Natudia Naria—Beibi amo ela Bona Matamata Negana Ai
“Emu natudia be beibi amo ela bona edia mauri lagani be faiv neganai, ruma dekenai idia noho namo, bona unai be nega namona idia dekenai kara namodia oi hadibaia. To idia sikuli matamaia neganai, idia ese kara bona hereva daladia idauidau idia dibaia matamaia.”—Valter, Italy.
NATUDIA idia bada daekau neganai, gau momo idia dibaia matamaia. Bona taunimanima idauidau hegeregere, edia gadara turadia, sikuli taudia, bona varavara ida gau idauidau idia karaia hebou. Valter ena hereva bamona, emu natuna ia beibi neganai, ia oi biagua, to hari ma haida edia hereva bona kara ia dibaia matamaia. Unai dainai ia do maragi neganai, kamonai karana bona kara namodia oi hadibaia be mai anina bada. Danu, gau badana be maoro bona kerere edia idau oi hadibadia.
Emu natudia ese unai kara do idia hahedinaraia haraga lasi. Unai dainai mai ‘boga-auka bona hadibaia namonamo dalana ai, idia do oi sisiba henia, oi hereva auka henia, bona oi hagoadaia.’ (2 Timoteo 4:2) Dirava ese Israela tama sina dekenai ena taravatu ia gwauraia: ‘Emui natudia do umui hadibaia goada, ruma dekenai, dala dekenai, umui hekure o umui gaukara noho neganai, inai Taravatu do umui herevalaia.’ (Deuteronomi 6:6, 7) Unai siri ese ia hahedinaraia, gau badana be hanaihanai emu natudia oi hadibaia.
Natudia naria karana dekenai, hekwakwanai haida idia vara danu. Mani unai gaudia haida ita itaia.
Kamonai be mai Ena Nega
Baibel ia gwau, ‘herevahereva be mai ena nega,’ bona kamonai danu be mai ena nega. (Hadibaia Tauna 3:7) Edena dala ai emu natuna oi hadibaia, oi eiava ma haida umui herevahereva neganai, ia kamonai namonamo? Dala ta be emu haheitalai amo unai oi hahedinaraia. Ma haida bona emu natudia idia hereva neganai, oi kamonai namonamo, a?
Natudia ida umui herevahereva neganai, gau haida ese edia kamonai karana ia hadikaia, bona unai ese emui haheauka karana ia tohoa danu. Natudia be idauidau dainai, edia kara oi itaia namonamo, bona oi hereva henia daladia oi laloa. Hegeregere, Britain ai ia noho tama ta, David, ia gwau: “Lauegu natuna kekeni lau hamaoroa, lau gwauraia gaudia be ia sibona ena hereva amo ia gwauraia lou totona. Unai dainai ia tubu daekau lalonai, ena kamonai karana ia hanamoa.”
Iesu ese ena hahediba taudia ia hadibaia neganai, ia gwau: “Emui kamonai karana do umui naria namonamo.” (Luka 8:18) Bema taunimanima badadia idia kamonai be namo, anina be natudia ese unai kara idia habadaia be gau badana!
“Umui Gwauatao Heheni”
Baibel ia gwau: “Bema ta be badina ta dainai ma ta dekenai ia maumau, ta ta emui kara do umui haheaukalaia noho bona mai kudouna ibounai ida do umui gwauatao heheni.” (Kolose 3:13) Tama sina ese natudia idia hadibaia, haida edia kerere idia gwauatao totona. Edena dala ai?
Ataiai herevadia bamona, kamonai karana dekenai haheitalai namona oi hahedinaraia. Namona be emu natudia idia itaia, ma haida edia kerere oi gwauatao. Russia dekenai ia noho sina ta, Marina, ia hekwarahi unai bamona ia karaia totona. Ia gwau: “Emai haheitalai amo natudia idia itaia, ai ese ma haida edia kerere ai gwauatao, maino ai karaia, bona ai badu lasi. Kerere lau karaia neganai, idia dekenai sori herevana lau gwauraia, unai amo haida dekenai unai bamona idia karaia danu.”
Natudia be gabeai idia bada neganai, kerere hamaoromaoroa bona dika gwauatao dalana idia dibaia. Emu natudia oi hadibaia ma haida idia laloa bada, bona idia diba be namo, edia kerere dainai davana do idia abia. Bema unai bamona oi karaia, emu natudia idia tubu daekau lalonai, oi hadibaia gaudia ese edia mauri do ia durua bada.
‘Tanikiu Karana Hahedinaraia’
Inai ‘nega aukadia’ lalonai, taunimanima momo be “sibodia do idia laloa bada.” (2 Timoteo 3:1, 2) Emu natudia idia do maragi neganai, idia dekenai tanikiu karana oi hadibaia be namo. Aposetolo Paulo ia gwau: “Tanikiu karana do umui hahedinaraia.”—Kolose 3:15.
Ena be natudia idia maragi, to kara namodia bona ma haida laloa karana idia hahedinaraia diba. Edena dala ai? Diba bada tauna, Kyle Pruett ese magasin ta (Parents) lalonai ia gwau: “Natudia dekenai tanikiu karana oi hadibaia totona, namona be hanaihanai ruma dekenai unai kara oi hahedinaraia.” Ma ia gwau: “Anina be, ma haida ese oi idia durua o oi idia laloa bada neganai, hanaihanai idia oi tanikiu henia . . . Unai kara oi hahedinaraia loulou be namo.”
Britain dekenai ia noho tama ta, Richard, ia hekwarahi unai ia karaia totona, ia gwau: “Lau bona egu adavana ese ai idia kara namo henia taudia, hegeregere sikuli tisa o emai tama sina dekenai tanikiu hereva ai gwauraia. Ruma bese ta ida ai aniani hebou neganai, idia totona tanikiu kadi ai torea bona natudia be unai kadi lalonai edia ladana o laulau idia torea.” Bema emu natuna be tanikiu karana ia diba, unai ese ia do ia durua taunimanima ia tura henia namonamo totona.
‘Natuna Oi Matakani Henia’
Emu natudia idia tubu daekau lalonai, namona be idia diba, kara kerere be mai ena ahuna dikana. Ena be natudia idia maragi, to ma haida dekenai edia kara ena anina idia gwauraia hedinarai, ruma sibona ai lasi, to sikuli ai bona edia noho gabuna ai danu. Emu natudia oi durua Baibel ena hakaua herevana, ta ia hadoa gauna hegeregerena do ia abia, ia dibaia totona. (Galatia 6:7) Edena dala ai?
Baibel ia gwau: “Oiemu natuna do oi matakani henia.” (Aonega Herevadia 23:13) Bema emu natuna oi hamaoroa ia karaia kerere dainai davana do ia abia, vadaeni emu hereva oi badinaia. Argentina dekenai ia noho sina ta, Norma, ia gwau: “Emu kara o hereva oi haidaua lasi be gau badana. Badina bema oi haidaua loulou, unai ese dala ia kehoa edia ura gaudia idia karaia totona.”
Gau badana be tama sina ese matamana amo natudia idia hadibaia, bema idia kamonai lasi panisi do idia abia, unai amo idia kerere murinai, tama sina ida do idia hepapahuahu lasi. Natudia do idia gwau-edeede momo lasi, bema idia diba tama sina ese taravatu idia atoa, bona unai idia badinaia lasi neganai panisi do idia abia.
Oibe, mai badu ida natuna oi matahakani henia lasi, badina unai ese namo ta do ia havaraia lasi. Baibel ia gwau: ‘Namona be inai heheni karana, badu, badu dikadika, bona boiboi badabada karana umui dadaraia.’ (Efeso 4:31) Emu natudia oi matahakani henia neganai, mai dagedage ida oi panisidia lasi eiava edia lalona oi hahisia lasi.
To bema emu natuna ena kara dainai emu haheauka ia ore, edena bamona emu badu oi biagua diba? New Zealand dekenai ia noho tama ta, Peter, ia gwau: “Namona be natudia idia diba, tama sina idia badu dainai idia matahakani lasi, to edia kara dainai matahakani idia abia.”
Peter bona ena adavana idia hekwarahi edia natudia idia durua, matahakani ena namo idia lalopararalaia totona. Peter ia gwau: “Ena be emai natudia edia kara ese ai idia habadua, to ai durudia edia kara idia hanamoa totona, unai amo haida edia lalona idia hahisia lasi.”
‘Namona be Emui Laloa Maoromaoro Karana Idia Itaia’
Dirava ese ena taunimanima dekenai do ia henia matahakani ia herevalaia neganai, ia gwau: “Oiemu dika ena davana korikori, be oi dekenai do lau henia.” (Ieremia 46:28) Bema emu natuna ia karaia kerere hegeregerena oi hamaoromaoroa, vadaeni unai ese namo do ia havaraia. Paulo ese Keristani taudia ia tore henia, ia gwau: “Namona be taunimanima ibounai ese emui laloa maoromaoro karana idia itaia.”—Filipi 4:5.
Laloa maoromaoro oi hahedinaraia dalana ta be, mai hemataurai ida emu natuna ena kerere oi hamaoromaoroa. Italy dekenai ia noho tama ta, Santi, ia gwau: “Egu natudia lau hahemaraia lasi. To lau ura hekwakwanai ena badina lau diba, unai amo idia lau durua unai ai hamaoromaoroa. Ma haida vairanai eiava idia ruaosi be nega tamona lau sisiba henidia lasi. Bona haida vairanai eiava sibona ai noho neganai, edia manoka gaudia lau hevasehalaia lasi.”
Guna ita herevalaia tauna, Richard, ese laloa maoromaoro ena namo ia herevalaia danu. Ia gwau: “Namo lasi emu natudia edia kerere ibounai oi haboua bena oi panisidia. Matahakani oi henia murinai, namo lasi ia karaia kerere oi gwauraia loulou.”
Natudia naria gaukarana be mai ena hekwarahi bada, bona gau haida do oi haboioa unai oi karaia totona, to unai ese anina namona ia havaraia. Russia dekenai ia noho sina ta, Yelena, dekenai unai ia vara. Ia gwau: “Wiki ta lalonai hora haida sibona lau gaukara, unai amo nega bada be egu natuna ida lau noho diba. Unai lau karaia totona lau hekwarahi, bona pei badana lau abia lasi. To unai ese anina namona ia havaraia, badina egu natuna ia moale bada bona unai ese emai hetura karana ia hagoadaia danu.”
[Picture on page 19]
Natudia edia kara amo idia hahedinaraia ma haida idia laloa
[Picture on page 20]
Mai hemataurai ida emu natuna ena kerere oi hamaoromaoroa