Ano ang Dapat Ko Mahibaluan Parte sa Seksuwal nga Pag-atake?​—Bahin 1: Mga Pamaagi Para Makalikaw

Ano ang seksuwal nga pag-atake?

Bisan pa lainlain ang legal nga kahulugan sini sa tagsa ka lugar, sa kabilugan ang “seksuwal nga pag-atake” mahimo magpatuhoy sa seksuwal nga buhat nga indi mo gusto, kag kon kaisa gingamitan sing puersa. Mahimo malakip sa sini ang seksuwal nga pag-abuso sa mga bata ukon tin-edyer, incesto, paglugos, kag seksuwal nga pag-abuso nga ginahimo sang mga tawo nga ginasaligan naton pareho sang mga doktor, manunudlo, ukon mga lider sang relihion. Ang iban nga biktima, nga gin-atake sa hambal man ukon pisikal, ginapahog nga may malain nga matabo sa ila kon manugid sila.

Suno sa isa ka surbe, sa United States lamang, halos 250,000 ka tawo kada tuig ang nagreport nga nabiktima sila sang seksuwal nga pag-atake. Halos katunga sa ila ang nagaedad sing 12 asta 18.

Ang dapat mo mahibaluan

• Ginapakamalaut sang Biblia ang seksuwal nga pag-atake. Mabasa naton sa Biblia ang parte sa guban sang mga manyak nga gusto maglugos sa duha ka lalaki nga nagkadto sa siudad sang Sodoma mga 4,000 ka tuig na ang nagligad​—ang daku nga rason kon ngaa ginlaglag ni Jehova ato nga siudad. (Genesis 19:4-​13) Dugang pa, ang Kasuguan nga ginhatag kay Moises mga 3,500 ka tuig na ang nagligad nagadumili sang incesto, lakip ang seksuwal nga pag-atake sa kapamilya.​—Levitico 18:6.

• Ang kalabanan sini masami nga ginhimo sang mga kakilala mismo sang biktima. “Ang duha sa kada tatlo ka kaso sang paglugos, ginhimo sang kakilala mismo sang biktima,” siling sang libro nga Talking Sex With Your Kids. “Indi sia estranghero nga maggua lang gulpi halin sa dulom.”

• Ang seksuwal nga pag-atake nagakatabo sa pareho nga lalaki kag babayi. Sa United States, mga 10 porsiento sang biktima, mga lalaki. Suno sa Rape, Abuse & Incest National Network (RAINN), ang mga lalaki nga nabiktima “mahimo mahadlok nga basi mag-agi sila” ukon nga “indi sila tunay nga lalaki.”

• Indi katingalahan nga ang seksuwal nga pag-atake nagakatabo bisan diin. Suno sa Biblia sa “katapusan nga mga adlaw” madamo ang “indi mapinalanggaon” kag mangin “mabangis” kag “wala sing pagpugong sa kaugalingon.” (2 Timoteo 3:​1-3) Ini nga mga batasan makita gid sa mga tawo nga nagapanghimulos sang iban.

• Ang seksuwal nga pag-atake indi sala sang biktima. Wala sing isa nga dapat himuslan. Ang naghimo sini amo ang lamang nga may salabton sa sala nga iya ginhimo. Pero, may mahimo ka para malikawan ini.

Ang puede mo himuon

• Mangin handa. Hibalua sing abanse ang himuon mo kon may isa​—bisan ang imo ka-deyt ukon paryente​—nga magtinguha nga puersahon nga ka nga maghimo sing seksuwal nga buhat. Ang hoben pa nga si Erin nagpanugyan nga para mangin handa ka sa bisan ano nga pagpilit sang kaupdanan, puede mo ini idramadrama kag planuhon ang imo himuon. “Daw kinaraan na ini,” siling niya, “pero sa realidad, makabulig ini sa imo nga indi mabiktima.”

  Ang Biblia nagasiling: “Padayon nga bantayi sing maayo nga ang inyo paglakat indi kaangay sang indi maalam kundi sang maalam nga mga tawo, . . . bangod ang mga adlaw malaut.”​—Efeso 5:​15, 16.

  Pamangkuta ang imo kaugalingon: ‘Ano ang himuon ko kon indi ako komportable sa pagtandog sang isa akon?’

• Plano para makapalagyo. Ang RAINN nagrekomendar nga maghimo ka sang “code upod sa imo mga kapamilya ukon mga abyan, para kon indi ka komportable matawgan mo sila kag masugiran sini, nga indi mabal-an sang iban. Puede ka sugaton sang imo mga abyan ukon kapamilya ukon makahimo sila sing paagi para makahalin ka.” Indi mo maagyan ang grabe nga kalisod kon likawan mo nga daan ang delikado nga mga sitwasyon.

  Ang Biblia nagasiling: “Makita sang tawo nga maalamon ang katalagman kag nagapanago sia, apang ang kulang sing kinaalam nagadiretso lang kag nagaantos sang malain nga resulta.”​—Hulubaton 22:3.

  Pamangkuta ang imo kaugalingon: ‘Ano ang akon nahimo nga plano para makapalagyo?’

  

• Magbutang sing limitasyon kag sunda ini. Halimbawa, kon naga-deyt ka, dapat ninyo kasugtan kon ano nga paggawi ang nagakaigo kag indi. Kon sa banta sang imo ka-deyt kaladlawan ang pagbutang sing limitasyon, panahon na nga mangita ka sing iban​—isa nga magarespeto sang imo pagpati kag mga ginapabaloran.

  Ang Biblia nagasiling: “Ang gugma . . . wala ini nagagawi sing indi nagakaigo, wala ini nagapangita sang kaugalingon nga kaayuhan.”​—1 Corinto 13:​4, 5.

  Pamangkuta ang imo kaugalingon: ‘Ano ang akon ginapatihan kag mga ginapabaloran? Ano nga paggawi ang indi nagakaigo?’