Lalo-Maoromaoro ese Kara Maoromaoro Taudia Ia Hakaua
BAIBEL ia gwau: “Ita ibounai, hahine edia bogana, dekena amo ita vara taudia, iseda mauri dinadia be momo lasi, bona iseda hekwarahi be bada herea.” (Iobu 14:1) Taunimanima edia mauri lalonai hisihisi idia davaria noho. Oibe, dina ta ta ena mauri be lalo-hekwarahi bona heiriheiri amo ia honu diba danu! Dahaka ese ita do ia hakaua hahetoho idauidau ita hanaia bona ita do ia durua Dirava vairanai ita maoromaoro noho totona?
Hari tano ladana Arabia dekenai, lagani 3,500 bamona gunanai ia noho taga tauna ladana Iobu ena haheitalai mani oi laloa. Unai Dirava gari henia tauna dekenai Satani ese dika bada herea ia havaraia! Ena animal ibounai ia haboioa bona ia lalokau henia natudia ibounai idia mase. Daudau lasi murinai, Satani ese Iobu ena kwarana amo ela bona ena aena dekenai iohururu dikadia ia havaraia. (Iobu, karoa 1, 2) Iobu be ia davaria gau dikadia edia badina ia diba lasi. To, “ia ese Dirava ena ladana ia hadikaia lasi.” (Iobu 2:10) Ia gwau: “Harihari ia lao bona do lau mase, egu laloa maoromaoro . . . do lau gwauraia noho.” (Iobu 27:5) Oibe, lalo-maoromaoro karana ese Iobu ia hakaua, ia davaria hahetoho idauidau ia hanaia totona.
Lalo-maoromaoro ena anina be Dirava ena matana ai ia namo eiava goeva momokani bona kerere lasi. To, unai ese ia hahedinaraia lasi goevadae lasi taudia edia hereva bona kara be ia goevadae, badina idia ese Dirava ena taravatu idia badinaia goevagoeva be hegeregere lasi. Lasi, taunimanima edia lalo-maoromaoro ena anina be mai edia kudouna ibounai ida Iehova bona ena ura bona palani idia badinaia. Unai bamona Dirava badinaia karana ese noho daladia ibounai bona nega ibounai lalonai kara maoromaoro taudia ia gimaia, eiava hakaua. Baibel bukana Aonega Herevadia ena karoa 11 ena kahana ginigunana lalonai, ia hahedinaraia edena bamona iseda lalo-maoromaoro ese mauri daladia idauidau lalonai ita ia hakaua diba bona ita ia hadibaia, ahuna namona do ita abia momokani. Vadaeni, mai eda ura bada ida, mani unai karoa lalonai idia torea vadaeni hereva ita laloa namonamo.
Lalo-Maoromaoro Karana ese Bisinesi Lalonai Kara Momokani Ia Havaraia
Idaunegai Israela ena King Solomona ese kara momokani ia herevalaia neganai, laulau herevadia ia gaukaralaia, ia gwau: “Metau sikele koikoidia idia gaukaralaia noho taudia, be Lohiabada ese ia badu henidia noho, to sikele maoromaorodia dekenai Lohiabada ia moale noho.” (Aonega Herevadia 11:1) Aonega Herevadia bukana lalonai, unai bamona hereva foa amo unai be ginigunana, unai hereva lalonai metau tohoa sikele ia gaukaralaia amo ia hahedinaraia Iehova ia ura ia idia tomadiho henia taudia be edia bisinesi karadia lalonai idia kara momokani.—Aonega Herevadia 16:11; 20:10, 23.
Metau sikele koikoidia idia gaukaralaia—eiava kara koikoi—taudia edia kohu momo ese iseda lalona ia veria diba. To ita ura momokani Dirava ena taravatu, dahaka be namo bona dahaka be dika dekenai ita rakatania, bona kavakava bisinesi karadia lalonai ita vareai, a? Bema Dirava badinaia kara ese ita ia hakaua, unai bamona do ia vara lasi. Kara koikoi ita dadaraia badina Iehova ese sikele maoromaoro, kara momokani ia laulaulaia gauna, ia moalelaia.
“Manau Taudia ese Aonega Idia Davaria Noho”
King Solomona ma ia gwau: “Hekokoroku taudia ese hemarai idia davaria noho, to manau taudia ese aonega idia davaria noho.” (Aonega Herevadia 11:2) Hekokoroku—herevana ia hedinarai dalana be heagi, kamonai lasi karana, eiava mama—ese hemarai ia havaraia. Unai dainai, mai manau ida sibona eda kara edia hetoana ita abia dae be aonega dalana. Baibel ena sivarai haida ese inai aonega herevana idia hamomokania namo herea!
Ia mama Levi tauna, Kora, ese gwau-edeede orea ta ia gunalaia, Iehova ia abia hidi siahu taudia Mose bona Arona idia dagedage henia totona. Unai hekokoroku karana dainai dahaka ia vara? Idia gwau-edeede taudia haida be “tano ese iena uduna ia kehoa, bona idia ia hadonoa ore,” bona ma haida, Kora danu, be lahi ese ia gabua ore. (Numera 16:1-3, 16-35; 26:10; Deuteronomi 11:6) Edia ladana idia hahemaraia bada! Usa danu mani ita laloa, mai ena hekokoroku ida ena imana amo taravatu mauana ia dogoatao, ia moru lasi totona. Maoromaoro Iehova ese ia alaia mase. (2 Samuela 6:3-8) Gau badana be hekokoroku karana ita dadaraia!
Manau tauna be ia kerere neganai danu, ena ladana ia hahemaraia lasi. Ena be dala momo ai Iobu be haheitalai namona, to ia be goevadae lasi. Iena hahetoho ese kerere badana ta iena lalohadai haida dekenai idia hahedinaraia. Iobu be ia idia samania taudia vairanai sibona ena maoro ia herevalaia neganai, ia laloa namonamo lasi. Iena hereva amo ia hahedinaraia iena kara maoromaoro ese Dirava ena kara maoromaoro ia hanaia. (Iobu 35:2, 3) Edena dala ai Iehova ese Iobu ena laloa dalana ia hamaoromaoroa?
Iehova ese tanobada, davara, guba ena hisiu, animal, bona ia havaraia gaudia namodia ma haida ia herevalaia neganai, Iobu dekenai ia hahedinaraia taunimanima be maragi momokani bona Dirava be bada herea. (Iobu, karoa 38-41) To, Iehova ena hereva lalonai ia hahedinaraia lasi dahaka dainai Iobu ese dika ia davaria. Ia herevalaia be anina lasi. Iobu ia manau. Mai manau ida ia abia dae ia bona Dirava be idau, iena goevadae lasi bona manoka be idau bona Iehova ena kara maoromaoro bona siahu be idau momokani. Ia gwau: “Egu hereva gaudia ibounai dainai, lau be lau hemarai, bona harihari tano kahu, bona lahi kahu danu dekenai, lauegu lalona lau giroa momokani inai.” (Iobu 42:6) Iobu ena lalo-maoromaoro ese ia durua mai ena ura ida ena sisiba ia abia dae totona. Ita be edena bamona? Lalo-maoromaoro ese ita ia hakaua dainai, bema ita idia hamaoromaoroa totona sisiba ita abia neganai mai eda ura ida ita abia dae, a?
Mose danu ese manau ia hahedinaraia. Ma haida edia hekwakwanai hamaoromaoroa gaukarana ai ena goada ia ore noho neganai, ena ravana, Ietero, ese sisiba maorona ia henia: Iena gaukara ena kahana be tatau namodia haida do ia henidia be namo. Mose ese sibona ena goada ena hetoana ia diba neganai, mai aonega ida unai hereva ia abia dae. (Esodo 18:17-26; Numera 12:3) Manau tauna be ma haida dekenai mai ena ura ida gaukara ia henia, bona ia be maduna ia haria karana amo sibona ena siahu ia hadikaia garina ia gari lasi. (Numera 11:16, 17, 26-29) Lasi, ia ura do ia durudia lauma dalanai do idia goada idia lao totona. (1 Timoteo 4:15) Namona be ita danu be unai bamona, ani?
‘Kerere Lasi Taudia Edia Dala be Maoromaoro’
Solomona ia diba lalo-maoromaoro ese kara maoromaoro taudia be dika amo ia koua hanaihanai lasi, ia gwau: “Kara maoromaoro taudia be, edia laloa maoromaoro ese ia hakaudia noho, to kara kerere mai koikoi danu taudia, be sibodia edia laloa gagevagageva ese ia hadikadia ore noho.” (Aonega Herevadia 11:3) Lalo-maoromaoro ese kara maoromaoro taudia ia hakaua Dirava ena matana ai idia kara maoro totona, hekwakwanai badadia lalonai danu, bona gabeai namo ia havaraia. Iobu ese ena lalo-maoromaoro ia rakatania lasi, bona Iehova ese “ena mauri ma ia hanamoa lou bada,” ena matamana ia hanaia. (Iobu 42:12) Idia kara gageva taudia be reana idia laloa ma ta idia hadikaia amo sibodia idia hanamoa noho bona toana be gau momo idia haboua noho. To gabeai sibodia edia koikoi ese do ia hadikadia.
Aonega king ia gwau: “Dirava ena Kota bada dinana dekenai, oiemu kohu bada ese gau namona ta, oi dekenai do ia henia lasi, to kara maoromaoro ese, mase dekena amo oi ia hamauria diba.” (Aonega Herevadia 11:4) Tauanina gaudia totona ita gaukara goada to sibona eda stadi, guriguri, hebou lao henia karana, bona haroro gaukara—iseda lalokau Iehova dekenai idia habadaia bona ia ita badinaia karana idia hagoadaia karadia—totona nega bada ita atoa lasi be kavakava karana! Do ia mai hisihisi badana lalonai kohu ese ta do ia hamauria diba lasi. (Mataio 24:21) Kara maoromaoro taudia edia kara maorodia sibona ese idia do ia hamauria. (Apokalupo 7:9, 14) Unai dainai, aonega dalana be Sepanaia ena noinoi herevana ita badinaia: “Lohiabada ena badu dinana be umui dekenai ia do ginidae lasi neganai, do umui guriguri hebou. Umui manau taudia ibounai e, Lohiabada ena oda umui kamonai henia noho taudia e, Lohiabada do umui tahua mai noinoi danu. Kara maoromaoro do umui karaia, bona Lohiabada ena vairanai do umui manau.” (Sepanaia 2:2, 3) Unai ita karaia lalonai, namona be ita ura iseda kohu be Iehova hanamoa totona ita henia.—Aonega Herevadia 3:9.
Solomona ese kara maoromaoro tahua noho karana ena namo ia gwauraia hedinarai neganai, ia ese kerere lasi tauna bona kara dika tauna edia idau ia herevalaia, ia gwau: “Kerere lasi tauna ena kara maoromaoro ese iena noho ia hanamoa noho, to kara dika tauna be sibona ena dika, ese iena noho ia hadikaia noho momokani. Kara maoromaoro taudia, be edia kara maoromaoro ese ia hamauridia noho, to kara kerere mai koikoi danu taudia, be sibodia edia ura dikadia ese ia hadikadia ore noho. Kara dika tauna ia mase neganai, ia ese ia naria gau namodia be ia danu idia mase noho, bona iena mauri neganai iena siahu dekena amo, ia laloa do ia abia gau namodia, be anina lasi momokani. Kara maoromaoro tauna be hisihisi dekena amo, Dirava ese ia hamauria noho, to unai hisihisi be kara dika tauna ia davaria noho.” (Aonega Herevadia 11:5-8) Kerere lasi tauna be sibona ena dala ai ia moru lasi eiava sibona ena kara ena tarapu lalonai ia moru lasi. Iena dala be maoromaoro. Dokonai, kara maoromaoro taudia be hisihisi dekena amo Dirava ese ia hamauria. Kara dika taudia be mai edia siahu bamona, to edia siahu ese do ia hamauridia lasi.
“Hanua Taudia Idia Moale”
Kara maoromaoro taudia edia Dirava badinaia karana bona dika idia karaia taudia edia kara dikadia be taunimanima ma haida idia hanamoa eiava hadikaia diba. Israela ena king ia gwau: “Dirava ia gari henia lasi tauna ese, iena hereva dekena amo, iena badibadinai tauna ia hadikaia ore noho, to aonega kara dekena amo, kara maoromaoro taudia idia heau mauri noho.” (Aonega Herevadia 11:9) Daika ia gwau diba ladana hadikaia, udu mauri hereva dikadia, hereva dikadia, bona kiki kava ese ma haida ia hadikaia lasi? To, kara maoromaoro tauna ena hereva be, ia goeva, ia laloa namonamo guna, bona ma haida ia laloa bada. Diba ese unai tauna ia hamauria badina ena lalo-maoromaoro ese ia dekenai ia hamomokania ia idia samania taudia idia koikoi.
King ma ia gwau, “Kara maoromaoro bona momokani taudia edia noho be namo neganai, hanua taudia idia moale noho, to kara dika taudia idia mase neganai, hanua taudia idia moale bada noho.” (Aonega Herevadia 11:10) Kara maoromaoro taudia be ma haida ese idia lalokau henidia, bona idia ese edia dekena taudia idia hamoaledia. Ta be “kara dika taudia” ia moale henia lasi. Kara dika taudia idia mase neganai, taunimanima ibounai idia taitai lasi. Iehova ese ‘kara dika taudia be tano dekena amo do ia abidia siri bona kara koikoi taudia be do ia kokidia momokani’ neganai, ta do ia taitai lasi. (Aonega Herevadia 2:21, 22) To, moale be do ia bada herea badina idia be do idia noho lou lasi. To ita be edena bamona? Namona be ita sibona ita nanadaia bema iseda kara ese ma haida ia hamoalea.
“Hanua ta Idia Hanamoa”
Solomona ese kara maoromaoro taudia bona kara dika taudia edia idau edia noho gabuna dekenai ia herevalaia noho, ia gwau: “Kara maoromaoro taudia ese hanua ta idia hanamoa neganai, unai hanua be do ia namo, to kara dika taudia edia hereva dekena amo, hanua be do ia dika.”—Aonega Herevadia 11:11.
Kara maoromaoro dalana idia badinaia hanua taudia idia ura maino bona moale be edia noho gabuna dekenai idia habadaia. Unai dainai, hanua ta idia hanamoa—ena namo ia bada. Ladana hadikaia hereva, lalona hahisia hereva, bona hereva kereredia idia gwauraia taudia ese hepapahuahu, lalohisihisi, lalo-tamona lasi, bona hekwakwanai idia havaraia. Unai bamona do ia vara bema unai taudia be mai edia siahu. Unai bamona hanua be heiriheiri, kara gagevagageva, bona kara maoro badinaia lasi bona reana moni ena hekwakwanai dainai hisihisi idia mamia.
Iehova ena taunimanima be edia hanua bamona kongregesen lalonai idia hebou neganai idia dekenai Aonega Herevadia 11:11 lalonai ia noho hakaua herevana be mai anina bada danu. Kongregesen lalonai lauma gaudia idia laloa bada taudia—edia Dirava badinaia karana ese ia hakaudia kara maoromaoro taudia—edia kara dainai kongregesen taudia idia moale, idia goada, bona ma haida idia durua, unai amo Dirava ena ladana idia abia isi. Iehova ese kongregesen ia hanamoa, bona lauma dalanai ia tubu. To nega haida, idia maumau bona idia moale lasi taudia haida sibona, kerere idia tahua bona gaukara karaia daladia idia gwauraia dika taudia unai, be “au dikana” mai ena poisini bamona idia tubu bona guna idia namo taudia idia hadikaia. (Heberu 12:15) Unai bamona taudia idia ura siahu bona ladana bada idia abia. Idia gwauraia loaloa kava sivaraidia dekenai idia gwau idau bese taudia inai henia kava karana, eiava unai bamona gauna ma ta, be kongregesen lalonai ia vara eiava elda taudia ese idia hahedinaraia. Momokani, edia uduna ese kongregesen ia hapararaia diba. Namona be edia hereva do ita kamonai henia lasi bona ita hekwarahi lauma gaudia idia laloa bada taudia ai ita lao totona, unai amo kongregesen lalonai maino bona lalo tamona ita havaraia, ani?
Solomona be ma ia gwau: “Kavakava tauna ese iena badibadinai tauna ia herevalaia dika, to aonega tauna be hereva ta do ia gwauraia lasi. Hereva kava, hereva kava noho tauna ese, hunia herevadia ia hedinaraia noho, to oi abidadama henia diba tauna ese, hunia hereva do ia hedinaraia lasi.”—Aonega Herevadia 11:12, 13.
Ia laloa namonamo lasi tauna, eiava “kavakava tauna” ta, ese dika bada herea ia havaraia diba! Ia ese ena udu mauri amo ta ena ladana ia hadikaia eiava ia gwauraia dika. Namona be idia abia hidi elda taudia ese unai kara kererena idia koua haraga. Laloa kehoa tauna be “kavakava tauna” bamona lasi, ia be do ia herevahereva lasi negana ia diba. Hunia herevadia ia hahedinaraia lasi. Ia diba bema ena hereva ia naria namonamo lasi, hisihisi do ia havaraia, unai dainai, laloa kehoa tauna be ‘hunia herevadia ia hahedinaraia lasi.’ Ena tadikaka ia badinaia namonamo bona idia ia hadikaia garina hehuni herevadia ia halasia lasi. Unai bamona lalo-maoromaoro taudia namodia be kongregesen idia hanamoa bada!
Iehova ese ita ia durua, kerere lasi taudia edia dala ai do ita raka totona, “hesiai tauna mai ena kamonai, bona mai ena kara maoromaoro” amo lauma aniani bada herea ia henia. (Mataio 24:45) Iseda hanua bamona kongregesen lalonai Keristani elda taudia ese ita idia durua bada danu. (Efeso 4:11-13) Unai ibounai dainai ita moale, badina be “bema bese ta be mai edia gunalaia tauna lasi neganai, unai bese taudia be do idia moru, to bema sisiba namona taudia be momo neganai, bese taudia edia noho be namo.” (Aonega Herevadia 11:14) Herevana dahaka ia vara, namona be iseda lalona ita hadaia auka “kara maoromaoro” do ita badinaia noho.—Salamo 26:1.
[Blurb on page 16]
Tauanina gaudia totona ita hekwarahi bada to tiokratik gaukara ita laloaboio be kavakava karana!
[Pictures on page 14]
Iobu be ena lalo-maoromaoro ese ia hakaua, bona Iehova ese ia hanamoa
[Picture on page 15]
Usa ia hekokoroku dainai ia mase