Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w97 11/1 rau 8-13
  • Keristani Taudia Bona Tanobada Taudia

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Keristani Taudia Bona Tanobada Taudia
  • 1997 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Iesu Ena Haheitalai
  • Paulo Ena Lalohadai “Murimuri” Taudia Dekenai
  • Iuda Lasi Taudia mai Edia Kamonai Ia Durudia
  • “Kamonai Lasi Taudia” Bogaragidiai Ia Haroro
  • Hari Inai Negai “Taunimanima Ibounai” Ita Hamauria Toho
  • Idia Hahanaia Baibel ese Tanobada Ia Haidaua
    1998 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Paulo Bamona, Keristani Tauna Goadana ai Ita Lao
    2008 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Emu Teritori Dekenai Idia Noho Taudia be Edena Bamona Oi Laloa?
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia (Stadi)—2020
  • Iehova ena Hereva Ia Kwalimu!
    1991 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
Ma Haida Itaia
1997 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w97 11/1 rau 8-13

Keristani Taudia Bona Tanobada Taudia

“Keriso idia do abidadama henia lasi taudia edia vairana dekenai, kara namodia mai aonega danu do umui karaia.”—KOLOSE 4:⁠5.

1. Iesu ese ena hahediba taudia bona tanobada be edena bamona ia gwauraidia?

NEGA ta Iesu ese ena guba Tamana ia guriguri henia, ena hahediba taudia ia gwauraidia, ia gwau: “Tanobada ese ia badu henia vadaeni idia dekenai, badina be idia be tanobada ena lasi, lau hegeregerena, lau be tanobada ena lasi.” Ma ia gwau: “Lau noinoi lasi tanobada dekena amo idia oi kokia totona, to lau noinoi Tau Dikana dekena amo idia do oi hamauria.” (Ioane 17:​14, 15) Ia ura lasi tanobada taudia dekena amo do idia raka oho bona tomadiho rumadia lalonai sibodia do idia noho. Lasi, “idia [ia] siaia vadaeni tanobada dekenai,” “tanobada ena kahana ibounai” dekenai ia do idia gwauraia hedinarai totona. (Ioane 17:18; Kara 1:⁠8) To Dirava ia noia do ia naridia badina be Satani, “inai tanobada ena lohia,” ena lalo-ani dainai taunimanima ese do idia inai henidia, Keriso ena ladana dainai.​—⁠Ioane 12:31; Mataio 24:⁠9.

2. (a) Baibel lalonai, inai hereva “tanobada” ena anina be dahaka dahaka? (b) Iehova ese ia hahedinaraia ena lalohadai maorona tanobada dekenai be dahaka?

2 Baibel lalonai, nega momo inai hereva “tanobada” (Greek gado herevana, koʹsmos) ena anina be tanobada taudia dikadia, “Satani ese ia gunalaia” taudia unai. (1 Ioane 5:19) Keristani taudia ese Iehova ena taravatu bona Keriso ena oda, Dirava ena Basileia sivaraina namona be tanobada dekenai do idia harorolaia, be idia badinaia dainai, nega haida hekwakwanai idia vara idia bona tanobada huanai. (2 Timoteo 3:​12; 1 Ioane 3:​1, 13) To, Baibel lalonai koʹsmos ena anina ma ta be tanobada taudia iboudiai, namodia bona dikadia. Unai hegeregerena, Iesu ese tanobada ia herevalaia, ia gwau: “Dirava ese inai tanobada ia lalokau henia bada dainai, iena Natuna tamona sibona ia vara, ia henia vadaeni ita dekenai, do idia abidadama henia taudia ibounai be do idia mase lasi, to mauri hanaihanai do idia abia. Badina be Dirava ese iena Natuna tanobada dekenai ia siaia mai, be tanobada ia kota henia totona ia mai lasi, to tanobada be ia dainai mauri do ia abia.” (Ioane 3:​16, 17; 2 Korinto 5:19; 1 Ioane 4:14) Unai dainai, ena be Iehova ese Satani ena tanobada ena gau dikadia ia inai henia, to taunimanima ia lalokau henidia karana ia hahedinaraia, ena Natuna ia siaia tanobada dekenai, “edia lalona do idia giroa taudia” iboudiai hamauridia totona. (2 Petero 3:9; Aonega Herevadia 6:​16-19) Iehova ena lalohadai maorona tanobada dekenai be ia idia tomadiho henia taudia ese do idia badinaia be namo.

Iesu Ena Haheitalai

3, 4. (a) Iesu ese lohia siahuna be edena bamona ia lalohadailaia? (b) Iesu ese tanobada taudia be edena bamona ia laloa?

3 Iesu ena mase be kahirakahira neganai, ia ese Pontio Pilato ia hamaoroa, ia gwau: “Lauegu Basileia be inai tanobada gauna lasi.” (Ioane 18:36) Unai hereva hegeregerena, Iesu ese guna Satani ena hedibagani ia dadaraia, tanobada basileiadia lohiaia siahuna ia henia gwauraia neganai, bona ia ura lasi Iuda taudia ese king ai do idia halaoa. (Luka 4:​5-8; Ioane 6:​14, 15) To Iesu ese tanobada taudia dekenai lalokau bada ia hahedinaraia. Unai hegeregerena, aposetolo Mataio ese sivarai ta ia torea, ia gwau: “Taunimanima momo Iesu ese ia itaia, vadaeni ia bogahisihisi idia dekenai, badina be edia tauanina idia manokamanoka, bona idia lao idau gabu idau gabu dekenai, mamoe idia naria lasi bamona.” Lalokau dainai taunimanima ia haroro henidia, edia hanua badadia bona maragidia ai. Ia hadibadia bona edia gorere ia hanamodia. (Mataio 9:36) Do ia hadibadia totona idia mai taudia edia hitolo bona edia manoka ia laloa danu. Nega ta “Iesu ese iena diba tahua taudia ia boiridia, ia gwau, ‘Taunimanima momo dekenai lau bogahisihisi, badina idia be dina toi lau dekenai idia noho, bona idia be aniani lasi. Lau ura lasi mai hitolo danu lau siaidia, dala dekenai do idia manokamanoka garina.’ ” (Mataio 15:32) Iena hebogahisi be bada herea!

4 Iuda taudia ese Samaria taudia idia lalo-dika henidia bada, to Iesu ese Samaria hahinena ta ia hereva henia daudau, bona dina rua Samaria hanuana ta lalonai ia haroro goevagoeva. (Ioane 4:​5-42) Ena be Dirava ese ia siaia “Israela besena ena mamoe idia boio sibona” dekenai, to nega haida ia ese Iuda lasi taudia ma haida edia abidadama herevadia dainai ia durudia. (Mataio 8:​5-13; 15:​21-28) Oibe, Iesu ese ia hahedinaraia, ena be ta be “tanobada ena lasi,” to tanobada taudia ia lalokau henidia diba. Ita noho gabuna o gaukara o hoihoi gabudia ai, taunimanima be unai bamona ita kara henidia mai eda hebogahisi ida, a? Lauma dalanai idia dabu gaudia sibona lasi, to idia dabu gaudia ma haida danu ita henidia diba negadiai, ita henidia, eiava? Iesu be unai bamona ia kara, bona unai amo dala ia kehoa, taunimanima dekenai Basileia do ia hadibaia. Momokani, hoa karadia ita karaia diba lasi, Iesu ia karaia hegeregerena. To nega momo hebogahisi karana ta ese hoa dalanai lalo-dika ia haorea.

Paulo Ena Lalohadai “Murimuri” Taudia Dekenai

5, 6. Aposetolo Paulo be “murimuri dekenai idia noho” Iuda taudia be edena bamona ia kara henidia?

5 Iena revareva haida lalodiai, aposetolo Paulo ese “murimuri” taudia ia gwauraidia, anina be Keristani lasi taudia, herevana idia be Iuda taudia o idau bese taudia. (1 Korinto 5:​12; 1 Tesalonika 4:12; 1 Timoteo 3:⁠7) Edena bamona ia kara henidia? Ia ‘ese taunimanima idauidau ibounai edia mauri dalana ia abia dae, dala idauidau ibounai dekena amo, haida do ia veria mauri totona.’ (1 Korinto 9:​20-22) Hanua ta ai ia ginidae neganai, vaia ena kara unuseniai idia noho Iuda taudia ia lao henidia guna, do ia haroro henidia totona. Edena bamona ia hereva henidia? Mai ena gado-namo bona mai ena hemataurai ida Baibel amo ia hamomokania Mesia ia mai vadaeni, boubou gauna bamona ia mase vadaeni, bona ia toreisi lou vadaeni.​—⁠Kara 13:​5, 14-16, 43; 17:​1-3, 10.

6 Unai dala amo Paulo ese Iuda taudia edia diba Taravatu bona peroveta taudia dekenai ia gaukaralaia, Mesia sivaraina bona Dirava ena Basileia ia hadibaia totona. Bona haida edia lalona ia veria. (Kara 14:1; 17:⁠4) Ena be Iuda gunalaia taudia ese ena dala idia koua toho, to Paulo ia hahedinaraia ia ese ena bese taudia, Iuda taudia, ia ura henidia; ia gwau: “Lauegu varavara taudia e, egu lalona ibounai ia ura, bona egu noinoi Dirava dekenai danu, be Israela taudia ese mauri do idia davaria. Lau diba idia ese Dirava ena hesiai gaukara idia ura karaia namonamo, to karaia dalana be idia diba lasi.”​—⁠Roma 10:​1, 2.

Iuda Lasi Taudia mai Edia Kamonai Ia Durudia

7. Iuda ai idia halaoa taudia momo be Paulo ese ia harorolaia sivaraina namona dainai edena bamona idia kara?

7 Iuda lasi taudia haida be edia kopina idia utua bena Iuda ena tomadiho dalana idia badinaia. Toana be unai bamona taudia be Roma, Suria ena Antioka, Etiopia, bona Pisidia ena Antioka dekenai idia noho​—⁠momokani, Iuda taudia be guna idia karoho gabudia iboudiai dekenai. (Kara 2:​8-10; 6:5; 8:27; 13:​14, 43; ma danu Mataio 23:15 itaia.) Unai taudia idia hekokoroku lasi, Iuda gunalaia taudia momo bamona, bona idia be mai edia heagi ida idia gwau diba lasi idia be Aberahamo ena bese taudia. (Mataio 3:9; Ioane 8:33) Lasi, dirava koikoidia idia rakatania vadaeni, bona mai edia manau ida Iehova dekenai idia lao, ia bona ena taravatu idia dibaia sisina. Bona Iuda taudia hegeregeredia, Mesia idia naria. Idia hahedinaraia vadaeni, hereva momokani idia tahua lalonai edia lalona idia hegeregere edia kara do idia haidaua, bona idia momo idia hegaegae, edia mauri be ma do idia haidaua bona aposetolo Paulo ena haroro herevana hegeregerena do idia kara. (Kara 13:​42, 43) Unai bamona taudia ta, guna dirava koikoidia ia tomadiho henia tauna, be Keristani tauna ai ia lao neganai, ia hegeregere momokani Iuda lasi taudia ma haida, unai dirava idia do tomadiho henidia noho taudia, do ia haroro henidia.

8, 9. (a) Iuda ai idia halaoa taudia sibona lasi, to edena idau bese taudia ma haida danu ese Iuda ena tomadiho dalana idia ura henia? (b) Dirava gari henia taudia momo, edia kopina idia utua lasi taudia, be sivarai namona dainai edena bamona idia kara?

8 Unai peritome taudia sibodia lasi, to Iuda lasi taudia ma haida danu ese Iuda taudia edia tomadiho dalana idia ura henia. Idia haida danu be Keristani taudia ai idia lao; ginigunana be Korenelio. Ena be ena kopina ia utua lasi, to ia be “dirava badinaia tauna, . . . Dirava dekenai [ia] gari.” (Kara 10:⁠2) Profesa F. F. Bruce be ena toretore ai Aposetolo edia Kara bukana ia herevalaia neganai, ia gwau: “Unai bamona idau bese taudia be vaia idia gwauraidia ‘Dirava gari henia taudia’; ena be unai be lada korikorina ta lasi, to ia be ladana maorona. Unai nega ai idau bese taudia momo, ena be idia ura lasi Iuda ena tomadiho dalana do idia badinaia guguru, (badina be tatau idia ura lasi kopina utua taravatuna do idia badinaia), to idia ese Iuda taudia edia Dirava tamona tomadiho henia dalana bona edia mauri lalonai idia badinaia taravatudia idia ura henia. Idia haida be dubu idia lao bona guriguri bona Baibel herevadia, Greek gado ai idia duahia negadiai idia kamonai, bona idia manadalaia.”

9 Asia Minor bona Helene [Greece] ai, aposetolo Paulo be Iuda taudia edia dubu lalodiai ia haroro negadiai, Dirava gari henia taudia momo ia davaria. Pisidia ena Antioka ai, dubu lalonai idia hebou taudia ia haroro henidia, ia gwau: “Umui Israela taudia, bona Dirava dekenai umui gari taudia e.” (Kara 13:​16, 26) Luka ia gwau, Paulo be Tesalonika dekenai sabati dinadia toi lalodiai dubu lalonai ia haroro murinai, Iuda taudia “haida be idia abidadama henia, idia ese Paulo bona Sila danu idia hakapua. Bona Dirava dekenai idia gari henia Helene taudia momo herea, bona lohia edia hahine momo danu ese idia danu idia hakapua.” (Kara 17:⁠4) Reana unai Helene taudia haida be Dirava gari henia taudia, edia kopina idia utua lasi taudia. Toana be unai bamona idau bese taudia momo be Iuda taudia ida idia hebou.

“Kamonai Lasi Taudia” Bogaragidiai Ia Haroro

10. Buka Helaga idia diba lasi, idau bese taudia be Paulo ese edena bamona ia haroro henidia, bona unai dainai dahaka ia vara?

10 Keristani Greek Revarevadia Helagadia lalonai, inai hereva “kamonai lasi taudia” ena anina ta be Keristani ekalesiana murimurinai idia noho taudia. Nega momo ena anina be dirava koikoidia idia tomadiho henia taudia. (Roma 15:31; 1 Korinto 14:​22, 23; 2 Korinto 4:4; 6:14) Atena ai, kamonai lasi taudia momo be Helene taudia edia aonega herevadia idia diba vadaeni, to Buka Helaga ena hereva idia diba lasi momokani. Unai dainai Paulo ia ura lasi do ia haroro henidia, a? Lasi. To ena haroro dalana ia haidaua. Heberu Revarevadia Helagadia, Atena taudia idia diba lasi gaudia, edia siri ta ia gwauraia lasi, to Baibel ena hereva edia anina ia gwauraia hedinarai mai ena aonega ida. Baibel ena hereva momokani be Stoa oreana taudia gunadia, ane karaia taudia, edia hereva ida ia hahegeregerea. Bona Dirava momokanina tamona ia gwauraia, taunimanima iboudiai ese ia do idia tahua be namo. Ma ia gwau, ia mase bena ia toreisi lou tauna ena amo do ia kota henidia mai ena maoromaoro ida. Unai dala amo Paulo ese mai ena hemataurai ida Keriso sivaraina ia harorolaia Atena taudia dekenai. Unai dainai dahaka ia vara? Ena be momo ese idia kirikirilaia o ena hereva idia abia dae lasi, “to haida be ia dekenai idia hakapua, bona abidadama henia taudia idia halaoa. Idia ta be Dionusio, Areo Ororo ena orea tauna ta, bona ta be hahine, iena ladana be Damari, bona ma haida danu.”​—⁠Kara 17:​18, 21-34.

11 Korinto lalonai Iuda taudia momo idia noho; unai dainai, Paulo ese ena haroro gaukara be unuseniai ia hamatamaia totona, edia dubu lalonai ia haroro. To Iuda taudia ese idia koua neganai, Paulo be idau bese taudia dekenai ia lao. (Kara 18:​1-6) Idia be idau momokani! Unai hanua ai, bese idauidau taudia ese bisinesi karadia idia goadalaia, bona Helene bona Roma taudia bogaraginai hanua ena ladana be dika, hanua taudia edia lebulebu karadia dainai. Momokani, unai neganai, “Korinto karana karaia” anina be lebulebu karana karaia. To, Iuda taudia ese Paulo ena haroro idia dadaraia murinai, Keriso be ia dekenai ia hedinarai bona ia hereva henia, ia gwau: “Oi gari lasi, oi hereva noho . . . badina be lauegu taunimanima be momo inai hanua lalonai.” (Kara 18:​9, 10) Unai hegeregerena, Paulo ese kongregesen ta be Korinto lalonai ia haginia, bona haida, ena be guna “Korinto ena” noho dalana idia badinaia, to kongregesen taudia ai idia lao.​—⁠1 Korinto 6:​9-11.

Hari Inai Negai “Taunimanima Ibounai” Ita Hamauria Toho

12, 13. (a) Iseda teritori hari inai negai be Paulo ena nega ena ida edena bamona idia hegeregere? (b) Nega daudau Kerisendom ena dubu oreadia idia noho gabudia ai, o taunimanima momo ese tomadiho oreadia idia hesikulaia gabudia ai, dahaka lalohadai ita hahedinaraia?

12 Hari inai negai, aposetolo edia negai hegeregerena, “Dirava ese iena hariharibada ia hedinaraia . . . taunimanima ibounai do ia hamauria totona.” (Tito 2:11) Sivarai namona harorolaia gabuna ia bada ia lao vadaeni ela bona ia be tano badadia iboudiai bona motumotu momo herea. Bona, Paulo ena negai hegeregerena, ‘taunimanima idauidau’ ita davaria. Hegeregere, ita haida ita haroro tanodia dekenai, Kerisendom ena dubu oreadia be lagani handred momo idia noho. Iuda taudia aposetolo edia negai hegeregerena, reana edia tomadiho herevadia gunadia ese edia orea taudia idia guia noho. To, mai eda moale ida lalo-namo taudia ita tahua bona edia diba Baibel dekenai ita habadaia. Ena be edia tomadiho gunalaia taudia ese nega haida ita idia koua toho o idia dagedage henia, to unai orea taudia ita kara henidia lasi mai eda hekokoroku ida, bona ita dadaraidia lasi. Lasi, ita diba idia bogaraginai haida, ena be diba maoromaoro idia abia lasi, to “Dirava ena hesiai gaukara idia ura karaia namonamo.” Iesu bona Paulo hegeregeredia, ita hahedinaraia taunimanima ita lalokau henidia momokani, bona ita ura dikadika mauri do idia davaria.​—⁠Roma 10:⁠2.

13 Ita haroro lalonai, ita momo ese tomadiho oreadia idia hesikulaia taudia ita davaria. To reana idia be do Dirava gari henia taudia, Dirava sivaraina idia abia dae bona kara maoromaoro dalana idia badinaia toho. Inai uru dikana ena nega lalonai, Dirava dadaraia karana ia bada ia lao lalonai, Dirava sivaraina idia abia dae taudia ita davaria neganai, ita moale be namo, ani? Bona ita ura bada ita ese tomadiho dalana ta, ia lalonai koikoi karadia bona herevadia be lasi dalana, be idia dekenai do ita hadibaia, ani?​—⁠Filipi 2:⁠15.

14, 15. Edena dala ai gabu badana ia noho, ia lalonai sivarai namona ita harorolaia?

14 Iesu ese ena reke parabolena lalonai ia hahedinaraia haroro gaukarana gabuna badana do ia noho. (Mataio 13:​47-49) Unai parabole ena anina be Gima Kohorona, June 15, 1992 gauna, ese ia gwauraia; rau 20 ai ia gwau: “Lagani momo herea lalonai Katolik Dubu ese hanua taudia ia koudia Bible idia abia lasi totona. To, Kerisendom ena memba taudia haida idia gaukara bada Dirava ena Hereva idia hahanaia totona, idia torea lou torea lou, bona idia hariharilaia. Gabeai, dubu oreadia ese Bible oreadia idia durua bona gado idauidau dekenai Bible idia hahanaia. Dubu idauidau ese edia misinari doketa bona tisa taudia idia siaia bona idia ese taunimanima dekenai aniani idia henidia dainai, idia be Keristen ena tomadiho idia abia dae. Unai amo gwarume dikadia momo idia haboua, bona Dirava ese unai taudia ia lalo-namo henidia lasi. To unai taunimanima momo dekenai Bible idia hahedinaraia, bona idia be Keristen ena dala idia tahua diba, to unai be dala maorona amo idia hadibadia lasi.”

15 South America, Africa, bona motumotu haida ai, taunimanima momo herea be Kerisendom ena dubu oreadia taudia ai idia halaodia. Hari inai negai, lalo-manau taudia momo be unai gabu ai ita davaria vadaeni, bona bema iseda lalona idia goada noho, bona Paulo ese Iuda oreana taudia ai idia halaoa taudia ia lalokau henidia hegeregerena, bema unai bamona lalo-manau taudia ita lalokau henidia noho, namo bada do ita havaraia noho diba. Ma taunimanima milioni momo be Iehova ena Witness taudia “lalo-namo henidia taudia” ita gwauraia diba; idia danu do ita durua be namo. Ita vadivadi henidia neganai, ita idia abia dae mai edia moale ida. Haida be ita ida Baibel idia stadilaia vadaeni bona iseda hebou idia mai vadaeni, bona lagani ta ta Keriso ena mase ita laloa hebouna, Memorial, dekenai idia mai danu. Unai bamona taudia dainai iseda Basileia sivaraina namona harorolaia gabuna ia bada, ani?

16, 17. (a) Edena bamona taudia dekenai sivarai namona ita harorolaia toho? (b) Taunimanima idauidau ita haroro henidia lalonai, Paulo be edena bamona ita tohotohoa?

16 Bona Kerisendom murimurinai idia noho besedia taudia bema edia tano dekenai ita davaria o iseda tano dekenai idia mai, edena bamona do ita lalodia be namo? Bona tomadiho idia dadaraia vadaeni bona Dirava be lasi o Dirava dibaia dalana be lasi lalohadaina idia abia dae taudia, be edena bamona? Bona tanobada ena aonega herevadia matamatadia, sisiba bukadia momo lalodiai idia halasia herevadia, idia goadalaia momokani taudia be edena bamona? Namona be unai bamona taudia do ita dadaraia a, do ita laloa hamauridia dalana be lasi, a? Bema aposetolo Paulo ita tohotohoa, unai bamona do ita laloa lasi.

17 Paulo be Atena dekenai ia haroro neganai, ia be ena hereva idia kamonai taudia ida tanobada ena aonega herevadia ia heailaia lasi; unai tarapu lalonai ia moru lasi. To ena lalohadai gwauraia hedinarai dalana be ia hereva henidia taudia edia diba hegeregerena ia haidaua, Baibel ena hereva momokanidia do ia gwauraia goevagoeva totona. Unai hegeregerena, ita haroro henidia taudia edia tomadiho daladia o idia badinaia aonega herevadia do ita dibaia goevagoeva be anina lasi. To, iseda haroro dalana ita haidaua, ena anina do ita havaraia totona. Unai amo “taunimanima idauidau ibounai edia mauri dalana [ita] abia dae.” (1 Korinto 9:22) Paulo ese Keristani taudia Kolose dekenai idia noho ia tore henidia, ia gwau: “Keriso idia do abidadama henia lasi taudia edia vairana dekenai, kara namodia mai aonega danu do umui karaia. Bona umui dekenai nega ia noho gauna do umui gaukaralaia namonamo. Nega ibounai mai laloa namona bona mai gado namo do umui hereva. Bona taunimanima ta ta dekenai do umui haere henia mai maoromaoro danu.”​—⁠Kolose 4:​5, 6.

18. Iseda maduna be dahaka, bona dahaka do ita laloaboio lasi be namo?

18 Iesu bona aposetolo Paulo hegeregeredia, lalokau do ita hahedinaraia taunimanima idauidau iboudiai dekenai. Gau badana be, do ita gaukara goadagoada Basileia sivaraina namona do ita harorolaia. To, mani oi laloaboio lasi, Iesu ese ena hahediba taudia ia gwauraia, ia gwau: “Idia be tanobada ena lasi.” (Ioane 17:16) Unai ena anina ita dekenai be hereva gabena lalonai do ita herevalaia.

Riviu

◻ Iesu ena lalohadai maorona tanobada dekenai be mani oi gwauraia.

◻ Aposetolo Paulo ese Iuda taudia bona Iuda oreana taudia ai idia halaoa taudia be edena bamona ia haroro henidia?

◻ Paulo ese Dirava gari henia taudia bona kamonai lasi taudia be edena bamona ia haroro henidia?

◻ Iseda haroro gaukarana ai, edena dala amo “taunimanima idauidau ibounai edia mauri dalana [ita] abia dae” diba?

11. Korinto be edena bamona hanuana, bona Paulo be unuseniai ia haroro dainai dahaka ia vara?

[Pictures on page 10]

Bema Keristani taudia ese hebogahisi karadia be edia dekena taudia dekenai idia karaia, unai amo nega momo edia lalo-dika idia haorea diba

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia