Gwauhamata Tanona Ita Vadivadi Henia
REANA emu turana ta ese oi ia hamaoroa gau ta ia hoia oiemu—harihari gauna ta—ia be ruma matamatana momokani, gabu hairaina dekenai. Reana do oi laloa, ‘Ena toana be edena bamona?’ Do oi ura dikadika unai ruma oi itaia, ena daiutu ta ta lalonai oi raka vareai bona oi itadia. Badina be unai be oiemu noho gabuna matamatana!
Lagani 1473 B.C.E. lalonai, Iehova ese Israela besena dekenai noho gabuna matamatana—Gwauhamata Tanona unai, ia henidia.a Unai tano ena lata be kilomita 500 not ia lao saut kahana dekenai, bona ena lababa ena averes be 55 kilomita bamona. Gwauhamata Tanona be Fertile Crescent dekenai ia noho, bona ena hairai gabudia idauidau dainai, unuseniai idia noho be moale gauna.
To dahaka dainai oi ura gunaguna idia noho taudia ese idia abia “noho gabuna” oi dibaia? Badina unai tano gunana oi dibaia karana ese oiemu diba Baibel sivaraidia dekenai do ia habadaia. Profesa Yohanan Aharoni ia gwau: “Baibel ese ia gwauraia tanona ena toana bona ena sivarai be idia kwatua hebou bamona; unai dainai ta sibona oi lalo-pararalaia diba lasi, bema idia ma ta ena heduru oi abia lasi.” Unai sibona lasi to ia namo momokani neganai, Gwauhamata Tanona ese taunimanima totona Dirava ena Basileia ese kahirakahira tanobada hegegemadai lalonai do ia havaraia Paradaisona be dala maragina ai ia haheitalaia!—Isaia 11:9.
Iesu Keriso be tanobada dekenai ia haroro neganai, ia ese Gwauhamata Tanona lalonai idia vara gaudia ia gaukaralaia taunimanima dekenai kara namodia ia hadibaia totona. (Mataio 13:24-32; 25:31-46; Luka 13:6-9) Ita danu be kara namodia momo ita dibaia diba Palestine tanona gunana ena kahana idauidau ita laloa neganai. Namona be iena daiutu lalonai ita raka vareai bamona, bona unai tano, lagani momo lalonai Dirava ena taunimanima edia noho gabuna ena kahana idaudia haida do ita itaia. Do ita itaia, Gwauhamata Tanona amo gau momo ita dibaia diba.
[Footnotes]
a Inai hereva lalonai ai kikilaia “Gwauhamata Tanona” be gunaguna Baibel ese ia gwauraia gauna, bona ia be hari inai negai politikol taudia bona tomadiho taudia ese idia gwauraia gauna lasi.
[Picture Credit Line on page 2]
Cover: Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Picture Credit Line on Page 3]
Garo Nalbandian