Sugilanon sang Kabuhi

Ang Espirituwal nga Kapawa Nagasilak sa Natung-an nga Sidlangan

PANUGIRON NI NAJIB SALEM

Sang una nga siglo C.⁠E., ang kapawa sang Pulong sang Dios nagsilak gikan sa Natung-an nga Sidlangan kag naglab-ot tubtob sa ukbong sang duta. Sang ika-beinte nga siglo, ina nga kapawa nagbalik agod iwagan liwat ina nga bahin sang kalibutan. Tuguti ninyo ako nga isugid sa inyo kon paano ina natabo.

NATAWO ako sang 1913 sa banwa sang Amioun, sa naaminhan nga Lebanon. Amo yadto ang katapusan nga tuig sang daw malig-on kag matawhay nga kahimtangan sa kalibutan, kay nagdabdab ang Bug-os Kalibutan nga Inaway I pagkadason nga tuig. Sang natapos ang inaway sang 1918, ang Lebanon, nga nakilal-an anay nga perlas sang Natung-an nga Sidlangan, puraot kaayo kag mahuyang sa politika.

Sang 1920, sang ang serbisyo sa koreo ginbuksan liwat sa Lebanon, ang sulat nabaton gikan sa mga taga-Lebanon nga nagapuyo sa iban nga mga pungsod. Lakip sa ila amo ang akon mga tiyo nga sanday Abdullah kag George Ghantous. Nagsulat sila sa ila amay, si Habib Ghantous, nga akon lolo, nagasugid sa iya tuhoy sa Ginharian sang Dios. (Mateo 24:14) Bangod lamang sang pagsugid niya sa iya mga kasimanwa sang ginsulat sang iya kabataan, ang akon lolo ginyaguta. Ang mga tawo sa banwa nagpalapta sing huringhuring nga ginapalig-on kuno sang mga anak nga lalaki ni Habib ang ila amay nga ibaligya ang iya duta, magbakal sang asno, kag magbantala.

Ang Temprano nga Paglapnag Sang Kapawa

Sang masunod nga tuig, sang 1921, si Michel Aboud, nga nag-istar anay sa Brooklyn, New York, E.⁠U.⁠A., nagpauli sa Tripoli, sa Lebanon. Nangin isa sia ka Estudyante sang Biblia, ang tawag anay sa mga Saksi ni Jehova. Bisan pa ang kalabanan sang mga abyan kag mga paryente ni Utod Aboud wala magpamati sa mensahe sang Biblia, duha ka kilala nga tawo ang namati, ang propesor nga si Ibrahim Atiyeh kag ang dentista nga si Hanna Shammas. Sa katunayan, ginpagamit ni Dr. Shammas ang iya balay kag klinika agod hiwatan sang Cristianong mga miting.

Bata pa ako sang nagbisita sanday Utod Aboud kag Utod Shammas sa Amioun, diin ako nagapuyo. Daku gid ang epekto sa akon sang ila pagbisita, kag nagsugod ako sa pag-upod kay Utod Aboud sa pagbantala nga hilikuton. Pirme kami nga duha magkaupod sa ministeryo sa sulod sang 40 ka tuig, tubtob sang mapatay si Utod Aboud sang 1963.

Sa sulod sang mga tuig 1922 kag 1925, ang kapawa sang kamatuoran sa Biblia naglapnag sing daku sa madamo nga minuro sa naaminhan nga Lebanon. Mga 20 tubtob 30 ka tawo ang nagtipon agod maghinun-anon sa Biblia sa pribado nga mga puluy-an, subong sa puluy-an namon sa Amioun. Ginpakadto sang klero ang mga kabataan agod magpatikpatik sang mga lata kag magsinggit kag magsiyagit sa paninguha nga tublagon ang amon mga miting, gani kon kaisa nagatipon kami sa kagulangan sang mga pino.

Sang bata pa ako, bangod sang akon kakugi sa ministeryo​—⁠kag sa pagtambong sa tanan nga Cristianong miting⁠​—⁠​ginhayuan ako nga si Timoteo. Ang direktor sang eskwelahan nagmando sa akon nga mag-untat sa pagtambong sa ginatawag niya nga “ina nga mga miting.” Sang nangindi ako, ginpahalin ako sa eskwelahan.

Pagpanaksi sa mga Kadutaan sa Biblia

Wala madugay pagkatapos sang akon bawtismo sang 1933, nagpayunir ako, ang pagtawag sang mga Saksi ni Jehova sa bug-os tion nga ministeryo. Bisan pa diutay lang kami sadto, wala lamang kami nagbantala sa madamo nga minuro sa naaminhan nga bahin sang Lebanon kundi nakalab-ot man kami sa Beirut kag sa mga siudad sini kag tubtob sa bagatnan sang Lebanon. Sadto anay, nagalakat lang kami pirme ukon nagasakay sa asno, subong sang ginhimo anay ni Jesucristo kag sang iya unang-siglo nga mga sumulunod.

Sang 1936, si Yousef Rahhal, isa ka Saksi nga taga-Lebanon nga nakaistar sa Estados Unidos sa madamo nga tinuig, nagbisita sa Lebanon. Nagdala sia sang kasangkapan sa tunog kag duha ka ponograpo. Gintakod namon ang kasangkapan sa isa ka 1931 nga awto nga Ford kag naglakbay sa bug-os nga Lebanon kag Siria, dala ang mensahe sang Ginharian sa naligwin nga mga duog. Ang amplifier mabatian sa kalayuon nga sobra sa napulo ka kilometro. Ang mga tawo nagsaka sa atop sang ila mga balay sa pagpamati sa ginasiling nila nga mga tingog halin sa langit. Ang mga tawo sa mga uma nagbiya sang ila obra kag nagpalapit agod mamati.

Ang isa sang akon katapusan nga mga paglakbay upod kay Yousef Rahhal amo ang sa Aleppo, Siria, sang tigtulugnaw sang 1937. Antes sia magbalik sa Estados Unidos, naglakbay man kami sa Palestina. Ginduaw namon didto ang mga siudad sang Haifa kag Jerusalem, subong man ang mga minuro sa pungsod. Ang isa sang amon mga ginkontak amo si Ibrahim Shehadi, nga nakilala ko anay paagi sa sulat. Nag-uswag ang ihibalo ni Ibrahim sa Biblia amo nga sang tion sang amon pagduaw, nag-upod sia sa amon sa pamalaybalay nga ministeryo.​​—⁠Binuhatan 20:20.

Nalangkag man ako nga makilala si Propesor Khalil Kobrossi, isa ka debotado nga Katoliko nga nagtuon sang Biblia upod sa mga Saksi ni Jehova paagi sa sulat. Paano niya nakuha ang direksion sang mga Saksi sa Lebanon? Ti, sa isa ka balaligyaan sa Haifa, ginputos sang manugbaligya ang ginbakal nga groserya ni Khalil sa papel nga gingisi sa isa sang mga publikasyon sang mga Saksi ni Jehova. Ina nga papel may direksion namon. Makalilipay ang amon pagduaw, kag sang ulihi, sang 1939, nagkadto sia sa Tripoli agod magpabawtismo.

Sang 1937, si Petros Lagakos kag ang iya asawa nag-abot sa Tripoli. Sang masunod nga pila ka tuig, nakobrehan namon nga tatlo ang daku nga bahin sang Lebanon kag Siria, nagduaw sa mga tawo sa ila puluy-an dala ang mensahe sang Ginharian. Sang napatay si Utod Lagakos sang 1943, napalab-ot na sang mga Saksi ang espirituwal nga kapawa sa kalabanan nga mga siudad kag mga minuro sang Lebanon, Siria, kag Palestina. Kon kaisa, mga 30 sa amon ang nagsugod sakay sa salakyan ukon bus sing subong ka temprano sa alas tres sa kaagahon agod malab-ot ang naligwin nga mga duog.

Sang katuigan 1940, ginbadbad ni Ibrahim Atiyeh Ang Lalantawan sa Arabe. Pagkatapos sini, ginasulat ko sa kamot ang apat ka kopya sang magasin kag ginapadala ini sa mga Saksi sa Palestina, Siria, kag Egipto. Sadto nga mga adlaw sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II, daku ang pagpamatok sa amon pagbantala, apang padayon kami nga nakig-angot sa tanan nga mahigugmaon sa kamatuoran sang Biblia sa Natung-an nga Sidlangan. Personal ko nga gindrowing ang mga mapa sang mga siudad kag palibot nga mga minuro, kag amon ginpanikasugan nga mapalab-utan sila sing maayong balita.

Sang 1944, samtang nagasandukot pa ang Bug-os Kalibutan nga Inaway II, ginpangasawa ko si Evelyn, ang bata nga babayi sang akon kaupod nga payunir nga si Michel Aboud. Sang ulihi nakatigayon kami sing tatlo ka bata, isa ka babayi kag duha ka lalaki.

Pagpanghikot Upod sa mga Misyonero

Wala madugay pagkatapos sang inaway, ang una nga mga gradwado sa Eskwelahan sang Gilead para sa pagmisyonero nag-abot sa Lebanon. Subong resulta, ang una nga kongregasyon sa Lebanon ginporma, kag gintangdo ako subong company servant. Nian, sang 1947, si Nathan H. Knorr kag ang iya sekretaryo, si Milton G. Henschel, nagbisita sa Lebanon kag naghatag sing daku nga pagpalig-on sa mga kauturan. Sang ulihi madamo pa nga misyonero ang nag-abot, kag daku gid sila nga bulig para sa amon sa pag-organisar sang amon ministeryo kag sa pagdumala sang mga miting sa kongregasyon.

Sa isa sang amon mga paglakbay sa naligwin nga duog sa Siria, nakasugata kami sang pagpamatok gikan sa lokal nga obispo. Ginsumbong niya kami nga nagapanagtag sang iya ginatawag nga Zionistic nga mga publikasyon. Apang, antes pa sang 1948 ang mga klero masami nga nagatawag sa amon nga “mga Komunista.” Sini nga tion, gindakop kami kag gin-usisa sa sulod sang duha ka oras, nga sa sini man nga tion isa ka ekselente nga pagpanaksi ang nahatag.

Sang ulihi, ang huwes nga nagpamati sa kaso nagsiling: “Bisan pa nga ginapakamalaut ko ang buranguson [isa ka sahi sang hambal nga nagapatuhoy sa obispo] nga nagsumbong batok sa inyo, nagapasalamat ako sa iya kay naghatag ini sing kahigayunan sa akon nga makilala kamo kag mahibaluan ang inyo mga panudlo.” Nian, nagpangayo sia sing pasaylo bangod sang pagpanggamo sa amon.

Napulo ka tuig sang ulihi, samtang nagasakay sa bus pakadto sa Beirut, ginsugilanon ko ang akon katupad, nga isa ka enhinyero sa panguma. Pagkatapos sang pila ka minuto nga pagpamati sa amon pagtuluuhan, nagsiling sia nga nabatian niya na ini sa isa ka abyan sa Siria. Sin-o ina nga abyan? Ang huwes gali nga nagpamati sa amon kaso napulo ka tuig na ang nakaligad!

Sang katuigan 1950, ginduaw ko ang mga Saksi sa Iraq kag nag-upod sa ila sa pamalaybalay nga pagpanaksi. May madamo ako nga paglakbay sa Jordan kag sa West Bank. Sang 1951, isa ako sa apat ka Saksi nga nagkadto sa Betlehem. Ginsaulog namon ang Panihapon sang Ginuo didto. Sang temprano pa sadto nga adlaw ang tanan nga nagtambong sa selebrasyon nagsakay sa bus pakadto sa Suba Jordan, diin 22 ang ginbawtismuhan bilang simbulo sang ila dedikasyon kay Jehova. Kon makaatubang kami sing pagpamatok sa sina nga duog, nagasiling kami: “Nagkari kami sa pagsugid sa imo nga isa sang imo tumandok nga mga anak mangin Hari sa bug-os nga duta! Ngaa maakig ka? Dapat malipay ka pa!”

Nagabantala sa Tunga Sang mga Kabudlayan

Ang mga taga-Natung-an nga Sidlangan kinaandan na nga mabuot, mapainubuson, kag maabiabihon. Madamo ang interesado sa pagpamati sa mensahe sang Ginharian sang Dios. Matuod gid, wala na sing mas makapapagsik pa sangsa paghibalo nga sa dili madugay ining ginasaad sa Biblia matuman: “Ang Dios gid magaupod sa [iya katawhan]. Kag pahiran niya ang tagsa ka luha sa mga mata nila, kag wala na sing kamatayon, ukon kalisod ukon paghibi ukon kasakit pa.”​​—⁠Bugna 21:​3, 4.

Nasapwan ko nga ang kalabanan nga tawo nga nagapamatok sa amon hilikuton wala gid nakahangop sa amon hilikuton kag sa mensahe nga amon ginadala. Madamo ang ginhimo sang mga klero sang Cristiandad agod mangin malain ang impresyon sa amon! Gani, sang nagsugod ang inaway sibil sa Lebanon sang 1975 kag nagdugay sing sobra sa 15 ka tuig, ang mga Saksi nag-atubang sang madamo nga kabudlayan.

Isa ka bes, nagadumala ako sing isa ka pagtuon sa Biblia sa isa ka pamilya nga palasimba. Ang ila maayo nga pag-uswag sa pagtuon sa kamatuoran sa Biblia nagpaakig sa mga klerigo. Subong resulta, isa ka gab-i ginsulsulan sang lokal nga grupo sang relihion ang ila mga miembro nga ransakon ang balaligyaan sang pamilya, kag ginsunog nila ang mga baligya nga nagabili sang indi magkubos sa $10,000, U.⁠S. Sadto nga gab-i, nag-abot sila kag gindala ako sing pilit. Apang, nakapangatarungan ako sa ila lider, nagapaathag nga kon sila tunay gid nga mga Cristiano, indi sila dapat maggawi sa mapintas nga paagi. Bangod sina, ginpadulog niya ang salakyan kag ginpapanaug ako.

Sang isa pa ka tion, ginkidnap ako sang apat ka hurong. Pagkatapos sang madamo nga pagpamahog, ang ila lider, nga nagsiling nga tiruhon niya ako, hinali lang nga nagbag-o sang iya hunahuna, kag ginbuy-an ako. Duha sining mga lalaki ang ginbilanggo karon bangod sang pagpatay kag pagpangawat, kag ang duha naman ginpatay.

Iban nga mga Kahigayunan nga Makapanaksi

Pirme ako may kahigayunan nga maglakbay sa nagkalainlain nga mga pungsod. Isa ka bes, sang nagsakay ako sa eroplano halin sa Beirut pakadto sa Estados Unidos, nakatupad ko si Charles Malek, isa anay ka ministro para sa mga hilikuton sa luwas sang Lebanon. Namati sia sing maayo, nga nagapasalamat sa tagsa ka bersikulo nga ginabasa ko sa iya gikan sa Biblia. Sang ulihi, nagsiling sia nga nag-eskwela sia anay sa isa ka eskwelahan sa Tripoli diin ang maestro niya amo si Ibrahim Atiyeh, ang tawo nga ginsugiran sang akon ugangan nga lalaki sang kamatuoran sa Biblia! Si G. Malek nagsiling nga gintudluan sia ni Ibrahim nga tahuron ang Biblia.

Sa isa pa ka pagsakay sa eroplano, nakatupad ko ang tiglawas sang Palestina sa Nasyones Unidas. May kahigayunan ako nga sugiran sia sang maayong balita tuhoy sa Ginharian sang Dios. Ginpakilala niya ako sang ulihi sa pamilya sang iya manghod nga lalaki sa New York, kag pirme ko sila ginbisitahan didto. May paryente man ako nga nagatrabaho sa tinukod sang Nasyones Unidas sa New York. Ang akon pagduaw sa iya opisina sang isa ka adlaw naglawig sing tatlo ka oras, nga sadto nga tion nakapanaksi ako sa iya tuhoy sa Ginharian sang Dios.

Otsentay-otso anyos na ako karon, kag aktibo ako gihapon nga nagabulig sa pag-atipan sa mga responsabilidad sa kongregasyon. Ang akon asawa nga si Evelyn nagaalagad gihapon kay Jehova kaupod ko. Ang amon bata nga babayi nakapamana sang nagalakbay nga manugtatap sang mga Saksi ni Jehova, nga nagaalagad karon subong isa ka gulang sa kongregasyon sa Beirut. Ang ila bata nga babayi Saksi man. Ang amon kamanghuran nga anak nga lalaki kag ang iya asawa mga Saksi man, kag ang ila bata nga babayi yara man sa kamatuoran. Tuhoy sa amon subang nga bata nga lalaki, ang Cristianong pagtuo ginpatudok sa iya tagipusuon, kag nagalaum ako nga sa ulihi, batunon niya ini.

Sang 1933, gintangdo ako nga mag-alagad subong payunir​​—⁠ang nahauna sa Natung-an nga Sidlangan. Wala ako sing napili nga mas maayo pa nga dalanon sa kabuhi sangsa mag-alagad kay Jehova subong payunir sa tanan sining 68 ka tuig nga nagligad. Kag determinado ako nga maglakat sa espirituwal nga kapawa nga iya ginahatag.

[Retrato sa pahina 23]

Si Najib sang 1935

[Retrato sa pahina 24]

Upod ang “sound car” sa Kabukiran sang Lebanon, sang 1940

[Mga retrato sa pahina 25]

Sa ibabaw pa tuo halin sa ibabaw sa wala: si Najib, si Evelyn, ang ila bata nga babayi, si Utod Aboud kag ang subang nga bata nga lalaki ni Najib, sang 1952

[Retrato sa pahina 25]

Sa ubos (una nga raya): Sanday Utod Shammas, Knorr, Aboud, kag Henschel sa puluy-an ni Najib, sa Tripoli, sang 1952

[Retrato sa pahina 26]

Si Najib kag ang iya asawa, si Evelyn