Sivarai Gauhamata Tanona Amo
Nasareta—Peroveta Tauna ena Hanua
“TAUNIMANIMA . . . idia gwau, ‘Inai be Iesu, peroveta tauna, Nasareta Galilea dekena amo ia mai.’ ” Oibe, Iesu be iena hesiai gaukara ia karaia neganai danu, ia idia herevalaia neganai idia be Nasareta hanua idia herevalaia—hari taunimanima momo be unai hanua idia diba. Unai dainai, idia mai neganai ia idia dogoatao totona idia gwau lasi idia be Iesu idia tahua to idia gwau ‘Iesu, Nasareta tauna’ idia tahua.—Mataio 21:11; 26:71; Ioane 18:3-5; Kara 26:9.
Atai ia noho laulau ia hahedinaraia dahaka oi itaia bema hari oi lao Nasareta hanua dekenai. Hari unai hanua ia bada vadaeni. Guna hanua ia do maragi neganai aneru ta ia mai Maria dekenai, “Galilea ena hanua ta ladana Nasareta dekenai,” bona ia hadibaia ia be Dirava ena Natuna do ia havaraia. (Luka 1:26-33) Unai neganai, Nasareta be hanua maragi bamona, rau gabena ese ia laulaulaia hegeregerena, ruma be ororo dekenai idia noho hebou. Iosef bona Maria be sedira unai bamona ruma dekenai idia noho. To Maria ia do mara lasi neganai, idia lao diho kahana ai, Betelehem dekenai, bona Iesu be unuseniai ia vara. Gabeai idia heau lao Aigupito dekenai badina Heroda ia ura natuna ia alaia. Unai murinai, “Galilea dekenai idia giroa lou, edia hanua korikori Nasareta dekenai.”—Luka 2:4, 39; Mataio 2:13-23.
Unai dainai, Iesu be hanua badana Ierusalem eiava Tiberia dekenai ia tubu lasi, to regerege lasi gabuna dekenai. Nasareta be Lower Galilee ena ororo ese idia hagegea kourana dekenai ia noho. Unuseniai uhe gaudia, grapes, olives bona figs idia tubu momo. Unuseniai ia siahu momokani lasi, bona ia keru momokani lasi Upper Galilee ia keru bamona.
Iosef ese iena hahine, iena natuna memero, bona iena natuna kekenidia ia ubudia iena kapenta gaukara amo. Reana iena gaukara gabuna ena toana be inai bamona ta, hari ia noho Nasareta dekenai. Reana ia ese unai hanua edia ruma edia guhi ena au eiava edia iduara ia karaia. Eiava teibol, helai gaudia, eiava kohu ma haida au amo ia karaia. Ita diba Iesu ese ena tamana ena kara ia raraia bona diba ia abia, badina ia danu idia gwauraia “kapenta tauna.” (Mareko 6:3; Mataio 13:55) Nasareta dekenai biru gaukara momo bona gaukara ma haida idia karaia. Reana Iesu ese inai animal edia aiona dekenai ia kwatua auna ia karaia. Reana, Iosef ese iena gaukara gaudia amo tano geia gaudia eiava animal edia aiona ia noho kwatua auna ese ia veria gaudia ia karaia.—2 Samuel 24:22; Isaia 44:13.
Ia be mero neganai, reana Iesu ia loaloa Nasareta ena gabu haida dekenai, hegeregere “Kana, Galilea ena hanua ta” dekenai, unai be kilomita 13 mirigini kahana dekenai. Gabeai ia be unuseniai iena hoa karana ginigunana ia karaia. (Ioane 2:1-12) Bema kilomita 10 ia raka diho kahana ai, Iesrele Kourana bona More Ororona dekenai, Iesu be Nain hanua dekenai do ia ginidae. Unai hanua ena laulau be rau gabena dekenai.a (Hahemaoro Taudia 6:33; 7:1) Iena haroro loaloa ginigunana oi laloa, Iesu be Nain kahirakahira ai mase tauna ta idia guria gwauraia taudia ia itaia. Hebogahisi dainai, ia ese vabu ena natuna ia hatoreaisi.—Luka 7:11-16.
Nasareta be unai tano ena dala badadia dekenai ia noho lasi hanua to ena dala be unai dala badadia kahirakahira ai ia lao. Unai oi itaia diba 1990 Calendar of Jehovah’s Witnesses ena vairana mapu dekenai. Unai kalenda dekenai hari ia noho Nasareta hanua ena laulau badana ia hedinarai danu. Dala badana ta be davara badinai ia noho hanuana Acre, eiava Ptolemais, bona dina diho kahana dekenai Iesrele Kourana ia hanaia bona ia lao dina ia daekau kahana ai, Galilea Davara bona Ioridane Kourana dekenai. Unai dala badana ia utua dala badana ma ta be Damaseko amo ia diho mai bona Samaria ia hanaia bona ia lao Ierusalem dekenai.
Nasareta ena dubu ia noho, bona iena hesiai gaukara ia hamatamaia neganai, Iesu be unuseniai ia lao “hanaihanai iena kara” hegeregerena. Ia ese Isaia 61:1, 2 ia duahia bona ia gwau ena anina be ia dekenai ia guguru. Unai hanua taudia be edena bamona ia idia laloa? Idia haida be ia idia diba ia tubu noho neganai bona reana iena kapenta gaukara totona moni idia henia. Idia badu henia dikadika bona idia ura ororo ta amo idia negea diho, to Iesu ia heau oho. (Luka 4:16-30) Gabeai, Nain bona ma gabu haida dekenai ia karaia hoa gaudia ena sivarai be Nasareta dekenai idia kamonai, unai dainai dubu dekenai ma ia hadibaia totona ia giroa neganai, taunimanima idia gwau lasi do idia alaia mase. To, “unuseni be siahu karadia momo lasi ia karaia,” badina Nasareta dekenai idia noho taudia be ia dekenai idia abidadama lasi, ia be peroveta tauna.—Mataio 13:53-58.
Mareko be Iesu ena lalohadai ia torea, ia gwau: “Taunimanima haida idia laloa peroveta tauna be tau badana, to iena hanua korikori, iena iduhu bona ena ruma taudia idia laloa ia be tau badana lasi.” Madi, unai bamona be momokani Nasareta taudia momo dekenai. To, ita laloa unai hanua be Peroveta tauna ena hanua, bona ita ura vadaeni unai tau ita hanamoa.—Mareko 6:4.
[Footnotes]
a Nasareta be namba 2 gauna 1990 Calendar of Jehovah’s Witnesses ena vairana mapu dekenai. More Ororona oi itaia diba sisina laulau namba 3 ena henuna kahana ai.
[Picture Credit Line on page 16]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.