Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w97 2/15 rau 13-18
  • “Taunimanima Edia Gaukara Korikori be Unai Sibona”

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • “Taunimanima Edia Gaukara Korikori be Unai Sibona”
  • 1997 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Lalo-Hekwarahi Gaudia Badadia
  • Ruma Bese, Ladana Badana, Bona Siahu
  • Ita Laloa Bada Gaudia Bona Iseda Maduna
  • Emu Mauri—Ena Anina be Dahaka?
    1997 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Oiemu Mauri Oi Gaukaralaia Namonamo
    1998 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Mauri Lalonai mai Anina Bada Gaudia be Dahaka?
    2008 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Ia be Haheitalai Namona O Dikana?
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia E Herevalaiamu—2011
Ma Haida Itaia
1997 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w97 2/15 rau 13-18

“Taunimanima Edia Gaukara Korikori be Unai Sibona”

“Dirava do oi gari henia, bona iena oda do oi badinaia, badina be taunimanima edia gaukara korikori be unai sibona.”​—⁠HADIBAIA TAUNA 12:13.

1, 2. Dahaka dainai iseda maduna Dirava dekenai ita laloa be maoro?

‘IEHOVA ia ura ita karaia gauna be dahaka?’ Idaunegai peroveta tauna ese unai henanadai ia henia. Bena ia ese Iehova ia ura ita karaia gaudia​—⁠do ita kara maoromaoro, hebogahisi karana ita ura henia, bona mai manau danu Dirava ida ita raka hebou​—⁠ia hahedinaraia.​—⁠Mika 6:⁠8.

2 Hari taunimanima be ta ta ena ura ena ura hegeregerena idia karaia negana lalonai, momo idia moale lasi bema idia laloa idia amo Dirava be gau ta ia ura. Idia ura lasi idia be mai edia maduna. To Solomona ena hereva dokona Hadibaia Tauna bukana lalonai be edena bamona? “Egu hereva ibounai oi kamonai vadaeni, to egu hadibaia hereva dokona, sisiba badana be inai: Dirava do oi gari henia, bona iena oda do oi badinaia, badina be taunimanima edia gaukara korikori be unai sibona.”​—⁠Hadibaia Tauna 12:⁠13.

3. Dahaka dainai Hadibaia Tauna bukana ita laloa namonamo be namo?

3 Herevana iseda mauri dalana bona iseda lalohadai be edena bamona, ita ibounai ese namo do ita davaria bema unai hereva dokona ia havaraia gaudia ita laloa. King Solomona, unai lauma helaga amo ia vara bukana ia torea tauna, ese dina ta ta iseda mauri ai idia vara gaudia haida ia laloa. Reana taunimanima haida do idia hereva haraga, do idia gwau dika karana sibona ia tahua bona ia gwauraia. To Dirava ena lauma amo ia havaraia dainai, ita ia durua sibona eda kara bona dahaka ita atoa guna ita tahua namonamo totona, bena iseda moale do ita habadaia diba.

Lalo-Hekwarahi Gaudia Badadia

4 Solomona ese taunimanima “idia karaia noho karadia” ia tahua goadagoada. Ia gwau: “Ibounai lau tahua, mai egu lalona, bona mai egu aonega ibounai danu.” “Karaia noho karadia” ia herevalaia neganai, Solomona ese gaukara, moni gaukara, ia kikilaia sibona lasi, to tatau bona hahine edia mauri ibounai lalonai idia karaia karadia ia herevalaia. (Hadibaia Tauna 1:​13) Namona be idia karaia karadia badadia, o idia lalo-hekwarahilaia gaudia badadia, do ita laloa, bena do ita hahegeregerea ita karaia karadia bona tahua gaudia ida.

5. Taunimanima idia hekwarahilaia gauna badana ta be dahaka?

5 Moni be taunimanima ese idia hekwarahilaia gaudia bona idia karaia karadia momo edia badina. Ta be mai maoro ida ia gwau diba lasi Solomona ena lalohadai moni dekenai be taga taudia haida edia bamona, moni idia negea kava. Ia diba namona be moni haida ia noho; moni ia hegeregere neganai mauri ia namo, ogogami maurina o kohu lasi maurina ena namo ia hanaia. (Hadibaia Tauna 7:​11, 12) To reana oi itaia vadaeni moni, bona ia amo oi hoia kohudia, be ta ena mauri ena tahua gauna ginigunana ai idia lao diba​—⁠ogogami taudia dekenai bona taga taudia dekenai unai ia vara diba.

6 Iesu ena parabole ta oi laloatao, taga tauna ena lalona ia hegeregere lasi dainai ia gaukara kohu ma haida gogoa totona. Dirava ese ia gwauraia laloa namonamo lasi tauna. Dahaka dainai? “Badina taunimanima edia mauri badina be kohu momo dekena amo lasi, lasi momokani.” (Luka 12:​15-​21) Solomona ia mamia gaudia​—⁠reana ita mamia gaudia idia hanaia​—⁠ese Iesu ena hereva idia hamomokania. Ia karaia gaudia oi duahia Hadibaia Tauna 2:​4-9 ai. Nega daudau lalonai Solomona ese taga maurina ia tahua. Ruma bona uma gabu namodia ia karaia. Iena moni ia hegeregere dainai hebamo hahine hairaidia ia abia diba. To taga maurina bona ia karaia diba gaudia ese ia idia hamoalea bada herea, ena gaukara ena anina ia mamia momokani, bona idia dainai ena mauri be mai anina korikorina, a? Mai momokani ida ia haere, ia gwau: “Unai neganai, egu imana ena gaukara bada, bona egu hekwarahi ibounai lau laloa, vadaeni egu lalona ia kehoa, idia ibounai be anina lasi, lai bema lau lulua kava hegeregerena. Lau ia hanamoa gauna ta be lasi, lasi momokani.”​—⁠Hadibaia Tauna 2:​11; 4:⁠8.

7. (a) Idia vara vadaeni gaudia idia hahedinaraia moni ena anina korikori be dahaka? (b) Dahaka gaudia, oi sibona oi itaia vadaeni gaudia, ese Solomona ena hereva idia hamomokania?

7 Unai be momokani, taunimanima momo edia mauri ese idia hahedinaraia unai hereva be maoro. Ita diba moni ma haida abia ese hekwakwanai ibounai do ia hanamoa diba lasi. Hekwakwanai haida ia hanamoa diba, hegeregere dabua bona aniani abia be auka lasi. To emu dabua ibounai oi atoa diba lasi nega tamona ai, bona aniani bona inuinu gaudia haida sibona oi moalelaia diba nega tamona ai. Bona taga taudia edia headava ia dika, idia inuinu kekero o drag idia ania kava, eiava varavara ida idia hepapahuahu dainai edia mauri ia dika sivaraidia oi duahia vadaeni. Taga bada tauna J. P. Getty ia gwau: “Moni ia noho ena anina lasi be moale ia noho. Reana moni ia noho ena anina be moale ia noho lasi.” Mai badina namona ida, Solomona ia gwau moni ura henia karana be anina lasi karana. To Solomona ese inai ia itaia danu: “Gaukara tauna ena bogana do ia kunu, o do ia hitolo, to iena mahuta be do ia namo. To kohu momo tauna ena gau momo dainai ia laloa hekwarahi, bona ia mahuta namonamo lasi.”​—⁠Hadibaia Tauna 5:​10-​12.

8. Badina be dahaka moni ena namo ita habadaia lasi be namo?

8 Nega vaira oi laloa neganai, moni bona kohu ese lalo-maino do idia havaraia lasi. Bema moni bona kohu ma haida oi abia, gimaia gaukarana dainai reana emu lalo-hekwarahi do oi habadaia danu, bona oi diba lasi kerukeru dahaka do ia vara. Reana emu kohu ibounai bona emu mauri danu do oi haboioa, ani? (Hadibaia Tauna 5:​13-​17; 9:​11, 12) Kohu bona moni ese lalo-maino idia havaraia lasi dainai, ita itaia namona be iseda mauri, o ita karaia karadia, edia anina idia bada bona edia namo be do ia noho daudau, moni bona kohu edia anina ena bada idia hanaia karadia unai.

Ruma Bese, Ladana Badana, Bona Siahu

9. Dahaka dainai Solomona ese ruma bese maurina ia laloa danu?

9 Solomona ese mauri ena anina ia tahua neganai, famili sibona laloa karana ia herevalaia danu. Baibel ese famili maurina, natudia havaraia bona naria moalena danu, ia herevalaia badabada. (Genese 2:​22-​24; Salamo 127:​3-5; Aonega Herevadia 5:​15, 18-​20; 6:​20; Mareko 10:​6-9; Efeso 5:​22-​33) To, unai be mauri ena anina korikorina, a? Toana be momo be unai bamona idia laloa, badina headava, natudia, bona varavara be gau badadia edia gabu dekenai. To Hadibaia Tauna 6:3 ia hahedinaraia natudia 100 ia abia tauna ia moale diba lasi, unai danu be moale ena badina lasi. Tama sina momo herea ese edia mauri lalonai gau momo idia reaia, edia natudia edia mauri idia matamaia namonamo totona bona edia mauri ia auka lasi totona. Ena be unai kara be kara namona, to iseda Havaraia Tauna ia laloa lasi ita mauri ena badina badana be ma uru ta havaraia sibona totona, diba lasi animal ese idia karaia, edia orea do ia ore lasi totona hegeregerena.

10. Dahaka dainai famili sibona laloa karana be anina lasi karana ta ai ia lao?

10 Solomona be famili edia mauri korikorina ia herevalaia mai ena lalo-parara ida. Hegeregere, reana tau ta do ia hekwarahi kohu haida ia haboua ena natudia bona tubudia totona. To do idia aonega, a? Eiava mai hekwarahi ida ia gogoa gaudia do idia gaukaralaia mai edia kavakava ida? Bema kavakava dalana ia vara, ena gaukara “be anina lasi, bona ia maoro lasi” momokani!​—⁠Hadibaia Tauna 2:​18-​21; 1 King Taudia 12:8; 2 Sivarai 12:​1-4, 9.

11 To ma haida edia kara be unai amo ia idau vaitani, famili maurina namona idia tahua lasi, badina be ladana badana abia o ma haida biagua siahuna idia tahua goadagoada. Nega momo unai be tatau edia kerere. Reana unai kara oi itaia sikuli taudia, gaukara taudia, eiava emu dekena taudia dekenai, ani? Momo idia hekwarahi bada taunimanima ese idia itadia totona, ladana badana abia totona, eiava taunimanima ma haida gunalaia totona. To unai kara be mai anina korikorina, eiava?

11, 12. (a) Haida be dahaka karadia idia tahua goadagoada? (b) Dahaka dainai ita gwau diba ladana badana tahua karana be “lai bema idia lulua kava hegeregerena”?

12 Haida idia hekwarahi bada edia ladana idia habadaia totona, tanobada ibounai ai eiava edia gabu sibona ai. Unai kara ita itaia sikuli lalonai, iseda noho gabuna ai, bona orea idauidau lalonai. Unai ura ia goada drama, miusik, bona laulau karaia taudia, moale karadia idia biagua taudia, bona politik lalonai idia vareai taudia dekenai. To unai be hekwarahi mai ena anina lasi, ani? Solomona ese ia gwauraia maoro, “anina lasi, lai bema idia lulua kava hegeregerena.” (Hadibaia Tauna 4:⁠4) Ena be mero o kekeni ta be spot gadara o klab ta, o miusik grup ta lalonai ladana badana ia abia​—⁠eiava hahine ta o tau ta be ladana badana idia abia kampani ta o gabu ta ai​—⁠taunimanima hida idia diba? Tano ma haida ai (eiava ena gabu dekenai danu) taunimanima momo idia diba unai tauna ia noho, a? Eiava sibodia edia mauri gaudia idia karaia noho, bona iena ladana badana idia diba lasi? Bema ta be ena gaukara gabuna ai, ena hanua ai, eiava orea ta lalonai siahu ia abia neganai, unai hereva be momokani danu.

13 Gabeai unai ladana badana o unai siahu dainai dahaka do ia vara? Uru ta ia ore bona uru ma ta ia mai, ladana bada o siahu taudia idia mase bona taunimanima ese idia laloaboio. Unai be momokani ruma badana haginia taudia, miusik taudia, drama o laulau karaia taudia, taunimanima edia noho idia haidaua toho taudia, bona politikol taudia bona ami gunalaia taudia momo dekenai danu unai be momokani. Unai bamona karadia idia karaia taudia amo, lagani 1700 ia lao 1800 ai idia noho taudia hida edia ladadia oi gwauraia diba? Solomona ese unai gaudia edia anina ia gwauraia maoro, ia gwau: “Ia mauri noho sisia ena namo ese ia mase vadaeni laiona ena namo ia hereaia noho. Badina be mauri taudia idia diba do idia mase, to mase taudia be gau ta idia diba lasi. . . . Taunimanima ese mase taudia idia laloaboio momokani.” (Hadibaia Tauna 9:​4, 5) Bona bema hari maurina sibona ia noho, ladana badana o siahu tahua karana be anina lasi momokani.a

Ita Laloa Bada Gaudia Bona Iseda Maduna

14. Dahaka dainai Hadibaia Tauna bukana ese ita ta ta ia durua diba?

14 Solomona ese taunimanima idia tahua karadia bona moale karadia, edia mauri lalonai idia laloa bada gaudia iboudiai, ia herevalaia lasi. To, ia torea gaudia be hegeregere. Ita stadilaia vadaeni bukana ita laloa dika lasi be namo, mai momokani ida ita riviulaia vadaeni be namo, badina be Iehova Dirava be mai badina ida, iseda namo totona, unai Baibel bukana ia henia. Ita ta ta ia durua diba iseda lalohadai mauri dekenai bona ita laloa bada gaudia dekenai idia maoromaoro totona. (Hadibaia Tauna 7:2; 2 Timoteo 3:​16, 17) Iehova ena heduru amo Solomona ia dibaia gaudia ita laloa neganai, momokani heduru bada ita abia.

15 Solomona ia gwauraia loulou gauna be Dirava momokanina vairanai ena hesiai taudia ese edia gaukara amo moale do idia davaria be namo. “Unai dainai lau diba taunimanima edia dala namona tamona be inai: Do idia moale, bona idia edia mauri dina ibounai lalonai, kara namodia do idia karaia. Ita ibounai ese iseda gaukara ena anina do ita moalelaia, do ita aniani bona inuinu. Inai be Dirava ena harihari gauna.” (Hadibaia Tauna 2:​24; 3:​12, 13; 5:​18; 8:​15) Solomona ese pati mai regerege bada ia gwauraia namo lasi; danu ia ese “laloa lasi, ita aniani bona ita inuinu, badina be kerukeru do ita mase” lalohadaina ia gwauraia namo lasi. (1 Korinto 15:​14, 32-​34) Ena hereva ena anina be iseda mauri ai ‘kara namodia ita karaia’ lalonai, vaia ita karaia gaudia, hegeregere aniani bona inuinu amo, moale ita abia be namo. Unai ese iseda mauri ena anina Havaraia Tauna ena ura dekenai ia hahedinaraia goevagoeva, ia sibona ia diba dahaka be namo momokani.​—⁠Salamo 25:8; Hadibaia Tauna 9:1; Mareko 10:​17, 18; Roma 12:⁠2.

16 Solomona ia gwau: “Do oi lao, oiemu aniani do oi ania mai moale danu, bona uaina do oi inua, mai lalona namo danu. Badina be Dirava ese oiemu kara dekenai ia laloa namo vadaeni.” (Hadibaia Tauna 9:​7-9) Oibe, ena mauri be mai anina korikorina tauna o hahinena be Iehova ia ura henia gaukaradia ia karaia. Iseda maduna be hanaihanai ia do ita laloa guna. Unai lalohadai be taunimanima momo edia lalohadai amo ia idau vaitani, idia be tanobada taudia edia aonega herevadia idia badinaia!

17 Ena be tomadiho oreadia haida idia gwau mase murinai taunimanima be mauri idauna ta do idia moalelaia, to taunimanima momo idia laloa inai mauri sibona idia abidadama henia diba. Reana unai dainai edia lalohadai be Solomona ena hereva hegeregerena: “Kara dika ena davana be idia henia haraga lasi dainai, taunimanima ese, edia kudoudia dekenai kara dika idia ura henia bada noho.” (Hadibaia Tauna 8:11) Kara dika bada herea idia karaia lasi taudia danu idia hahedinaraia hari nega sibona idia laloa bada. Unai dainai moni, kohu, ladana badana, ma haida gunalaia siahuna, ruma bese taudia, eiava gau idaudia idia laloa sibona. Solomona ena hereva be unuseniai ia hadokoa lasi. Ma ia gwau: “Momokani, kara dika tauna be nega 100 do ia kara dika, bona iena mauri do ia daudau noho, to lau diba momokani, Dirava idia gari henia taudia be do idia namo, idia ese Dirava idia matauraia noho dainai. To kara dika tauna be do ia namo lasi, iena mauri be do ia ore haraga, laulau bamona, badina be ia ese Dirava ia gari henia lasi.” (Hadibaia Tauna 8:​12, 13) Ita itaia goevagoeva diba, Solomona ia diba bema ‘Dirava momokanina ita gari henia’ namo do ita davaria. Edena namo? Kara dika tauna dekenai do ia karaia gauna be do ia karaia lasi kara namo tauna dekenai, unai amo haere ita abia. Unai tauna “ena mauri be do ia ore haraga” lasi, Iehova ese do ia halataia.

18 Idia do buruka lasi taudia ese inai hereva momokanina idia laloa namonamo be namo: Bema Dirava idia gari henia, edia mauri do ia namo. Reana oi sibona oi itaia vadaeni, ia heau haraga diba tauna be heau helulu lalonai ia moru diba bena do ia kwalimu lasi. Ami goadana be tuari lalonai reana ia kwalimu lasi. Diba bada bisinesi tauna ia ogogami diba. Iseda mauri lalonai hekwakwanai momo idia vara kava diba dainai, nega vairai dahaka do ia vara ita dekenai ita diba lasi. To inai gauna ita diba momokani: Aonega dalana be mauri oi moalelaia lalonai, Dirava ena taravatu goevadia bona ena ura hegeregerena kara namo oi karaia. (Hadibaia Tauna 9:​11) Anina be Dirava ena ura oi dibaia, emu mauri be ia dekenai oi gwauhamatalaia, bona bapatiso vadaeni Keristani tauna ai oi lao danu.​—⁠Mataio 28:​19, 20.

19. Eregabe taudia be edia mauri edena bamona idia gaukaralaia diba, to aonega dalana be dahaka?

19 Havaraia Tauna ese eregabe taudia o ma haida do ia doria lasi ena sisiba idia badinaia totona. Edukeisini badana idia tahua goadagoada diba, reana edia mauri ibounai lalonai taunimanima edia buka, idia ore lasi gaudia, idia stadilaia diba. To gabeai do idia hesikulaia. Eiava edia goevadae lasi kudouna ia hahedinaraia dalana ai idia raka diba, eiava edia matana ia veria gaudia idia tahua diba. Unai be lalo-hekwarahi do idia abia dalana, bona gabeai unai bamona mauri be anina lasi maurina sibona. (Hadibaia Tauna 11:9–​12:​12; 1 Ioane 2:​15-​17) Unai dainai Solomona ese eregabe taudia dekenai noinoi ta ia henia bona herevana ita matamata eiava, ena noinoi ita laloa namonamo be namo. Ia gwau: “Oi be eregabe neganai, ia ese oi ia karaia Dirava do oi laloa. Badina be nega dika dinadia do idia ginidae, bona unai neganai do oi gwau, ‘Lauegu mauri dekenai lau moale lasi.’ ”​—⁠Hadibaia Tauna 12:⁠1.

20 Vadaeni, hari dahaka ita laloa? Solomona be dahaka ia laloa? Ia gwau: “Inai tanobada dekenai idia vara noho kara lau itaia vadaeni, bona momokani, taunimanima ese idia karaia noho karadia be anina lasi, lai do idia lulua kava hegeregerena.” (Hadibaia Tauna 1:14) Hadibaia Tauna bukana lalonai ia badu o ena mauri ia moalelaia lasi tauna ena hereva ita davaria lasi. Idia be Dirava ena lauma amo ia havaraia Herevana ena kahana ta dainai, namona be idia ita laloa.

21, 22. (a) Solomona ese edena gaudia iseda mauri lalonai ia laloa? (b) Edena aonega hereva dokona ia henia? (c) Hadibaia Tauna bukana stadilaia karana amo, dahaka namo oi davaria?

21 Solomona ese taunimanima edia gaukara, edia hekwarahi, bona edia helaro ia tahua namonamo. Vaia idia karaia gaudia murinai, dahaka ia vara ia lalohadailaia; nega momo taunimanima idia moale lasi, edia mauri lalonai anina idia davaria lasi. Ia ese taunimanima edia dala korikorina, idia goevadae lasi bona unai dainai mase ia vara, ia laloa. Bona Dirava ia henia dibana, mase taudia be edena bamona bona nega vaira mauri abia lou helarona, ia laloa danu. Unai gaudia ibounai be Dirava ese ia henia aonega amo ia lalohadailaia, oibe, ia be tanobada ena aonega bada herea tauna ta. Bena ena hereva dokona be Revareva Helagadia ai idia atoa, mauri mai anina korikorina idia tahua taudia ibounai totona. Ia danu ita lalo-tamona be maoro, ani?

22 “Egu hereva ibounai oi kamonai vadaeni, to egu hadibaia hereva dokona, sisiba badana be inai: Dirava do oi gari henia, bona iena oda do oi badinaia, badina be taunimanima edia gaukara korikori be unai sibona. Dirava ese iseda kara ibounai do ia kota henia, kara namodia bona kara dikadia, hunia dekenai ita karaia gaudia danu.”​—⁠Hadibaia Tauna 12:​13, 14.

[Footnotes]

a Nega ta The Watchtower ese inai aonega herevana ia gwauraia: “Namona be iseda mauri ita haorea kava lasi anina lasi gaudia karaia totona . . . Bema inai mauri sibona do ita abia, gau ta lasi be mai anina bada. Inai mauri be bolo ta bamona, oi negea guba ai bona karaharaga ia moru tano ena kahu dekenai. Ia be dina ena ore haraga laulauna, ia marai palaoapalaoa, oi utua ava do ia kakoro haraga bamona . . . Noho hanaihanai ena sikele dekenai iseda mauri ena daudau be kahu maragina ta bamona sibona. Nega ena sinavai dekenai ia be ia moru ranu maragina ta sibona bamona. Momokani, [Solomona] ena hereva be maoro, taunimanima edia lalo-hekwarahi gaudia bona idia karaia karadia edia mauri lalonai be anina lasi gaudia. Nega sisina sibona ita mauri bena ita mase dainai, ia be hegeregere namona be ita vara lasi; ita be idia mai bona idia lao taudia bilioni ta, taunimanima haida sibona ese iseda mauri bona mase do idia dibaia. Unai lalohadai be lalo-metau eiava lalohisihisi havaraia herevana ta lasi. Bema inai mauri sibona do ita abia, ia be hereva momokanina, ia be mauri korikorina, ia be durua herevana.”​—⁠August 1, 1957 gauna, rau 472.

Oi Laloatao, A?

◻ Bema mai aonega ida oi laloa, moni bona kohu edia namo emu mauri lalonai be dahaka?

◻ Dahaka dainai iseda famili, ladana badana, eiava ma haida biagua siahuna ita laloa hanaihanai be namo lasi?

◻ Mauri moalelaia karana dekenai Solomona ese edena lalohadai, Dirava amo ia abia lalohadaina unai, ia herevalaia bada?

◻ Hadibaia Tauna bukana stadilaia karana amo, dahaka namo oi abia?

4. Solomona ese Hadibaia Tauna bukana lalonai dahaka karadia ia tahua bona herevalaia?

6. Iesu ena parabole bona Solomona ena mauri amo, dahaka ita dibaia moni dekenai?

13. (a) Edena dala ai Hadibaia Tauna 9:​4, 5 be ita ia durua lalohadai maorona ita abia ladana badana o siahu tahua karana dekenai? (b) Dahaka gaudia do ita laloa bema ita be inai mauri sibona do ita abia? (Futnout itaia.)

15, 16. (a) Solomona ena lalohadai mauri moalelaia karana dekenai be dahaka? (b) Mauri ita moalelaia totona, Solomona ia gwau dahaka ita karaia be gau badana?

17, 18. (a) Mauri lalonai idia vara momokani gaudia dekenai taunimanima momo be dahaka idia laloa? (b) Hanaihanai dahaka ita laloaboio lasi be namo?

20. Hadibaia Tauna bukana laloa namonamo dalana be dahaka?

[Picture on page 15]

Moni bona kohu ese lalo-moale idia havaraia momokani lasi

[Picture on page 17]

Eregabe taudia ese namo do idia davaria bema Dirava idia gari henia

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia