Ang Duog sang Musika sa Modernong Pagsimba

ANG pag-amba isa ka dulot gikan sa Dios. Ang pagbayaw sang aton mga tingog sa ambahanon makadala sing kalipay sa aton kag sa aton Manunuga. Paagi sini, mapabutyag naton ang aton mga balatyagon, ang kasubo kag kalipay. Dugang pa, mapabutyag naton ang aton gugma, paghangad, kag pagdayaw sa Manughimuno sang ambahanon, si Jehova.

Ang kalabanan sang mga tatlo ka gatos nga pagsambit sang Biblia sa musika may kaangtanan sa pagsimba kay Jehova. Ang pag-amba ginaupdan man sang kalipay​—⁠indi lamang kalipay sang mga nagaamba kundi kalipay man sa bahin ni Jehova. Ang salmista nagsulat: “Mag-amba sila para sa iya. Kay si Jehova nagakahamuot sa iya katawhan.”​—⁠Salmo 149:​3, 4.

Apang daw ano ka importante ang pag-amba sa modernong pagsimba? Paano ang katawhan ni Jehova karon makapahamuot sa iya paagi sa pagbayaw sang ila mga tingog sa ambahanon? Ano ang nagakadapat nga duog sang musika sa matuod nga pagsimba? Ang pag-usisa sa maragtas sang musika sa pagsimba magabulig sa pagsabat sining mga pamangkot.

Ang Maragtason nga Duog sang Musika sa Pagsimba

Ang una nga pagsambit sang Biblia tuhoy sa musika wala sing espisipiko nga kaangtanan sa pagsimba kay Jehova. Sa Genesis 4:​21, ginapadunggan si Jubal ayhan bangod sang pagkaimbento sing una nga mga instrumento sa musika ukon ayhan bangod sang pagtukod sing pila ka sahi sang propesyon sa musika. Apang, ang musika nangin bahin sang pagsimba kay Jehova bisan sang wala pa matuga ang mga tawo. Ginalaragway sang madamo nga badbad sang Biblia ang mga anghel subong nagaamba. Ang Job 38:7 nagasugid nahanungod sa mga anghel nga nagsinggit sing malipayon kag “naghinugyaw sa kalipay.” Busa, may Makasulatanhon nga rason sa pagpati nga ang pag-amba sa pagsimba kay Jehova ginahimo na sadto pa antes magluntad ang tawo.

Ang pila ka mga istoryador nagapangatarungan nga ang dumaan nga musika sang Hebreo mga melodiya lamang, nga wala sing harmoniya. Apang, kapin sa isa ka nota ang mapatokar sing dungan sa arpa, isa ka instrumento nga masami ginahinambitan sa Biblia. Mahimo nga natalupangdan sang nagatokar sing arpa ang harmoniya nga ginapatubas paagi sa mga kombinasyon sang mga tono sang instrumento. Sa baylo nga dinumaan, walay duhaduha nga ang ila musika moderno gid. Kag pasad sa binalaybay kag dinalayday sang Hebreo nga Kasulatan, makahinakop kita nga ang musika sang mga Israelinhon mataas sing kalidad. Pat-od gid, nga ang inspirasyon sa pagkomposo sing musika mas maayo kaayo sangsa mga pungsod sa palibot.

Ang dumaan nga organisasyon sa templo nagpaposible nga matigayon ang masibod nga pagpasanto sang musika sa ginagamit nga instrumento kag sa mga tingog sa pagsimba sa templo. (2 Cronica 29:​27, 28) May “mga manugdumala,” “mga sampaton,” ‘mga nagatuon,’ kag ‘pangulo sang mga manug-amba’ sadto. (1 Cronica 15:21; 25:​7, 8; Nehemias 12:46) Nagakomento nahanungod sa ila mauswagon nga mga ikasarang sa musika, ang istoryador nga si Curt Sachs nagsulat: “Ang mga koro kag mga orkestra nga may kaangtanan sa Templo sa Jerusalem nagapahangop sing mataas nga talaksan sang edukasyon, ikasarang, kag ihibalo sa musika. . . . Bisan pa nga wala naton mahibaluan kon ano ang tunog sadtong dumaan nga musika, may bastante kita nga pamatuod sang gahom, dignidad kag kalantip sini.” (The Rise of Music in the Ancient World: East and West, 1943, pahina 48, 101-2) Ang Ambahanon ni Solomon isa ka halimbawa sang pagkamapahituon kag kalidad sang Hebreo nga mga ambahanon. Isa ini ka sugilanon sa ambahanon nga porma, kaangay sa libretto, ukon mga dinalan, sang isa ka opera. Ginatawag ang ambahanon sa Hebreong teksto nga “Ambahanon sang mga Ambahanon,” kon sayuron, ang pinakamatahom nga ambahanon. Para sa dumaan nga mga Hebreo, ang pag-amba isa ka importante nga bahin sang pagsimba. Kag ginpaposible sini nga mapabutyag nila sing positibo ang ila balatyagon sa pagdayaw kay Jehova.

Pag-amba sang Unang-Siglo nga mga Cristiano

Ang musika padayon nga nangin regular nga bahin sang pagsimba sang una nga mga Cristiano. Dugang sa inspirado nga mga Salmo, ayhan nagkomposo man sila sing orihinal nga musika kag mga liriko para sa pagsimba, nga nagpahamtang sing halimbawa para sa modernong-adlaw nga pagkomposo sang Cristianong mga ambahanon. (Efeso 5:​19) Ang libro nga The History of Music, ni Waldo Selden Pratt, nagapaathag: “Ang pag-amba sa publiko kag pribado nga pagsimba isa anay ka kinabatasan sang una nga mga Cristiano. Para sa nakumbertir nga mga Judiyo isa ini ka kasugpon sang kinabatasan sa sinagoga . . . Dugang pa sa Hebreong mga Salmo . . . , ang bag-o nga pagtuo padayon nga nanghikot sa paghimo sing bag-o nga mga ambahanon, maathag nga sang primero sa porma sang mga rapsodia.”a

Ginapadaku ang balor sang pag-amba, sang ginpatok ni Jesus ang Panihapon sang Ginuo, mahimo nga gin-amba nila sang mga apostoles ang mga Hallel. (Mateo 26:​26-​30) Mga ambahanon ini sang pagdayaw kay Jehova nga narekord sa Salmo kag gin-amba may kaangtanan sa pagsaulog sing Paskuwa.​—⁠Salmo 113-118.

Ang Impluwensia sang Butig nga Pagsimba

Sang panahon sang ginatawag nga Madulom nga Dag-on, ang relihioso nga musika ginhimo nga makapasubo nga kansion (chant). Sang mga 200 C.E., si Clement sang Alexandria nagsiling: “Kinahanglan naton ang isa lang ka instrumento: ang malinong nga tinaga sang paghangad, indi mga arpa ukon mga tambor ukon mga plauta ukon mga budyong.” Ginpatuman ang mga pagdumili, nga naglimite sa musika sa simbahan sa mga liriko. Ining estilo nangin kilala subong kansion ukon pagkanta nga wala sing instrumento. “Wala pa kuarenta ka tuig sa tapos nga matukod ang Constantinople, gindumilian sang Konsilyo sang Laodicea (A.D. 367) ang paggamit sing mga instrumento kag pagpakigbahin sang mga kongregasyon sa liturhiya. Ang musika sang Ortodokso bug-os nga mga liriko lamang,” siling sang libro nga Our Musical Heritage. (Italiko amon.) Ining mga pagdumili wala sing sadsaran sa una nga Cristianismo.

Sang Madulom nga Dag-on, ang Biblia wala mahibaluan kag indi matigayon sang kinaandan nga mga tawo. Ang mga Cristiano nga nangahas sa pagpanag-iya ukon sa pagbasa sing Biblia ginhingabot kag ginpatay pa gani. Indi katingalahan, nian, nga ang pag-amba sing pagdayaw sa Dios nadula sadtong madulom nga panag-on. Ti, kon ang kinaandan nga mga tawo indi makabasa sing Kasulatan, paano nila mahibaluan nga ang ikanapulo nga bahin sang bug-os nga Biblia mga ambahanon? Sin-o ang magpahibalo sa ila nga ginsugo sang Dios ang iya mga sumilimba sa ‘pag-amba kay Jehova sing bag-ong ambahanon, sang iya pagdayaw sa kongregasyon sang mga matutom’?​—⁠Salmo 149:⁠1.

Pagpasag-uli sang Musika sa Nagakaigo nga Duog Sini sa Pagsimba

Daku ang nahimo sang organisasyon ni Jehova agod mapasag-uli ang musika kag pag-amba sa nagakaigo nga duog sini sa pagsimba. Halimbawa, ang Pebrero 1, 1896, nga guwa sang Zion’s Watch Tower naglakip sing mga ambahanon lamang. Gintig-uluhan yadto nga “Zion’s Glad Songs of the Morning.”

Sang 1938 wala gid sing pag-amba sa mga miting sa kongregasyon. Apang, wala magdugay, ang kaalam sa pagsunod sa halimbawa kag instruksion sang mga apostoles nangibabaw. Sa distrito nga kombension sang 1944, si F. W. Franz nagpamulongpulong “Ambahanon sang Pag-alagad sa Ginharian.” Ginpakita niya nga ang mga ambahanon sang pagdayaw kay Jehova ginhalad sang langitnon nga mga tinuga sang Dios sadto pa antes gintuga ang tawo kag nagsiling: “Nagakaigo kag kalahamut-an sa Dios nga ang Iya mga alagad sa duta magbayaw sang ila tingog sa literal nga ambahanon.” Sa tapos mapakita ang mga rason sang pag-amba sa pagsimba, ginpahibalo niya ang pagpaguwa sing Kingdom Service Song Book para gamiton sa semanal nga mga miting sa pag-alagad.b Nian ginpahibalo sang Disiembre 1944 nga Informant (ginatawag karon nga Ang Aton Ministeryo sa Ginharian) nga ang iban pa nga mga miting dapat man maglakip sing nagabukas kag nagahinakop nga mga ambahanon. Sa liwat ang pag-amba nangin bahin sang pagsimba kay Jehova.

‘Pag-amba sing Tinagipusuon kay Jehova’

Ang pagkaimportante sang tinagipusuon nga pag-amba ginailustrar sang aton kauturan sa Nasidlangan nga Europa kag sa Aprika nga nakaeksperiensia sing tinuig nga kalisdanan kag paghingabot. Si Lothar Wagner ginbilanggo nga isahanon sing pito ka tuig. Paano sia nakabatas? Sia nagsiling: “Sa sulod sang madamo nga semana nagkonsentrar ako sa paghinumdom sang mga ambahanon sa Ginharian. Kon indi ko mahibaluan sing eksakto ang mga liriko nagahimuhimo ako sing isa ukon duha ka estansa. . . . Bugana gid sing makapalig-on kag makapabakod nga mga panghunahuna ang aton mga ambahanon sang Ginharian!”​—⁠1974 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, pahina 226-​8.

Sa tion sang lima ka tuig nga pagkabilanggo sing isahanon bangod sang iya matutom nga tindog, nakasapo si Harold King sing lugpay paagi sa pagkomposo kag pag-amba sing mga ambahanon sang pagdayaw kay Jehova. Madamo sang iya ginkomposo ang ginagamit karon sang mga Saksi ni Jehova sa ila pagsimba. Makapalig-on ang kalipay nga matigayon sa pag-amba. Apang indi na kinahanglan nga hingabuton pa agod makumbinsi kita sa balor sang pag-amba sang mga pagdayaw sa Dios.

Ang tanan nga katawhan ni Jehova makasapo sing kalipay sa ambahanon. Bisan pa nga nagapangalag-ag kita kon kaisa sa pagpabutyag sang aton kaugalingon paagi sa paghambal, mahimo naton mapabutyag sing hilway ang aton mga balatyagon kay Jehova paagi sa ambahanon. Ginpakita ni apostol Pablo kon paano kita makasapo sing kalipay sa pag-amba sing mga pagdayaw sang ginlaygayan niya ang mga Cristiano nga ‘maghinambalanay sa mga salmo kag mga pagdayaw sa Dios kag espirituwal nga mga ambahanon, nagaamba kag ginaupdan ang inyo kaugalingon sing musika sa inyo mga tagipusuon kay Jehova.’ (Efeso 5:19) Kon ang aton tagipusuon puno sing espirituwal nga mga bagay, makapahulag gid sa aton ang ambahanon. Gani ang yabi sa maayo nga pag-amba amo ang nagakaigo nga panimuot sang tagipusuon.

Ang pagtigayon sing maayo nga kaangtanan kay Jehova nagaamot sa malipayon nga espiritu, nagapahulag sa aton nga maghambal, mag-amba, kag magsinggit sing mga pagdayaw kay Jehova. (Salmo 146:​2, 5) Nagaamba kita sing tinagipusuon tuhoy sa mga butang nga naluyagan naton. Kag kon naluyagan naton ang ambahanon ukon ang kahulugan sang ambahanon, ambahon gid naton ini upod ang matuod nga balatyagon.

Indi kinahanglan nga mag-amba sing matunog agod makaamba nga may balatyagon. Ang matunog nga pag-amba indi gid isa ka maayo nga pag-amba; subong man ang pag-amba nga indi mabatian. Ang pila ka tingog nga may natural nga paglanog mahimo magalutaw bisan pa mahinay ang pag-amba. Bahin sang hangkat sa pag-amba upod sa grupo amo ang pagtuon kon paano magbagay sing tingog. Nagaamba ka man sing harmoniya ukon sing pareho nga tono, ang imo tingog nga pareho kabaskog sa mga malapit sa imo magaresulta sa isa ka maayo kag nagahilisanto nga ambahanon. Ang Cristianong kaugdang kag pagpamati nagabulig sa isa nga mangin balanse sa pag-amba nga may kapagsik apang indi tuman kabaskog ang tingog. Apang, yadtong manami magkanta ukon may maayo gid nga mga tingog indi gid dapat magpaluya sa pag-amba. Ang matahom nga tingog malig-on nga makasakdag sa pag-amba sang kongregasyon sing mga pagdayaw kay Jehova.

Ang pag-amba sa aton mga miting nagahatag man sing nagakaigo nga kahimtangan para ambahon ang mga bahin sang harmoniya sa mga melodiya. Yadtong mga makakanta sing harmoniya nga wala nagagamit sing mga nota ukon makabasa sing mga linya sang harmoniya sa libro sang ambahanon kag makakanta sini ginapalig-on nga ibagay ang iya tuno sa pag-amba kag dugangan ang katahom sang musika.c

Ang iban mahimo magsiling, ‘Libagon ako’ ukon ‘Kalain sang akon tingog; nagatig-ik ini sa mataas nga mga nota.’ Sa amo, natahap sila kon nagaamba, bisan sa Kingdom Hall. Ang kamatuoran amo nga wala sing tingog nga ginbayaw sa pagdayaw kay Jehova ang “malain” gikan sa iya pagtamod. Subong nga ang panghambal sang isa mahimo mapauswag paagi sa paghanas kag pagsunod sa mabuligon nga mga panugda nga ginahatag sa Teokratikong Eskwelahan sa Pagministro, mahimo man mapauswag ang pag-amba sang isa. Napauswag sang iban ang ila mga tingog paagi lamang sa pag-ugoy-ugoy samtang nagahimo sing mga hilikuton. Ang pag-ugoy-ugoy nagabulig sa pagpatalunsay sa tuno sang tingog. Kag sa nagakaigo nga mga tion samtang nagaisahanon kita ukon nagatrabaho nga indi naton matublag ang iban, ang pag-amba sing mga ambahanon sa Ginharian isa gid ka maayo nga paghanas para sa tingog kag isa ka paagi nga mangin malipayon kag relaks.

Mahimo man naton mapalig-on ang pag-amba sing pila ka mga ambahanon sang Ginharian sa mga pagtinipon. Ini nga pag-amba, nga ginaakompanyaran sang instrumento subong sang gitara ukon piano ukon sang mga ginrekord sang Sosiedad nga piano, nagahatag sing espirituwal nga atmospera sa aton mga pagtinipon. Nagabulig man ini nga matun-an ang mga ambahanon kag maamba ini sing maayo sa mga miting sa kongregasyon.

Agod buligan ang kongregasyon nga magpagsik kon nagaamba sa mga miting, nagaaman ang Sosiedad sing narekord nga nagaakompanyar nga mga musika. Kon ginapatokar ini, dapat hibaluon sang nagadumala sa sistema sang tunog ang kabaskugon sini. Kon medyo mahinay ang musika, mahimo nga mangalag-ag ang kongregasyon sa pag-amba. Samtang ang utod nga nagakontrol sa sistema sang tunog nagaamba upod sa kongregasyon, mahimo niya mahibaluan kon bala ang musika masinakdagon nga nagapanguna ukon wala.

Mag-amba kay Jehova

Ang pag-amba nagahatag sa aton sing kahigayunan nga mapabutyag ang aton mga balatyagon para sa aton Manunuga. (Salmo 149:​1, 3) Indi gid ini isa ka wala sing kontrol nga emosyon, kundi isa ka kontrolado, makatarunganon, kag makalilipay nga pagpabutyag sang aton pagdayaw. Ang tinagipusuon nga pag-amba sa kongregasyon makapahamtang sa aton sa nagakaigo nga panghunahuna kag kahimtangan sang tagipusuon para sa masunod nga programa kag makapahulag sa aton agod makigbahin sing labi pa sa pagsimba kay Jehova. Walay sapayan nga ang pag-amba may epekto sa emosyon, ang mga liriko mahimo man makatudlo sa aton. Sa amo paagi sa pagpabutyag naton sang aton kaugalingon sing tingob kag sa harmoniya, mahagop kag mapainubuson nga ginahanda naton ang aton mga tagipusuon agod nga mahimo kita makatuon sing tingob subong natipon nga katawhan.​—⁠Ipaanggid ang Salmo 10:⁠17.

Ang pag-amba mangin bahin pirme sang pagsimba kay Jehova. Busa may paglaum kita nga makigbahin sing dayon sa balatyagon sang salmista: “Dayawon ko si Jehova sa bug-os ko nga kabuhi. Magaamba ako sa akon Dios tubtob nga nagakabuhi ako.”​—⁠Salmo 146:⁠2.

[Mga footnote]

[Kahon sa pahina 27]

Pila ka Panugda para sa Mas Maayo nga Pag-amba

1. Uyati ang libro sang ambahanon sa nagakaigo nga kataason kon nagaamba. Nagabulig ini sa isa nga makaginhawa sing natural.

2. Magginhawa sing madalom sa pamuno sang tagsa ka prase.

3. Ang mas daku nga pagtikab sang baba sangsa naandan mo sa primero magadugang sing natural sa kabaskugon kag paglanog sang tingog.

4. Labaw sa tanan, talupangda ang kahulugan sang ambahanon nga ginakanta.