Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w94 12/1 rau 13-18
  • ‘Kohu Dikadia Dekena amo Taunimanima Danu Do Umui Turana Karaia’

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • ‘Kohu Dikadia Dekena amo Taunimanima Danu Do Umui Turana Karaia’
  • 1994 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • ‘Harihari Gaudia, Iehova Ena’
  • Harihari Gaudia Dubu Totona
  • Keristen Edia Nega ai Kohu Gaukaralaia Maoromaoro Karana
  • Naria Taudia Namodia
  • Mai Hariharibada ida Henia Hanaihanai Karana
  • ‘Kohu Dikadia Dekena amo Taunimanima Danu Do Umui Turana Karaia’
  • Taga Korikoridia Tahua
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia (Stadi)—2017
  • Harihari Gaudia amo Tomadiho Goevana Idia Durua
    1999 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Harihari Bada Karana ese Moale Ia Havaraia
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2000
1994 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w94 12/1 rau 13-18

‘Kohu Dikadia Dekena amo Taunimanima Danu Do Umui Turana Karaia’

“Kohu dikadia dekena amo taunimanima . . . danu do umui turana karaia . . . Gau maragina ia karaia maoro tauna ese gau badadia do ia karaia maoro.”​—LUKA 16:​9, 10.

1. Mose bona Israel bese taudia be Aigupito amo idia heau mauri murinai edena bamona Iehova idia hanamoa?

HOA karana amo idia mauri noho​—unai be abidadama ia hagoadaia bada karana! Siahu Ibounai Diravana, Iehova, sibona ese Aigupito amo Israel taudia idia raka siri dalana ia karaia diba. Unai dainai ita hoa lasi Mose bona Israel taudia be inai ane idia abia neganai: “Iehova ese ena goada, bona ena siahu ia henigu, ia ese lau ia hamauria vadaeni. Lauegu Dirava inai, iena ladana do lau hanamoa, lauegu tamana ena Dirava inai, iena ladana do lau habadaia egu ane dekenai.”​—Esodo 15:​1, 2; Deuteronomi 29:2.

2. Aigupito idia rakatania neganai Iehova ena bese taudia be dahaka idia abia lao?

2 Israel taudia be hari ruhaia mauri namona idia davaria matamaia bona Aigupito dekenai idia mauri dalana amo ia idau! Hari, Iehova idia tomadiho henia diba bona gau ta ese do ia koudia lasi. Bona Aigupito idia rakatania neganai imana kavakava idia lao lasi. Mose ia gwau: “[Israel] taudia ese . . . Aigupito taudia edia herahera gaudia, golo bona siliva dekena amo idia karaia gaudia, bona dabua idia noia. Vadaeni Iehova ese Aigupito taudia edia lalona ia haidaua, [Israel] taudia dekenai idia matauraia, bona edia noinoi gaudia be idia henidia. Inai dala dekenai Aigupito taudia edia kohu idia dadia.” (Esodo 12:​35, 36) To unai bese taudia be edena dala ai Aigupito ena taga idia gaukaralaia? Idia gaukaralaia dalana amo ‘Iehova idia habadaia,’ a? Edia haheitalai amo dahaka ita diba?​—1 Korinto 10:11 itaia.

‘Harihari Gaudia, Iehova Ena’

3 Mose be Dirava ena taravatu Israel taudia dekenai ia abia totona dina 40 lalodiai Siona Ororona ai ia daekau neganai, henunai idia naria taudia idia hesiku. Edia taiadia amo golo herahera gaudia idia kokidia, bena Arona idia hamaoroa edia kaivakuku ta ia karaia idia tomadiho henia totona. Danu, Arona ese edia boubou patana ta ia karaia, bena murina dinana ena daba momokani ai, unuseniai gau haida idia bouboulaia. Unai dala ai edia golo idia gaukaralaia dainai edia Hahemauri Tauna ese ia ura henidia, a? Lasi momokani! Iehova ese Mose ia hamaoroa, ia gwau: “Oi siri. Egu badu amo do lau botadia bona do lau hadikadia ore.” Mose ia noinoi sibona dainai Iehova ese unai bese ia hadikadia ore lasi, to gwau-edeede karana idia gunalaia taudia be Dirava ena amo ia mai hisihisina dainai idia mase.​—Esodo 32:​1-6, 10-14, 30-35.

4. “Harihari gaudia, . . . Iehova ena” be dahaka, bona daidia ese idia henia?

4 Gabeai, Israel be mai edia dala edia kohu idia gaukaralaia Iehova ia moalelaia diba totona. “Harihari gaudia, . . . Iehova ena” idia haboua.a Golo, siliva, kapa, varo gadokagadokana, kala idauidau dabuadia, mamoe tau kopidia, seal kopidia, bona kela audia be kalaga helagana haginia bona hahairaia totona, harihari gaudia idia henia. Unai sivarai dekenai harihari gaudia idia henia taudia edia lalohadai ia herevalaia ita laloa totona. “Ura taudia ese edia harihari gaudia do idia mailaidia, Iehova ena.” (Esodo 35:​5-9) Israel be mai edia ura bada herea ida unai idia karaia. Unai dainai, diba tauna ta ena hereva hegeregerena, kalaga helagana be “mai hairai bona toana namo herea” rumana.

Harihari Gaudia Dubu Totona

5 Ena be Israel ena Pavapava Solomon be Iehova tomadiho henia totona do ia noho hanaihanai rumana haginia gaukarana ia gunalaia, to iena tamana, David, be unai totona gau momo ia hegaegaelaidia. David ese golo, siliva, kapa, auri, au, bona dava bada nadidia momo ia haboudia. David ese iena bese taudia ia hamaorodia, ia gwau: “Egu Dirava ena dubu lau lalokau henia dainai, inai ruma helaga ena kohu iboudiai dekenai lauegu kohu danu lau haboudia, golo bona siliva; egu Dirava ena dubu dekenai lau henia: golo talent 3,000 . . . bona siliva namona talent 7,000, dubu ena haba dekenai idia atoa totona.” David ese ma haida ia hagoadadia, harihari gaudia idia henia totona. Idia henia gaudia be momo herea: golo, siliva, kapa, auri, bona dava bada nadidia ma haida. Unai bese taudia be “mai edia lalona ibounai ida Iehova dekenai harihari gaudia idia henia.”​—1 Sisiga 22:5; 29:​1-9.

5, 6. Dubu totona David be edena dala ai iena kohu ia gaukaralaia, bona unai dainai ma haida be dahaka idia karaia?

6 Sibodia edia ura amo harihari gaudia idia henia dainai, Israel taudia ese idia hahedinaraia Iehova tomadiho henia karana idia laloa bada. Manau dekenai David ia guriguri, ia gwau: “Lau be daika, bona lauegu orea taudia be daidia, bena mai emai dala sibona emai ura amo harihari gaudia do ai henia?” Badina be dahaka? “Badina be gau iboudiai be oiemu amo idia mai, bena oiemu imana amo idia mai gaudia be oi ai henia. . . . Lau be egu lalona maoromaoro ida inai harihari gau iboudiai lau henia.”​—1 Sisiga 29:​14, 17.

7. Amos ena nega ai ia vara gauna amo dahaka sisiba ita diba?

7 To Israel edia iduhu ese edia lalodia bona edia kudou dekenai Iehova tomadiho henia karana idia laloa guna lasi. Lagani 900 B.C.E. ia mai neganai, ia parara Israel besena be lauma dalana ai idia kerere bada. Iehova be Amos amo Israel ena not kahana iduhu ten basileiana ia herevalaia, ia gwau: “Siona ai idia noho namonamo taudia bona gari lasi dekenai Samaria ororona ai idia noho taudia dekenai, madi!” Ia gwau idia be “aivori patadia dekenai idia hekure, edia laga-ani patadia ai idia hekure, . . . mamoe maruane idia seri amo bona boromakau natudia badadia amo idia aniani, . . . vine ranuna idia inua.” To edia taga idia heagilaia noho karana ese dika ia koua lasi. Dirava ese ia sisiba henidia, ia gwau: “Daudau gabudia ai do idia abidia lao neganai, idia be do idia abidia lao guna, bona idia hekure taudia edia moale karana be do ia ore.” Lagani 740 B.C.E. ai, Israel taudia be Asuria edia amo hisihisi bada idia ania. (Amos 6:​1, 4, 6, 7) Bena gabeai, saut kahanai ia noho Iuda basileiana be kohu ura henia momo karana dekenai ia moru.​—Ieremia 5:​26-29.

Keristen Edia Nega ai Kohu Gaukaralaia Maoromaoro Karana

8 Gabeai Dirava ena hesiai taudia edia kara be idau. Unai neganai ena be idia ogogami to tomadiho momokanina ura henia goadagoada karana idia hahedinaraia. Maria bona Iosepa oi laloa. Kaisara Augusto ena oda idia badinaia dainai, edia bese ena hanua, Betelehem, ai idia lao. (Luka 2:​4, 5) Iesu be unuseniai ia vara. Dina 40 muridiai, Iosepa bona Maria be kahirakahira ia noho Ierusalem ena dubu ai idia lao, taravatu hegeregerena sibodia idia hagoevaia boubouna idia henia totona. Edia ogogami toana ita diba, badina Maria ese manu maragidia rua ia henidia. Ia bona Iosepa danu idia gwau lasi idia ogogami dainai gau ta idia henia diba lasi. To, mai edia kamonai ida edia kohu idia gaukaralaia.​—Levitiko 12:8; Luka 2:​22-24.

9-11. (a) Iesu ena hereva Mataio 22:21 dekenai be dahaka sisiba hereva ia henia moni ita gaukaralaia dalana dekenai? (b) Dahaka dainai vabu ese ia henia harihari gauna maragina be ia henia kava lasi?

9 Gabeai, Farisea taudia bona Heroda idia badinaia taudia be Iesu idia koia toho, idia gwau: “Inai dainai, mani oi hamaoroa ai dekenai, edena bamona oi laloa? Kaisara dekenai takisi moni henia be ia maoro o lasi?” Iesu ena haere ese ia hahedinaraia ia lalo-parara edia kara dekenai. Ia dekenai idia henia monina ia herevalaia, Iesu ia gwau: “Inai be daika ena laulau bona daika ena revareva?” Idia haere, idia gwau: “Kaisara.” Mai aonega danu ia gwau: “Kaisara ena gau, Kaisara dekenai umui henia, to Dirava ena gau be Dirava dekenai umui henia.” (Mataio 22:​17-21) Iesu ia diba moni idia karaia taudia idia ura takisi idia abia. To unai sivarai dekenai ia idia badinaia taudia bona ena inai taudia ia durudia bena idia lalo-parara Keristen momokani taudia be dala idia tahua danu “Dirava ena gau be Dirava dekenai [idia] henia” totona. Unai ena anina be ta ese ena kohu be dala maorona ai ia gaukaralaia danu.

10 Dubu lalonai Iesu be ia itaia karana ta ese unai ia haheitalaia. Ia ese ‘vabu edia ruma amo gau ibounai idia abia haorea’ mataganigani toretore taudia ia samanidia. Bena murinai Luka ia gwau: “Ena matana ia abia isi, kohu momo taudia ia itaia, boubou moni be maua ena lalonai idia udaia. Ma vabu ogogamina ta ia itaia, ena moni maragimaragi rua ia udaia. Vadaeni Iesu ia gwau, ‘Momokani umui lau hamaoroa, inai vabu mai ogogami danu ia udaia monidia ese idia ibounai edia moni ia hanaia. Badina be idia ese edia moni bada herea dekena amo sisina sibona boubou maua dekenai idia udaia, to inai vabu be mai ogogami danu, to ena moni ibounai, ena mauri dekenai durua gauna ia udaia.’ ” (Luka 20:​46, 47; 21:​1-4) Taunimanima haida ese dubu be dava bada nadidia amo idia hahairaia ena hereva idia gwauraia. Iesu ia haere, ia gwau: “Hari umui itaia gaudia ibounai nega gabeai do idia moru diho, nadi ta nadi ta latanai do ia noho lasi.” (Luka 21:​5, 6) Unai vabu ena harihari gauna maragina be anina lasi, a? Lasi, ia be mai anina. Unai negana ai ia be Iehova ese ia gwauraia dalana ia badinaia.

11 Iesu be ia murinai idia raka momokani taudia ia hamaorodia, ia gwau: “Hesiai tauna ta ese ena biaguna rua edia hesiai gaukara ia karaia diba lasi. Badina be ta dekenai do ia badu henia, ta dekenai be do ia lalokau henia, o ta dekenai do ia ura henia, ta dekenai be do ia ura henia lasi. Dirava bona kohu danu nega tamona edia hesiai gaukara do umui karaia diba lasi.” (Luka 16:13) Unai dainai, edena dala ai ita hahedinaraia diba iseda moni ita gaukaralaia namonamo?

Naria Taudia Namodia

12 Iseda mauri be Iehova dekenai ita gwauhamatalaia neganai, unai be hegeregere ita gwau iseda gau iboudiai, iseda kohu iboudiai, be iena. Unai dainai iseda gau be edena bamona ita gaukaralaia be maoro? Kongregesen lalonai Keristen hesiai gaukara ia herevalaia neganai, Tadikaka C. T. Russell, Watch Tower Society ena presiden ginigunana, ia toretore, ia gwau: “Namona be ta ta iboudiai be sibodia idia laloa Lohiabada ia gwau sibodia edia nega, siahu, moni, bona ma gau haida idia naria, bona namona be ta ta iboudiai be dala idia tahua, edia goada hegeregerena, unai gaudia idia gaukaralaidia Biaguna idia hahairaia totona.”​—The New Creation, rau 345.

13 Korinto Ginigunana 4:2 ia gwau: “Hesiai tauna ena gaukara lalonai gau badana momokani be inai: iena biaguna ena ura do ia karaia momokani.” Idia be tanobada ibounai dekenai oreana ta dainai, Iehova ena Witness taudia idia ura unai hereva hegeregerena idia karaia, bona edia nega bada be Keristen hesiai gaukarana lalonai idia gaukaralaia, bona hahediba gaukarana dekenai edia diba idia hanamoa toho. Ma danu, Regional Building Committee idauidau edia hakaua herevadia amo volantia taudia momo be sibodia edia ura amo edia nega, edia goada, bona edia diba idia henia, tomadiho totona hebou rumadia idia hegaegaelaia. Unai gaukara ibounai dekenai, Iehova ia moale bada.

12-14. (a) Keristen taudia ese dahaka kohu idia naria? (b) Hari inai nega lalonai Iehova ena bese taudia be edena dala badadia amo kohu idia naria gaukarana idia karaia namonamo? (c) Hari inai nega lalonai Dirava ena gaukara ia durua monina be edeseni amo ia mai?

14 Unai hadibaia gaukarana bona ruma haginia gaukara badana durua monina be edeseni amo ia mai? Idia ura taudia amo, kalaga helagana idia haginia negana hegeregerena. Ita ta ta iboudiai be ita heduru, a? Iseda moni ita gaukaralaia dalana amo ita hahedinaraia Iehova ena hesiai gaukara be gau badana, a? Namona be iseda moni ita naria namonamo.

Mai Hariharibada ida Henia Hanaihanai Karana

15 Aposetolo Paulo be Makedonia bona Akaia dekenai idia noho Keristen taudia ese harihari gaudia momo idia henia karana ia herevalaia. (Roma 15:26) Ena be hisihisi idia davaria danu, to edia tadikaka durudia totona harihari gaudia idia henia haraga. Paulo ese Korinto Keristen taudia ia hagoadadia harihari gaudia idia henia totona, bona sibodia edia kohu haida idia henia idia hegeregere lasi taudia dekenai. Ta ia gwau diba lasi Paulo be koikoi dalana amo edia moni ia abia. Ia toretore, ia gwau: “Uhe momo lasi ia hadoa tauna be anina momo lasi do ia geia, to uhe momo do ia hadoa tauna be anina momo do ia geia. Ta ta edia laloa, edia laloa hegeregerena do idia henia, mai maumau danu henia lasi, bona oda dainai lasi. Badina be mai moale danu ia henia tauna be Dirava ese ia lalokau henia noho.”​—2 Korinto 8:​1-3, 14; 9:​5-7, 13.

15, 16. (a) Paulo ena nega lalonai Keristen taudia be edena dala amo harihari gaudia idia henia? (b) Hari ita herevalaia sivaraina be edena bamona ita laloa be namo?

16 Hari inai negai, iseda tadikaka bona kamonai taudia be tanobada ibounai dekenai Basileia gaukarana durua totona harihari gaudia idia henia, unai ese ia hahedinaraia unai gaukara namona idia laloa bada. To, Paulo ese Korinto dekenai ia hadibadia lou hegeregerena, unai kara ita laloaboio lasi totona unai hereva ita laloatao be namo.

17. Paulo ese edena bamona henia hanaihanai karana ia gwauraia bada, bona hari unai kara be edena bamona ita karaia diba?

17 Paulo ese tadikaka ia hagoadadia harihari gaudia idia henia hanaihanai totona. Ia gwau: “Pura ena dina ginigunana ibounai umui ta ta ese emui rumai moni taina do umui haboua noho, ena bada be emui gaukara davana ena bada hegeregerena.” (1 Korinto 16:​1, 2) Iseda kontribusen henia karana dekenai unai be haheitalai namona ita dekenai bona iseda natudia dekenai, herevana kongregesen dekenai ita henia eiava kahirakahira ia noho Watch Tower Society ena brens opesi dekenai. East Africa ena taoni ta ai idia siaia misinari tauna mai adavana be kamonai taudia idia boiridia Baibel idia stadilaia totona. Unai hebou ginigunana ena dokona ai, unai misinari taudia be hehuni dalana ai, maua ta ladana “Basileia Kontribusen Monina” dekenai moni haida idia atoa. Hebou idia mai taudia haida be unai bamona idia karaia danu. Gabeai, unai matamata taudia be Keristen kongregesen ta ena memba ai idia halaodia murinai, sekit naria tauna ese ia vadivadi henidia bona ia gwau edia kontribusen be hanaihanai idia henia.​—Salamo 50:​10, 14, 23.

18. Iseda tadikaka idia hisihisi neganai edena bamona ita durudia diba?

18 Danu, iseda gaukara namona ta be iseda kohu ita gaukaralaia diba idia vara kava gau dikadia amo idia hisihisi taudia bona tuari ese ia hadikaia gabudia ai idia noho taudia ita durudia totona. Eastern Europe ena tano dekenai moni ena siahi bona politikol heiriheiri bada ia vara noho, to ita duahia unai gabu dekenai heduru kohudia idia siaidia neganai, ita moale! Kohu bona moni amo kontribusen idia siaia neganai, unai ese ia hahedinaraia iseda tadikaka be harihari gaudia henia bona lalo-tamona taudia, badina edia dabu Keristen taudia idia durudia.b​—2 Korinto 8:​13, 14.

19. Ful-taim hesiai gaukarana idia karaia taudia be edena dala namodia ai ita durudia diba?

19 Painia taudia, loaloa naria taudia, misinari taudia, bona Betele volantia taudia be ful-taim hesiai gaukara idia karaia neganai, iseda tadikaka edia gaukara ita laloa bada, ani? Iseda dala ia kehoa hegeregerena, sedira gau ta amo ita durudia diba. Hegeregere, sekit naria tauna be oiemu kongregesen ia vadivadi henia neganai, reana mahuta gabuna, aniani, eiava iena loaloa moni haida oi henia diba. Iseda guba Tamana be ita henia harihari gaudia iboudiai ia itaia, Ia ura iena hesiai taudia ita naridia. (Salamo 37:25) Lagani haida gunanai tadikaka ta be loaloa naria tauna bona ena adavana ia boiridia mai ena ruma dekenai bona aniani haida sibona ia henidia diba. Loaloa naria tadikaka bona ena adavana be adorahi negana ai haroro gaukara ai idia lao gwauraia neganai, unai tadikaka be ia idia vadivadi henidia taudia dekenai envelope ta ia henia. Lalonai be banika pepa monina (ena davana be U.S. dola tamona hegeregerena) bona ena imana amo inai revareva ia torea, ia gwau: “Ti kapusi ta eiava petrol ena galon tamona hoia totona.” Mai manau ida ia lalodia bada karana ia hahedinaraia namo herea!

20. Namo lasi dahaka gaukara namona bona maduna ita laloaboio?

20 Lauma dalana dekenai, Iehova ena bese taudia be hahenamo idia abia! Iseda hebouhebou maragidia bona badadia ai lauma dalana ai aria badadia ita moalelaidia, unuseniai buka matamatadia, hahediba hereva namodia, bona ita badinaia diba sisiba hereva namodia ita abia. Lauma dalana ai ita abia hahenamo be mai iseda kudou ibounai ida ita moalelaia dainai, tanobada ibounai dekenai Dirava ena Basileia gaukara habadaia totona iseda gaukara namona bona maduna ita laloaboio lasi, to kontribusen ita henia.

‘Kohu Dikadia Dekena amo Taunimanima Danu Do Umui Turana Karaia’

21 Momokani, dala momo amo ita hahedinaraia diba iseda mauri lalonai Iehova tomadiho henia karana be gau badana, bona dala badana be Iesu ena sisiba ita badinaia, ia gwau: “Kohu dikadia dekena amo taunimanima edia lalona do umui koia, idia danu do umui turana karaia, vadaeni emui kohu do idia ore neganai be do idia ore lasi rumadia dekenai oi do idia abia dae.”​—Luka 16:9.

21, 22. Kahirakahira “kohu dikadia” dekenai dahaka do ia vara, bona namona be dahaka ita karaia hari?

22 Iesu ese kohu dikadia idia ore negana ia herevalaia oi laloa. Oibe, nega do ia mai bona hari inai nega ena moni ena siahu do ia ore. Esekiel ia peroveta, ia gwau: “Edia siliva be dala dekenai do idia negea, bona sibodia edia golo be bodaga gauna ai do ia lao idia dekenai. Edia siliva bona edia golo ese idia hamauridia diba lasi Iehova ena badu dinana lalonai.” (Esekiel 7:19) Ela bona unai ia vara, namona be aonega bona lalo-parara ita hahedinaraia iseda kohu ita gaukaralaia daladia ai. Unai dainai bema Iesu ena sisiba ita badinaia, ita laloa neganai do ita lalohisihisi lasi, ia gwau: “Bema inai tanobada ena kohu umui naria namonamo lasi neganai daika ese kohu momokani do ia henia umui dekenai? . . . Dirava bona kohu danu nega tamona edia hesiai gaukara do umui karaia diba lasi.”​—Luka 16:​11-13.

23. Namona be aonega dalana ai dahaka ita gaukaralaia, bona dahaka davana namona do ita abia?

23 Unai dainai, namona be inai hereva ita kamonai bona iseda mauri lalonai Iehova tomadiho henia karana ita atoa guna, ita badinaia namonamo bona iseda kohu be aonega dalana ai ita gaukaralaia. Unai amo iseda turana karana Iehova bona Iesu dekenai ita hagoadaia noho, idia gwauhamata moni ia ore neganai “do idia ore lasi rumadia dekenai” ita do idia abia dae, bona guba Basileiana lalonai eiava paradaiso tanobadana dekenai mauri hanaihanai do ita abia diba.​—Luka 16:9.

[Footnotes]

a Heberu gadona amo “harihari gauna” idia hahanaia hereva ena anina be “atai ai ia noho; idia imodaia; idia abia isi.”

b Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. ese lagani 1993 ai idia printaia bukana, Jehovah’s Witnesses​—Proclaimers of God’s Kingdom, rau 307-15 itaia.

Oi Laloatao, A?

◻ Iehova ese Israel taudia be kalaga helagana totona harihari gaudia idia henia ia boiridia neganai, dahaka idia karaia?

◻ Dahaka dainai vabu ese ia henia harihari gauna be ia henia kava lasi?

◻ Keristen taudia be edia kohu gaukaralaia dalana ai dahaka maduna idia abia?

◻ Moni ita gaukaralaia dalana ai, edena dala ai do ita lalohisihisi lasi?

3. Tomadiho koikoi karana ai Israel taudia be golo idia gaukaralaia dainai Iehova ese dahaka ia karaia?

8. Kohu gaukaralaia dalana dekenai Iosepa bona Maria be dahaka haheitalai namona idia karaia?

[Picture on page 15]

Ena be vabu ese ia henia harihari gauna be ia maragi, to ia henia kava lasi

[Picture on page 16]

Iseda kontribusen be tanobada ibounai dekenai Basileia gaukarana ia durua

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia