Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w99 8/1 rau 16-21
  • Ma Haida Do Oi Matauraia

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Ma Haida Do Oi Matauraia
  • 1999 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Iehova be Taunimanima Ia Matauraia
  • Iesu ese Ma Haida Ia Matauraia
  • Paulo ese Hemataurai Ia Hahedinaraia
  • Hemataurai Ita Hahedinaraia Iseda Nega Ai
  • Iehova Matauraia Karana
  • Hemataurai Hahedinaraia Noho
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia (Stadi)—2017
  • Tadikaka Taihu Ita Matauraia
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2010
  • Helaro Diravana Matauraia
    1988 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Ma Haida Oi Matauraia, A?
    2008 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
Ma Haida Itaia
1999 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w99 8/1 rau 16-21

Ma Haida Do Oi Matauraia

“Umui ta ta dekenai danu do umui matauraia.”​—⁠ROMA 12:10.

1, 2. (a) Dahaka ita karaia be namo iseda laloa manau karana ita hahedinaraia totona? (b) Nega momo Baibel ese unai hereva “matauraia” be edena dala ai ia gaukaralaia, bona daidia ese ma haida idia matauraia be auka lasi?

ISEDA stadi herevana ginigunana ese Dirava ena Hereva ena sisiba ta ia gwauraia momo, ia gwau: “Umui ibounai do umui laloa manau, vadaeni umui ta ta dekenai durua do umui henia. Badina be Buka Helaga ia gwau: ‘Dirava ese hekokoroku taudia edia dala ia koua, to manau taudia dekenai iena hariharibada ia henia.’ ” (1 Petero 5:⁠5) Laloa manau karana ita badinaia diba dalana ta be ma haida do ita matauraia.

2 Nega momo Baibel lalonai unai hereva “matauraia” idia gaukaralaia neganai, ma haida ita matauraia karana, ita lalo-namo henidia, bona ita lalodia bada karana ia herevalaia. Ma haida ita matauraia bema idia ita durua, edia hairai korikorina ita laloa bada, edia lalohadai ita kamonai, bona bema ita karaia diba gauna ta dainai ita idia noia, mai moale ida ita ura ita karaia. Laloa manau taudia ese unai idia karaia be auka lasi. To, reana hekokoroku taudia idia davaria mai momokani ida ma haida idia matauraia be auka bona reana gau haida idia abia totona eiava sibodia edia namo idia tahua dainai, haida idia hanamoa koikoi.

Iehova be Taunimanima Ia Matauraia

3, 4. Iehova be edena dala ai Aberahamo ia matauraia, bona dahaka dainai?

3 Iehova ese hemataurai karana ena haheitalai ia hahedinaraia. Taunimanima be mai edia ura kwalimu ida ia havaraia bona masini bamona idia ia kara henia lasi. (1 Petero 2:16) Hegeregere, Iehova ese Aberahamo ia hamaoroa Sodoma ena kara dika bada dainai do ia hadikaia ore neganai, Aberahamo ese ia nanadaia: “Bema kara maoromaoro taudia 50 hanua dekenai idia noho, be hanua ibounai do oi hadikaia ore, a? Hanua dekenai do oi bogahisihisi diba, unai 50 hamauria totona?” Iehova ia gwau unai kara maoromaoro taudia 50 dainai ia ese unai hanua do ia hadikaia lasi. Bena Aberahamo be mai manau ida ia noinoi lou. To, bema 45, 40, 30, 20 eiava 10 sibona idia noho be edena bamona? Iehova ese Aberahamo ia hamaoroa herevana kara maoromaoro taudia 10 sibona idia noho, Sodoma do ia hadikaia ore lasi.​—⁠Genese 18:​20-33.

4 Iehova ia diba Sodoma dekenai kara maoromaoro taudia 10 idia noho lasi, to Aberahamo ena lalohadai ia kamonai bona ia kara henia namonamo, unai amo ia ese Aberahamo ia matauraia. Dahaka dainai? Badina “Aberamo ese Lohiabada dekenai ia abidadama henia, unai dainai Lohiabada ia gwauraia, Aberamo be maoro.” Aberahamo idia gwauraia “Dirava ena turana.” (Genese 15:6; Iamesi 2:23) Unai sibona lasi, Iehova ia itaia danu Aberahamo be ma haida ia matauraidia. Aberahamo ena mamoe naria taudia bona Lota ena mamoe naria taudia be tano dainai idia hepapahuahu neganai, Aberahamo ese Lota ia matauraia bona ia hamaoroa ia ura henia gabuna do ia abia hidi guna. Lota ese gabu namona ia abia hidi, bona Aberahamo be gabu idauna dekenai ia lao.​—⁠Genese 13:​5-11.

5. Iehova be edena dala ai Lota ia matauraia?

5 Unai hegeregerena, Iehova ese kara maoromaoro tauna Lota ia matauraia. Sodoma ia do hadikaia lasi neganai, ia hamaoroa ororo gabuna dekenai do ia heau lao. To, Lota ia gwau ia ura lasi unuseniai ia lao; ia ura kahirakahira dekenai ia noho Soara dekenai ia lao, ena be unai hanua be Iehova ese do ia hadikaia gabuna dekenai ia noho. Iehova ese Lota ia hamaoroa: “Oiemu noinoi dekenai lau kamonai, unai hanua do lau hadikaia lasi.” Iehova ese mai ena abidadama tauna Lota ia matauraia bona ia noinoilaia gauna ia karaia.​—⁠Genese 19:​15-22; 2 Petero 2:​6-9.

6. Iehova be edena dala ai Mose ia matauraia?

6 Mose ese Dirava ena taunimanima be igui amo do ia hakaudia bona Farao do ia hereva henia do ia ruhadia totona, Iehova ese Aigupito dekenai ia siaia lou neganai, Mose ia gwau: “Lauegu Lohiabada e, lau be hereva dekenai egu malana be ia haraga lasi.” Iehova ese Mose ia hagoadaia, ia gwau: “Lau be oiemu hereva do lau durua. Do oi gwauraia herevadia dohore lau henia oi dekenai.” To Mose ia do daradara noho. Unai dainai Iehova ese Mose ena lalona ia hagoadaia bona dala ia karaia ena kakana, Arona, be ia ida do ia lao bona ia ese do ia hereva.​—⁠Esodo 4:​10-16.

7. Dahaka dainai Iehova ia ura ma haida ia matauraia?

7 Unai bamona kara iboudiai lalonai, Iehova ia hahedinaraia ia ura ma haida ia matauraia, ena hesiai gaukara idia karaia taudia dekenai unai ia karaia momo. Ena be idia noia gauna be Iehova ena lalohadai amo ia idau, idia noia gaudia ia laloa bona ia karaia, bema unai gaudia ese ena ura idia hadikaia lasi.

Iesu ese Ma Haida Ia Matauraia

8. Iesu be edena dala ai ia gorere bada hahinena ta ia matauraia?

8 Iesu ese Iehova ia tohotohoa ma haida matauraia karana dekenai. Nega ta taunimanima hutuma lalonai, lagani 12 lalonai rara gorerena ia davaria hahinena ta ia noho. Doketa taudia ese ia idia hanamoa diba lasi. Mose ena Taravatu henunai, ia be miro bona unuseniai ia noho be maoro lasi. Iesu murinai ia lao, iena dabua ia dogoatao, bona ena gorere ia namo. Iesu be Taravatu ia badinaia auka lasi bona unai hahine be ena kara dainai ia gwau henia lasi. To, ena gorere ia diba dainai ia matauraia, bona ia gwau: “Lauegu natuna, oiemu abidadama dainai, mauri oi davaria vadaeni, oi lao mai maino danu, bona oiemu gorere do oi davaria lou lasi.”​—⁠Mareko 5:​25-34; Levitiko 15:​25-27.

9. Iesu be edena dala ai Idau Bese hahinena ta ia matauraia?

9 Ma nega ta ai, Foenike hahinena ta be Iesu dekenai ia gwau: “Lohiabada e, Davida ena Natuna e, oi bogahisihisi lau dekenai, egu natuna kekeni be lauma dikana ese ia abia momokani.” Iesu ia diba ia be Dirava ese Idau Bese taudia dekenai ia siaia lasi to Israela besena dekenai ia siaia dainai, ia gwau: “Ia namo lasi memero [Israela besena] edia aniani do idia abia, sisia [Idau Bese taudia] dekenai do idia negea lao.” Hahine ia haere: “Lohiabada e, momokani, to sisia be biaguna ena pata dekena amo idia moru momorudia be idia ania diba.” Bena Iesu ia gwau: “Hahine e, oiemu abidadama be ia bada herea, oiemu ura gauna do oi abia.” Ena natuna kekeni ena gorere ia namo. Unai Idau Bese hahinena ena abidadama dainai Iesu ese ia matauraia. Danu, ia ese uda sisia dikadia ia hereva lasi, to “sisia” ia gwauraia dainai ia ese ena hereva ia hamanaua bona ena hebogahisi ia hahedinaraia.​—⁠Mataio 15:​21-28.

10. Iesu ese ena hahediba taudia dekenai edena mai anina bada karana ia hadibaia, bona dahaka dainai idia dibaia be namo?

10 Iesu ese ena hahediba taudia ia hadibaia noho namona be idia laloa manau bona ma haida idia matauraia, badina idia ese sibona laloa guna karana idia do karaia noho. Nega ta idia hepapahuahu murinai, Iesu ia henanadai: “Dala dekenai dahaka umui herevahereva?” Idia hereva lasi badina “idia sibona idia herevahereva, daika be dohore ia tau bada herea.” (Mareko 9:​33, 34) Iesu ia do mase lasi hanuaboina ai, “idia sibona idia hepapahuahu, idia be daika do ia herea.” (Luka 22:24) Unai dainai Pasova aniani idia karaia lalonai, Iesu ese “disi ta dekenai ranu ia bubua, vadaeni iena hahediba taudia edia aena ia huria hamatamaia.” Unai haheitalai be mai anina bada! Iesu be Dirava ena Natuna, tanobada bona guba ibounai lalonai ia ena dagi be Iehova ena dagi kahirakahira dekenai. To, ena hahediba taudia edia aena ia huria karana amo idia dekenai mai anina bada karana ta ia hadibaia. Ia gwau: “Dala lau hedinaraia vadaeni umui dekenai, vadaeni umui ese danu lau karaia bamona do umui karaia.”​—⁠Ioane 13:​5-15.

Paulo ese Hemataurai Ia Hahedinaraia

11, 12. Paulo be Keristani tauna ai ia lao murinai, dahaka ia dibaia, bona edena dala ai Filemona dekenai unai kara ia hahedinaraia?

11 Aposetolo Paulo be Keriso ia tohotohoa dainai, ma haida ia matauraia. (1 Korinto 11:⁠1) Ia gwau: “Ai ese hanamoa hereva ai tahua lasi, umui dekena amo, o haida dekena amo. . . . To umui emui huanai ai be manau, iena natuna ia ubua hahine bamona.” (1 Tesalonika 2:​6, 7) Natudia ia ubua hahinena be iena natudia maragidia ia laloa bada. Paulo be Keristani tauna ai ia lao murinai, laloa manau karana ia dibaia bona iena Keristani tadikaka be mai manau ida ia kara henidia amo ia matauraidia. Unai ia karaia neganai, edia ura kwalimu ia matauraia danu. Roma dekenai ia dibura neganai ia vara gauna ta ese unai ia hahedinaraia.

12 Ia heau boio hesiai tauna ta ladana Onesimo be Paulo ena hadibaia hereva ia kamonai. Ia be Keristani tauna ai ia lao bona Paulo ena turana ai ia lao danu. Unai hesiai tauna ena biaguna be Filemona, Asia Minor dekenai ia noho Keristani tauna ta. Filemona dekenai revareva ia torea neganai, Paulo ia gwau Onesimo ese ia durua bada, ia gwau: “Lauegu ura korikori be ia do lau dogoatao.” To, Paulo ese Onesimo ia siaia lou Filemona dekenai, badina ia gwau: “Bema oiemu gwaumaoro lau abia guna lasi neganai, ia do lau dogoatao lasi. Lau ura lasi oi do lau oda henia. Lasi momokani. Lau ura be oiemu ura dainai inai kara namona do oi karaia.” Paulo ese aposetolo dagina ia gaukaralaia lasi sibona ena ura gauna ia karaia totona, to ia be Filemona ia matauraia dainai, Roma dekenai Onesimo ia dogoatao totona ia oda henia lasi. Unai sibona lasi, to Paulo ese Filemona ia sisiba henia Onesimo do ia matauraia, ena hesiai tauna bamona do ia kara henia lasi, to iena lalokau tadikaka bamona do ia kara henia.​—⁠Filemona 13-16.

Hemataurai Ita Hahedinaraia Iseda Nega Ai

13. Roma 12:10 ese ita ia hamaoroa dahaka do ita karaia?

13 Dirava ena Hereva ena sisiba be: “Umui ta ta dekenai danu do umui matauraia.” (Roma 12:10) Unai hereva ena anina be ita naria lasi ma haida ese ita idia matauraia guna totona, to namona be ita ese idia ita matauraia guna. “Tau tamona sibona ena namo do ia tahua lasi, to namona be tau haida edia namo do ia tahua.” (1 Korinto 10:24; 1 Petero 3:​8, 9) Unai dainai, Iehova ena hesiai taudia be dala idia tahua edia ruma bese taudia, kongregesen lalonai idia noho Keristani tadikaka bona taihu, bona murimuri taudia danu idia matauraidia totona.

14. Tau bona ena adavana be edena bamona idia hemataurai heheni diba?

14 Baibel ia gwau: “Tatau ibounai edia kwarana be Keriso, hahine edia kwarana be edia tau.” (1 Korinto 11:⁠3) Iehova ese tau ia hagania ena hahine do ia kara henia Keriso ese kongregesen ia kara henia hegeregerena. Petero Ginigunana 3:7 ese tau ia sisiba henia “hahine ena tauanina be goada herea lasi, unai dainai do [ia] naria namonamo, bona matauraia.” Unai ia karaia diba bema mai ena ura ida ena hahine ena hereva ia kamonai bona ia laloa. (Genese 21:12) Bema Baibel ena hakaua herevana ta ia utua lasi, hahine ena ura gauna idia karaia diba, bona ia durua bona mai manau ida ia kara henia. Unai hegeregerena, “hahine danu ese iena adavana do ia matauraia” be namo. (Efeso 5:33) Ia kamonai henia, bona ena ura sibona idia badinaia totona ia hereva momo lasi, ena tau ia hamaragia lasi eiava ia maumau momo lasi. Ena be kara haida ai ena diba be bada, to laloa manau ia hahedinaraia bona ena tau ia biagua lasi.

15. Buruka taudia be edena bamona do ita kara henidia, bona idia ese dahaka idia karaia be namo?

15 Keristani kongregesen lalonai, ita matauraia bada be namo taudia idia noho, hegeregere buruka taudia. “Tau [o, hahine] buruka edia vairanai do umui toreisi, bona buruka taudia ibounai do umui matauraia.” (Levitiko 19:32) Lagani momo lalonai Iehova idia hesiai henia taudia dekenai unai hereva be momokani, badina “kara maoromaoro taudia . . . edia huina kurokuro, be matauraia gauna.” (Aonega Herevadia 16:31) Namona be gunalaia taudia ese lagani bada taudia idia matauraia, unai amo haheitalai namona idia hahedinaraia. Oibe, buruka taudia danu ese matamata taudia do idia matauraia be namo, unai be mai anina bada bema unai matamata taudia be mamoe oreana naria gaukarana idia karaia.​—⁠1 Petero 5:​2, 3.

16. Tama sina bona natudia be edena bamona idia hemataurai heheni diba?

16 Matamata taudia ese edia tama sina idia matauraia be namo: “Memero bona kekeni e, umui emui tamana bona sinana do umui kamonai henia. Kara maorona be unai. ‘Emui tamana bona sinana do umui matauraia.’ Inai be Buka Helaga ena Taravatu mai ena gwauhamata ginigunana. Badina be inai bamona umui karaia neganai, gwauhamata be inai: ‘Mauri namona do umui abia, bona emui mauri do ia daudau tanobada dekenai.’ ” Unai hegeregerena, tama sina ese edia natudia do idia matauraia, badina unai siri ia gwau: “Tamana bona sinana e, emui natudia do umui habadua lasi, to Lohiabada ena hadibaia hereva idia dekenai do umui hadibaia.”​—⁠Efeso 6:​1-4; Esodo 20:⁠12.

17. Daidia ita “matauraia bada” be maoro?

17 Ita matauraia be namo taudia haida be kongregesen ena hesiai gaukara idia karaia taudia: “Dala namona ai kongregesen idia gunalaia taudia ita matauraia bada, inai be mai anina bada haroro bona hadibaia gaukara idia goadalaia taudia dekenai.” (1 Timoteo 5:​17, NW ) Idia dekenai hemataurai ita hahedinaraia diba dalana ta be Heberu 13:17 ena hereva ita badinaia: “Umui idia hakaua taudia do umui kamonai henia, bona edia hereva do umui badinaia.”

18. Kongregesen murimurina ai idia noho taudia be edena bamona do ita kara henidia?

18 Kongregesen murimurinai idia noho taudia dekenai hemataurai do ita hahedinaraia danu, a? Oibe. Hegeregere, Baibel ese ita ia hamaoroa: “Taunimanima ibounai ese gavamani do idia kamonai henia.” (Roma 13:⁠1) Iehova ese unai gavamani dekenai gwaumaoro ia henia do idia lohia ela bona ena Basileia ese edia gabu do ia abia. (Daniela 2:44) ‘Unai dainai ibounai ta ta dekenai edia davana do ita henidia. Takisi gogoa tauna dekenai takisi do ita henia. Kastom moni gogoa tauna dekenai kastom moni do ita henia. Idia gari henia tauna dekenai do ita gari, bona idia mataurai henia tauna dekenai do ita matauraia.’ (Roma 13:⁠7) Ita be ‘taunimanima [tau bona hahine] ibounai do ita matauraia.’​—⁠1 Petero 2:⁠17.

19. Edena dala ai ma haida “dekenai kara namodia do ita karaia” bona ita matauraidia?

19 Momokani, ena be kongregesen murimurinai idia noho taudia do ita matauraia, to mani Dirava ena hereva ese ia gwauraia bada gauna ita itaia: “Unai dainai, dala ita davaria neganai, taunimanima ibounai dekenai kara namodia do ita karaia. To Keriso ena abidadama henia taudia do ita durua bada herea be namo.” (Galatia 6:10) Momokani, ma haida “dekenai kara namodia do ita karaia” dalana hereadaena be edia ura lauma gaudia dekenai do ita habadaia bona ita durua. (Mataio 5:⁠3, NW ) Unai ita karaia diba bema aposetolo Paulo ena hereva ita badinaia, ia gwau: “Do oi gaukara goada, bona gaukara namona momokani tauna do oi lao, Dirava ese oi dainai do ia moale bada totona. Vadaeni oi ese hereva momokani do oi hadibaia maoromaoro, bona Dirava ena vairanai do oi hemarai lasi.” Ita haroro diba negadia ibounai ita gaukaralaia namonamo neganai, iseda ‘hesiai gaukara ibounai ita karaia namonamo,’ bona unai amo ibounai dekenai kara namo sibona ita karaia lasi to idia ita matauraia danu.​—⁠2 Timoteo 2:​15; 4:⁠5.

Iehova Matauraia Karana

20. Farao bona ena tuari taudia dekenai dahaka ia vara, bona dahaka dainai?

20 Iehova ese ia havaraia gaudia ia matauraia. Unai dainai ita ese ia ita matauraia be maoro. (Aonega Herevadia 3:9; Apokalupo 4:11) Danu, Iehova ena Hereva ia gwau: “Lau dekenai idia matauraia taudia be do lau matauraidia, to lau dekenai idia matauraia lasi taudia be do lau negea momokani.” (1 Samuela 2:30) Aigupito ena Farao idia hamaoroa Dirava ena taunimanima do ia ruhadia neganai, mai hekokoroku ida ia haere, ia gwau: “[Iehova] be daika? Badina be dahaka iena hereva dohore lau kamonai?” (Esodo 5:⁠2) Farao ese ena tuari taudia ia siaia Israela taudia do idia tuari henia neganai, Iehova ese Israela taudia totona Davara Kakakakana ia hapararaia. To Aigupito taudia be edia murinai idia lao neganai, Iehova ese ranu ia haloua. Iehova ese “Farao ena kariota bona iena tuari oreana, be davara dekenai ia negea diho vadaeni.” (Esodo 14:​26-28; 15:⁠4) Vadaeni, Farao be mai hekokoroku ida ia ura lasi Iehova ia matauraia dainai dika ia davaria.​—⁠Salamo 136:⁠15.

21. Dahaka dainai Iehova be Belesasa ia ura henia lasi, bona dahaka ia vara?

21 Babulonia ena King Belasasa be ia ura lasi Iehova ia matauraia. Inuinu kekero ariana ta ai, Ierusalema ena dubu helaga amo idia abia golo bona siliva kapusi helagadia amo uaina ia inua bona Iehova ia hevasehalaia. Bona unai ia karaia lalonai, ena kaivakuku diravadia ia hanamoa. To Iehova ena hesiai tauna Daniela ese ia hamaoroa: “Oi sibona oi atoa diho lasi. Guba ena Lohiabada ena hereva oi utua momokani.” Unai hanuaboi ai Belesasa idia alaia mase, bona ena basileia be ia amo idia kokia.​—⁠Daniela 5:​22-31.

22. (a) Dahaka dainai Iehova ese Israela besena bona ena gunalaia taudia latanai ena badu ia hahedinaraia? (b) Iehova be daidia ia ura henia, bona dahaka ia vara?

22 Aposetolo edia nega ai, King Heroda ese taunimanima ia hereva henidia neganai, idia boiboi: “Inai be dirava ta ena gadona, tau ena gadona lasi.” Unai hekokoroku king be edia hereva ia koua lasi to ena dagi ia abia isi karana ia moalelaia. Unai neganai, “Lohiabada ena aneru ta ese ia botaia, badina be hairai ia henia lasi Dirava dekenai.” (Kara 12:​21-23) Heroda be Iehova ia matauraia lasi, to sibona ia abia isi, bona Iehova ese ia alaia mase. Unai nega ena tomadiho gunalaia taudia be Dirava ena natuna, Iesu, idia alaia mase dalana idia tahua neganai, Dirava idia matauraia lasi. Lohia taudia haida idia diba Iesu be hereva momokani ia hadibaia to ia murinai idia raka lasi, “badina be taunimanima edia hanamoa dekenai idia ura henia bada, Dirava ena hanamoa dekenai idia ura henia maragi.” (Ioane 11:​47-53; 12:​42, 43) Israela besena be Iehova eiava ena Gwaukau Tauna, Iesu, idia matauraia lasi. Unai dainai, Iehova ese idia ia matauraia lasi, ia rakatanidia bona tuari taudia ese edia dubu helaga idia hadikaia ore. To ia bona iena Natuna idia matauraia taudia ia hamauria.​—⁠Mataio 23:38; Luka 21:​20-22.

23. Iehova ena tanobada matamatana lalonai do ita noho totona, dahaka ita karaia be namo? (Salamo 37:​9-​11; Mataio 5:⁠5)

23 Idia ura inai tanobada oromana ia ore murinai Dirava ena tanobada matamatana lalonai do idia noho taudia be Dirava bona iena Natuna, Keriso Iesu, do idia matauraia bona idia kamonai henia be gau badana. (Ioane 5:​22, 23; Filipi 2:​9-11) Unai bamona hemataurai karana idia hahedinaraia lasi taudia be “tano dekena amo, Dirava ese do ia abidia siri.” To, Dirava bona Keriso idia matauraia kara maoromaoro taudia “be inai tano dekenai do idia mauri noho.”​—⁠Aonega Herevadia 2:​21, 22.

Riviu

◻ Ma haida ita matauraia ena anina be dahaka, bona Iehova be edena dala ai unai ia karaia?

◻ Iesu bona Paulo be edena dala ai ma haida idia matauraia?

◻ Iseda nega ai daidia ita matauraia be maoro?

◻ Dahaka dainai Iehova bona Iesu ita matauraia be namo?

[Picture on page 17]

Iehova ese Aberahamo ia matauraia bona ena noinoi herevana ia laloa

[Picture on page 18]

Headava namodia lalonai, tau bona ena adavana idia hemataurai heheni

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia