Iehova Ena Ura Idia Karaia
Daniela be Nega Ibounai Dirava Ena Hesiai Ia Lao Henia
NEGA ta ta sibona basileia badana ta ia moru. To unai be lagani 539 B.C.E. lalonai ia vara, Mede bona Parasa taudia ese Babulonia Basileiana be hora momo lasi lalonai idia hamorua neganai. Unai lagani lalonai, Iehova ena peroveta tauna Daniela, sibona ena tano amo idia abia oho Iuda tauna, be lagani 80 bamona Babulonia dekenai ia noho vadaeni. Daniela ena mauri laganidia ese 90 idia hanaia neganai, hedibagani bada hereana ta ia vara, bona unai ese ia tohoa, Dirava do ia badinaia noho eiava.
Babulonia ia moru murinai, Daniela ia noho namonamo. King matamatana be Dariuse, iena mauri laganidia be 62 Mede tauna, bona ia ese Daniela ia lalo-namo henia. Maoromaoro, King dagina ia abia murinai, ia ese satrap taudia 120 ia abia hidi, bona kwarana taudia toi ia abia hidi, unai lohia taudia do idia biagudia.a Unai tatau toiosi ta be Daniela. Dariuse ia diba Daniela do ia kwalimu momokani diba, unai dainai praiminista dagina ia henia gwauraia! To unai neganai gau ta ia vara, king ena palani ia haidaua haraga.
Palani Dikana Ta
Daniela ida idia gaukara hebou kwarana taudia, be unai lohia taudia momo ida king dekenai idia lao bona edia lalohadai idauna be ia dekenai idia gwauraia hedinarai. Dariuse idia noia, taravatu ta do ia haginia, inai bamona: “Dina 30 lalonai be tau ta ese gau ta do ia noia lasi dirava ta dekenai, o tau ta dekenai, to oi dekenai sibona do ia noia. Bema tau ta ese inai hereva ia utua, be do idia negea laiona ena guri dekenai.” (Daniela 6:7) Reana Dariuse ia laloa unai tatau ese unai amo idia hahedinaraia ia idia badinaia momokani. Reana ia laloa unai taravatu ese ia, idau bese tauna, do ia durua, ena pavapava dagina do ia ha-aukaia totona.
To unai kwarana taudia bona satrap taudia ese unai taravatu idia gwauraia lasi, king ena dagi ha-aukaia totona. Idia ese “Daniela ena gaukara dekenai kerere idia tahua, to idia davaria lasi, badina iena gaukara ibounai be ia maoro sibona. Daniela dekenai gageva karana ta o kerere karana ta be lasi.” Unai dainai idia hereva heheni, idia gwau: “Daniela samania gauna ta do ita davaria diba lasi, to sedira iena guriguri karana dekenai sibona dekena amo do ita davaria diba.” (Daniela 6:4, 5) Idia diba Daniela be dina ta ta iboudiai Iehova ia guriguri henia, unai dainai king idia noia, do ia gwau unai bamona kara ena davana be mase.
Unai kwarana taudia bona satrap taudia ese Daniela idia badu henia, reana badina be “ena gaukara ibounai be ia namo herea momokani. Unai dainai Dariuse ese ia laloa Daniela do ia atoa, basileia ena gaukara ibounai do ia biagua karaia.” (Daniela 6:3) Reana Daniela ena kara maoromaoro ese edia kara gagevagageva ia koua dainai idia moale lasi. Herevana edia kara ena badina be dahaka, unai tatau ese king ena lalona idia ania dainai taravatu pepana ia sainia, bena “Mede bona Parasa edia taravatu hegeregerena be do idia haidaua diba lasi.”—Daniela 6:8, 9.
Daniela Ena Lalona Ia Goada Noho
Daniela be unai taravatu matamatana herevana ia kamonai neganai, Iehova guriguri henia karana ia hadokoa, a? Lasi vaitani. Iena ruma ena atai daiutuna lalonai dina ta ta ai ia be nega toi ia tui diho, Dirava ia guriguri henia, “nega ibounai ia karaia bamona.” (Daniela 6:10) Ia guriguri noho neganai, ena inai taudia momo idia raka vareai, “Daniela idia itaia, Dirava ia guriguri henia noho.” (Daniela 6:11) Unai be king idia hamaorolaia neganai, Dariuse ena lalona ia hisihisi, badina be ia ese ia sainia taravatuna amo Daniela idia samania dainai. Baibel ia gwau: “Dala ia tahua, ia ura Daniela ia hamauria totona. Iena lalona ia hekwarahi ela bona dina ia diho.” To king ese ia haginia vadaeni taravatuna ia kokia diba lasi. Unai dainai Daniela idia abia lao, laiona edia guri lalonai idia negea diho. King ese ia hereva henia, ia gwau: “Oiemu Dirava, nega ibounai oi tomadiho henia Diravana ese do ia hamauria oi.”—Daniela 6:12-16.
Unai hanuaboi ibounai lalonai Dariuse ia mahuta lasi bona ia aniani lasi. Daba ia rere neganai, guri ia lao henia haraga. Daniela ia mauri noho bona laiona ese idia koria lasi! Maoromaoro king ese oda herevana ia gwauraia, Daniela ena inai taudia mai edia famili ida be laiona edia guri lalonai do idia negea vareai, edia dika ena davana. Dariuse ese danu oda herevana ia halasia ena basileia ibounai lalonai, ia gwau: “Lauegu basileia dekenai noho taudia ibounai ese Daniela ena Dirava do umui matauraia bona gari henia.”—Daniela 6:17-27.
Iena Sivarai Ena Anina Ita Dekenai
Daniela ese kamonai karana ia hahedinaraia namo herea. King danu, ena be Iehova ia tomadiho henia lasi, to ia itaia, Daniela ese “nega ibounai” Iena hesiai ia lao henia. (Daniela 6:16, 20) Aramia gado herevana, inai hereva “nega ibounai” be ia ida idia hahegeregerea, ena anina be “raka hegege.” Anina be karaia noho, doko lasi. Daniela ese Iehova ia badinaia namonamo dalana be unai hereva amo idia gwauraia be maoro momokani!
Nega daudau ia do noho ela bona laiona edia guri lalonai idia negea vareai neganai, Daniela ese Dirava ena ura badinaia hanaihanai dalana ia manadalaia vadaeni. Iena tauhau neganai, Babulonia dekenai, ia ese aniani bona inuinu gaudia haida ia dadaraia, badina be Mose ena Taravatu ese idia ia taravatua, eiava tomadiho koikoi karadia amo idia hamirodia vadaeni dainai. (Daniela 1:8) Gabeai, ia ese Dirava ena hereva be Babulonia pavapavana Nebukanesa ia hamaorolaia mai ena boga-auka ida. (Daniela 4:19-25) Hora haida sibona idia do noho ela bona Babulonia ia moru neganai, Daniela ese Dirava ena hahemaoro herevana be King Belesasa ia hamaorolaia mai ena gari lasi. (Daniela 5:22-28) Unai dainai, Daniela be laiona edia guri lalonai idia negea gwauraia neganai, ia manadalaia vadaeni kamonai dalana ia badinaia noho.
Oi danu ese nega ibounai Iehova ena hesiai oi lao henia diba. Oi be mero eiava kekeni matamatana, a? Vadaeni, hari nega ibounai oi goada karaia unai dala oi manadalaia totona, inai tanobada ena kara dika taudia edia hebamo bona edia kara kereredia oi dadaraia be namo. Bema nega sisina daudau lalonai Dirava oi hesiai henia ema bona hari, namona be do oi haheauka noho mai emu kamonai ida. Oi hesiku lasi, badina be hedibagani ita davaria neganai, ita be mai eda dala, Iehova vairanai do ita hahedinaraia iseda lalona ita ha-aukaia vadaeni, nega ibounai ia do ita hesiai henia.—Filipi 4:11-13.
[Footnotes]
a Unai hereva “satrap” (anina korikorina be “Basileia naria tauna”) idia gaukaralaia Parasa ena king ese ia abia hidi tauna, provinsi ta do ia lohiaia tauna badana, idia gwauraia neganai. Ia be king ena ladanai ia gaukara, takisi gogoa bona pavapava dekenai siaia gaukarana be ia ese ia karaia.