Peroveta Hereva Momokanidia Tahua Karana
“DINA toi vairadiai do idia vara gaudia ia gwauraia guna diba tauna be lagani tausen momo lalodiai do ia taga.” China taudia edia aonega herevana ta be unai bamona ia hereva.
Taunimanima idia ura diba gabeai dahaka do ia vara, bona momo be moni bada do idia henia unai hereva maorodia idia abia totona. Peroveta hereva momokanidia idia tahua. Keru, siahu, guba ena toana, bona moni gaukaralaia dalana dekenai dahaka do ia vara be nega momo idia gwauraia toho guna dainai, ia hedinarai ita be gabeai negana dekenai diba ita tahua. Ma danu, gabeai negana dekenai hereva maoro ita abia neganai iseda mauri dalana ita hegaegaelaia diba.
Gabeai negana dekenai diba idia tahua dainai, taunimanima momo be babalau taudia, tomadiho gunalaia taudia, hisiu edia toa tahua taudia, bona meamea taudia dekenai idia lao. Buka hoihoilaidia sitoa bona magasin gabudia ai be gabeai negana idia perovetalaia taudia edia idaunegai toretoredia bona hari inai nega toretoredia momo idia noho. To momo be unai bamona peroveta herevadia dekenai idia daradara. Idia gwau Roma gavamani tauna Cato ia gwau: “Lau laloa gabeai negana ia gwauraia guna tauna be gabeai negana ia gwauraia guna tauna ma ta ia itaia neganai unai tauna ena lalohadai ia diba vadaeni bona ia kiri.”
Gabeai negana perovetalaia herevadia idauidau momo idia noho. Tanobada ibounai amo diba taudia bona bisinesi taudia edia orea ta, idia gwauraia Club of Rome, be 1972 neganai hereva ta idia halasia, idia gwau nega kahirakahira tanobada ena kohu haida be do idia ore momokani. Idia gwau 1981 ia ginidae neganai golo do ia ore, 1985 ia ginidae neganai mercury do ia ore, 1990 ia ginidae neganai zinc do ia ore, 1992 ia ginidae neganai petroleum do ia ore, bona ma gau haida danu. Hari ita diba unai peroveta herevadia idia momokani lasi.
Peroveta herevadia momo edia badina be tomadiho lalohadai dekenai. Haheitalai ta be inai: Denmark taudia be lagani 1000 C.E. murinai England dekenai idia tuari henia neganai, Saxony ena bisop Wulfstan ia laloa unai be tanobada dokona ia mai kahirakahira ena toana ta. Thomas Münzer be lagani 1525 neganai, gwau-edeede karana ta dekenai Germany ena ogogami taudia ia gunalaidia, badina nihi lalonai aneru ia itaia reirei utua kaiadia idia segea, ia laloa unai be uiti gogoa negana badana. Ia hedinarai goevagoeva unai peroveta herevadia be idia koikoi.
Sedira oi diba, Baibel lalonai peroveta herevadia idia noho. Ma danu, Baibel toretore taudia idia gwau Dirava ena lauma siahuna dainai idia toretore. Keristen aposetolo tauna Petro ia gwau: “Tau ta ese sibona ena laloa hegeregerena peroveta hereva Buka Helaga lalonai ena anina do ia gwauraia lasi. Badina be peroveta hereva gunadia be tau ta ese sibona ena ura dekenai ia gwauraia lasi. Lasi momokani. To Lauma Helaga ese helaga taudia ia hasiahua momokani dainai, idia ese Dirava ena hereva idia gwauraia.”—2 Petero 1:20, 21.
Ma hereva haida ida, Baibel ese gabeai negana ta ia perovetalaia, bona unai neganai idia vara gaudia amo do ia hedinarai edena uru taudia be Iesu Keriso ena guba Basileiana noho negana do idia itaia. Guna idia itaia lasi tuari karadia, aniani lasi negadia, tano mareremarere, bona taunimanima edia lalohadai mauri ena kara goevadia dekenai be Baibel ese ia gwauraidia ‘nega dokona’ ena toana. (2 Timoteo 3:1-5; Mataio 24:3-14, 34) Baibel ena hereva hegeregerena, hari tanobadana do ia ore neganai unai ese dala ia kehoa taunimanima be moale do idia abia tanobada matamatana dekenai bona ela bona hanaihanai hahenamo do idia abia.—2 Petero 3:13; Apokalupo 21:1-4.
Sivarai gabena dekenai, guna idia vara sivarai haida do ita laloa.
[Picture Credit Line on page 3]
Courtesy National Weather Service