Ang Aton Pagtinguha Para sa Mas Malawig nga Kabuhi

“Ang tawo, nga natawo sa babayi, malip-ot sing kabuhi kag puno sing kagamo. Kaangay sang bulak nagaguwa sia kag ginakutol, kag nagapalagyo sia subong sang landong kag wala nagapadayon sa pagluntad.”—Job 14:1, 2.

BISAN karon pila lamang ang magapamatok sa sining ideya tuhoy sa kalip-uton sang kabuhi, walay sapayan nga ginsulat ini mga 3,500 ka tuig na ang nagligad. Wala pirme sing kaayawan ang mga tawo nga matilawan sing malip-ot ang labing maayo nga bahin sang kabuhi kag dayon magtigulang kag mapatay. Busa, nagdamo ang mga pamaagi sa pagpalawig sing kabuhi sa bug-os nga maragtas.

Sang panahon ni Job, ginkaon sang mga Egiptohanon ang mga pantog sang mga sapat sa walay pulos nga pagtinguha nga mapanumbalik ang ila pagkapamatan-on. Ang isa sang panguna nga mga tulumuron sang alchemy sang Edad Media amo ang paghimo sing isa ka elixir nga makahatag sing mas malawig nga kabuhi. Madamo nga alchemist ang nagpati nga ang ginpatubas sing artipisyal nga bulawan makahatag sing di-mamalatyon nga kabuhi kag nga ang pagkaon sa bulawan nga pinggan makapalawig sing kabuhi. Ginhunahuna sang dumaan nga Intsik nga mga Taoista nga sarang nila mabag-o ang kemika sang lawas paagi sa paggamit sing mga teknik subong sang pagpamalandong, pagginhawa nga mga ehersisyo, kag dieta kag sa amo matigayon ang pagkadi-mamalatyon.

Ang Espanyol nga manuglagulad nga si Juan Ponce de León kilala bangod sang iya walay kaayawan nga pagpangita sa tuburan sang pagkapamatan-on. Ang isa ka doktor sang ika-18 nga siglo nagrekomendar sa iya libro nga Hermippus Redivivus nga ang lamharon nga mga ulay bukuton sa isa ka diutay nga hulot sa panahon sang tigpamulak kag kolektahon sa mga botelya ang hangin nga ila ginapusnga kag gamiton subong nagapalawig-sing-kabuhi nga bulong. Indi na kinahanglan nga hambalon pa, wala sining mga metodo ang nagmadinalag-on.

Sa karon, pagkatapos sang mga 3,500 ka tuig nga ginrekord ni Moises ang pinamulong ni Job, ang tawo nakalakat na sa bulan, nakaimbento sing mga awto kag mga kompyuter, kag nakasayasat na sing atomo kag selula. Apang, walay sapayan sining tanan nga pag-uswag sa teknolohiya, kita gihapon “malip-ot sing kabuhi kag puno sing kagamo.” Matuod nga sa manggaranon nga mga pungsod ang kalawigon sang kabuhi nagdugang sing talalupangdon sangsa nagligad nga siglo. Apang resulta gid ini sang pag-uswag sa pag-atipan sa kapagros, sang mas epektibo nga mga tikang sa katinlo, kag sang mas maayo nga nutrisyon. Halimbawa, kutob sang tungatunga sang ika-19 nga siglo tubtob sa panugod sang katuigan 1990, ang promedyo nga kalawigon sang kabuhi sa Sweden nagtaas halin sa 40 pakadto sa 75 ka tuig para sa mga lalaki kag halin sa 44 pakadto sa 80 ka tuig para sa mga babayi. Apang nagakahulugan bala ini nga ang handum sang tawo nga mabuhi sing mas malawig napaayawan na?

Wala, bangod bisan pa sa pila ka pungsod madamo pa nga tawo ang nagakabuhi tubtob sa katigulangon, ang mga pulong nga ginsulat ni Moises sang nagligad nga mga tinuig naaplikar gihapon: “Ang mga adlaw sang amon mga tuig kapituan ka tuig; kag kon bangod sang pinasahi nga kabaskog ini kawaluan ka tuig . . . , kay maabtik ini nga nagalipas, kag sa malayo kami nagalupad.” (Salmo 90:10) Sa malapit nga palaabuton, makakita bala kita sing pagbag-o? Magakabuhi bala ang tawo sa tumalagsahon nga kalawigon? Binagbinagon sang masunod nga artikulo ini nga mga pamangkot.