Iehova Ena Hahenamo ese Taga Ia Habadaia
“Iehova ena hahenamo ese taga ia habadaia, bona hisihisi sisina ia atoa kau lasi.”—HEREVA LADA-ISIDIA 10:22.
1-3. Ena be momo ese moni bona kohu idia laloa momo, to dahaka ita lalo-pararalaia be namo?
TAUNIMANIMA haida ese moni idia herevalaia hanaihanai. Madi, vanegai laganidia lalodiai idia momo ese idia lalohisihisilaia. Lagani 1992 lalonai, moni momo besedia lalodiai danu, bisinesi momo idia dika dainai dagi maragi taudia bona dagi bada taudia danu idia hasakidia. Momo idia daradara, gabeai nega namona do idia itaia lou eiava.
2 Eda kohu bona moni davaridia dalana ita laloa be kerere a? Lasi, iseda kara korikori be unai. To namona be inai ita lalo-pararalaia: Unai gau iboudiai be Dirava ena amo idia mai. Ia be “Dirava momokanina, Iehova, . . . tanobada ia atoa bona ena anina ia havaraia Diravana, tanobada ai idia noho taudia be laga ia henidia bona ia lalonai idia loaloa taudia be lauma ia henidia Diravana.”—Isaia 42:5.
3 Ena be Iehova ese taunimanima ia gwauraidia hidi guna lasi daidia do idia taga bona daidia do idia ogogami, to iseda ahuna tanobada “ena anina,” iseda moni bona iseda kohu unai, bema ita gaukaralaia haida ita biagudia totona, Iehova ese ita do ia hahemaoro henia. Bona moni ena hesiai ia lao henia to Dirava ena hesiai ia lao henia lasi tauna be do ia davaria “ena taga ia abidadama henia tauna be do ia moru.” (Hereva Lada-isidia 11:28; Mataio 6:24; 1 Timoteo 6:9) Bema Iehova ia kamonai henia lasi, ena moni bona kohu be anina lasi.—Kohelete 2:3-11, 18, 19; Luka 16:9.
Taga Hereadaena
4. Dahaka dainai lauma tagana ese kohu bona moni ia hereadia?
4 Baibel ese lauma tagana danu ia gwauraia, taga hereadaena unai. (Mataio 6:19-21) Ta be lauma dalanai do ia taga totona, namona be Iehova do ia badinaia mai ena lalo-namo ida. Unai bamona do ia karaia diba ela bona hanaihanai. (Kohelete 7:12) Dirava ena hesiai taudia lauma dalanai idia taga be kohu namodia ai idia dabu lasi. Tanobada matamatana ai, idia be lauma dalanai bona tauanina dalanai do idia taga. Edia taga be gaukara helulu karana amo eiava edia goada bona edia moale hadikadia karadia amo do idia abia lasi, momo be hari inai negai idia karaia bamona. (Salamo 72:16; Hereva Lada-isidia 10:28; Isaia 25:6-8) Do idia davaria, dala iboudiai “Iehova ena hahenamo ese taga ia habadaia, bona hisihisi sisina ia atoa kau lasi.”—Hereva Lada-isidia 10:22.
5. Iesu ese tauanina durua gaudia edena bamona ia gwauhamatalaidia?
5 Hari inai negai danu, lauma gaudia idia laloa bada taudia ese moni bona kohu idia lalo-hekwarahilaia lasi. Momokani, idia gaukara, edia bili peidia totona bona edia famili ubudia totona. Bisinesi idia dika negadiai reana idia haida idia hasakidia. To idia dara doko lasi. Iesu ena gwauhamata idia abia dae; ia gwau: “Emui lalona idia hekwarahi lasi. Umui hereva lasi, ‘Dahaka do ai ania?’ O, ‘Dahaka do ai inua?’ O, ‘Dahaka dabua do ai atoa?’ . . . Emui Tamana guba dekenai ia noho be ia diba, umui ura gaudia ibounai be unai. To umui be iena Basileia bona iena kara maoromaoro do umui tahua guna, vadaeni unai gau ibounai danu umui dohore ia henia.”—Mataio 6:31-33.
Lauma Tagana Hari Inai Negai
6, 7. (a) Dirava ena orea taudia edia lauma tagana be dahaka dahaka? (b) Edena peroveta herevana be hari ia momokani, bona unai dainai dahaka henanadai idia vara?
6 Unai dainai, Iehova ena orea taudia ese Basileia idia tahua guna, bona ia ese ia hanamodia bada! Taunimanima na hahediba taudia ai halaodia gaukarana ai ia hakwalimudia momokani. (Isaia 60:22) Iehova ese ia hadibadia, bona lauma gaudia namodia be “hesiai tauna mai ena kamonai bona mai ena kara maoromaoro” ena amo ia henidia hanaihanai. (Mataio 24:45-47; Isaia 54:13) Iena lauma be idia latadiai ia noho dainai, bese iboudiai lalodiai idia be tadikaka bamona idia noho edia orea lalonai.—Salamo 133:1; Mareko 10:29, 30.
7 Momokani inai be lauma tagana, moni amo idia hoia diba lasi gaudia. Iehova ese ena gwauhamata ta ia hamomokania: “Gau iboudiai karoadia namba ten umui mailaidia, haboua rumana ai umui atodia, aniani be egu ruma ai do ia noho totona; unai amo lau umui tohoa, guba ena iduara do lau kehodia emui, bona hahenamo be umui latanai do lau bubua diho ela bona do umui dabu lasi, eiava.” (Malaki 3:10) To dahaka dainai Iehova, taga ibounai havaraia Diravana, ese ena hesiai taudia ia noidia gau karoadia namba ten do idia mailaidia? Unai amo daika do idia hanamoa? Unai do ita diba totona, mani Iehova ese gunaguna Malaki ena amo unai hereva ia gwauraidia ena badina do ita tahua.
Karoa Namba Ten bona Boubou Gaudia
8. Taravatu kontrakana hegeregerena, Israel taudia do idia noho namonamo dalana tamona be dahaka?
8 Malaki ena negai Dirava ena bese taudia be taga lasi, badina ta be boubou gaudia bona gau karoadia namba ten dainai. Unai neganai Mose ena Taravatu kontrakana ai idia noho. Iehova ese unai kontraka ia karaia neganai, ia gwau bema Israel ese do idia hamomokania, lauma dalanai bona tauanina dalanai do ia hanamodia. Do idia noho namo dalana tamona be, ia do idia badinaia noho.—Deuteronomi 28:1-19.
9. Dahaka dainai Iehova ese ia haganidia edia gau edia karoa namba ten bona edia boubou gaudia do idia mailaidia?
9 Taravatu henunai edia maduna ta be boubou gaudia do idia mailaidia dubu dekenai bona gau karoadia namba ten do idia henia. Boubou gaudia haida be Iehova ena boubou patana latanai idia gabudia ore, ma haida idia haridia, hahelaga taudia bona unai gau idia henidia taudia edia, bona kahadia namodia be Iehova idia henia. (Levitiko 1:3-9; 7:1-15) Ma Mose ese ia haganidia, ia gwau: “Tano ena anina, nadinadi eiava huahua, do umui karoadia, karoa ten, bena karoa ta do umui hahelagaia, Iehova ena.” (Levitiko 27:30) Unai karoa namba ten be Levi taudia idia henidia, kalaga ai bena gabeai dubu ai idia gaukara taudia unai. Bena Levi taudia ese idia abidia gaudia idia karoadia, karoa ten, bona karoa ta be hahelaga taudia idia henidia. (Numera 18:21-29) Iehova ese Israel unai bamona ia haganidia, unai amo do idia hahedinaraia iena kara namo idia laloa bada, bona Levi taudia do idia durudia danu, bena Levi taudia ese edia gaukara do idia tahudia guna diba, unai gaukara ta be Taravatu hahedibalaia gaukarana. (2 Sisiga 17:7-9) Unai dala amo tomadiho goevana danu do idia durua, bona unai ese iboudiai do ia hanamodia.
10. Unai gau idia mailaidia lasi negadiai, dahaka ia vara?
10 Ena be unai gau be gabeai Levi taudia ese idia iusilaidia, to idia be Israel taudia ese Iehova idia henia gaudia, unai dainai gau namodia mo idia henia be hegeregere. (Levitiko 22:21-25) Edia gau karoadia namba ten idia mailaidia lasi negadiai, o boubou gaudia dikadia idia mailaidia negadiai, dahaka ia vara? Taravatu lalonai panisidia herevana be lasi, to edia kerere ena davana idia abia. Iehova ese ena hahenamo ia henidia lasi, bona Levi taudia ese heduru gaudia idia abia lasi dainai edia dubu gaukaradia idia rakatanidia. Unai ese Israel ibounai ia hadikaia.
“Emui Dala Umui Lalodia”
11, 12. (a) Israel ese Taravatu idia badinaia lasi negadiai, dahaka ia vara? (b) Babulono amo ia hakaudia lou neganai, dahaka ia haganilaidia?
11 Israel taudia haida ese Taravatu idia badinaia namonamo toho bona edia gau karoadia idia henidia. (2 Sisiga 31:2-16) To idia momo ese edia kontraka, Iehova ida idia karaia gauna, be idia utua loulou, ela bona edia inai taudia edia imadia ai ia atodia, bena lagani 607 B.C.E. ai idia laohaidia Babulono ai.—2 Sisiga 36:15-21.
12 Unai be matahakani aukana, to lagani 70 murinai Iehova ese edia tano ai ia hanohodia lou. Unai murinai Paradaiso herevadia momo Isaia lalonai edia anina be idia vara. (Isaia 35:1, 2; 52:1-9; 65:17-19) To Iehova ese ena bese taudia ia haloudia ena badina badana be, tanobada paradaisona do idia karaia totona lasi, to dubu helagana bona tomadiho momokanina do idia haginidia lou totona. (Esera 1:2, 3) Bema Iehova do idia kamonai henia, ena hahenamo ese do ia hatagadia, lauma dalanai bona tauanina dalanai danu. Lagani 537 B.C.E. ai, edia tano lalonai idia ginidae neganai, maoromaoro idia ese boubou patana Ierusalem ai idia haginia bona dubu idia haginia matamaia. To edia inai taudia ese idia gwaudia tubu dainai unai gaukara idia hadokoa. (Esera 4:1-4, 23) Unai dainai Israel ese Iehova ena hahenamo ia abia lasi.
13, 14. (a) Dubu idia haginia lou lasi neganai, dahaka ia vara? (b) Dahaka dainai idia haginia lou, bena unai murinai edena bamona idia kerere loulou?
13 Lagani 520 B.C.E. ai, Iehova ese peroveta taudia Hagai bona Sekaria ia haginidia, Israel taudia do idia hagoadadia dubu haginia gaukarana do idia lou henia totona. Hagai ese ia hamaorodia, idia dabu badina be Iehova ena dubu idia ura henia lasi dainai. Ia gwau: “Guba oreadia edia Iehova be ia gwau, ‘Emui dala umui lalodia. Uhe momo umui hadodia, to anina momo lasi umui geia. Umui aniani to umui boga-kunu lasi. Umui inuinu to umui kekero lasi. Dabua umui atoa to emui tauanina idia siahu lasi; bona moni gaukarana ia karaia tauna ese ena gaukara davana ia abia, bena puse mai matuna lalonai ia udaia. . . . Emui dala umui lalodia. Ororo ai umui daekau, au umui mailaia. Dubu umui haginia, do lau moalelaia bona mai egu hairai ida do lau hedinarai totona.’ ”—Hagai 1:5-8.
14 Hagai bona Sekaria ese idia hagoadadia dainai, Israel taudia ese edia dala idia lalodia, bena dubu idia haginia. To lagani 60 bamona murinai, Nehemia be Ierusalem ia lao neganai, ia davaria Iehova ena Taravatu idia laloaboio lou. Unai kerere ia hamaoromaoroa, to gabeai Ierusalem ia lou henia neganai ia davaria idia kerere lou. Ia gwau: “Lau davaria danu Levi taudia edia ahudia na idia henidia lasi; unai dainai Levi taudia bona ane abia taudia, gaukara idia karaia taudia, be idia heau vadaeni, ta ta ena uma ena uma idia lao vadaeni.” (Nehemia 13:10) Unai kerere ia hamaoromaoroa, bena “Iuda ibounai ese aniani bona uaina bona dehoro edia karoa namba ten be haboua rumadia lalodiai idia vareailaidia.”—Nehemia 13:12.
Iehova ena Gau Idia Henaodia
15, 16. Dahaka kerere dainai Iehova ese Malaki ena amo Israel ia gwau henia?
15 Unai neganai peroveta tauna Malaki ese Iehova ena hereva, Israel ia gwau henia herevadia, be ia toredia: “ ‘Bema lau be tama, lau umui matauraia karana be edeseniai? Eiava bema lau be biagu badana, lau umui gari henia karana be edeseniai?’ Hahelaga taudia e, lauegu ladana umui dadaraia taudia e, lau, guba oreadia edia Iehova, ese umui lau hereva henia.” Edia kerere ia gwauraia hedinarai, ia gwau: “Ubu-ubu gaudia mata-kepuludia na boubou gaudia ai umui halaodia negadiai [umui gwau]: ‘Unai be dika lasi.’ Bona aena dika gaudia o gorere gaudia na boubou gaudia ai umui halaodia negadiai [umui gwau]: ‘Unai be dika lasi.’ ”—Malaki 1:6-8.
16 Unai dala amo Malaki ese ia hahedinaraia, Israel taudia ese boubou gaudia dikadia idia mailaidia ese ia hahedinaraia Iehova idia matauraia lasi. Ma ia gwau: “ ‘Emui sene taudia edia nega amo umui be egu taravatu umui rakatanidia bona umui badinadia lasi.’ Guba oreadia edia Iehova ia gwau, ‘Lau umui lou henia, bena lau ese umui do lau lou henia. To umui gwau, “Edena bamona do ai lou?” Be, taunimanima ese Dirava ena gau do ia henaodia a? To umui ese lauegu umui henaodia . . . emui karoa gaudia edia karoa namba ten bona emui boubou gaudia henidia karana ai.’ ” (Malaki 3:7, 8) Oibe, Israel ese unai gau idia mailaidia lasi, anina be Iehova ena gau idia henaodia!
17. Gau edia karoa namba ten bona edia boubou gaudia edia anina be dahaka, bona Iehova ese karoa namba ten edena bamona ia gwauhamatalaidia?
17 Unai ese ia hahedinaraia karoa namba ten bona boubou gaudia be mai anina bada Israel lalonai. Idia amo Iehova idia tanikiu henia bona tomadiho momokanina idia durua. Unai dainai, Iehova ese Israel taudia ia gwauhamata henidia, ia gwau: “Gau iboudiai karoadia namba ten umui mailaidia, haboua rumana ai umui atodia, . . . [bena] guba ena iduara do lau kehodia emui, bona hahenamo be umui latanai do lau bubua diho ela bona do umui dabu lasi.” (Malaki 3:10) Iehova ena hahenamo ese do ia hatagadia.
“Lohiabada Momokanina” ese Ia Hahemaoro Henidia
18. (a) Iehova ese daika ena mai ia gwauraia? (b) Daidia be dubu ai idia mai, bona edena negai? (c) Unai ena anina Israel enai be dahaka?
18 Iehova ese Malaki ena amo ia gwau do ia mai ena orea taudia hahemaoro henidia totona. Ia gwau: “Itaia! Lau ese egu gwaukau tauna lau siaia, lauegu vairana dalana do ia lailaia totona. Bena Lohiabada momokanina, umui tahua Diravana, be Iena dubu helagana do ia mai henia haraga, bona kontraka ena gwaukau tauna danu, umui moalelaia tauna unai. Itaia! Momokani do ia mai.” (Malaki 3:1) Edena negai dubu ai ia mai? Iesu ese Malaki ena hereva, dala do ia lailaia tauna herevana, ia gwauraia, ia gwau tauna be Ioane Bapatiso. (Malaki 4:5; Mataio 11:10, 14) Anina be, lagani 29 C.E. ai hahemaoro negana ia ginidae! Iehova, “Lohiabada momokanina,” do ia bamoa tauna, gwaukau tauna iharuana, be daika? Iesu unai; nega rua ia be dubu ai ia mai Ierusalem ai bona hagoevaia totona hoihoi taudia mai koikoidia ia luludia. (Mareko 11:15-17; Ioane 2:14-17) Guna Iehova ese unai hahemaoro negana ia henanadailaia, ia gwau: “Ena mai dinana ai, daika do ia haheauka diba? Bona do ia hedinarai neganai, daika do ia gini diba?” (Malaki 3:2) Israel be idia gini lasi. Iehova ese ia tohodia neganai ia davaria idia be hegeregere lasi, unai dainai lagani 33 C.E. unai bese ia dadaraia.—Mataio 23:37-39.
19. Iesu ena negai, bese orena ese Iehova edena bamona idia lou henia, bona dahaka hahenamo idia abia?
19 To Malaki be ma ia gwau: “[Iehova] do ia helai, siliva hamanadaia bona hagoevaia tauna bamona; ia ese Levi iduhuna taudia do ia hagoevadia; bona do ia hamanadadia, golo bona siliva bamona, ela bona idia ese boubou gaudia na Iehova do idia henia mai edia maoromaoro ida.” (Malaki 3:3) Unai hegeregerena, ena be unai neganai Iehova ese ena bese taudia momo ia negedia, to Iesu, kontraka ena gwaukau tauna, idia kamonai henia taudia be ia ese ia hagoevadia, bena idia ese boubou gaudia namodia idia henia. Pentekoste dinana ai, lagani 33 C.E. ai, idia 120 be daiutu ta lalonai idia hebou Ierusalem ai. Lauma helaga ese ia hagoadadia, bena boubou gauna idia henia mai edia maoromaoro ida, bona idia momo daekau haraga, ela bona Roma Basileiana ena kahana iboudiai. (Kara 2:41; 4:4; 5:14) Unai dala amo Israel orena ese Iehova idia lou henia.—Malaki 3:7.
20. Ierusalem idia hadikaia ore neganai, dahaka be Dirava ena Israel matamatana enai ia vara?
20 Idau bese taudia be Israel orena lalonai, rigi idaudia Israel auna ena badina ai ia hakapudia gaudia bamona. “Dirava ena Israela” matamatana, lauma ia horolaidia Keristen taudia, edia bese be unai. (Galatia 6:16; Roma 11:17) Lagani 70 C.E. ai, “dina . . . ia siahu amu siahuna bamona,” be Israel gunana ai ia vara, Roma tuari oreadia ese Ierusalem bona ena dubu idia hadikadia ore neganai. (Malaki 4:1; Luka 19:41-44) To Iehova ese ena lauma Israelana ia “bogadia hisi, tau ta ese ena natuna, iena hesiai ia lao henia merona, ia bogaia hisi bamona.” (Malaki 3:17) Idia ese Iesu ena peroveta herevana idia kamonai henia. (Mataio 24:15, 16) Idia roho mauri, bena Iehova ena hahenamo ese lauma dalanai ia hatagadia noho.
21. Malaki 3:1 bona 10 be edena bamona ita henanadailaidia?
21 Iehova ese ena hereva ia hamomokania unai! To hari inai negai Malaki 3:1 be edena bamona ia momokani? Bona Malaki 3:10 ena hereva hegeregerena Keristen taudia ese edia gau edia karoa namba ten iboudiai be haboua rumana lalonai edena bamona do idia vareailaidia be namo? Hereva gabena ai unai do ai herevalaia.
Oi Gwauraia Diba A?
◻ Taga ibounai be daika ena amo ia mai?
◻ Dahaka dainai lauma tagana ese moni bona kohu ia hereadia?
◻ Israel lalonai karoa namba ten bona boubou gaudia edia anina be dahaka?
◻ Edena negai Iehova, “Lohiabada momokanina,” be dubu ai ia mai hahemaoro totona, bona dahaka ia vara?
◻ Unai murinai daidia ese idia lou henia?
[Picture on page 10]
Kontraka ena gwaukau tauna, Iesu, Iehova ladanai ia mai tauna, be dubu helagana ai ia mai hahemaoro totona