Pagpanihol​—Pinasahi nga Paagi sa “Pag-istoryahanay”

SUNO SA MANUNULAT SANG MAGMATA! SA MEXICO

◼Ang tumandok nga mga Mazatec sa kabukiran sang Oaxaca, Mexico, wala sing telepono ukon cell phone. Pero, makaistoryahanay sila bisan duha ka kilometro ukon kapin pa ang ila distansia, halimbawa kon nagatrabaho sila sa mga kapehan nga yara sa banglid. Ano ang ila sekreto? Nakaimbento sadto ang mga Mazatec sing lenguahe paagi sa pagpanihol agod makaistoryahanay sila. Si Pedro, isa ka lamharon nga Mazatec, nagsiling: “Ang Mazateco isa ka lenguahe nga may tono. Gani, kon magpanihol kami, ginailog namon ang tono kag kadasigon sini nga lenguahe. Wala kami nagagamit sing tudlo sa pagpanihol kundi bibig lamang.”a

Ginpaathag sang abyan ni Pedro nga si Fidencio ang mga bentaha sang pagpanihol: “Nagapanihol kami kon malayo ang amon ginaistorya kag malip-ot lang ang amon hambalan. Halimbawa, mahimo suguon sang amay ang iya bata nga magbakal sing tortillas (isa ka sahi sang tinapay) sa tiangge pero nalipat sia magtugon sing kamatis. Kon malayo na ang iya bata, manihol lang sia.”

Ginagamit man kon kaisa sang mga Saksi ni Jehova ang pagpanihol kon mag-istoryahanay sila. Si Pedro nagpaathag: “Kon magkadto ako sa naligwin nga mga teritoryo kag gusto ko magpaupod sa isa ka Saksi, indi na kinahanglan nga magkadto pa ako sa iya balay, manihol na lang ako.”

“Agod mahibaluan namon kon sin-o ang nagapanihol,” siling ni Pedro, “ang kada isa sa amon may kaugalingon nga paagi sa pagpanihol. Sa masami, mga lalaki lang ang nagapanihol. Mahimo maintiendihan man ini sang babayi kag ginagamit pa gani ini sa iya pamilya, pero indi sia puede magpanihol sa bisan kay sin-o lang nga lalaki. Indi ini nagakaigo.”

Indi lamang mga Mazatec ang makaistoryahanay paagi sa pagpanihol; ang mga taga-Canary Islands, China, kag Papua New Guinea makahibalo man sini. Sa masami, nagapuyo sila sa mga kabukiran kag mga kagulangan. Ang matuod, mahimo may kapin sa 70 ka lenguahe nga panihol, kag indi magkubos sa 12 ang ginatun-an pa.

Nagadayaw gid kita sa maalamon nga ideya sang tawo. Sa pagkamatuod, kon simpunon naton ini nga mga ideya kag ang handum nga makakomunikar, asta sa masarangan sang aton imahinasyon​—daw wala ini sing katapusan!

[Nota]