Iehova Oi Naria
“Iehova oi naria, bona iena dala ai oi raka, bena oi do ia abia dae, tanobada do oi abia oiemu. Kara dika taudia do ia haoredia neganai, unai do oi itaia.”—SALAMO 37:34.
1, 2. Tanobada taudia edia noho toana be edena bamona, bona United Nations ena kara ena anina be dahaka idia dekenai?
TANOBADA taudia be edia diba idia habadaia ema bona hari ia bada herea. Edia hekwarahi amo niuklia paua gaukaralaia dalana idia davaria vadaeni. Unai paua idia abia badabada diba bona ia amo gau namodia be tanobada hegegemadai idia havaraia diba. To unai niuklia paua amo tanobada taudia ese dika bada herea idia davaria diba danu.
2 Dahaka ese tanobada taudia ia durudia dainai, idia be sibodia do idia haorea lasi niuklia tuarina badana lalonai? Reana haida idia laloa United Nations ese, unai orea lalonai be bese 159 mai edia gavamani idauidau. politikol dalanai, unai gavamani idia lalo-tamona lasi, badina be idia ta ta idia laloa edia gavamani dalana ta ta be hereadae. Unai dainai United Nations oreana lalonai heiriheiri ia vara. Taunimanima ese sibodia edia bese edia ladana idia abia isi bona independens idia ura henia. Danu, bese haida ese Dirava idia dadaraia, idia gwau ia noho lasi.
3. Kerisendom ena lalohadai Dirava dekenai bona Dirava sibona ena lalohadai be edena bamona idia idau?
3 Bese haida idia do gwauraidia Kerisendom, unai bese idia ura lasi haida ese do idia gwauraidia Dirava lasi besedia, to idia gwau idia ese Iesu Keriso bona “Tamana Dirava” bona lauma helaga, be Toi Tamona Diravana lalonai idia abidadama henidia. Idia gwau unai Toi Tamona Diravadia toiosi edia siahu be hegeregere. To Iesu ena Tamana ese peroveta tauna Isaia ia hadibaia, inai hereva ia torea totona: “Lau be Iehova. Lauegu ladana be unai. Lauegu hairai be ta do lau henia lasi, bona hanamogu herevadia be kaivakuku do lau henidia lasi.” (Isaia 42:8) Hari Dirava, Iehova ese sibona ena kara na dala goevadaena amo ia hahedinaraia vadaeni.
4. United Nations ese taunimanima ia veridia, dahaka idia karaia lasi totona?
4 United Nations ia kerere, badina be Dirava ena ladana ia matauraia lasi bona ia abia dae lasi. Ena be hari inai nega lalonai taunimanima ese hekwakwanai bada hereadia idia davaria, to unai orea ese edia lalona ia hagoadaia lasi, unai ladana ia abia Diravana do idia naria totona. To hari Dirava be “helaro Diravana” idia gwauraia be maoro, badina be ia ese helaro namona korikorina tamona ena badina ia atoa vadaeni. (Roma 15:13, NW ) Tatau bona hahine momo ia henidia helarona ese ia hagoadadia bona ia durudia.
Matamana Neganai—Helaro!
5 Unai helaro namona ena badina be tanobada taudia ginigunadia edia nega lalonai ia atoa. Oibe, iseda tubudia ginigunadia be Eden umana amo ia luludia gwauraia neganai, unai helaro ena badina ia atoa. Unai uma, eiava Paradaiso, ena sivarai, Heberu gado ai idia torea, be idia ia havaradia Diravana tomadiho henia karana amo idia siri besedia edia gori lasi.—Genese 2:7–3:24.
6. Dahaka ia vara dainai taunimanima ese helaro namona idia abia be namo?
6 Bena lagani 4,000 bona ma haida murinai, Keristen aposetolo Paulo be Dirava ese ena lauma amo ia hadibaia, inai hereva ia torea totona: “Tau tamona dekena amo kara dika ia vareai mai tanobada dekenai, bona iena kara dika ese mase ia mailaia. Unai dainai mase be taunimanima ibounai ese idia abia, badina be ibounai be mai edia kara dika.” (Roma 5:12) Ena revareva ma ta lalonai Paulo ese unai kerere tauna ena ladana ia gwauraia hedinarai, ia gwau: “Badina be taunimanima ibounai Adam dainai idia mase vadaeni, unai bamona danu Keriso idia abidadama henia dainai ibounai do idia mauri.” (1 Korinto 15:22) Doketa ta ladana Luka, ese ena Evanelia Bukana ena karoa ihatoina lalonai, Iesu ena tubudia iboudiai ela bona Adam edia ladana ia torea; unai tau Adam ese Iehova ena helaro sivaraina ia kamonai, bena Iehova ese Eden amo ia lulua lasi.—Luka 3:23-38.
7. Adam ia do mauri noho neganai, Dirava ese dahaka ia karaia, taunimanima edia lalona hagoadaia totona?
7 Momokani, oi ura unai sivarai ena anina oi diba. To oi do duahia lasi neganai, mani inai oi laloa: Nega daudau lalonai Iehova be helaro henia Diravana. Matamana neganai Adam be Dirava ena natuna tanobada dekenai, bona Dirava ese ia gwaumaoro henia ena bese do ia havaraia. Bema oi diba dika do ia vara gwauraia, reana oi ura emu natudia edia lalona do oi hagoadaia eiava helaro namona do oi henidia. Dirava be unai bamona ia karaia. Dirava ese Adam ena kara dika ena davana ia hamaorolaia murinai, ia ese helaro namona herevadia ia hamaorolaia, ena bese taudia ese do idia lalodia totona.
8. Genese 3:15 ese helaro ena badina edena bamona ia hahedinaraia?
8 Hari helaro-henia Diravana ena hereva be dahaka? Adam ia hakererea ‘gaigaina’ be Dirava ese ia hereva henia, ia gwau: “Lau ese badu oi bona hahine huanai do lau atoa bona oiemu garana bona iena garana huanai danu. Ia ese emu kwarana do ia haberoa bona oi ese iena aena geduna do oi haberoa.” (Genese 3:14, 15, NW ) Reana oi henanadai, oi gwau ta be edena bamona ia gwau diba unai hereva ese helaro idia havaraia. Gau ginigunana be, ita idia hadibaia ta ese “gaigai” ena kwarana do ia haberoa.
9. Genese 3:14, 15 dekenai ia gwauraia ‘gaigaina’ be daika?
9 Apokalupo 12:9 dekenai ia torea herevana be inai: “Vadaeni unai huala badana, be Dirava ena aneru ese idia negea diho. Ia be unai idaunegai gaigaina, bona iena ladana be Diabolo bona Satani. Ia be tanobada taudia ibounai ia koia noho gauna. Oibe, ia, mai ena aneru ibounai danu, be idia ese tanobada dekenai idia negea diho.” Oibe, Eden dekenai ia hedinarai‘gaigaina’ be lauma dikana, ena ladana be Satana Diabolo. Unai gaigai bamona laumana ese aneru haida ia abidia guba dekenai, bona ena “garana” ia abidia tanobada dekenai, unai “garana” be ia ida nega tamona do idia haoredia.
10. Iesu be edena bamona ia hahedinaraia unai “gaigai” be Satana?
10 Iesu Keriso ese ia hamomokania iseda tubudia ginigunadia ia hakereredia ‘gaigaina’ be Diabolo; Iuda tomadiho gunalaia taudia ia hereva henidia, ia gwau: “Umui be emui tamana Satani dekena amo umui mai, bona umui ura emui tamana ena ura dikadia do umui karaia. Hamatamaia nega dekena amo ia be alaia tauna, bona hereva momokani be ia badinaia lasi . . . Ia be hereva koikoi ia gwauraia, iena kara momokani be unai, badina ia be koikoi tauna, bona ia be koikoi ibounai edia tamana.” (Ioane 8:44) Iesu ese danu unai tomadiho taudia, ia idia inai henia taudia unai, be ia gwauraidia “gaigai edia natudia.”—Mataio 12:34; 23:33.
Helaro Ia Boio Lasi
11 Dirava ese unai gaigai bamona laumana ena kwarana haberoa karana ia gwauhamatalaia neganai, ia ese helaro namona ia hahedinaraia, gabeai do idia vara taudia ese do idia laloa totona. Unai ita diba, Genese 3:15 ena hereva ma haida edia anina ita tahua neganai. Hahine ena “garana” ia gwauraia. Nega daudau lalonai Dirava ia hahedinaraia lasi unai “garana” be daika. To Iehova Dirava ia hahedinaraia goevagoeva, ia ese badu be unai “garana” bona unai gaigai bamona laumana mai ena “natuna” edia huanai do ia atoa. “Hahine” ena “garana” ena kwalimu ia gwauhamatalaia, taunimanima ese do idia naria totona.Unai dainai taunimanima ese “hahine” ena “garana” ena mai idia naria diba.
12. Gabeai Iehova ese dahaka danu ia hahedinaraia?
12 Nega daudau herea lalonai, Dirava ese ia hahedinaraia hari “garana” be iena Natuna; ia sibona ese ia havaraia Natuna unai, tanobada dekenai ia siaia, Mesia ai do ia lao totona, bona ena mauri be boubou gauna bamona do ia henia totona. (Genese 22:17, 18; Galatia 3:16; Ioane 2:2; Apokalupo 5:9, 10) Unai dainai Iehova ena Witness taudia ese United Nations dekenai idia tabekau lasi. Edia helaro ena badina be ia mauri noho tauna Iesu Keriso, Iehova Dirava ena Hereva Halasia Tauna Badana unai. Ita diba momokani Keriso ia mauri noho, badina be mase amo ia toreisi lou bena Iehova ena idibana kahana dekenai ia helai, guba dekenai. Paulo ena hereva hegeregerena: “Bema inai tanobada mauri sibona lalonai Keriso ena namo ita naria noho neganai, madi ita be taunimanima ibounai huanai ogogami herea. To hereva momokani be inai: Keriso be Dirava ese mase dekena amo ia hatorea isi. Unai ia karaia dainai Keriso ese mase lalonai idia mahuta taudia edia toreisi lou ia hamomokania vadaeni. Toreisi lou taudia be ia ese idia ia gunalaia.” (1 Korinto 15:19, 20 ) Inai magasin lalonai Bible amo ai hamomokania loulou vadaeni hegeregerena, hari inai negai Iesu be Pavapava guba dekenai.—Apokalupo 11:15.
13 To momokani, ena be taunimanima ese Iesu unai bamona idia abidadama henia, to Iehova idia naria noho. Salamo 37:34 be do mai anina idia dekenai: “Iehova oi naria bona iena dala ai oi raka, bena oi do ia abia dae, tanobada do oi abia oiemu. Kara dika taudia do ia haoredia neganai, unai do oi itaia.” Namona be Iehova ita naria noho bona bese iboudiai edia lalona ia hagoadaia, taunimanima ese idia karaia oreadia abidadama henia karana do idia hadokoa totona.
13, 14. Iehova ena Witness taudia ese daika idia naria noho, bona unai dainai dahaka idia karaia?
14 Unai hegeregerena, Iehova ena Witness taudia be tano 208 dekenai idia gaukara noho, Basileia ena sivarai namona idia harorolaia noho. Ta ese edia gaukara ia koua diba lasi. Politikol gavamanidia be tomadiho oreadia ese idia durudia idia koudia toho totona, to Dirava ese unai orea na gwaumaoro ia henidia lasi unai bamona idia karaia totona. Ita ese Iehova ita gwauraia hedinarai noho diba, bona ia ita naria noho diba, Betelehem tauna David ese ia karaia bamona; ia ese ia torea herevana be inai:
15. King David ese Iehova edena bamona ia naria mai ena abidadama ida?
15 “Lau ia naria tauna mamoe naria bamona be Iehova. Gau ta dekenai do lau dabu lasi. Rei manokamanoka gabudia dekenai lau ia hahekurea; laga-ani gabudia mai edia ranu momo badinai lau ia hakaua; lau ia hamauria lou; kara maoromaoro daladia dekenai lau ia hakaua, ia sibona ena ladana dainai. Ena be dibura masemase kourana lalonai do lau raka, to dika garina do lau gari lasi; badina be oi be lau ida; emu au bona emu itotohi ese lauegu lalona idia hagoadaia. Lauegu vairana dekenai aniani patana oi hegaegaelaia, lauegu inai taudia vairadiai. Lauegu kwarana be dehoro amo oi horoa, lauegu kapusi ia honuhonudae. Momokani, namo bona hebogahisi ese lau do idia gavaia, lauegu mauri dinadia iboudiai; bona Iehova ena ruma dekenai do lau noho hanaihanai.”—Salamo 23.
16. Dahaka dainai ita gwau Iesu ena lalohadai be David ena lalohadai hegeregerena?
16 King David be Iehova ese ia abia hidi, idau negai Israelana iduhu do ia naridia mamoe naridia bamona, bona ia ese Ierusalem na unai bese ena hanua badana ai ia halaoa, bena unuseniai ena natuna Solomon be lagani 40 lalodiai ia lohia noho. Iesu Keriso be “Davida ena natuna” idia gwauraia be maoro. (Luka 1:31; 18:39; 20:41) David ese Iehova Dirava ia naria hegeregerena, iena tubuna tanobada dekenai Iesu Keriso ese ia naria.
17. Dahaka ese ia hahedinaraia Iesu ese Iehova ia naria mai ena abidadama ida?
17 David ena tubuna mai ena ladana badana Iesu Keriso ese Salamo 37:34 ena sisiba ia badinaia; satauro dekenai ia mase gwauraia neganai, Iesu ia gwau: “Egu Tamana e, egu lauma be oiemu imana dekenai lau atoa.” (Luka 23:46) David ena hereva ta ia gwauraia bona ia hagugurua unai. Salamo 31:5 dekenai David ese unai hereva amo Dirava ia hereva henia, ia gwau: “Egu lauma be oiemu imana dekenai lau atoa.” King David ia lalohisihisi lasi, badina ia naria gauna ia abia; unai hegeregerena, Iesu danu ese ia naria gauna ia abia. Dina ihatoina ai Dirava ese Keriso na mase amo ia hatorea isi. Bena dina 40 murinai Keriso be ena Tamana dekenai ia lou lao guba dekenai. Idau bese edia nega be lagani 1914 lalonai ia ore neganai, Iehova ese ena Natuna ia abia isi, tanobada ena Lohia ai ia halaoa.
Helaro Hari Inai Nega Lalonai
18 Dirava ese Adam ia havaraia negana amo ema bona hari, lagani 6,013 idia ore. Bona hari inai lagani matamatana lalonai, dahaka helaro namona tanobada taudia totona ita laloa diba? Unai henanadai ita laloa be maoro, badina be Bible idia torea ore negana amo ema bona harihari lagani 1,900 bamona idia ore. David ese Salamo 37:34 ia torea negana ema bona hari be nega daudau.
19. Iehova ese Iesu edena bamona ia kara henia dainai ita be mai eda helaro?
19 Siahu Ibounai Diravana, Iehova, Iesu be mase amo ia hatorea isi lou Diravana, be mai ena palani badana ia totona, unai palani be taunimanima ese sibodia edia lalo-parara amo idia laloa davari diba lasi. Iehova Dirava ita naria diba mai eda abidadama ida, ia ese ena Natuna ia hatorea isi idibana kahana dekenai ia abia isi, guba dekenai. Unai bamona ia karaia dainai, ita be mauri hanaihanai mai moalena do ita abia diba, aposetolo Paulo ena hereva hegeregerena: “Dirava ese ita ia hamauria badina be ia dekenai ita naria mai laloa abidadama danu”—Roma 8:24.
20. Dahaka dainai ita gwau Iehova be do “helaro Diravana”?
20 Aposetolo Paulo be ma ia gwau: “To bema ita naria totona gauna ita itaia neganai, ita be do ita naria noho lasi. Bema tau ta ese gau ta ia itaia neganai ia be unai gau totona do ia naria noho lasi. To bema ita itaia diba lasi gauna totona ita naria noho neganai inai be mai laloa goada danu ita naria” (Roma 8:24, 25) unai dainai unai idau negai helarona be ia mauri noho, oibe, ena anina be kahirakahira do ia guguru mai ena hairai ida, taunimanima latadiai. (2 Petro 3:13; Apokalupo 21:4, 5) ia be helaro namona taunimanima iboudiai totona, unai dainai idia iboudiai ita hadibalaidia be namo. Iseda “helaro Diravana” ena lalohadai be unai.
21, 22. Nega daudau lasi murinai tanobada besedia be dahaka do idia karaia?
21 Nega be hari ia ginidae vadaeni, inai lalohadai hegeregerena do ia karaia. Hari inai nega lalonai United Nations ena bese haida ese niuklia siahuna idia gaukaralaia diba, to unai gavamani idia gunalaia taudia ese Dirava ena heduru idia tahua lasi edia hekwakwanai kokidia totona.—Genese 11:6 itaia.
22 Tomadiho oreadia badadia be hari idia lusi gwauraia. Edia tomadiho idauidau ese taunimanima idia hapararadia dainai, Dirava ese do ia haoredia be namo. Bible ese ia hahedinaraia, gavamani ese edia lohia siahuna do idia gaukaralaia tomadiho oreadia dadaraidia totona, unai orea be nega daudau lalonai heduru momo be tanobada amo idia tahua noho. Unai dainai, gavamani ese unai bamona do idia kara henidia be hoa gauna lasi. Tomadiho do idia tuari henia neganai do idia kwalimu; unai dainai do idia laloa Dirava be lasi bona ia do idia tomadiho henia be anina lasi. Peroveta herevadia ese idia hahedinaraia, unai murinai idia ese Dirava ena witness taudia do idia tuari henidia, do idia laloa do idia halusidia haraga, Dirava idia dadaraia vaitani totona.—Apokalupo 17:12-17; Esekiel 38:10-23.
23, 24. Tanobada besedia ese Dirava ena orea taudia do idia tuari henidia neganai, ia be dahaka do ia karaia?
23 To, do idia lusi mai edia hemarai ida, badina be tuari oreadia edia Iehova ese ia idia tuari henia taudia iboudiai ia halusidia, idau nega amo ema bona hari. Unai ese do ia hahedinaraia goevagoeva, idia ese Dirava momokanina tamona ena inai tauna badana ena ura idia karaia; “gaigai,” Satana, “inai tanobada ena dirava” unai.—2 Korinto 4:4.
24 Do ia hahemaraidia bada! Guba bona tanobada edia Dirava do idia dadaraia toho mai edia hekokoroku bada ida dainai, do ia badu henidia. Tanobada taudia inai bamona ia hereva henidia diba: “ ‘Badina be emui lalohadai be lauegu lalohadai lasi, bona lauegu dala be emui dala lasi,’ Iehova ia gwau. ‘Badina guba be tanobada ataiai ia noho hegeregerena, lauegu dala be emui dala ataiai ia noho, bona lauegu lalohadai be emui lalohadai ataiai ia noho. Badina be medu bona sinou be guba amo idia diho bamona bena unai gabu dekenai idia giroa lou lasi ela bona tano ia hapariparia bona uma ena anina ia havaraia bona ia hatubua, bona uhe be hadoa tauna ia henia, bona paraoa be ia aniani gwauraia tauna ia henia, hegeregerena ai, lauegu uduna amo ia lao herevana be unai bamona do ia karaia. Lau dekenai do ia giroa mai kava lasi, to lau moalelaia gauna do ia hagugurua, bona ia totona lau siaia gauna ena anina do ia havaraia momokani.’ ”—Isaia 55:8-11.
25. Dahaka dainai ita ese iseda “helaro Diravana” Iehova ita naria be mai badina namona?
25 Taunimanima havaraia Diravana ese lalohisihisi mamina mamia goevagoeva siahuna, sibona ena hegeregerena, be taunimanima ena kudouna lalonai ia atoa. “Badina be tuari oreadia edia Iehova be inai bamona ia hereva, ‘Hairai murinai, emui kohu idia henaoa besedia dekenai lau ia siaia, badina be umui ia daua toho tauna ese lauegu matana nadinadina ia daua toho.’ ” (Sekaria 2:8) Unai dainai Iehova ena Witness taudia ese Iehova idia naria be namo. Edia helaro ena anina do ia havaraia neganai, sibona ena lohia siahuna do ia hahairaia bada. Do ia hamomokania vaitani ia be atai herea Diravana, siahu ibounai Diravana, noho hanaihanai Diravana, bona ia havaradia gaudia guba dekenai bona tanobada dekenai edia helaro namo hereadia hegeregeredia ia kara henidia vadaeni. Aleluia!—Salamo 150:6.
Edena Bamona Oi Haere?
◻ Dahaka dainai tanobada besedia edia helaro be koikoi gauna ta?
◻ Dirava ese helaro ena badina edena bamona ia hahedinaraia Genese 3:15 dekenai?
◻ Iesu ese Salamo 37:34 edena edena bamona ia hamomokania?
◻ Dahaka dainai iseda helaro be mai ena badina?
5. Helaro ena badina be edena negai ia atoa?
11. Dahaka gau namona ma ta be Genese 3:15 dekenai ia gwauhamatalaia?
18. Dahaka dainai hari inai nega lalonai helaro ita abia be namo?
[Picture on page 10]
Mamoe ese edia naria tauna murinai idia raka hegeregerena, David ese Iehova ia abidadama henia bona ia naria
[Credit Line]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.