Ano ang Makabulig sa Aton sa Paggamit sing Matadlong sa Pulong sang Kamatuoran?

ANG isa ka kritiko sa teatro para sa isa ka pamantalaan nagtan-aw anay sing isa ka palaguwaon. Wala niya ini maluyagi kag pagkatapos sadto nagsulat sia: “Kon luyag mo sang witiwiti nga butang, dapat mo gid tan-awon ini nga palaguwaon.” Sang ulihi, ginbalhag sang mga nagapatigayon sang palaguwaon ang isa ka pasayod nga nagkutlo sa kritiko. Ang kinutlo nagsiling: “Dapat mo gid tan-awon ini nga palaguwaon”! Sibu nga ginkutlo sang pasayod ang pinamulong sang kritiko, apang ginkutlo ini nga wala ginbinagbinag ang konteksto kag sa amo ginpabutyag sing sayop ang iya pagtamod.

Ginapakita sini nga halimbawa kon daw ano ka importante ang konteksto sang isa ka pinamulong. Ang pagkutlo sing mga pinamulong nga wala ginabinagbinag ang konteksto makapatiko sa kahulugan sini, subong nga ginpatiko ni Satanas ang kahulugan sang Kasulatan sang gintinguhaan niya nga patalangon si Jesus. (Mateo 4:​1-​11) Sa pihak nga bahin, ang pagbinagbinag sa konteksto sang isa ka pinamulong nagabulig sa aton nga mahangpan sing labi ka sibu ang kahulugan sini. Bangod sini, kon ginatun-an naton ang isa ka bersikulo sa Biblia, maalamon pirme nga tan-awon ang konteksto agod mahangpan sing labi pa kon ano ang ginapatuhuyan sang manunulat.

Gamita sing Matadlong

Ginahatag sang isa ka diksionaryo ang kahulugan sang konteksto subong “ang mga bahin sang ginsulat ukon ginbungat nga pinamulong antes ukon pagkatapos sang isa ka espesipiko nga tinaga ukon dinalan, nga masami nagaimpluwensia sa kahulugan ukon epekto sini.” Ang konteksto mahimo man nga amo “ang mga sirkumstansia ukon mga impormasyon nga may kaangtanan sa isa ka partikular nga hitabo, kahimtangan, kag iban pa.” Sa naulihi nga kahulugan, ang isa pa ka tinaga para sa “konteksto” amo ang “detalye.” Ang pagbinagbinag sa konteksto sang isa ka kasulatan ilabi na nga importante may kaangtanan sa ginsulat ni Pablo kay Timoteo: “Himua ang imo bug-os nga masarangan nga ipakita ang imo kaugalingon nga nahamut-an sang Dios, manugpangabudlay nga wala sing dapat ikahuya, nga nagagamit sing matadlong sang pulong sang kamatuoran.” (2 Timoteo 2:15) Agod magamit sing matadlong ang Pulong sang Dios, dapat naton mahangpan ini sing nagakaigo kag nian mapaathag ini sing bunayag kag sing sibu sa iban. Ang pagtahod kay Jehova, ang Awtor sang Biblia, magapahulag sa aton nga himuon ini, kag ang pagbinagbinag sa konteksto makabulig gid.

Ang mga Detalye sang Ikaduhang Timoteo

Halimbawa, usisaon naton ang tulun-an sang Biblia nga Ikaduhang Timoteo.⁠a Sa pag-umpisa sang aton pag-usisa, makapamangkot kita sing mga detalye tuhoy sa tulun-an. Sin-o ang nagsulat sang Ikaduhang Timoteo? San-o ini ginsulat? Sa idalom sang ano nga mga sirkumstansia? Nian makapamangkot kita, Ano ang kahimtangan ni “Timoteo,” ang tawo nga ginhingalanan ang tulun-an sunod sa iya? Ngaa kinahanglan niya ang impormasyon sa tulun-an? Ang mga sabat sa sini nga mga pamangkot makabulig gid sa aton agod mahangpan ang balor sang tulun-an kag makita kon paano kita karon makabenepisyo gikan sa sini.

Ginapakita sang nagabukas nga mga bersikulo sang Ikaduhang Timoteo nga ang tulun-an isa ka sulat nga ginsulat ni apostol Pablo kay Timoteo. Ginapakita sang iban nga mga bersikulo nga sang ginsulat ini ni Pablo, bilanggo sia tungod sang maayong balita. Bangod ginsikway sang madamo, nabatyagan ni Pablo nga madali na lang sia mapatay. (2 Timoteo 1:​15, 16; 2:​8-​10; 4:​6-8) Busa, mahimo nga ginsulat niya ang tulun-an sa tion sang ikaduha nga pagkabilanggo niya sa Roma, ayhan mga 65 C.⁠E. Wala magdugay pagkatapos sadto, maathag nga ginpamatbatan sia ni Nero sang kamatayon.

Amo ini ang mga detalye sang Ikaduhang Timoteo. Apang, talalupangdon nga wala magsulat si Pablo kay Timoteo agod magreklamo sang iya mga problema. Sa baylo, ginpaandaman niya si Timoteo tuhoy sa mabudlay nga mga tion sa unahan kag ginpalig-on ang iya abyan nga likawan ang mga tublag, nga magpadayon sa ‘pagtigayon sing kusog,’ kag ipaalinton ang mga instruksion ni Pablo sa iban. Sa amo, masangkapan sila sing nagakaigo sa pagbulig sa iban pa. (2 Timoteo 2:​1-7) Daw ano ka maayo gid nga halimbawa sang di-makagod nga kabalaka sa iban bisan sa mabudlay nga mga tion! Kag daw ano kaayo nga laygay para sa aton karon!

Gintawag ni Pablo si Timoteo nga “isa ka hinigugma nga anak.” (2 Timoteo 1:2) Ang pamatan-on masunson nga ginasambit sa Cristianong Griegong Kasulatan subong isa ka matutom nga kaupod ni Pablo. (Binuhatan 16:​1-5; Roma 16:21; 1 Corinto 4:17) Sang ginsulat ini ni Pablo sa iya, mahimo nga treintahon pa lang si Timoteo kag gani matamod gihapon sia nga lamharon. (1 Timoteo 4:12) Apang, may maayo na sia nga rekord sang katutom, nga ‘nagpaulipon upod kay Pablo’ ayhan sa sulod sang 14 ka tuig. (Filipos 2:​19-​22) Walay sapayan nga lamharon pa si Timoteo, gintugyanan sia ni Pablo sa paglaygay sa iban nga mga gulang nga ‘indi mag-away tuhoy sa mga pulong’ kundi magkonsentrar sa importante nga mga butang, subong sang pagtuo kag pagbatas. (2 Timoteo 2:14) Awtorisado man si Timoteo sa pagtangdo sa mga manugtatap sang kongregasyon kag ministeryal nga mga alagad. (1 Timoteo 5:22) Apang, mahimo nga daw nagpangalag-ag sia sa pagpatuman sang iya awtoridad.​—⁠2 Timoteo 1:​6, 7.

Ang lamharon nga gulang nag-atubang sang pila ka serioso nga mga hangkat. Isa sini amo ang ‘pagpaluya nanday Himeneo kag Fileto sang pagtuo sang iban,’ nga nagatudlo nga ang ‘pagkabanhaw nagakatabo na.’ (2 Timoteo 2:​17, 18) Maathag nga nagpati sila nga ang pagkabanhaw espirituwal lamang kag nahanabo na ini sa mga Cristiano. Ayhan wala nila ginbinagbinag ang konteksto sang ginkutlo nila ang pinamulong ni Pablo nga ang mga Cristiano mga patay sa ila mga sala apang ginbuhi paagi sa espiritu sang Dios. (Efeso 2:​1-6) Nagpaandam si Pablo nga ining apostata nga impluwensia magadugang. Sia nagsulat: “Magaabot ang isa ka hut-ong sang tion nga indi nila pagbatason ang makapapagros nga panudlo, . . . kag ipahilayo nila ang ila mga dulunggan gikan sa kamatuoran, samtang magaliso sila sa butig nga mga sugilanon.” (2 Timoteo 4:​3, 4) Ginapakita sang abanse nga paandam ni Pablo nga hilingagawon nga pamatian ni Timoteo ang laygay sang apostol.

Ang Balor sang Tulun-an Karon

Suno sa nabinagbinag na, nakita naton nga ginsulat ni Pablo ang Ikaduhang Timoteo sa masunod nga mga rason: (1) Nahibaluan niya nga madali na lang sia mapatay, kag ginpanikasugan niya nga ihanda si Timoteo sa tion nga wala na sia agod magbulig kay Timoteo. (2) Handum niya nga masangkapan si Timoteo sa pag-amlig sa mga kongregasyon nga yara sa idalom sang iya pagtatap gikan sa apostasya kag sa iban pa nga makahalalit nga impluwensia. (3) Luyag niya nga palig-unon si Timoteo nga magmasako sa pag-alagad kay Jehova kag magsandig sa sibu nga ihibalo sa inspirado nga Kasulatan sa panindugan niya batok sa butig nga mga panudlo.

Bangod sang paghangop sa sining mga detalye, labi pa nga mangin makahulugan sa aton ang Ikaduhang Timoteo. May mga apostata man karon kaangay nanday Himeneo kag Fileto nga nagainsister sang ila kaugalingon nga mga ideya kag luyag nga gub-on ang aton pagtuo. Dugang pa, “ang makahalanguyos nga mga tion nga mabudlay pakigbagayan” nga gintagna ni Pablo nagakatabo na. Naeksperiensiahan sang madamo ang kamatuoran sang paandam ni Pablo: “Ang tanan nga luyag magkabuhi nga may diosnon nga debosyon may kaangtanan kay Cristo Jesus pagahingabuton man.” (2 Timoteo 3:​1, 12) Paano kita makatindog sing malig-on? Kaangay ni Timoteo, dapat naton pamatian ang laygay sang mga nagaalagad kay Jehova sa sulod sang madamo na nga tuig. Kag paagi sa personal nga pagtuon, pangamuyo, kag Cristianong paghiliupod, ‘makapadayon kita sa pagtigayon sing kusog’ paagi sa di-bagay nga kaayo ni Jehova. Dugang pa, upod ang pagsalig sa gahom sang sibu nga ihibalo, masunod naton ang laygay ni Pablo: “Padayon ka nga manguyapot sa sulundan sang makapapagros nga mga pulong.”​—⁠2 Timoteo 1:⁠13.

Ang “Sulundan sang Makapapagros nga mga Pulong”

Ano ining ginsiling ni Pablo nga “makapapagros nga mga pulong”? Gingamit niya ini nga ekspresyon sa pagpatuhoy sa matuod nga Cristianong doktrina. Sa iya nahauna nga sulat kay Timoteo, ginpaathag ni Pablo nga ang “makapapagros nga mga pulong” amo “yadtong sa aton Ginuong Jesucristo.” (1 Timoteo 6:3) Ang pag-ilog sa sulundan sang makapapagros nga pulong nagaresulta sa malinong nga hunahuna, mahigugmaon nga panimuot, kag pagpasunaid sa iban. Sanglit ang ministeryo kag mga panudlo ni Jesus nahisuno sa tanan iban pa nga mga panudlo sa bug-os nga Biblia, ang ekspresyon nga “makapapagros nga mga pulong” dugang pa nga nagapatuhoy sa tanan nga mga panudlo sang Biblia.

Para kay Timoteo, kag sa tanan man nga Cristianong mga gulang, ang sulundan sang makapapagros nga mga pulong isa ka “maayo nga butang nga ginsalig” nga dapat bantayan. (2 Timoteo 1:​13, 14) Si Timoteo dapat ‘magbantala sang pulong, magmadagmit sa sini sa maayo nga panahon, sa magamo nga panahon, magsabdong, magbadlong, maglaygay, nga may bug-os nga pagkamainantuson kag kalantip sa pagpanudlo.’ (2 Timoteo 4:2) Kon marealisar naton nga ang apostata nga mga panudlo lapnag sang panahon ni Timoteo, mahangpan naton kon ngaa ginpadaku ni Pablo ang pagkahilingagawon sang pagpanudlo sing makapapagros nga mga pulong. Mahangpan man naton nga dapat proteksionan ni Timoteo ang panong paagi ‘sa pagsabdong, pagbadlong, paglaygay’ upod ang pagkamainantuson kag kalantip sa pagpanudlo.

Kay sin-o dapat ibantala ni Timoteo ang pulong? Ginapakita sang konteksto nga dapat ibantala ni Timoteo, subong isa ka gulang, ang pulong sa sulod sang Cristianong kongregasyon. Bangod sang mga pag-ipit sang mga nagapamatok, dapat huptan ni Timoteo ang iya pagkatimbang sa espirituwal kag ibantala nga may kaisog ang pulong sang Dios, kag indi ang tawhanon nga mga pilosopiya, personal nga mga ideya, ukon walay pulos nga mga espikulasyon. Matuod, mahimo ini magresulta sa pagpamatok sang pila nga may sayop nga mga huyog. (2 Timoteo 1:​6-8; 2:​1-3, 23-​26; 3:​14, 15) Apang, paagi sa pagsunod sa laygay ni Pablo, padayon nga nangin balagbag si Timoteo sa apostasya, kaangay man ni Pablo.​—⁠Binuhatan 20:25-​32.

Ang mga pinamulong bala ni Pablo tuhoy sa pagbantala sing pulong naaplikar man sa pagbantala sa guwa sang kongregasyon? Huo, subong sang ginapakita sang konteksto. Si Pablo nagpadayon sa pagsiling: “Apang, magmaligdong ka sa tanan nga butang, batasa ang kalainan, himua ang hilikuton sang isa ka ebanghelisador, tumana sing bug-os ang imo ministeryo.” (2 Timoteo 4:5) Ang pag-ebanghelyo​—⁠pagbantala sing maayong balita sang kaluwasan sa mga di-tumuluo​—⁠importante gid sa Cristianong ministeryo. (Mateo 24:14; 28:​19, 20) Kag subong nga ang pulong sang Dios ginabantala sa kongregasyon bisan sa “magamo nga panahon,” dapat man naton ibantala sing padayon ang pulong sa mga tawo sa guwa sang kongregasyon bisan sa idalom sang mabudlay nga mga kahimtangan.​—⁠1 Tesalonica 1:6.

Ang sadsaran sang tanan naton nga ginabantala kag ginatudlo amo ang inspirado nga Pulong sang Dios. May bug-os kita nga pagsalig sa Biblia. Ginsilingan ni Pablo si Timoteo: “Ang bug-os nga Kasulatan inspirado sang Dios kag mapuslanon sa pagpanudlo, sa pagsabdong, sa pagtadlong sang mga butang, sa pagdisiplina sa pagkamatarong.” (2 Timoteo 3:16) Masunson nga ginkutlo sing husto ini nga mga pulong agod ipakita nga ang Biblia inspirado nga Pulong sang Dios. Apang ano ang katuyuan ni Pablo sa pagsulat sini?

Nagapakighambal si Pablo sa isa ka gulang, isa nga may responsabilidad “sa pagsabdong, sa pagtadlong sang mga butang, sa pagdisiplina sa pagkamatarong,” sa sulod sang kongregasyon. Busa, ginapahanumdom niya si Timoteo nga magsalig sa kaalam sang inspirado nga Pulong, nga gintudlo kay Timoteo sugod sa pagkalapsag. Ang mga gulang, kaangay ni Timoteo, dapat man magsabdong kon kaisa sa mga nagahimo sing sayop. Kon nagahimo sini, dapat may pagsalig sila pirme sa Biblia. Dugang pa, sanglit ang Kasulatan inspirado sang Dios, ang tanan nga pagsabdong nga napasad sa sini sa pagkamatuod pagsabdong gikan sa Dios. Ang bisan sin-o nga nagasikway sang pasad-sa-Biblia nga pagsabdong nagasikway, indi sang pila ka ideya sang tawo, kundi sang inspirado nga laygay nga gikan kay Jehova mismo.

Bugana gid sa diosnon nga kaalam ang tulun-an nga Ikaduhang Timoteo! Kag daw ano pa ini ka mapuslanon kon binagbinagon naton ang laygay sini suno sa konteksto! Ginbinagbinag naton sa sining artikulo ang diutay lamang nga bahin sang makalilipay kag inspirado nga impormasyon nga ginaunod sining tulun-an. Apang isa ini ka pamatuod kon daw ano ka mapuslanon nga binagbinagon ang konteksto sang ginabasa naton sa Biblia. Magabulig ini agod mapat-od nga ‘ginagamit gid naton sing matadlong ang pulong sang kamatuoran.’

[Nota]

[Retrato sa pahina 27]

Handum gid ni Pablo nga sangkapan si Timoteo sa pag-amlig sa kongregasyon

[Retrato sa pahina 30]

Ginpahanumdom ni Pablo si Timoteo nga magsalig sa kaalam sang inspirado nga Pulong