‘Mga Kamatay sa Nagakalainlain nga mga Duog’
ANG dimatupungan nga kamatay isa ka gintagna nga bahin sang “tanda sang presensia [ni Jesucristo] kag sang konklusion sang sistema sang mga butang.” (Mateo 24:3) Gindugang sang manunulat sang Ebanghelyo nga si Lucas ining detalye nga wala ginsambit sa mga kasaysayan nanday Mateo kag Marcos. (Mateo, kapitulo 24 kag 25; Marcos, kapitulo 13) Ang hinali nga paglutaw sang mga epidemia kag makahalapay nga balatian mahanabo sa “nagakalainlain nga mga duog” sa katapusan nga mga adlaw. (Lucas 1:3; 21:11) Sa diin mahimo magahalin ina nga mga balatian?
“Madamong virus ang nahibaluan sang mga sientipiko nga nagapanago sa tropiko sa bagay nga—paagi sa diutay nga bulig gikan sa kinaugali—sarang makakutol sing mas madamo nga kabuhi sang sa makutol sang epidemia nga AIDS,” siling sang balasahon nga Science News. “Bisan pa ang imbentaryo sa virus sang kalibutan nagapabilin nga malig-on, siling sang mga mananalawsaw, ang tropiko nakatago na sing bastante nga ‘posible’ nga virus sa pagpapas sa daku nga bahin sang populasyon sang Duta.”
Ang nagahimo sa aton panahon nga isa ka dag-on sang dugang nga pagkaluya amo ang madasig nga pagdamo sang populasyon sang duta kag ang daku pa nga kinahanglanon sang gutok nga kalibutan. “Ginapakita sang maragtas nga ang hinali nga paglutaw sang virus nga nagabutang sa katalagman sang kabuhi masunson nga nagasunod kon ang mga tawo nagasaylo sa wala nalagulad nga duta ukon kon ang kahimtangan sang pagkabuhi sa uma nag-usmod sa mga paagi nga nagaagda sing bag-ong guban sang mga virus,” siling sang Science News. Kon ang mga tawo nagasulod sa indi anay makadtuan nga mga lugar nga may virus, masunson nga nagasunod ang bag-ong mga epidemia nga tuga sang virus. Amo man kon ang mga insekto nagapasangkad sang ila sakop kon ang klima sa bug-os nga globo nagabalhin. “Dugang pa,” siling sang magasin, “ang modernong mga teknolohiya sa medisina subong sang pagtayhon kag pagtransplant naghatag sa mga virus sing bag-ong paagi sa pagsulusaylo sa mga tawo. Amo man ang lainlain nga mga pagbalhin sa katilingban kag batasan, halin sa mga tawo nga palalakbay sa tunga sang mga manggaranon kag kilala pakadto sa pag-ambitay sing dagom sa tunga sang mga nagiyan sa droga.”
“Ang karon nga maragtas nagahatag sing maathag nga mga halimbawa sang pagsumpungangay sang mga virus sa nabaw-ing nga mga lugar nga mahimo nagapaandam sang hinali nga paglutaw sa masangkad pa sa palaabuton,” dugang sang artikulo. Ang mga halimbawa amo: ang dikilala anay nga Marburg nga virus, isa ka makamamatay nga virus sa tropiko nga nagpabudlay sa madamong sientipiko sa Nakatundan nga Alemanya sang talipuspusan sadtong 1960; ang virus nga nagatuga sang Rift Valley nga hilanat nga naglaton sa minilyon kag nagpatay sa linibo sa Egipto sadtong 1977; ang topiko nga Ebola nga virus nga naglaton sa kapin sa isa ka libo ka tawo sa Zaire kag Sudan sadtong 1976 kag nagpatay sa mga 500, madamo sa ila mga doktor kag mga nars nga nagabulong sa mga biktima sini.
Ang makahalapay nga pagsalakay sang virus kis-a lang mapaktan sing abanse. “Sadtong 1918, halimbawa, isa ka virus sang trangkaso ang naglapnag sa palibot sang globo, nagpatay sa ginabulubanta nga 20 milyones ka tawo,” siling sang Science News. “Sining karon lang, ang paglutaw sa tawo sang isa ka virus nga ayhan nagpuyo lamang anay sa mga amó sa Aprika nagsalakay liwat sa kalibutan nga wala nakapangaman. Ang AIDS nga virus naglaton sa 5 milyones tubtob 10 milyones ka tawo sa 149 ka pungsod, suno sa bulubanta sang World Health Organization. Apang walay sapayan sang tanan nga igtalupangod nga natigayon sining pinakaulihi nga kalalat-an, nagahulat sa aton ang butang nga labi pa ka makangilidlis, kahadlok sang madamong virologo.”
Makasulubo man ang mga kamatay, bahin ini sang hubon nga tanda sang presensia ni Jesus sa himaya sang Ginharian, lakip ang mga bahin subong sang inaway, tiggulutom, kag mabaskog nga mga linog. (Marcos 13:8; Lucas 21:10, 11) Ang mga bahin isa man ka rason sa pagkasadya, kay si Lucas nagadugang sang mga pinamulong ni Jesus: “Karon kon ining mga butang magsugod sa pagkahanabo, maghangad kamo kag bayawa ang inyo mga ulo, kay ang pagtubos sa inyo nagapalapit.”—Lucas 21:28.