Karoa 2
Dahaka Dainai Egu Tamana Sinana ese Lau Idia Diba Namonamo Lasi?
ITA ibounai ita ura taunimanima ese iseda lalohadai bona kara idia lalo-pararalaia mai edia hebogahisi ida. Bema oiemu tamana sinana ese oi ura henia gaudia eiava oi laloa bada gaudia idia gwauraidia dika eiava idia ura lasi, reana do oi lalohisihisi.
Mero badana ta ladana Robert ia laloa ena tamana ia diba lasi dahaka dainai ia ese miusik haida ia ura henia. Robert ia gwau: “Nega ibounai ia boiboi, ia gwau, ‘Oi koua!’ Vadaeni, miusik lau koua bona iena gwaugwau danu lau koua!” Memero kekeni edia tamadia sinadia ese edia kara idia lalo-pararalaia lasi neganai, idia momo ese edia tamadia sinadia idia dadaraidia. Memero kekeni momo edia kara idia nanadailaidia neganai, idia 100 100 amo 26 26 idia haere, idia gwau: “Nega momo dala lau tahua ruma dekenai do lau noho lasi, to idau gabuna ai do lau noho totona.”
Vadaeni, ruma bese momo lalodiai tama sina bona natudia idia parara. Dahaka dainai?
“Goada” bona “Hui Kurokurodia” edia Idau
Hereva Lada-isidia 20:29 ia gwau: “Tatau matamatadia [bona hahine matamatadia] edia hairai be edia goada.” To unai “goada” dainai oi bona oiemu tamana sinana do umui heai heheni reana. Unai siri be ma ia gwau: “To buruka taudia edia hairai be edia hui kurokurodia.” Reana oiemu tamana sinana edia hui idia kurokuro lasi, to edia mauri laganidia be momo dainai edia lalohadai mauri dekenai be oiemu bamona lasi. Idia diba, mauri lalonai idia vara gaudia haida edia dokona ai namo do ia vara lasi. Edia mauri lalonai idia vara gaudia dikadia dainai reana hari idia laloa, idia matamata neganai idia lalohadailaia gaudia namodia be do idia davaria diba lasi. Idia dekenai idia vara gaudia dainai, aonega be “hui kurokurodia” bamona idia davaria, unai dainai oi laloa bada gaudia be reana idia laloa maragi.
Tauhau ta ladana Jim ia gwau: “Lauegu tamana sinana idia laloa namona be taunimanima ese edia moni idia haboua noho, anina bada gaudia sibona hoidia totona. To, . . . lau ura hari inai negai do lau loaloa momo.” Oibe, tauhau ena “goada” bona ena tamana sinana edia “hui kurokurodia” be idau vaitani reana. Unai dainai tama sina momo bona edia natudia be inai gaudia dainai idia parara: dabua bona huina karaia daladia, memero bona kekeni idia kara heheni karadia, drag ania kava karana bona kekero muramurana inua karana, ruma lou henidia negadia taravatudia, natudia edia bamodia, bona ruma gaukaradia. Ena be tama sina bona natudia edia lalohadai be idia idau, to unai kerere oi hanaia diba. Bema oi ura emu tamana sinana ese oiemu lalohadai do idia diba namonamo, namona be oi ese edia kara ena badina oi diba namonamo toho.
Tama Sina be Idia Idau Vaitani Lasi
John ia gwau: “Lau mero neganai, lau laloa Sinagu ia ‘goevadae.’ Lau laloa iena lalona ia manoka diba lasi lauegu ia manoka bamona.” Gabeai, ena tamana sinana ese edia headava idia hadokoa bena ena sinana sibona ese edia natudia 7 ia naridia. John ena taihuna April ia gwau: “Lau laloatao, lauegu sinana lau itaia, ia tai badina ia hekwarahi bada dainai. Unai neganai lau diba ia ai laloa kerere. Ia be dala lasi, gau ibounai be nega korikorina ai bona dala maorona ai do ia karaia. Ai itaia ia be ai bamona, ia idau lasi.”
Bema oi diba oiemu tamana sinana be mai edia lalona oi bamona, unai ese oi do ia durua bada idia do oi lalo-pararalaidia totona. Reana idia laloa idia hegeregere momokani lasi oi do idia naria namonamo. Eiava oi davaria diba hedibaganidia idia laloa momo dainai, reana nega haida oi idia koua momo. Reana edia lalo-hekwarahi gaudia ma haida be inai: idia gorere, o edia moni ia hegeregere lasi, o gau ta ese edia lalona ia hahisia. Hegeregere, tama ta ese ena moni gaukara ia moalelaia lasi reana, to ia maumauraia lasi. Unai dainai bema ena natuna ia gwau, “Lau ura lasi sikuli,” do ia bogaia hisi lasi, to do ia gwau, “Dahaka oi maumauraia? Hari inai negai umui memero kekeni emui mauri be auka lasi!”
‘Haida edia Namo Tahua’
Vadaeni, emu tamana sinana edia lalona edia anina be edena bamona oi dibaia diba? Baibel ia gwau: “Haida edia namo do umui tahua, to umui emui namo sibona do umui tahua lasi.” (Filipi 2:4) Oiemu sinana oi nanadaia, ia be kekeni badana neganai ena mauri be edena bamona. Unai neganai ia ese dahaka ia laloa momo bona dahaka ia ura karaia? Magasin ta ladana ’Teen ia gwau: “Bema ia laloa oi ese iena lalona oi mamia bona oi diba dahaka dainai ena lalona be unai bamona, reana ia ese oiemu lalona do ia mamia toho danu.” Reana oiemu tamana danu be unai bamona.
Bema heai ta ia vara, oiemu tamana sinana oi samanidia haraga lasi, oi gwau lasi oiemu ura idia laloa lasi. Sibomu oi henanadai: ‘Lauegu tamana (o sinana) ia gorere a, eiava gau ta ia laloa momo a? Lau kara kava o lau hereva kava dainai ena lalona lau hahisia a? Lauegu hereva ena anina idia abia maoromaoro lasi a?’ (Hereva Lada-isidia 12:18) Unai dala amo oi hebogahisi henidia be do umui lalo-tamona lou dalana namona. Vadaeni, hari dala oi tahua diba oiemu tamana sinana ese oi do idia diba namonamo totona! To, memero kekeni momo edia kara dainai, edia tamadia sinadia ese edia kara idia diba namonamo be auka herea.
Mauri Daladia Rua ai Nega Tamona Idia Raka
Kekeni badana ta ladana Vickie be unai bamona ia karaia. Ena tamana sinana idia ura lasi mero ta do ia tura henia, to ia tura henia hehuni. Ia laloa ena tamana sinana ese ena lalona ena mamina unai mero dekenai idia diba lasi. Unai dainai ia bona ena tamana sinana idia lalo-tamona lasi. Vickie ia gwau: “Lau ese edia lalona lau hahisia bona idia ese egu lalona idia hahisia. Lau ura lasi ruma dekenai lau giroa lou.” Vadaeni, ena lalona ia hadaia do ia headava—unai dala amo ena tamana sinana do ia rakatanidia diba!
Memero kekeni momo be mauri daladia rua ai nega tamona idia raka—edia tamadia sinadia idia diba lasi karadia o idia taravatulaia karadia idia karaia hehuni—bena idia maumau, idia gwau, edia tamadia sinadia ese idia lalo-pararalaidia lasi! Keristen hahinena badana ta ese Vickie ia durua. Ia hamaoroa, ia gwau: “Vickie e, emu tamana sinana mani oi lalodia . . . Oi idia naria ema bona hari. Bema oi badinadia diba lasi, oiemu turana, lagani 17 lalonai oi ia diba lasi bona oi ia lalokau henia lasi tauna, be edena bamona do oi badinaia diba?”
Vickie be mai ena momokani ida sibona ena kara ia tahua namonamo, bena ia lalo-parara iena tamana sinana idia maoro bona iena kudouna ia kerere. Ia ura henia merona ia bamoa lou lasi bona dala ia tahua iena tamana sinana ida do idia lalo-tamona totona. Vadaeni, bema oiemu kara ta be emu tamana sinana amo oi hunia, namona be Vickie ia kara bamona, hari oi gwauraia hedinarai idia dekenai, ani?—Hereva ladana “Egu Tamana Sinana be Edena Bamona Lau Hamaorodia Diba?” rau 20 ai mani oi duahia.
Idia ida Umui Herevahereva
John be ena tamana ida gabu daudauna ta dekenai idia lao. Unai murinai ia gwau: ‘Lauegu tamana lau tura henia loaloa be namo herea momokani.’ “Guna, nega ta hora 6 lalodiai lau sibogu ese egu tamana lau bamoa lasi. Hora 6 lalodiai ai heau lao, bona hora 6 lalodiai ai heau giroa. Motuka ena reidio ai kehoa lasi. Ai herevahereva hebou sibona. Aiemai lalohadai ai hahedinarai heheni. Lauegu lalohadai ia dekenai lau hamaoromaoroa. Unai dainai ai diba heheni matamaia.” Unai hegeregerena, namona be emu tamana o sinana ida umui herevahereva hebou nega momo, ani?
Unai dala amo taunimanima badadia ma haida danu do oi tura henidia diba. Vickie ia gwau: “Guna, lau be taunimanima badadia ida lau lalo-tamona diba lasi. To egu tamana sinana ese taunimanima badadia idia bamodia neganai lau danu lau bamodia. Edia uru taudia lau tura henidia matamaia, bona unai ese lau ia durua gau momo lau diba namonamo totona. Unai murinai lauegu tamana sinana ida ai herevahereva be auka lasi bona emai ruma dekenai maino ia bada.”
Aonega be lagani momo lalodiai idia davaria taudia bema oi bamodia, unai ese oi do ia durua mauri ena anina do oi lalo-pararalaia totona, to bema oiemu uru taudia sibodia oi bamodia, reana do oi aonega lasi.—Hereva Lada-isidia 13:20.
Emu Lalona ena Mamina Oi Gwauraia Hedinarai
Tau matamatana Elihu ia gwau: “Lau be egu lalona amo lau hereva, bona egu uduna bibinadia amo idia mai herevadia lau gwauraia mai egu momokani ida.” (Iobu 33:3, The Holy Bible in the Language of Today, William Beck ese ia torea) Oi bona emu tamana sinana be dabua o taravatu ta o miusik dainai umui hepapahuahu neganai, oi be unai bamona oi hereva, a?
Mero ta ladana Gregory ia laloa ena sinana ese ena lalohadai ia dadaraia kava. Edia hepapahuahu ia haheaukalaia totona, ruma dekenai ia noho momo lasi. Bena Keristen elda taudia haida edia sisiba hegeregerena ia karaia. Ia gwau: “Lauegu lalona ena anina lau gwauraia hedinarai egu sinana dekenai. Lau hamaoroa dahaka dainai lau ura kara haida do lau karaia. Nega momo egu kudouna amo lau hereva henia, lau hamaoroa lau ura lasi kara dikana ta do lau karaia, bona lau hamaoroa, mero maragina ta ia kara henia bamona lau ia kara henia neganai, lauegu lalona ena mamina be ia dika. Bena ia lalo-parara matamaia, bona unai murinai unai kerere be metairametaira ai haorea.”
Unai hegeregerena, bema ‘emu lalona amo oi hereva,’ reana lalohadai kereredia momo do oi hamaoromaorodia diba.
Hepapahuahu Hadokoa Dalana
To, reana emu tamana sinana ese oiemu lalohadai gau haida dekenai do idia abia dae haraga lasi. Unai dainai namona be emu lalona oi biagua namonamo. “Kavakava tauna ese ena badu ia halasia, to aonega tauna be badu ai ia haheauka.” (Hereva Lada-isidia 29:11) Namona be emu lalohadai be mai emu manau ida oi gwauraia. Emu lalohadai ena badina sibona oi gwauraia; oi gwau lasi, “Taunimanima oredia iboudiai be unai bamona idia karaia!”
Nega haida oiemu tamana sinana ese oi do idia koua. To oi gwau lasi idia ese oiemu laloa gaudia idia diba lasi. Reana idia ura oi do idia durua kara dika lalonai do oi moru garina. Kekeni badana ta ia gwau: “Lauegu sinana ese taravatu momo lau ia henia. Lau lalohisihisi, lau ia koua neganai, eiava ruma dekenai do lau giroa lou horana lau ia hadibaia neganai. To lau diba momokani lauegu namo ia tahua.”
Ruma bese taudia idia lalo-tamona neganai idia noho namo bona idia lalo-maino. Lalo-hekwarahi idia davaria neganai, edia ruma be komu gabuna ai ia lao. To namona be ruma bese taudia ta ta iboudiai ese unai hahenamo idia tahua goadagoada.
Inai Henanadai Herevalaia
◻ Dahaka dainai tama sina haida be edia natudia ida nega momo idia heai?
◻ Bema oiemu tamana sinana edia lalohadai oi diba namonamo, edena bamona unai ese oi do ia durua, oiemu lalohadai idia dekenai do oi haidaua totona?
◻ Emu tamana sinana edia lalohadai be edena bamona oi lalo-pararalaia namonamo diba?
◻ Bema mauri daladia rua ai nega tamona oi raka, edena bamona unai ese oi bona emu tamana sinana do ia hapararaia diba?
◻ Hekwakwanai badadia oi davaria neganai, dahaka dainai oiemu tamana sinana oi hadibadia be namo? Edena bamona oi hadibadia diba?
◻ Edena dala amo oiemu tamana sinana oi durudia diba, oiemu lalohadai do idia lalo-pararalaia namonamo totona?
[Blurb on page 22]
“Bema [emu sinana] ia laloa oi ese iena lalona oi mamia bona oi diba dahaka dainai ena lalona be unai bamona, reana ia ese oiemu lalona do ia mamia toho danu.”—Magasin ta ladana ’Teen
[Box/Picture on page 20, 21]
Egu Tamana Sinana be Edena Bamona Lau Hamaorodia Diba?
Oiemu kerere be emu tamana sinana dekenai oi gwauraia be auka. Mero ta ladana Vince ia gwau: “Lau laloa lauegu tamana sinana ese lau idia gwauraia maoro momokani, unai dainai, lau kara kerere neganai lau hamaorodia be auka, badina lau ura lasi edia lalona do lau hahisia.”
Edia kerere idia hunia memerodia bona kekenidia momo edia lalona ese idia hahemaoro henidia. (Roma 2:15) Edia kerere be “maduna metauna” ai idia lao, bena idia huaia be auka. (Salamo 38:4) Edia kerere hunia totona edia tamadia sinadia idia koidia, unai amo edia kerere idia habadaia bona edia hetura karana Dirava dekenai idia hadikaia danu.
Baibel ia gwau: “Ena kara dika ia hunia tauna do ia namo lasi, to ena kara dika ia gwauraia hedinarai bona ia rakatania tauna ese hebogahisi do ia davaria.” (Hereva Lada-isidia 28:13) Haneulato ta ladana Betty ia gwau: “Iehova ese gau iboudiai ia itaia.”
Bema emu kerere be bada, guriguri amo emu kerere oi gwauraia hedinarai bona Iehova oi noia emu kerere do ia gwauatao. (Salamo 62:8) Unai murinai, emu tamana sinana oi hamaorodia. (Hereva Lada-isidia 23:26) Mauri dalana idia manadalaia dainai, oi idia durua diba, emu kerere do oi rakatania bona do oi karaia lou lasi totona. Mero badana ta ladana Chris ia gwau: “Oi gwauraia neganai unai ese oi ia durua bona emu lalona ia hanamoa.” Lalo-hekwarahi gauna be inai: Emu tamana sinana be edena bamona do oi hamaorodia?
Baibel ese “ena nega korikorina ai idia gwauraia herevana” ia gwauraia. (Hereva Lada-isidia 25:11; ma danu Kohelete 3:1, 7 itaia.) Unai be edena negai? Chris ia gwau: “Lau naria ela bona adorahi ena aniani negana, bena Tamagu lau hamaoroa lau ura hereva henia.” Mero ta, ena sinana be adavana lasi, be ia gwau: “Ai mahuta gwauraia neganai Sinagu lau hereva henia, badina unai neganai ena lalona ia hekwarahi lasi.”
Reana inai bamona oi hereva diba: “Sinagu bona Tamagu e, gau ta lau lalo-hekwarahilaia.” Bema emu tamana sinana idia bisi momo, inai bamona oi hereva diba: “Lau diba umui bisi momo, to gau ta lau laloa momo. Ita herevalaia be hegeregere a?” Bena reana do oi nanadaidia, do oi gwau: “Nega ta, kara dikana ta umui karaia, bena umui hemarailaia dainai umui ura lasi umui herevalaia, a?”
Bena inai bamona oi karaia: Emu tamana sinana dekediai emu kerere oi gwauraia hedinarai. Oi lalo-manau bona “hereva momokani” oi gwauraia. Emu kerere ena bada oi hamaragia lasi bona hereva haida oi hunia lasi. (Efeso 4:25; ma danu Luka 15:21 itaia.) Emu tamana sinana be edia anina idia diba herevadia oi gwauraia, memero kekeni sibodia be edia anina idia diba herevadia oi gwauraia lasi.
Vaia, emu tamana sinana do idia lalohisihisi guna. Unai dainai bema oi idia haere henia mai edia badu ida, namona be do oi hoa lasi bona do oi badu lasi! Guna idia gwauraia sisiba herevadia bema oi badinaia, reana inai kerere ia vara lasi. Unai dainai oi haheauka noho. (Hereva Lada-isidia 17:27) Herevana emu tamana sinana be edena bamona idia hereva, to oi kamonai henidia bona edia henanadai oi haerelaidia.
Momokani, bema mai emu momokani ida oiemu kerere oi hamaoromaoroa toho, emu tamana sinana ese unai do idia laloa bada. (2 Korinto 7:11 itaia.) To, namona be oi hegaegae matahakani abia dae totona. “Tamana ese metau bona hisihisi ita dekenai ia henia neganai iseda lalona idia hisihisi, bona ita be moale lasi. To gabeai, inai matakani ese idia ia hamaoromaoroa vadaeni taudia ese kara maoromaoro ena davana namona mai maino danu do idia davaria.” (Heberu 12:11) Mani oi laloatao, inai nega tamona sibona lasi, to gabeai danu emu tamana sinana edia heduru bona edia sisiba do oi abia be namo. Emu kerere maragidia hamaorolaidia karana oi manadalaia, bena hekwakwanai badadia do oi davaria neganai, oi hadibadia garina do oi gari lasi.
[Picture]
Nega namona oi abia hidi, emu tamana sinana edia lalona do idia hegeregere oiemu hereva do idia kamonai negana unai