Ngaa Nakig-away ang Dios sa mga Taga-Canaan?

“Laglagon ninyo sing bug-os ang mga Hithanon, ang mga Amornon, ang mga Canaanhon, ang mga Periznon, ang mga Hivhanon, kag ang mga Jebusnon, suno sa ginsugo sa inyo sang GINOO.”—DEUTERONOMIO 20:17, APD.

“Magpakighidait sa tanan nga tawo.”—ROMA 12:18.

NAGASUMPAKILAY bala ining duha ka teksto? Madamo ang indi makaintiende kon ngaa nagsugo ang Dios nga laglagon ang mga taga-Canaan, pero nagsiling man ang Biblia nga mangin mahidaiton sa tanan.a (Isaias 2:4; 2 Corinto 13:11) Para sa ila, ang mga sugo sang Dios daw nagabag-obag-o.

Kon puede ka makapamangkot sa Dios parte sini, ano ang isiling mo sa iya? Binagbinaga ang lima ka kinaandan nga pamangkot kag ang mga sabat sang Biblia.

1. Ngaa ginpahalin ang mga taga-Canaan? Masiling naton nga iskwater ang mga taga-Canaan kay ang duta nga ginaistaran nila, indi ila. Ngaa? Mga 400 ka tuig antes sini, nagpromisa ang Dios sa matutom nga tawo nga si Abraham nga ang iya mga kaliwat magaistar sa Canaan. (Genesis 15:18) Gintuman sang Dios ini nga promisa sang ginpaistar niya diri ang mga kaliwat ni Abraham nga amo ang pungsod sang Israel. Mahimo magsiling ang iban nga may kinamatarong ang mga taga-Canaan kay didto na sila nga daan nagaistar. Pero, bangod ang Dios amo ang Soberano sang uniberso, sia gid lang ang may kinamatarong kon sin-o ang gusto niya nga paistaron sa isa ka lugar.—Binuhatan 17:26; 1 Corinto 10:26.

2. Ngaa wala na lang ginpaistar sang Dios ang mga taga-Canaan upod sa mga Israelinhon? “Indi ninyo sila pagtuguti nga mag-estar sa inyo,” paandam sang Dios parte sa mga taga-Canaan, kay maimpluwensiahan nila kamo “sa pagpakasala sa akon. Kon magsimba kamo sa ila mga dios-dios, sigurado nga mangin siod ini sa inyo.” (Exodo 23:33, APD) Sang ulihi, ginsilingan ni propeta Moises ang Israel: “Bangud sa pagkamalaut sining mga pungsud ang GINOO nga imo Dios [nagtabog] sa ila.” (Deuteronomio 9:5) Daw ano gid bala kalain ang mga taga-Canaan?

Lapnag gid sa Canaan ang imoralidad, pagsimba sa mga diosdios, kag ang paghalad sa mga lapsag. Ang istoryador sang Biblia nga si Henry H. Halley nagsiling nga nakutkutan sang mga arkeologo ang “madamo gid nga banga nga may tul-an sang mga lapsag nga ginhalad kay Baal [kilala nga dios sang mga taga-Canaan].” Nagsiling pa sia: “Ang bilog nga lugar nangin patyo na sang mga bag-ong bun-ag. . . . Ang mga taga-Canaan nagasimba paagi sa paayaw nga pagpakighilawas subong ritwal nga ginahimo nila sa atubangan sang ila mga dios. Dayon, ginapatay nila ang ila kamagulangan nga bata kag ginahalad ini. Ang bug-os nga pungsod sang Canaan daw pareho sa Sodoma kag Gomorra. . . . Ang mga arkeologo nga nagkutkot sa kagulub-an sang mga siudad sang Canaan natingala kon ngaa wala ini dayon ginlaglag sang Dios.”

3. May malaut man nga mga tawo sa iban nga lugar sadto, ngaa mga taga-Canaan lang ang ginpamatay sang Dios? Ang iban nga makasasala sang una ginlaglag man sang Dios. Sang ‘naglapta ang kalautan sa kalibutan’ sang adlaw ni Noe, nagpadala ang Dios sing daku nga baha nga naglaglag sa tanan nga tawo magluwas lang sa pamilya ni Noe. (Genesis 6:11; 2 Pedro 2:5) Ginlaglag man sang Dios ang siudad sang Sodoma kag Gomorra sang ang sala sang mga pumuluyo diri ‘tama na kabug-at.’ (Genesis 18:20; 2 Pedro 2:6) Ginhukman man niya ang Ninive, nga kapital sang Asiria, ang siudad nga “madamo sang ginpamatay nga mga tawo.” Pero, wala niya ini ginlaglag sang naghinulsol ang mga pumuluyo didto. (Nahum 3:1; Jonas 1:1, 2; 3:2, 5-10) Ginlaglag sang Dios ang mga taga-Canaan para maproteksionan ang mga Israelinhon kay sa ila pungsod magahalin ang Mesias.—Salmo 132:11, 12.

4. Ang ginhimo bala sang Dios sa mga taga-Canaan nagapakita nga wala sia sing gugma? Mahimo magsiling ang iban nga daw wala sing gugma ang Dios kay ginlaglag niya ang mga taga-Canaan. (1 Juan 4:8) Pero kon usisaon gid naton, nagapakita ini sang iya gugma.

Madugay na nga nahibaluan sang Dios nga nagapadulong sa kalainan ang mga taga-Canaan. Pero wala niya dayon sila ginlaglag, kundi naghulat pa sia sing 400 ka tuig asta nga “mapuno” na sia sa ila kalautan.—Genesis 15:16.

Sang sobra na gid ang kalautan sang mga taga-Canaan kag wala na sing tsansa nga magbag-o pa, ginlaglag sila ni Jehova. Pero, wala niya sila tanan ginpamatay. Ngaa? Kay ang iban handa pa nga maghinulsol. Si Rahab kag ang mga Gabaonhon ginpakitaan sang kaluoy kay nagbag-o sila.—Josue 9:3-11, 16-27; Hebreo 11:31.

5. Paano mahimo sang mahigugmaon nga Dios nga magpatay sang tawo? Natural lang ini nga ipamangkot kay malain gid man ang pagpatay. Pero ang matuod, ang gugma sang Dios amo ang rason kon ngaa nahimo niya ini sa mga malaut. Sa pag-ilustrar: Kon magkalamayo ukon mag-gangrena ang kamot ukon tiil sang isa ka pasyente, wala na sing mahimo pa ang mga doktor kundi utdon ini. Indi man ini tani gusto sang maayo nga doktor, galing nagaulikid sia sa pasyente. Kay kon indi niya ini paghimuon, malapta ang impeksion kag mahimo mapatay ang pasyente.

Sing kaanggid, wala man nalipay si Jehova sa pagpatay sa mga taga-Canaan. Sia mismo nagsiling: “Wala ako nagakalipay kon may mapatay nga malaot nga tawo.” (Ezequiel 33:11, APD) Isa pa, katuyuan sang Dios nga ang Mesias magahalin sa pungsod sang Israel kag amo ang magaluwas sa mga nagapakita sang pagtuo sa iya. (Juan 3:16) Gani, indi pagpabay-an sang Dios nga malatnan ang mga Israelinhon sa kalautan sang mga taga-Canaan. Amo nga nagsugo sia nga utdon ukon pahalinon ang mga taga-Canaan bangod ginahigugma gid sang Dios ang iya matutom nga mga sumilimba.

Mga Benepisyo Para sa Aton

Ang Roma 15:4 nagsiling: “Ang tanan nga butang nga ginsulat sadto ginsulat sa pagtudlo sa aton, agod paagi sa aton pagbatas kag paagi sa lugpay gikan sa Kasulatan makatigayon kita sang paglaum.” Ano ang matun-an naton sa natabo sa Canaan kag paano ini makahatag sing paglaum sa aton?

Madamo kita sing matun-an sa sini nga hitabo. Halimbawa, ginkaluy-an sang Dios si Rahab kag ang mga Gabaonhon kay nagtuo sila sa iya. Ginapakita lamang sini nga puede gid naton mapahalipay ang Dios bisan ano pa nga sala ang nahimo naton sang una.—Binuhatan 17:30.

Ang natabo sa Canaan nagahatag man sa aton sing paglaum kon ano ang pagahimuon sang Dios sa palaabuton. Ginapasalig kita sini nga indi niya pagtugutan nga padayon nga halitan sang malaut ang maayo. Ang Biblia nagsiling nga dali na lang laglagon sang Dios ang tanan nga malaut. Pero luwason niya ang mga nagahigugma sa iya kag paistaron sila sa isa ka matarong kag bag-o nga kalibutan. (2 Pedro 2:9; Bugna 21:3, 4) Sa sina nga tion, matuman na ining makapaumpaw nga mga tinaga: “Hulata ang GINOO, kag bantayi ang iya dalanon, kag sia magapataas sa imo sa pagpanubli sang duta; kon ang malauton utdon makita mo ini.”—Salmo 37:34.

[Nota]

[Kahon sa pahina 14]

Ginasuportahan Bala sang Biblia ang Inaway?

Bangod ginsugo sang Dios ang mga Israelinhon nga laglagon ang mga taga-Canaan, buot bala silingon nga puede makig-away ang mga pungsod subong? Indi. Binagbinaga ining tatlo ka rason:

▪ Ang Dios wala na subong sang may ginapaboran nga pungsod. Sang ginsikway sang mga Israelinhon si Jesus subong Mesias, wala na nila ginarepresentar ang Dios kag wala na sila sing awtoridad nga magpanglaglag. (Mateo 21:42, 43) Gani, ginkabig ni Jehova ang Israel nga pareho na lang sa iban nga pungsod. (Levitico 18:24-28) Sugod sadto, wala na sing pungsod nga makasiling nga ginasuportahan sang Dios ang ila pagpakig-away.

▪ Wala na naghatag si Jehova sing espesipiko nga lugar para istaran sang iya mga sumilimba. Sa baylo, ang iya mga alagad nagaistar sa bug-os nga duta “sa tanan nga pungsod kag tribo.”—Bugna 7:9; Binuhatan 10:34, 35.

▪ Ginpakita ni Jesus nga indi dapat makig-away ang iya mga sumulunod. Sang dali na lang atakehon ang Jerusalem, wala niya ginsugo ang iya mga disipulo nga magpabilin pa didto kag magbato. Kundi ginsilingan niya sila nga malagyo, kag amo gid sini ang ila ginhimo. (Mateo 24:15, 16) Ang matuod nga mga Cristiano wala nagaentra sa inaway, kundi nagasalig sila sa Ginharian sang Dios, nga amo ang magadula sang tanan nga kalautan sa duta.—Daniel 2:44; Juan 18:36.

[Retrato sa pahina 15]

Ginapakita sang halimbawa ni Rahab nga mapahalipay sang bisan sin-o ang Dios kon gustuhon niya