa panimalay ni Jeroboam.” (Amos 7:9) Ang panimalay ni Jeroboam ginpapas.—1 Hari 15:25-30; 2 Cronica 13:20.
Sa masami, ang mga sabat sang orakulo may bayad. Ang isa nga nagabayad sing mas daku magabaton sing sabat nga naluyagan niya. Ang mga nagakadto sa altar sang orakulo sa Delphi nagabayad sing mahal para sa walay pulos nga impormasyon, sa amo nagapuno sa templo ni Apollo kag sa dugang pa nga mga edipisyo sing daku nga manggad. Sa kabaliskaran, ang mga tagna kag mga paandam sang Biblia ginahatag nga wala sing bayad kag wala sing bisan ano nga pagpasulabi. Amo sina ang kahimtangan walay sapayan sang posisyon ukon manggad sang tawo nga ginapatuhuyan sini, kay ang matuod nga manalagna indi mahamhaman. Ang manalagna kag hukom nga si Samuel sinsero nga nagpamangkot: “Kay sin-o bala kamot nakabaton ako sing hamham agod nga bulagon ko ang akon mga mata sa sini?”—1 Samuel 12:3.
Sanglit ang mga sabat sang orakulo matigayon lamang sa espesipiko nga mga duog, dapat manikasog sing daku ang isa ka indibiduwal sa pagkadto didto agod mabaton ini. Para sa kasarangan nga tawo, ang kalabanan sadtong duog mabudlay kaayo kadtuan bangod nahamtang ini sa mga lokasyon subong sang Dodona sa Bukid sang Tomarus sa Epirus kag sang Delphi sa mabukid nga sentral nga Gresya. Sa masami, ang mga manggaranon kag gamhanan lamang ang makakonsulta sa mga dios sa amo nga mga altar sang orakulo. Dugang pa, “ang kabubut-on sang mga dios” ginapahayag sa pila ka adlaw lamang sa bug-os nga tuig. Sa daku nga kabaliskaran, direkta nga ginpadala ni Jehova nga Dios ang iya matagnaon nga mga mensahero sa mga tawo agod ipahayag ang mga tagna nga kinahanglan nila mabatian. Halimbawa, sa tion nga gintapok ang mga Judiyo sa Babilonia, ang Dios sa dimagkubos may tatlo ka manalagna nga nagaalagad sa iya katawhan—si Jeremias sa Jerusalem, si Ezequiel sa mga tinapok, kag si Daniel sa kapital sang Emperyo sang Babilonia.—Jeremias 1:1,2; Ezequiel 1:1; Daniel 2:48.
Ang mga sabat sang orakulo masami nga ginahatag sing pribado agod nga ang isa nga nagabaton sini makagamit sang interpretasyon sini para sa iya kaayuhan. Sa kabaliskaran, ang mga tagna sang Biblia masami nga ginhatag sing dayag agod mabatian sang tanan ang mensahe kag mahangpan ang mga kahulugan sini. Madamong beses nga si manalagna Jeremias nagpahayag sing dayag sa Jerusalem, bisan pa nahibal-an niya nga ang iya mensahe wala maluyagan sang mga lider kag mga pumuluyo sang siudad.—Jeremias 7:1,2.
Sa karon, ang mga sabat sang orakulo ginatamod subong bahin sang dumaan nga maragtas. Wala ini sing praktikal nga kapuslanan para sa mga tawo nga nagakabuhi sa aton ital-ital nga mga tion. Wala sining mga sabat sang orakulo ang may kahilabtanan sa aton adlaw ukon sa aton palaabuton. Sa kabaliskaran gid, ang mga tagna sang Biblia bahin sang “pulong sang Dios [nga] buhi kag gamhanan.” (Hebreo 4:12) Ang natuman na nga mga tagna sang Biblia nagahatag sing halimbawa sang mga pagpakig-angot ni Jehova sa katawhan kag nagapahayag sang importante nga mga bahin sang iya mga katuyuan kag personalidad. Dugang pa, ang importante nga mga tagna sang Biblia matuman pa sa malapit nga palaabuton. Nagalaragway sang yara sa unahan, si apostol Pedro nagsulat: “Nagahulat kita sing bag-ong mga langit [ang langitnon nga Mesianikong Ginharian] kag bag-ong duta [isa ka matarong nga katilingban sang mga tawo] suno sa saad [sang Dios], kag sa sini magapuyo ang pagkamatarong.”—2 Pedro 3:13.
Ining malip-ot nga pagpaanggid sang tagna sang Biblia kag sang mga panagna sang orakulo sang butig nga relihion mahimo magdul-ong sa imo sa paghinakop sing kaanggid sa ginpahayag sa libro nga natig-uluhan The Great Ideas: “Kon tuhoy sa abanse nga ihibalo sang mortal nga mga tawo sa matabo, daw wala sing katulad ang Hebreong mga manalagna. Indi kaangay sang pagano nga mga manugpakot ukon manugpanagna, . . . indi na kinahanglan nga maggamit sila sing mga kinaadman ukon kagamitan agod mahantop ang mga tinago sang Dios. . . .
Indi kaangay sang ila sang mga orakulo, daw maathag gid ang kalabanan nga bahin sang ila mga tagna. Sa dimagkubos ang katuyuan amo ang pagpahayag, indi ang pagtago, sa plano sang Dios tuhoy sa mga butang subong nga luyag Niya Mismo nga mapanan-aw sang mga tawo ang kabubut-on sang Dios.”
Saligan Mo Bala ang Tagna sang Biblia?
Masaligan mo ang tagna sang Biblia. Sa katunayan, sarang mo himuon nga panguna nga butang sa imo kabuhi si Jehova kag ang katumanan sang iya matagnaon nga pulong. Ang tagna sang Biblia indi isa ka walay pulos nga rekord sang natuman na nga mga panagna. Madamong tagna nga masapwan sa Kasulatan ang nagakatuman karon ukon nagahulat pa nga matuman sa malapit nga palaabuton. Pasad sa nagliligad, makasalig gid kita nga matuman man ini. Sanglit ining mga tagna ilabi na nga nagapatuhoy sa aton mga tion kag nagadalahig sang aton mismo palaabuton, maayo gid kon binagbinagon naton ini sing serioso.
Masaligan mo gid ang tagna sang Biblia nga masapwan sa Isaias 2:2, 3: “Mahanabo sa ulihing bahin sang mga adlaw nga ang bukid sang balay ni Jehova tukuron sing malig-on sa putukputukan sang kabukiran . . . Kag madamong tawo ang pat-od nga magalakat kag magasiling: ‘Kari, kamo nga katawhan, kag magataklad kita sa bukid ni Jehova, . . . kag tudluan niya kita sang iya mga dalanon, kag magalakat kita sa iya mga banas.’” Sa karon, minilyon ka tawo ang nagabaton sa ginbayaw nga pagsimba kay Jehova kag nagatuon sa paglakat sa iya mga banas. Himuslan mo bala ang kahigayunan nga makatuon sing dugang pa tuhoy sa mga dalanon sang Dios kag magkuha sing sibu nga ihibalo nahanungod sa iya kag sa iya mga katuyuan agod nga makalakat sa iya mga banas?—Juan 17:3.
Ang katumanan sang isa pa ka tagna sang Biblia nagakinahanglan sing hilingagawon nga paghulag sa aton bahin. Nahanungod sa malapit nga palaabuton, ang salmista matagnaon nga nag-amba: “Kay ang mga nagahimo sing malaut utdon . . . Kay sa diutay pa nga tion, kag ang malauton wala na.” (Salmo 37:9,10) Ano sa banta mo ang kinahanglanon agod makalikaw sa nagahilapit nga kalaglagan sang mga malaut, lakip na ang mga nagayubit sa mga tagna sang Biblia? Ang amo man nga salmo nagasabat: “Ang mga nagalaum kay Jehova amo ang magapanag-iya sang duta.” (Salmo 37:9) Ang maglaum kay Jehova nagakahulugan sing bug-os nga pagsalig sa iya mga saad kag pagpahisuno sang aton kabuhi sa iya mga talaksan.—Hulubaton 2:21, 22.
Mangin ano ayhan ang kabuhi kon ang mga nagalaum kay Jehova magapanag-iya sang duta? Sa liwat, ginapahayag sang mga tagna sang Biblia nga ang isa ka mahimayaon nga palaabuton yara sa unahan sang matinumanon nga katawhan. Si manalagna Isaias nagsulat: “Sa sina nga tion ang mga mata sang mga bulag pamuklaton, kag ang mga igdulungog sang mga bungol mabuksan. Sa sina nga tion ang piang magalumpat subong sang usa, kag ang dila sang apa magaamba sa kalipay. Kay ang mga tubig magaguwa sa kahanayakan, kag ang mga ilig sa desyerto.” (Isaias 35:5, 6) Si apostol Juan nagsulat sining nagapasalig nga mga pulong: “Pahiran niya [ni Jehova] ang tagsa ka luha sa mga mata nila, kag wala na sing kamatayon, ukon kalisod ukon paghibi ukon kasakit pa. Ang nahaunang mga butang nagtaliwan. Kag ang Isa nga nagalingkod sa trono nagsiling: . . . ‘Isulat ini, kay ining mga pulong matutom kag matuod.’”—Bugna 21:4, 5.
Nahibaluan sang mga Saksi ni Jehova nga ang Biblia isa ka libro sang masaligan nga mga tagna. Kag nagaugyon gid sila sa pagpalig-on ni apostol Pedro: “May matagnaon kita nga pulong nga ginhimo nga mas pat-od; kag maayo ang inyo ginahimo sa pagtalupangod sa sini subong sa suga nga nagasiga sa madulom nga duog, tubtob sa ang adlaw magapamanagbanag kag ang bituon sa adlaw magasubang, sa inyo mga tagipusuon.” (2 Pedro 1:19) Ginalauman gid namon nga mapalig-on kamo sang matahom nga paglaum nga ginatanyag sang tagna sang Biblia sa palaabuton!
[Kahon/Mga laragway sa pahina 6]
ANG ALTAR SANG ORAKULO SA DELPHI amo anay ang labing bantog sa dumaan nga Gresya.
Ang makahililo nga alisngaw nagadala sa babayi nga saserdote sa kahimtangan nga daw nagakapunaw
[Mga laragway]
Ang babayi nga saserdote nagapungko sa isa ka altar kag nagahatag sang iya sabat subong orakulo
Ang iya mga ginamitlang ginpatihan nga nagaunod sing mga pahayag gikan sa dios nga si Apollo
[Mga Kapsion]
Altar: Gikan sa libro nga Dictionary of Greek and Roman Antiquities;
Apollo: The Complete Encyclopedia of Illustration/J. G. Heck
[Laragway sa pahina 7]
Ang mga panagna nga ginhatag sa altar sang orakulo sa Delphi indi gid masaligan
[Kapsion]
Delphi, Gresya
[Mga laragway sa pahina 8]
Masaligan mo sing bug-os ang tagna sang Biblia tuhoy sa bag-ong kalibutan