Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • g91 1/8 rau 5-7
  • Gavamani be Gau Badana, A?

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Gavamani be Gau Badana, A?
  • Noga!—1991
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Taunimanima Edia Lohia Karana ena Matamana
  • Gavamani Iboudiai Sisina Idia Hegeregere ​—⁠to Idia Idau Danu
  • Dirava ena Gavamani Henunai Oi Noho Totona
    Mauri Hanaihanai Paradaiso Lalonai
  • Tanobada Gavamanidia Hahemaoro Henia—Dahaka Dainai?
    Noga!—1991
  • Dirava ena Maino Gavamani
    Mauri Hanaihanai Paradaiso Lalonai
  • Kahana 5: Gavamani Goevadaena Ia Mai!
    Noga!—1991
Ma Haida Itaia
Noga!—1991
g91 1/8 rau 5-7

Tanobada Gavamanidia Hahemaoro Henia

Gavamani be Gau Badana, A?

ANARCHY: politikol oreana mai siahuna be lasi dainai, taunimanima be gavamani henunai idia noho lasi bona idia gwau idia sibodia edia ura mo idia karaia.

MAURI ena anina ia tahua Greek tauna Aristotle ia gwau taunimanima edia gavamani idauidau iboudiai idia gini goada diba lasi bona idia gini daudau diba lasi. Toretore tauna ta ia gwau, Aristotle ia gwau “nega ese gavamani iboudiai ia hadikaia.”

Unai kara idia vara dainai, taunimanima haida idia gwau dala namona be gavamani iboudiai ita kokia eiava gavamani ena siahu ita hamaragia be namo. To ‘gavamani lasi’ dalana idia ura badinaia taudia ese anarchy idia tahua. Unai hereva be Greek gado herevana amo idia abia, unai hereva ena anina be “lohia be lasi.”

Lagani 1840 ai, France politikol toretore tauna ta, Pierre-Joseph Proudhon, ese “anarchy” ia gwauraia. To lagani 1640 bamona ai, England tauna Gerrard Winstanley ese anarchy ena anina ia hahedinaraia goevagoeva. The New Encyclopædia Britannica lalonai ia gwau, “Winstanley ese anarchy idia badinaia taudia edia hereva badadia ia gwauraia, ia gwau: siahu ese kara maoromaoro ia hadikaia; kohu ese taunimanima edia ura kwalimu ia hadikaia; siahu bona kohu ese kara dika idia havaraia; bona bema lohia taudia be lasi, bona taunimanima iboudiai idia gaukara bona edia gaukara ena anina idia davaria, taunimanima ese ura kwalimu bona moale do idia davaria, bona gavamani ena taravatu hegeregerena lasi, to sibodia edia lalohadai hegeregerena do idia raka.”

To mauri lalonai ita davaria gaudia ese ita idia hadibaia taunimanima edia orea iboudiai ese taravatu haida idia badinaia be gau badana, ani? The World Book Encyclopedia lalonai ia gwau: “Idau nega amo ema bona hari gavamani be mai anina bada bese iboudiai dekenai.” Ia gwau “taunimanima edia orea iboudiai​—⁠ruma bese bona bese badadia​—⁠be mai edia taravatu edia memba taudia edia mauri do idia gunalaia totona.” Bema unai bamona idia karaia lasi, dala be lasi edia ura do idia karaia bona edia memba taudia do idia durua, ani?

Unai dainai, taunimanima momo herea idia laloa orea haida ese siahu idia abia bona taravatu idia karaia taunimanima iboudiai do idia durua totona be maoro. Bema gavamani be lasi bona taravatu ia atoa lasi, taunimanima ta ta iboudiai ese sibona edia lalohadai do idia badinaia, Winstanley ia hereva hegeregerena. Unai kara ese lalo-tamona do ia havaraia, a? Lasi, to taunimanima iboudiai ese sibona edia namo do idia tahua guna, bona nega momo ma taunimanima haida edia namo do idia hadikaia, ani?

Anarchy ese taunimanima edia mauri ia hanamoa diba lasi. Hari inai negai hagaria karadia idia karaia taudia ese dala idia tahua taunimanima edia orea idauidau idia hamorua totona bona dala idia tahua idia ia hadikaia gauna idia hadikaia totona. To idia danu idia kwalimu lasi.

Vadaeni, gavamani be lasi neganai, heiriheiri bada ia vara. Unai dainai, ‘gavamani o gavamani lasi’ be henanadai badana lasi, to henanadai badana be ‘edena bamona gavamanina ta ese namo ia havaraia momokani diba?’

Taunimanima Edia Lohia Karana ena Matamana

Lagani 6,000 bona ma haida gunanai, Eden uma gabuna lalonai, Dirava ia hahedinaraia dala maorona be ia ese taunimanima ia lohiaia. Taunimanima ia Havaraia Tauna ia hahedinaraia idia be ia dekenai idia tabekau be maoro bona ia ese idia ia hakaua be namo. Gabeai, unai kara be Bible lalonai ia gwauraia, ia gwau: “Taunimanima be ena raka dalana ai sibona ia hakaua diba lasi.” (Ieremia 10:23) China herevana ta be unai hegeregerena, ia gwau: “Bema Guba ena heduru be lasi, taunimanima idia raka diba lasi.”

Tau bona hahine ginigunadia edia lalohadai be idau. Idia ura ‘Guba ena heduru lasi’ bamona idia raka bena gabeai Dirava ese idia Paradaiso murimuri ai ia doridia, Dirava ese ia henidia gabuna unai. Gabeai, taunimanima edia namba ia bada ia lao neganai, gau badana be gavamani ese taravatu ia atoa maino bona dala maoromaoro idia havaraia totona. Taunimanima ese Dirava ena lohia dalana idia dadaraia murinai, ma dala ta be lasi to taunimanima haida idia lohia be gau badana.​—⁠Genese 3:​1-5.

Gavamani Iboudiai Sisina Idia Hegeregere ​—⁠to Idia Idau Danu

Unai dala dikana amo taunimanima ese gavamani idia hamatamaia, bena unai murinai, gavamani idauidau idia haginia. Unai gavamani haida idia maragi bona edia taravatu be momo lasi; haida idia bada bona edia taravatu be momo; to herevana, idia iboudiai be dala haida dekenai idia hegeregere. Unai dala haida be inai:

Gavamani ese edia bese taudia idia naria. Gavamani ta bema unai bamona ia karaia lasi, taunimanima ese do idia matauraia lasi.

Gavamani idia gwau dahaka kara be maoro, bona bema iena bese taudia ese gavamani ena hereva idia badinaia lasi, panisi idia abia. Unai hereva be hahegani bona taravatu, bona lagani handred handred lalonai idia havaraia sene karadia idauidau. Taunimanima momo ese unai hereva idia badinaia badina idia itaia, unai kara amo namo idia davaria diba, eiava badina idia laloa unai be ‘kara maorona’ dainai, eiava badina idia ura lasi edia turadia amo idia idau dainai, eiava badina bema unai hereva idia badinaia lasi, panisi do idia abia dainai.

Gavamani ese taravatu idia karaia, taravatu idia atoa, bona kota idia karaia orea idauidau amo. Taravatu idia karaia, hahemaoro idia henia, bona gavamani ena lalohadai idia badinaia.

Edia moni karadia lalonai, gavamani ese bisinesi oreadia idia tura henia bada.

Danu, nega momo, gavamani ese tomadiho idia tura henia. Gavamani haida ese unai kara idia goadalaia, to ma haida idia goadalaia lasi. Unai bamona idia karaia, badina idia ura ia hedinarai toana be edia siahu be maoro. Idia ura toana be ‘guba ese gavamani ia hanamoa.’ Bema gavamani be tomadiho ta ia tura henia lasi, unai toana do ia abia lasi.

Momokani, gavamani edia kara be idauidau. Politikol saiens taudia ese gavamani edia kara idauidau be dala haida amo idia herevalaia. The New Encyclopædia Britannica lalonai ia gwau: “Haida ese gavamani edia toana idauidau idia gwauraia gavamani edia lohia taudia edia namba hegeregerena​—⁠tau tamona ese ia lohiaia gavamanina (monarchy eiava tyranny), taunimanima haida sibona ese idia lohiaia gavamanina (aristocracy eiava oligarchy), bona taunimanima momo ese idia lohiaia gavamanina (democracy).”

Nega haida, gavamani edia toana be edia orea badadia hegeregerena idia gwauraia (palamen, kabinet gavamanina), eiava edia politikol siahuna ena kara badadia hegeregerena idia gwauraia, (sene taudia edia kara, taunimanima momo edia lalona veria karana) eiava edia moni karadia bona bisinesi karadia hegeregerena idia gwauraia, eiava edia kara, siahu idia abia bona idia gaukaralaia karadia, hegeregerena idia gwauraia. The New Encyclopædia Britannica lalonai ia gwau: “Ena be gavamani idauidau gwauraia daladia iboudiai amo ta lasi ese gavamani iboudiai edia kara ia gwauraia diba, to unai dala ta ta iboudiai dekenai namo sisina ia noho.”

To herevana dahaka dala amo gavamani idauidau ita gwauraia, to gau badana be ita diba harihari taunimanima edia lohia karadia iboudiai idia hahemaoro henia. Unai be mai anina bada ita ibounai dekenai.

[Box on page 6]

Ema bona iseda negai idia lohia gavamanidia Paulo ese ia gwauraia, ia gwau: “Taunimanima ibounai ese gavamani do idia kamonai henia.” (Roma 13:​1, 7) Unai dainai, Bible ena sisiba idia badinaia momokani Keristen taudia ese edia noho gabuna ena gavamani ena taravatu iboudiai idia badinaia. To bema gavamani ese ia hamaorodia Dirava ena taravatu, atai herea taravatudia unai, do idia makohia, gavamani ena taravatu do idia badinaia lasi.

[Picture on page 7]

Gavamani be gau badana​—⁠trafik totona taravatu idia atoa be gau badana hegeregerena​—⁠heiriheiri idia koua totona

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia