Gintuman Niya ang Dios nga Gumalahom sang sa mga Tawo

“Tumanon namon ang Dios nga gumalahom sang sa mga tawo.”

HALOS 2,000 ka tuig ang nagligad, ining maisog nga pinamulong nabatian sa tiliponan sang Sanhedrin sa Jerusalem. Isa ka grupo sang nahaunang-siglo nga mga Cristiano ang ginausisa sang Judiyong mataas nga saserdote. Gindakop sila sa templo samtang nagapanudlo sila sa kadam-an sang tawo. Ang anghel ni Jehova nagsugo sa ila nga magkadto didto kag magbantala sang Pulong sang Dios. Ginsilingan sila sang mga saserdote nga indi. Sin-o ang imo tumanon sa sina nga kahimtangan? Ang mga Cristiano wala nagduhaduha. Tumanon nila ang Dios subong gumalahom sang sa mga tawo.—Binuhatan 5:17-32.

Sa sulod sang madamong siglo nga nagligad kutob sadto, ang iban nag-ilog sinang maisog nga halimbawa sang ang relihioso nga mga lider, kaangay sang nahaunang-siglo nga Judiyong mga saserdote, wala mamati sa kamatuoran kag nagtinguha sa pagpugong sa iban sa pagpamati sa sini. (Mateo 23:13) Sadtong pamuno sang ika-15 ka siglo, si John Husa (1371–1415) nagbungat man sina nga pinamulong sang ginmandoan sia nga indi magbantala sa iya lugar sa Bohemia (bahin sang modernong Czechoslovakia). Ginkilala niya ang supremo nga awtoridad sang Dios kag sang Iya Pulong sadto nga tion nga ang papa kag ang iglesia amo ang ginkabig anay nga supremo sang halos bisan sin-o. Paano niya natigayon ini nga tindog?

Ginhalinan sang Panudlo sa Biblia ni Hus

Si John Hus ginpadaku sang iya balo kag imol nga iloy, gani ang pagtigayon sing edukasyon isa gid ka paghimud-os. Masunson sia nga nagaamba sa mga simbahan agod makasupot. Bisan pa indi sia maalam, nakakuha sia sing edukasyon sa Unibersidad sang Prague kag sang ulihi nangin rektor sang unibersidad.

Sadto nga tion, may daku nga pinuyas sa unibersidad sa ulot sang mga Aleman kag sang mga Czechs. Si Hus nangin sumalakdag sang kausa sang Czech, kag ang iya impluensia nagdugang sang nangin makusog sia nga manugbantala. Sa makadali, may yara pagginamo kag pagbaisay nahanungod sa madamo nga abuso may kahilabtanan sa Iglesia Romana Katolika, kag gindugangan pa gid ini sang paglapnag sang mga sinulatan sang Ingles nga repormista nga si John Wycliffe. Ang hublag sang Bohemia wala maghalin sa mga hitabo sa Inglaterra; kundi sa baylo, kaanggid ini sa ila. Si John Hus nangin interesado sa sinulatan ni Wycliffe, labi na ang sinulatan nga On Truth of Holy Scripture, nga natigayon niya sang 1407.

Apang, ginpamatokan sia ni Arsobispo Zbynek sang Prague, nga wala maglakip sang pagbantala ni Hus kag publiko nga nagsunog sa madamo nga sinulatan ni Wycliffe sang 1410. Ginsundan ini ni Zbynek paagi sa pagdumili sa tanan nga pagbantala luwas sa ginakilala nga mga iglesia, luwas sa Kapilya sa Bethlehem nga ginapangunahan ni Hus. Wala pagsunda ni Hus ang pagdumili sang arsobispo, nagsiling nga iya “tumanon ang Dios sang sa mga tawo sa mga butang nga kinahanglanon para sa kaluwasan.” Nag-apelar sia sa papa, kag bangod sini gin-ekskomunikar sia sang arsobispo. Apang wala mationg si Hus, nakasapo nga ang iya mas daku nga paghangop nagpatalom sang iya konsiensia kag naghimo sini nga mas sensitibo sa mga panudlo sang Biblia. Nagsiling sia sing maathag: “Ang tawo mahimo makabinutig, apang ang Dios indi,” nagapalanog sang pinamulong ni apostol Pablo sa mga Romano. (Roma 3:4) Ginpangapinan ni Hari Wenceslas ang hublag sa pagreporma ni Hus, kag sang ulihi si Zbynek nagpalagyo sa pungsod, kag napatay sang ulihi.

Ang pagpamatok kay Hus nag-utwas liwat sang ginpakamalaut niya ang krusada batok sa hari sang Naples kag ginbuyagyag ang pagbaligya sing mga indulhensya para sa sini, sa amo nagapierde sa kinitaan sang mga pari. Ang mga indulhensya nagatugot sa isa ka tawo nga makatigayon sing kahilwayan sa umalagi nga pagsilot paagi sa pagbayad sing kuarta. Agod malikawan ang mga palaligban sa siudad, ginbiyaan ni Hus ang Prague para sa temporaryo nga pagkatinapok sa pungsod. Didto, sang 1413, nagsulat sia sing On Simony, nga nagbuyagyag sa gugma sa kuarta sang klerigo kag sa pagsakdag nga ginahatag sa ila sang sekular nga mga awtoridad. Sa liwat, gingamit ni Hus ang awtoridad sang Pulong sang Dios, nga nagasiling: “Ang tagsa ka matutom nga Cristiano dapat pahanumdumon nga indi magpati sa bisan ano nga supak sa Balaan nga Kasulatan.”

Nagsulat man si Hus sing isa ka treatise nga natig-ulohan De Ecclesia (On the Church). Ginsulat niya diri ang madamo nga proposisyon, ang isa sini nagasiling: “Nga si Pedro wala, kag indi, ulo sang Iglesia.” Nakita niya nga ang yabi nga mga bersikulo sang Mateo 16:15-18 maathag nga nagapakita nga si Jesucristo amo ang sadsaran kag ulo sang iglesia, nga amo ang bug-os nga hubon sang ginatawag nga mga sumilimba. Gani ang kasugoan ni Cristo subong nga makita sa Pulong sang Dios nagatindog nga supremo kag indi ang iya sang papa. Sa baylo, ang pagkapapa naghalin sa kagamhanan sang imperyal nga Roma.

Pagpanaksi sa Atubangan sang Konsilyo sang Constance

Indi na mabatas sang Iglesia Katolika ang mga pagbuyagyag ni Hus kag ginpatawag sia sa pagsabat sang iya pagtamod sa atubangan ang Konsilyo sang Constance, nga ginhiwat kutob sang 1414 tubtob 1418 malapit sa Linaw sang Constance.b Ginlimbongan sia nga magtambong sang utod sang hari, si Emperador Sigismund, upod ang panaad nga hatagan sia sing proteksion, nga napamatod-an dayon nga indi gali matuod. Pag-abot gid niya didto, gindakop sia, apang nagpadayon sia sa pagpamatok sa awtoridad sang papa kag sang konsilyo.

Sang ginpatawag si Hus sang konsilyo nga liwaton ang iya mga ideya kag mga panudlo, nagsabat sia nga himuon niya ini sing malipayon kon mapamatod-an sia nga sayop paagi sa Kasulatan, suno sa 2 Timoteo 3:14-16. Si Hus nagbatyag nga ang iya konsiensia pirme nga magatublag sa iya kon himuon niya ang pagliwat nga nasandig sa indi maathag nga mga paagi. Nagsiling sia: “Luyag ko pirme nga ang mas maayo nga doktrina pamatod-an sa akon paagi sa Kasulatan, kag nian handa gid ako sa pagsikway.” Walay sapayan sang iya hangkat nga ang pinakamanubo sang konsilyo magpakita sa iya sang iya sayop gikan sa Pulong sang Dios mismo, ginpakamalaut sia subong matig-a sing ulo nga erehes kag ginbalik sa bilanggoan nga wala gani paghambali ang Biblia.

Sang Hulyo 6, 1415, si Hus pormal nga ginpakamalaut sang katedral sang Constance. Wala sia pagtugoti sa pagsabat samtang ang panumbungon batok sa iya ginbasa. Nian dayag nga gin-uba sa iya ang iya pagkapari, kag ang iya mga sinulatan ginsunog sa luwang sang iglesia. Gindala sia sa wayang sa uma kag didto ginsunog sa usok. Ang iya mga abo gintipon kag ginhaboy sa Suba sang Rhine agod wala sing isa ang makatago sing handumanan sini nga martir. Bangod sang suod nga pagkapareho kay John Wycliffe, ginpakamalaut man sang konsilyo inang repormista—nga patay na sadto—nagmando nga ang iya bangkay kuhaon kag sunugon kag ang iya abo ihaboy sa suba sang Swift sang Inglaterra. Sang ulihi, ang pinakabantog nga sumulunod ni Hus, si Jerome sang Prague, ginsunog man sa usok.

Kon Ano ang Nahimo ni Hus

Sadto nga dag-on, si Hus amo ang isa sa nahaunang mga lalaki nga maisog nga nagpamatok sa awtoridad sang papa kag sang konsilyo kag nagbaton sa baylo sang supremo nga awtoridad sang Kasulatan. Sa amo nagpahamtang sia sing huaran sa hublag sang mga kinamatarong sang indibiduwal, sang kahilwayan sang konsiensia kag hambal.

Kapin sa isa ka gatos sang ulihi, si Martin Luther sang Alemanya ginsumbong bangod sang pagbalik liwat sang mga sala nanday Wycliffe kag Hus. Sa pagkamatuod, si Luther may amo man nga sadsaran nga pagtamod subong kay Hus sang nagsiling sia: “Kon indi ako mapamatod-an nga nakasayop sang Kasulatan kag maathag nga pangatarungan—indi ko pagbatunon ang awtoridad sang mga papa kag mga konsilyo, kay nagasumpakilay sila sa kada isa—ang akon konsiensia bihag sang Pulong sang Dios.” Ayhan amo ina kon ngaa nagsiling sia: “Kita tanan mga sumulunod ni Hus sa walay hinalung-ong.”

Ang ginhimo nanday Hus, Wycliffe kag Luther amo lamang ang pagpanumbalik sa madamo nga panudlo sang dumaan nga mga Cristiano. Sa pagkamatuod, wala sila magsunod sing bug-os sa sina nga dalanon bangod indi mahapos sadto nga kaadlawan nga dulaon ang kadudulman sang mga siglo. Apang, sila tanan nag-ugyon sa isa ka importante nga bagay: Ang Pulong sang Dios amo ang una, bisan ano man ang opinyon sang mga tawo. Amo man sini nga nasanagan nga punto-de-vista ang ginkuha sang nahaunang mga Cristiano bangod gintudloan sila sang Agalon, si Jesucristo.—Juan 17:17; 18:37.

Karon, ang mga Cristiano dapat man maghimo sing kaangay nga tindog. Madamo kita sing mga bentaha sang sa sadtong nagligad nga mga siglo. Una, ang Biblia madali nga matigayon sa kalabanan nga pamulong. Ikaduha, sa sining katapusan nga mga adlaw ang balaan nga espiritu nagatuytuy sa mga nagapamati padulong sa mas maayo nga paghangop sa Biblia. Ginabaton mo bala ini nga paghangop? Kon amo, walay pangalag-ag nga makuha mo ang prinsipio nga padayon nga ginpalanog ni John Hus. Karon madamo pa gid nga mga tawo sang sa nagligad sa wala pa ang maragtas ang nagakabuhi paagi sa sadtong pinamulong sang mga apostoles: “Tumanon namon ang Dios nga gumalahom sang sa mga tawo.”—Binuhatan 5:29.

[Mga footnote]

[Laragway sa pahina 29]

Si John Hus

[Laragway sa pahina 31]

Ang mga Biblia sa Czech, subong sang 1579 nga edisyon nga makita sa hitaas, ginapakabahandi sang mga kolektor karon. Si John Hus ginsunog sa usok bangod ginpabaloran niya sing labi pa ang ginasiling sang Biblia sang sa ginasiling sang tawo