Mauri Sivaraina
Iehova Ai Tohoa
PAUL SCRIBNER ESE IA SIVARAILAIA
“Daba namona, Mrs. Stackhouse. Hari dabai lau be Ista keke oda lau karaia, bona lau diba momokani emu ruma bese taudia totona ta oi ura.” Unai be lagani 1938 ena siahu negana ia matamaia negana, bona Atco, New Jersey, U.S.A. dekenai, lau be vaia General Baking Company ena hoihoi gaukarana lau karaia lalonai nega momo aiemai hoihoi gaudia ia hoia hahinena ta lau hereva henia. Lau hoa badina Mrs. Stackhouse ia ura lasi.
IA GWAU: “Lau ura lasi. Ai be Ista ai moalelaia lasi.”
Lau daradara. Ista idia moalelaia lasi, a? Momokani, hoihoi gaukara ena taravatu ginigunana be nega ibounai hoihoi gaudia ia hoia tauna ena hereva be maoro. Unai dainai, dahaka lau karaia be namo? Lau gwau: “To, unai keke be namo herea, bona lau diba ai hoihoilaia gaudia oi ura henia. Ena be Ista oi moalelaia lasi, to emu ruma bese taudia ese do idia moalelaia be oi laloa, a?”
Ma ia gwau: “Unai bamona lau laloa lasi, to Mr. Scribner gau ta lau ura herevalaia oi dekenai, bona reana hari be nega namona unai ita herevalaia totona.” Unai herevahereva ese egu mauri ia haidaua vaitani! Mrs. Stackhouse be Berlin, New Jersey dekenai ia noho Iehova ena Witnes taudia edia kongregesen hahinena ta. Ia hahedinaraia Ista moalelaia karana be edeseni ai ia matamaia bona buklet toi ia henia. Edia sinado be Safety, Uncovered, bona Protection. Unai buklet be ruma dekenai lau abia lao lau ura lau duahia to lau gari sisina. To, Mrs. Stackhouse ia herevalaia gauna ta lau diba, unai be egu maragi negana ai lau dibaia gauna.
Bible Student Taudia ida Lau Hedavari Negana Ginigunana
Lau be January 31, 1907 ai lau vara, bona lagani 1915 ai egu mauri lagani be 8 neganai egu tamana be kensa gorere dainai ia mase. Unai dainai, lau bona Sinagu be ai lao Malden, Massachusetts dekenai, iena tama sina ida ruma badana ta dekenai ai noho. Egu vavana Benjamin Ransom, sinana ena kakana, bona iena adavana danu be unuseniai idia noho, foloa ihatoina dekenai. Lagani 1900 ia do matamaia lasi negana amo Vava Ben be International Bible Student taudia, unai negai Iehova ena Witnes taudia edia ladana, ia bamoa. Lau ese Vava Ben ena kara lau ura henia bada, to Sinagu ena ruma bese taudia oredia idia laloa ia idau, idia be Metodis dubu taudia. Lagani haida murinai, ia abia dae tomadiho herevadia dainai iena adavana ese edia headava ia do hadokoa lasi neganai, nega sisina lalonai kavakava taudia idia naria gabuna ta dekenai ia atoa! Hospital dekenai, maoromaoro doketa taudia idia davaria Vava Ben ia kavakava lasi dainai mai edia sori herevana danu idia siaia lou.
Vava Ben ese lau ia hakaua lao International Bible Student taudia idia karaia heboudia Boston dekenai, nega momo unai nega ai hereva henia taudia idia vadivadi eiava unai be anina bada negadia. Nega ta, ia vadivadi tauna be momo idia diba tauna Charles Taze Russell, unai nega ai ia be haroro gaukarana ia naria. Ma nega ta ai, mai anina bada hebouna be “Photo-Drama of Creation” idia hahedinaraia. Ena be lagani 1915 lalonai ai itaia, to ema bona hari lau laloatao goevagoeva unai laulau ai Aberahamo ese Isako ia hakaua lao ororo ta dekenai ia bouboulaia totona. (Genese, karoa 22) Lau do laloatao noho Aberahamo bona Isako be au momo idia huaia bona unai ororo dekenai idia raka lao, bona Aberahamo ese Iehova ia abidadama henia momokani. Lau be tamana lasi merona dainai, unai ese egu lalona ia veria momokani.
Bena, Vava Ben bona ena adavana idia lao Maine dekenai, bona Sinagu ia headava lou bona New Jersey dekenai ai lao. Unai dainai, nega daudau lalonai Vava Ben lau itaia lasi. New Jersey dekenai lau be mero badana neganai, Marion Neff lau hedavari henia, Presbyterian ruma bese ta lalonai natudia 8 amo ia be ta, bona idia lau vadivadi henia neganai lau moale. Sunday hanuaboi momo lau ese unai ruma bese bona edia dubu ena matamata taudia edia grup lau bamoa, unai dainai lau be Presbyterian tauna ta ai lau lao. To, Bible Student taudia edia hebou dekenai lau dibaia gaudia haida lau do laloatao. Lagani 1928 ai, lau bona Marion ai headava, bona emai natudia kekeni, Doris be lagani 1935 ai ia vara bona Louise be lagani 1938 ai ia vara. Ruma bese dekenai natuna maragina ta bona vara matamata natuna ta idia noho dainai, ai laloa emai ruma bese ai naria lalonai lauma gaudia ai abia be namo.
Unai Buklet Lalodiai Hereva Momokani Lau Davaria
Lau bona Marion ese dubu ta ai tahua do ai hebou totona bona palani ta ai karaia. Sunday ta ta ai nega ai abia, ta be natudia ida ruma dekenai do ia noho, bona ma ta be dubu dekenai do ia lao. Sunday ta be Marion ena nega ruma dekenai do ia noho, to lau noia natudia do lau naria, unai amo Safety buklet, Mrs. Stackhouse ese lau ia henia buklet toi amo buklet ginigunana, lau duahia diba. Lau duahia hamatamaia neganai, lau atoa diho diba lasi! Lau diba momokani lau duahia gauna be dubu ma ta ese ia hadibaia lasi. Vaira purana ai unai bamona ia vara lou, bona lau be mai egu ura ida natudia lau naria, bona buklet iharuana, Uncovered, lau duahia. Toana be lau duahia gaudia be lau dibaia vadaeni gaudia bamona. Unai be Vava Ben ese ia abia dae gaudia, a? Emai ruma bese taudia idia laloa iena tomadiho be kerere. Marion be edena bamona do ia laloa? Lau lalo-hekwarahi lasi be namo. Uncovered buklet lau duahia bena dina haida murinai gaukara amo ruma dekenai lau giroa lou neganai, Marion ena hereva dainai lau hoa, ia gwau: “Lau be ruma dekenai oi mailaia buklet lau duahidia. Lau ura henidia bada.” Unai ese lau ia hamoalea bada!
Unai buklet edia murina kahanai be idia halasia buka matamatana, Enemies, idia herevalaia, ia ese tomadiho koikoi ia hahedinaraia badabada. Emai lalona ai hadaia ta ai abia totona. To, emai noinoi revarevana ai siaia gwauraia neganai, Witnes tauna ta be emai iduara dekenai ia pidipidi bona ai dekenai unai buka ta ia henia. Unai ese ai ia durua gau ta ai abia hidi totona! Dubu idauidau lao henia karana ai hadokoa bona New Jersey ai, Camden ena Iehova ena Witnes taudia edia kongregesen heboudia ai lao henidia matamaia. Hua haida sibona murinai, Sunday, July 31, 1938 ai, ai ibounai 50 bamona ai hebou Taihu Stackhouse ena ariara hairaina dekenai—Ista keke lau hoihoilaia gwauraia rumana unai—bona rekodi amo Judge Rutherford ese ia henia bapatiso herevana ai kamonai. Bena ruma dekenai emai dabua ai haidaua, bona kahirakahira sinavaina ia noho dekenai ai ibounai 19 ai bapatiso.
Lalona Lau Hadaia Lau Painia Totona
Bapatiso lau abia murinai, kongregesen taihu ta ese idia gwauraia painia taudia be lau dekenai ia herevalaia, unai taudia edia mauri ibounai lalonai haroro gaukarana be gaukara badana ai idia halaoa. Karaharaga egu ura ia bada bona daudau lasi murinai, painia gaukara idia karaia ruma besena ta lau dibaia. Kahirakahira ia noho kongregesen ta lalonai, tau badana ta Tadikaka Konig, iena adavana, bona iena tubu vadaeni natuna kekenina be painia gaukara idia karaia. Lau be ruma bese matamata tamana dainai, Konig ena ruma bese taudia ese haroro gaukara lalonai moale bada idia davaria karana ese egu lalona ia veria. Nega momo egu paraoa loalaia taraka lau atoa, bona idia ida ruma-ta-ruma-ta haroro gaukara ai karaia. Daudau lasi murinai lau ura painia tauna ai lau lao. To edena bamona do lau karaia? Lau bona Marion emai natudia be rua, bona egu gaukara be bada herea. Europe dekenai Tanobada Tuarina Iharuana ia matamaia bona United States ai tau matamatadia momo be ami lalonai idia vareai dainai, gaukara momo idia noho ai ami lasi taudia ese ai karaia. Lau dekenai gaukara momo idia henia, bona unai sediual dainai lau diba painia gaukarana do lau karaia diba lasi.
Tadikaka Konig lau hamaoroa lau ura painia gaukarana lau karaia neganai, ia gwau: “Iehova ena hesiai gaukarana oi goadalaia noho, bona guriguri ai oi tahua gauna oi gwauraia noho. Ia ese oi do ia durua unai oi abia totona.” Lagani ta mai kahana unai bamona lau karaia noho. Nega momo inai bamona siridia lau laloa, hegeregere Mataio 6:8, ia gwau Iehova be ita ura henia gaudia ita do noia lasi neganai ia diba vadaeni. Bona Mataio 6:33 ena sisiba, Dirava ena Basileia bona iena kara maoromaoro do ita tahua guna, lau badinaia toho noho. Danu, Tadikaka Melvin Winchester, zone gaukarana karaia tauna (hari idia gwauraia sekit naria tauna) ese lau ia hagoadaia bada.
Marion dekenai egu tahua gauna lau gwauraia. Malaki 3:10 ena hereva ai herevalaia, unuseniai ai ia hagoadaia Iehova do ai tohoa bena do ai itaia ia ese gau namodia momo herea be ai dekenai do ia bubua diho eiava. Iena hereva ese lau ia hagoadaia bada, ia gwau: “Bema oi ura painia gaukarana oi karaia, lau dainai oi naria lasi. Painia gaukara oi karaia noho lalonai, lau ese kekeni maragidia lau naria diba. Bona ita be tauanina gaudia dekenai ita dabu lasi.” Lagani 12 ai headava vadaeni dainai lau diba Marion be moni ia negea kava lasi bona kohu naria namonamo ruma hahinena. Idia hanaia laganidia lalonai, ia be egu painia turana namona, bona kahirakahira lagani 60 lalodiai ful-taim hesiai gaukarana ai kwalimulaia ena badina ta be ia ese ai dekenai ia noho gauna sisina ia moalelaia bona ia hahedinaraia toana be unai be momo herea.
Lagani 1941 ena siahu negana ai, hua momo ai guriguri bona palani ai karaia murinai, lau bona Marion ese moni haida ai haboua, bona ai veria loaloa diba treila ta ena lata be mita 5.5 ai hoia, emai ruma bese taudia ese idia noholaia totona. Egu gaukara lau rakatania bona July 1941 ai, regula painia tauna ta ai lau lao, bona unai nega amo lau be ful-taim hesiai gaukara lau karaia noho. Egu gaukara ginigunana be Route 50 ena dala ai idia noho gabu 10 dekenai. Unai be New Jersey bona St. Louis, Missouri, August matamana ai emai hebouhebou do idia karaia gabuna, edia huanai idia noho. Dala ai do lau davaria tadikakadia edia ladana bona adres idia siaia lau dekenai, bona revareva amo idia lau hadibaia guna edena negai lau do idia naria. Hebouhebou gabuna dekenai ai ginidae neganai, lau ese painia dipatmen lau tahua be namo bona gaukara ma ta do idia henia.
“Lau ese Iehova Do Lau Tohoa”
Emai treila maragina be buka amo ai hahonua bona emai hebou ginigabena Camden dekenai ai lao, tadikaka ai bamahuta henidia totona. Tadikaka haida dekenai toana be emai palani do ia vara lasi, badina idia laloa natuna kekeni maragidia rua ai naria bona hebouhebou murinai do ai lao gabuna ai diba lasi, bona idia haida idia gwau: “Daudau lasi murinai, do umui giroa mai.” Lau laloatao, unai negana ai lau gwau: “Lau gwau lasi, do lau giroa mai lasi. Iehova ia gwau lau do ia naria, bona lau ese Iehova do lau tohoa.”
Massachusetts ia lao Mississippi edia taoni 20 dekenai lagani 60 ai painia murinai, ai gwau diba Iehova be ena gwauhamata ia badinaia momokani. Lau, Marion bona emai natudia kekenidia rua dekenai ia bubua hahenamodia ese lagani 1941 ai lau laloa bada gaudia ibounai ia hereaia momokani. Unai hahenamo haida be emai natuna kekenidia be abidadama painia taudia kahirakahira idia noho kongregesen ai, bona (vanegai ai duahia) lauma dalanai emai natuna memero bona kekeni be handred ta bamona, United States ena East Coast kahana ibounai dekenai idia noho. Lau ese taunimanima 52 lau stadi henidia, bona Iehova Dirava dekenai edia mauri idia gwauhamatalaia bona Marion be taunimanima 48 ia stadi henidia.
August 1941 ai, St. Louis dekenai ai ginidae, bona unuseniai Betele Tadikakana T. J. Sullivan lau hedavari henia. Ia ese Keristani haroro tauna ai lau lao revarevana ia dogoatao, bona lau dekenai unai be mai anina bada badina tuari be ia vara gwauraia bona tuari totona tatau abia hidi gaukarana idia karaia. Tadikaka Sullivan lau hamaoroa haroro gaukarana ai egu adavana ia abia horana be lau abia horana hegeregerena bona unai dainai ia ura lau ida painia gaukarana do ai karaia. Ena be hebouhebou dekenai painia dipatmen idia do haginia lasi, to maoromaoro Tadikaka Sullivan ese painia lista dekenai Marion ena ladana ia torea bona ia henanadai: “Hebouhebou murinai edeseni ai painia gaukarana do umui karaia?” Ai diba lasi. Ia gwau: “Umui laloa momo lasi. Hebouhebou gabuna ai, painia taudia momo idia ura abia gabuna ta amo ia mai tauna ta do umui hedavari henia, bona emui ura gauna do umui abia. Ai umui tore henia bona hadibaia umui be edeseniai umui noho, bena umui do ai hadibaia.” Unai bamona ia vara. Tadikaka Jack DeWitt, guna zone gaukara ia karaia tauna ai davaria, ia be New Market, Virginia dekenai idia noho taudia haida ia diba, idia be mai edia painia rumana ta bona painia taudia ma haida idia ura abia. Unai dainai hebouhebou murinai, New Market dekenai ai lao.
New Market dekenai, hoa gauna ta ai moalelaia bada. Daika ia diba Philadelphia amo do ia mai painia gaukara dekenai ai ia durua tauna be ma ta lasi to Benjamin Ransom! Oibe, Vava Ben. Lagani 25 ia hanaia, Boston dekenai, ia ese egu kudouna ai hereva momokani ena uhe ia hadoa murinai, ia ida ruma-ta-ruma-ta gaukarana dekenai ai gaukara hebou be moale gauna! Ena be lagani momo lalonai ruma bese taudia ese Vava Ben idia ura henia lasi, idia kirikirilaia, bona idia dagedage henia, to iena lalokau Iehova bona haroro gaukarana dekenai ia boio lasi.
New Market dekenai, hua 8 lalonai aiemai noho painia rumana dekenai be ai moalelaia. Unai nega lalonai, ai dibaia gaudia amo gau ta be edena dala ai buka o magasin ai henia bona ena davana be kokoroku bona gatoi ai abia. Bena Lau, Vava Ben, Marion, bona ma taunimanima toi be Hanover, Pennsylvania dekenai idia siaia spesel painia gaukarana ai karaia totona—lagani 1942 ela bona lagani 1945 ai, Pennsylvania dekenai ai idia siaia gabudia 6 amo unai be ginigunana.
Tanobada Tuarina Iharuana Lalonai Spesel Painia Taudia
Tanobada Tuarina Iharuana lalonai, nega haida dagedage ai davaria, badina ami dekenai ai vareai lasi, to Iehova ese ai ia durua. Nega ta, Provincetown, Massachusetts ai, emai Buick motuka gunana ia dika, unai dainai kilomita haida lalonai ai kahirakahira idia noho Katolik taudia mai edia dagedage edia gabu huanai lau raka lao lou henia ta itaia totona. Dagedage matamata taudia edia orea ta lau hanaia, lau idia itaia neganai idia boiboi matamaia. Nadi edia regena lau kamonai bona lau heau haragaharaga, egu ura be matamata taudia ese lau idia lulua noho lasi. Lou henia tauna ena ruma dekenai lau ginidae bona bero ta lau davaria lasi. To ruma tauna, idia matauraia bada American Legion oreana tauna ta, ese lau ia sori henia, ia gwau: “Hari hanuaboi lau be nega lasi ita herevahereva, badina lau laloaboio ai be taoni dekenai muvini piksa do ai itaia.” Lau gari bada, lau laloatao nadi idia tahoa taudia be dala dekenai do lau giroa lou idia naria noho. To, unai tau ma ia gwau: “Oi ura ai danu oi raka, a? Dala ai ita herevahereva diba.” Unai neganai lau moale bada. Unai dainai ia lau haroro henia diba, bona unai gabu dikana lau hanaia namonamo.
Ruma Bese Bona Haroro Gaukara Lau Laloa Maoromaoro
Tuari ia ore murinai, Virginia dekenai gaukara haida ai karaia, hua 8 lalonai, Charlottesville dekenai spesel painia bona regula painia gaukarana ai karaia danu. Lagani 1956 ai, emai natuna kekenidia be idia bada vadaeni bona idia headava, to Lau bona Marion ese emai loaloa ai hamatamaia lou, Harrisonburg, Virginia dekenai painia gaukara ai karaia, bona Lincolnton, North Carolina dekenai spesel painia gaukara ai karaia.
Lagani 1966 ai, sekit gaukarana lau karaia, kongregesen ta amo kongregesen ma ta lau vadivadi henidia, bona tadikaka lau hagoadaia, Tadikaka Winchester ese lagani 1930 lalodiai New Jersey dekenai lau ia hagoadaia hegeregerena. Lagani rua lalodiai, Tennessee dekenai kongregesen idauidau edia sekit gaukarana lau karaia. Bena Lau bona Marion idia noia ai lalokau henia gaukara hereadaena, spesel painia gaukarana, ai karaia totona. Lagani 1968 ia lao 1977 ai, spesel painia gaukara ai karaia United States ena saut kahana amo ai hanaia lao Georgia, bona Mississippi dekenai.
Eastman, Georgia dekenai, lau be kongregesen naria tauna (hari idia gwauraia hakaua naria tauna) ai idia halaoa, Powell Kirkland ena gabu lau abia, lagani momo lalonai unai buruka tadikaka lalokauna be sekit naria tauna to ia gorere momo. Ia be ma haida edia kara ia laloa bada bona heduru ia henia. Iena heduru be mai anina bada, badina be kongregesen lalonai hepapahuahu ia vara bona unai hepapahuahu lalonai idia haida be kongregesen ese idia matauraia bada taudia. Unai hepapahuahu ia bada ia lao bona nega bada lau gaukaralaia Iehova dekenai lau guriguri. Baibel ena hereva lau laloa, hegeregere Aonega Herevadia 3:5, 6 ia gwau: “Lohiabada do oi abidadama henia, mai emu kudouna ibounai. Oi sibona oiemu diba do oi abidadama henia lasi. Oi karaia gaudia ibounai lalonai, Lohiabada do oi laloa, vadaeni ia ese dala maorona, be oi dekenai do ia hadibaia.” Ai hekwarahi herevahereva karana ia noho totona, unai dainai kongregesen ena lalo-tamona ai havaraia diba bona ibounai ese namo idia davaria.
Lagani 1977 ai buruka ena mamina ai abia matamaia, bona ai idia siaia lou Charlottesville dekenai, unuseniai emai natuna kekenidia be edia ruma bese ida idia noho. Lagani gunadia 23 lalodiai, unai gabu dekenai emai gaukara ai moalelaia bada, heduru ai henia Ruckersville, Virginia dekenai kongregesen hamatamaia totona bona ai itaia ai stadi henia taudia ginigunadia edia natuna idia tubu daekau vadaeni bona kongregesen elda, painia, bona Betele gaukarana idia karaia. Lau bona Marion ese haroro gaukara ena sediual namona ai badinaia noho, bona lau moale badina mai goada ida elda gaukarana lau karaia Charlottesville ena East Kongregesen dekenai, buka stadi ta lau naria bona pablik tok lau henia.
Idia hanaia laganidia lalonai, taunimanima ibounai bamona hekwakwanai ai davaria. Hegeregere, ena be ai hekwarahi bada to Doris be ena matamata negana lalonai lauma dalana ai ia manoka bona Witnes lasi tauna ta ia adavaia. To, iena lalokau Iehova dekenai ia boio vaitani lasi, bona ena natuna merona Bill be lagani 15 vadaeni Wallkill, New York ena Betele dekenai ia gaukara. Hari, Doris bona Louise ruaosi idia vabu, to ai noho gabuna kahirakahira ai mai moale ida regula painia gaukara idia karaia.
Idia Hanaia Laganidia Lalonai Ai Dibaia Gaudia
Lau ese Iehova hesiai henia namonamo totona taravatu namodia haida badinaia karana lau dibaia: Emu mauri dalana oi hametaua lasi. Taunimanima oi kara henia karadia bona sibona emu mauri lalonai haheitalai namona oi hahedinaraia. Gau iboudiai lalodiai, namona be “hesiai tauna mai ena kamonai, bona mai ena kara maoromaoro” ena hahekau oi badinaia.—Mataio 24:45.
Natudia naria noho lalonai painia gaukarana kwalimulaia totona, Marion ese lista kwadogina to namo hereana ta ia karaia: Oi gaukaralaia diba sediual ta oi karaia bona badinaia noho. Painia gaukara be gaukara korikorina ai oi halaoa. Aniani namona oi ania. Oi mahuta namonamo. Moale karadia momo oi karaia lasi. Emu natudia edia mauri lalonai hereva momokani, bona hesiai gaukara iboudiai, be moale gauna badana ai oi halaoa. Nega ibounai idia dekenai haroro gaukara be moale gauna ai oi halaoa.
Hari emai mauri lagani be 90 ia hanaia. Lagani 62 gunanai, ai be Stackhouse ena noho gabuna ena ariara hairaina dekenai emai bapatiso herevana ai kamonai, bona lagani 60 lalonai ful-taim hesiai gaukara ai karaia. Lau bona Marion be mai momokani ida ai gwau diba, emai mauri ai moalelaia momokani. Lau moale bada momokani badina lau be tama matamata negana ai lau idia hagoadaia lauma tahua gaudia lau atoa guna bona lau hekwarahi unai lau karaia totona, bona egu adavana lalokauna Marion, bona natuna kekenidia dekenai lau moale bada badina idia hanaia laganidia lalonai, lau idia durua bada. Ena be ai be kohu momo lasi, to nega momo Hadibaia Tauna 2:25 (NW ) ena hereva lau laloa, ia gwau: “Badina be daika ena aniani bona daika ena inuinu gaudia ese lauegu idia hereaia?”
Momokani, Iehova ese Malaki 3:10 ai ia gwauraia gwauhamatana ia badinaia. Momokani, ia ese ‘gau namodia momo herea ai dekenai ia bubua diho’ vadaeni.
[Box/Picture on page 29]
TUARI LAGANIDIA AMO LAU LALOATAO GAUDIA
Kahirakahira lagani 60 tuari ia ore murinai, ruma bese taudia ibounai ese unai lagani lalonai idia vara gaudia idia laloatao noho.
Doris ia gwau: “Pennsylvania be ia paraka. Hanuaboi ta ia be 35 Celsius zero henunai.” Louise be ma ia gwau: “Lau bona Doris be emai Buick motuka gunana ena murina helai gaudia dekenai ta ta ena aena latanai ai helai, emai aena idia keru lasi totona.”
Doris ia gwau: “To nega ta lasi ai mamia ai ogogami eiava ai dabu. Ai diba ai loaloa momo, taunimanima haida bamona lasi, to hanaihanai aniani namona ai ania, bona dabua namona ai karaia, unai be Ohio dekenai emai turadia haida ese idia henia, edia natudia kekenidia edia mauri laganidia be sisina aiemai ataiai bona unai dabua edia toana be matamata.”
Louise ia gwau: “Hanaihanai Sinagu bona Tamagu ese ai idia lalokau henia bona idia laloa bada bona nega momo idia ida haroro gaukara dekenai ai haroro hebou. Ai mamia ai be mai anina bada bona idia be ai kahirakahira momokani.”
Paul ia gwau: “Lau dekenai be lagani 1936 Buick Special ta, bona momo be unai bamona motuka idia diba badina edia taea dogoatao aurina be idia makohi momo. Lau laloa reana ensini ena goada ese motuka ena goada ia hereaia. Toana be hanaihanai hua ena keru bada hanuaboina ai ia vara, bona unai dainai lau be motuka dikadia haboua gabuna lau lao taea dogoatao aurina ma ta lau abia totona. Unai gaudia atoa karana lau diba namonamo.”
Marion ia gwau: “Aniani bona kohu abia kadi laloaboio lasi. Gavamani ese gau ibounai idia haria—vamu, motuka ena petrol, taea, bona gau ibounai. Nega ibounai gabu matamatana dekenai ai idia siaia neganai, unai tano ena gavamani dekenai ai lao bona aniani bona kohu abia kadi abia totona aplikeisen ai henia. Unai be hua haida murinai ta ai abia, bona toana be unai kadi ai abia neganai, ai be ma gabu ta dekenai idia siaia, bona ma aplikeisen ta ai siaia lou. To nega ibounai Iehova ese ai ia naria.”
[Picture]
Lagani 2000 ai, lau, Marion, bona Doris (lauri kahanai) bona Louise
[Picture on page 25]
Lagani 1918 ai, egu sinana ida, egu mauri lagani be 11 neganai
[Picture on page 26]
Lagani 1948 ai, Louise, Marion, bona Doris ida, kekeni idia bapatiso neganai
[Picture on page 26]
Emai headava ena laulau, October 1928
[Picture on page 26]
Lagani 1955 ai, Yankee Stadium dekenai lau bona egu natuna kekenidia (lauri kahanai bona idiba kahanai)