Lalona Hadaia Kourana ai Dirava ese Ia Kota Henia
“Bese idauidau taudia be, . . . [Iehosapata ena kourana] dekenai do idia haboua mai. Unuseni lau Lohiabada be do lau helai, bona bese idauidau taudia ibounai, be do lau kota henia.”—IOELA 3:12.
1. Ioela ia itaia “hutuma be lalona hadaia kourana ai idia hebou” ena badina be dahaka?
“HUTUMA, hutuma be lalona hadaia kourana ai idia hebou”! Unai lalona hamarerea herevadia be Ioela 3:14 (NW) ai ita duahia. Dahaka dainai unai hutuma idia hebou? Ioela ia haere, ia gwau: “Lohiabada ena dina . . . be ia kahirakahira.” Ia be Iehova ena lohia siahuna hamomokania dinana badana—Dirava ese Iesu Keriso henunai ia haginia vadaeni Basileiana idia dadaraia taudia hutuma do ia kota henia dinana. Vadaeni, Apokalupo karoa 7 ese ia herevalaia “aneru 4” ese “lai 4 edia toa dalana” do idia ruhaia, bena “hisihisi bada herea do idia vara, Dirava ese tanobada ia karaia nega dekena amo hisihisi unai bamona idia vara lasi ia mai bona harihari, gabeai danu unai bamona ta do ia vara lou lasi.”—Apokalupo 7:1; Mataio 24:21.
2. (a) Dahaka dainai Iehova ese bese haida ia kota henia gabuna idia gwauraia “Iehosapata ena kourana” be maoro? (b) Iehosapata idia tuari henia neganai, edena kara maorona ia karaia?
2 New World Translation Baibel lalonai, Ioela 3:12 ese unai kota henia gabuna ia gwauraia “Iehosapata ena kourana.” Unai be maoro, badina Iuda dekenai hekwakwanai badadia negana lalonai, Iehova be King namona Iehosapata durua totona unai gabu ai, bese haida ia kota henia. Iehosapata ena ladana ena anina be “Iehova be Kota Biaguna.” Unai nega ai idia vara gaudia ita laloa ese ita ia durua iseda negai do idia vara gaudia ita lalo-pararalaia namonamo totona. Unai sivarai be 2 Sivarai bukana ena karoa 20 ai ita davaria. Unai karoa ena siri 1 ai, ita duahia “Moaba taudia bona Amono taudia, bona Meunimi taudia haida be Iehosapata tuari henia totona idia mai.” Iehosapata be dahaka ia karaia? Ia be hekwakwanai ia vara neganai Iehova ena abidadama hesiai taudia be nega ibounai idia karaia karana ia karaia. Heduru totona Iehova ia noia, mai ena kudouna ibounai ida ia guriguri: “Oi be aiemai Dirava! Mani edia kerere davana do oi henia. Badina inai tuari orea bada herea, ese ai idia tuari henia noho, bona ai be goada lasi idia do ai koua. Edena bamona do ai karaia be ai diba lasi, to oi dekenai aiemai matana ai negea noho, oi ese ai do oi durua totona.”—2 Sivarai 20:12.
Iehova ese Guriguri ta Ia Haere Henia
3. Dekena besedia ese Iuda besena idia tuari henia gwauraia neganai, Iehova ese dahaka hadibaia herevana ia henia Iuda dekenai?
3 “Iuda taudia ibounai be unuseni, Lohiabada ena vairanai idia gini, mai edia natudia maragidia, bona edia adavadia bona natudia danu,” bena Iehova ese haere ia henidia. (2 Sivarai 20:13) Hari inai negai ia ese “hesiai tauna mai ena kamonai, bona mai ena kara maoromaoro” ia gaukaralaia hegeregerena, guriguri ia Kamonaia Tauna badana ese Levi peroveta tauna, Iahasiele, ia hasiahua Iena haere be unai hebou taudia dekenai ia henia totona. (Mataio 24:45) Ita duahia: “Lohiabada ese inai bamona ia hereva: ‘Do umui gari lasi, bona emui kudoudia do idia manoka lasi inai tuari orea taudia momo herea dainai, badina tuari be emui tuari lasi, to Dirava ena. . . . Inai tuari dekenai be do umui tuari lasi. To emui gabu dekenai do umui gini, bona naria noho sibona, vadaeni Lohiabada ena kwalimu umui dainai do umui itaia. Do umui gari lasi, bona do umui laloa manoka lasi, kerukeru be idia tuari henia totona do umui lao, bona Lohiabada be umui danu do ia noho.’ ”—2 Sivarai 20:15-17.
4 Iehova ia ura lasi King Iehosapata bona ena taunimanima be idia helai kava sibona bona idia naria, hoa dalanai ia ese do ia hamauridia totona. Lasi. Ia ura idia ese kara ta do idia karaia, edia inai taudia vairanai idia kwalimu totona. King bona ‘Iuda taudia ibounai, edia natudia maragidia, bona edia adavadia bona natudia danu’ ese abidadama goadana idia hahedinaraia bona daba momokani neganai idia toreisi bona edia inai taudia davaria totona idia lao. Idia lao neganai, king ese tiokratik dalanai idia ia hadibaia bona hagoadaia, ia gwau: “Lohiabada emui Dirava do umui abidadama henia, vadaeni do umui gini goada. Lohiabada ena peroveta taudia do umui kamonai henia, vadaeni do umui kwalimu.” (2 Sivarai 20:20) Iehova abidadama henia! Ena peroveta taudia abidadama henia! Kwalimu dalana be unai. Hari inai negai danu, Iehova ena gaukara ita goadalaia noho lalonai, namona be ita daradara lasi, ia dainai iseda abidadama do ia kwalimu!
5 Iehosapata ena nega ai idia noho Iuda taudia hegeregerena, ita be “Lohiabada do ita hanamoa, badina iena bogahisihisi kara do ia noho hanaihanai.” Edena bamona unai hanamoa ita henia? Basileia haroro gaukarana ita karaia goadagoada karana amo! Unai Iuda taudia “ese Lohiabada hanamoa ane idia abia” bamona, iseda abidadama danu be mai ena kara. (2 Sivarai 20:21, 22) Oibe, Iehova ese iseda inai taudia ia tuari henia totona ia hegaegae neganai, unai bamona abidadama momokanina ita hahedinaraia be namo! Ena be toana be dala ia daudau, to namona be iseda lalona ita hadaia do ita gini goada, bona mai abidadama ida do ita gaukara, tanobada ena gabu dikadia dekenai iseda tadikaka be mai kwalimu ida idia gini goada hegeregerena. Tano haida dekenai, ena be Dirava ena abidadama hesiai taudia be dagedage karadia, raskol karadia, hitolo, bona moni be lasi dainai hekwakwanai idia davaria, to edia namba ia bada daekau noho, lagani 1998 Yearbook of Jehovah’s Witnesses ese ia hahedinaraia bamona.
Iehova ese Ena Taunimanima Ia Hamauria
6. Hari inai negai, edena dala ai abidadama goadana ese ita ia durua, Dirava bona ena orea ita badinaia noho totona?
6 Dirava idia diba lasi besedia ese Iuda idia hagegea, Dirava ena taunimanima idia hadikaia ore toho totona, to Iehova ena hesiai taudia ese mai edia abidadama goadana ida ane amo Iehova idia hanamoa. Hari inai negai ita ese unai bamona abidadama ita hahedinaraia diba. Bema iseda mauri be Iehova hanamoa karadia amo ita hahonua, iseda lauma tuari dabua ita hagoadaia, bona Satani ena koikoi karadia ita koua diba. (Efeso 6:11) Abidadama goadana ese ita ia durua kahirakahira do ia ore tanobadana ena kara dikadia, hegeregere lebulebu moale karadia, moni ura henia karana, bona lauma gaudia ura lasi karana, ese ita do idia dibagania lasi. Unai moru diba lasi abidadama dainai, “hesiai tauna mai ena kamonai, bona mai ena kara maoromaoro” ese nega korikori ai lauma “aniani” namona be ita dekenai idia henia noho lalonai, idia danu ita gaukara noho mai eda badinaia karana ida.—Mataio 24:45.
7. Haida ese idia hadikadia toho neganai, Iehova ena Witness taudia ese dahaka idia karaia?
7 Baibel amo ita abia abidadama ese ita do ia hagoadaia Mataio 24:48-51 ia gwauraia “hesiai tauna dikana” ena lauma idia hahedinaraia taudia edia badu karadia amo do ita gini goada totona. Hereva momokani idia negea taudia ese unai peroveta herevana be dala badana ai idia hagugurua, hegeregere tano momo dekenai hereva koikoi amo dika idia havaraia, tano idauidau edia siahu bada taudia ida idia gaukara hebou danu. Bema ia maoro, Iehova ena Witness taudia ese haere idia henia, Filipi 1:7 hegeregerena ‘sivarai namona ena momokani idia gwauraia.’ Hegeregere, September 26, 1996 ai, Greece amo ia mai hepapahuahu ta be European Court of Human Rights, Strasbourg dekenai idia herevalaia. Unai kota ena hahemaoro taudia 9 idia gwau lou “Iehova ena Witness taudia edia orea ita gwauraia diba ‘taunimanima momo ese idia diba tomadihona’ ” bona unai dainai idia be mai edia maoro edia lalohadai, lalona, bona tomadiho idia abia hidi, bona idia be mai edia gwaumaoro edia helaro idia hahedinaraia totona. Hereva momokani idia negea taudia dekenai Dirava ena hahemaoro herevana ia gwau: “Inai kara idia karaia, ena anina be aonega hereva momokani rua bamona, idia gwau, ‘Sisia be iena mumuta dekenai ma ia giroa lao noho,’ bona ‘Boroma be idia huria, to kopukopu dekenai ma ia giroa lou.’ ”—2 Petero 2:22.
8. Iehosapata ena nega lalonai, Iehova ese edena dala ai Ena taunimanima idia inai henia taudia ia kota henia?
8 Iehosapata ena nega lalonai, Iehova ese Ena taunimanima idia ura idia hadikaia taudia ia kota henia. Ita duahia: “Lohiabada ese Amono bona Moaba bona Edoma taudia, Iuda dekenai idia tuari henia noho taudia, ia hagaridia dikadika, vadaeni ia halusidia. Badina be Amono bona Moaba taudia ese Edoma taudia idia tuari henia, bona idia hadikadia ore momokani. Bona Edoma taudia idia aladia ore murinai, Amono bona Moaba taudia ese idia ta ta dekenai idia tuari henia.” (2 Sivarai 20:22, 23) Iuda taudia ese unai gabu ena ladana idia hatoa Beraka Koura, Beraka ena anina be “Hahenamo.” Hari iseda negai danu, Iehova ese ena inai taudia ia kota henia neganai, ena taunimanima be hahenamo badadia do idia davaria.
9, 10. Daidia ese idia hahedinaraia Iehova amo davana dikana do idia abia be maoro?
9 Ita henanadai diba, Hari iseda negai, daidia ese Iehova amo davana dikana do idia abia? Haere abia totona, namona be Ioela ena peroveta herevana ita itaia lou. Ioela 3:3 ese ena taunimanima edia inai taudia ia herevalaia, idia “ese Israela memero bona kekeni, be guia totona idia hoia lao, bona moni idia davaria.” Oibe, idia laloa idia ese Dirava ena hesiai taudia idia hereaia momokani, idia laloa edia natudia edia namo be ariara hahine eiava uaina urona ta ena davana hegeregerena sibona. Unai dainai davana do idia abia.
10 Lauma dalana ai matabodaga karadia idia karaia taudia be kota dikana idia abia danu be namo. (Apokalupo 17:3-6) Bona politikol gunalaia taudia be Iehova ena Witness taudia idia dagedage henia bona edia gaukara idia koua totona idia hagoadaia taudia edia kerere be bada herea, vanegai sibona Eastern Europe dekenai dubu gunalaia taudia haida ese idia karaia bamona. Iehova ia hahedinaraia ena lalona ia hadaia vadaeni unai kara gageva taudia dekenai kara ta do ia karaia totona.—Ioela 3:4-8.
Tuari Umui Hahelagaia!
11. Edena dala ai Iehova ese tuari totona ena inai taudia ia boiria?
11 Unai murinai, Iehova ese ena taunimanima ia boiria tanobada taudia dekenai do idia hereva henia totona, do idia gwau: “Tuari totona do umui hegaegae noho. Emui tuari taudia do umui boiria hebou. Do idia raka mai, bona tuari hamatamaia.” (Ioela 3:9) Unai hereva amo tuari idauna idia gwauraia—kara maoromaoro tuarina. Iehova ena Witness taudia, ia idia badinaia taudia, ese lauma tuari gaudia idia gaukaralaia hereva koikoi idia koua totona, hereva koikoi be hereva momokani amo idia halusia. (2 Korinto 10:4; Efeso 6:17) Nega sisina murinai, Dirava ese “Siahu Ibounai Diravana ena Dina Badana” ena tuari do ia hahelagaia. (Apokalupo 16:14) Unai tuari ese Dirava ena lohia siahuna idia dadaraia taudia ibounai be tanobada amo do ia kokidia. Ena taunimanima tanobada ai be unai tuari lalonai idia vareai lasi. Tauanina dalana ai bona lauma dalana ai, idia ese ‘edia tuari kaia amo tano geia auri do idia karaia. Bona idia edia io be au rigi utua kaia do idia halaoa.’ (Isaia 2:4) To, Iehova ena hahegani bese idauidau dekenai be idau momokani, ia gwau: “Emui tano geia auridia edia matana, be do umui botaia palaka, tuari kaia gaudia do idia lao. Bona emui uma kaia badadia dekena amo, io do umui karaia.” (Ioela 3:10) Ia boiridia edia tuari masini bona tuari gaudia ibounai be unai tuari lalonai do idia gaukaralaia. To do idia kwalimu diba lasi, badina unai tuari bona kwalimu be Iehova ena!
12, 13. (a) Ena be Cold War ia ore, to edena dala ai bese momo idia hahedinaraia tuari idia laloa bada noho? (b) Taunimanima ese dahaka totona idia hegaegae lasi?
12 Lagani 1990 murinai, tanobada besedia idia gwau Cold War ia ore. Unai dainai, United Nations ese idia tahua gauna badana, maino bona noho namo, idia davaria vadaeni, a? Lasi! Burundi, Democratic Republic of Congo, Iraq, Liberia, Rwanda, Somalia, bona guna idia gwauraia Yugoslavia ai idia vara gaudia amo dahaka ita dibaia? Ieremia 6:14 ena hereva hegeregerena “idia gwau, ‘Maino, maino,’ to maino be ia noho lasi.”
13 Ena be gabu haida ai tuari idia hadokoa, to UN ena memba besedia be tuari kohudia habadaia helulu karana idia do karaia noho. Idia haida be niuklia tuari gaudia idia haboua noho. Ma haida ese taunimanima hutuma be nega tamona ai idia hamasea diba kemikol eiava gorere idia havaraia diba tuari gaudia idia karaia. Unai besedia be gabu korikorina dekenai lasi, to Aramagedono ai idia hebou bamona neganai, Iehova ese idia ia hereva henia, ia gwau: “Unai neganai manoka tauna be do ia gwau, ‘Lau be tuari tauna.’ Do umui mai haraga, umui bese idauidau taudia. Kahana ibounai dekenai noho besedia e, koura dekenai do umui haboua mai.” Bena Ioela be ena noinoi ia gwauraia, ia gwau: “Lohiabada e, oiemu tuari taudia do oi siaia diho.”—Ioela 3:10, 11.
Iehova ese Ena Taunimanima Ia Gimaia
14. Iehova ena tuari taudia be daidia?
14 Iehova ena tuari taudia be daidia? Nega 280 bamona ai, Baibel ese Dirava momokanina ia gwauraia “tuari oreadia edia Iehova.” (2 King Taudia 3:14, NW) Unai tuari oreadia be guba anerudia edia orea, idia hegaegae vadaeni Iehova ena ura idia karaia totona. Suria taudia ese Elisaia idia dogoatao totona idia hekwarahi neganai, Iehova ese Elisaia ena hesiai tauna ena matana ia kehoa, bena do idia kwalimu lasi ena badina ia itaia. Vadaeni “ia itaia, ororo be lahi kariota dekenai idia honu, idia ese Elisaia ia noho gabuna idia hagegea noho.” (2 King Taudia 6:17) Iesu ia gwau ia be ena Tamana ia noia diba “aneru orea 12, bona ma haida danu do ia siaia.” (Mataio 26:53) Iesu be Aramagedono ai kota henia totona ia lao negana ia herevalaia neganai, Apokalupo bukana ia gwau: “Guba ena tuari oreadia be ia murinai idia lao. Hosi kurokurodia latanai idia guia, bona davana bada dabuadia, goevagoeva bona kurokuro, idia karaia. Edia gunalaia tauna ena uduna dekena amo be tuari kaia ta mai matana ia duduia maoromaoro. Inai tuari kaia dekena amo ia ese tanobada bese ibounai tuari dekenai do ia halusia. Ia ese idia do ia biagua auka herea, iena auri itotohi dekena amo. Ia ese tanika badana, vain huahua moia gabuna dekenai, uaina ena ranu do ia gigia murimuri dekenai. Inai moia gabuna be Siahu Ibounai Dirava ena badu, siahu dikadika.” (Apokalupo 19:14, 15) Unai uaina moia gabuna idia gwauraia neganai idia gwau ‘uaina moia gabuna badana be Dirava ena badu, siahu dikadika.’—Apokalupo 14:17-20.
15. Ioela ese Iehova ena tuari bese idauidau dekenai be edena bamona ia herevalaia?
15 To, Iehova ese Ioela ena noinoi, Dirava ena tuari taudia do ia siaia diho noinoi unai, be edena bamona ia haerelaia? Inai laulau hereva goevagoeva amo haere ia henia, ia gwau: “ ‘Bese idauidau taudia be, kota totona idia noho hegaegae namo, bona koura, ena ladana be [“Iehosapata ena kourana,” NW] dekenai do idia haboua mai. Unuseni lau Lohiabada be do lau helai, bona bese idauidau taudia ibounai, be do lau kota henia. Idia be kara dika taudia momokani. Unai dainai idia do umui utua diho, hegeregere biru taudia ese, tano ena uiti magena idia utua bamona. Bona umui ese idia do umui moia, hegeregere vain huahua guri dekenai idia moia bamona, moia ela bona uaina ia bubua kava.’ [“Hutuma, hutuma be lalona hadaia kourana ai idia hebou,” NW] bona unuseni Lohiabada ena dina do ia ginidae. Unai dina be ia kahirakahira momokani. Dina bona hua be do idia dibura, bona hisiu be do idia diaridiari lou lasi. Lohiabada be Siona dekena amo ia boiboi, Ierusalema dekena amo ia hereva noho. Vadaeni guba bona tanobada do idia mareremarere.”—Ioela 3:12-16.
16. Iehova ese do ia kota henia taudia be daidia?
16 Iehosapata ena ladana ena anina be “Iehova be Kota Biaguna” ita daradaralaia lasi hegeregerena, ita daradara lasi iseda Dirava, Iehova, ese kota henia negana ai ena lohia siahuna ena maoro do ia hamomokania. Unai peroveta herevana ese kota aukana do idia abia taudia ia gwauraia ‘hutuma, lalona hadaia kourana ai idia hebou hutuma.’ Unai neganai idia do noho tomadiho koikoi oreadia idia durua taudia be unai hutuma lalonai. Danu, Salamo ena karoa iharuana ese ia gwauraia taudia,—bese idauidau, taunimanima, king taudia, bona lohia taudia—inai tanobada gagevagageva idia ura henia bona ‘mai gari ida Iehova idia tomadiho henia lasi’ taudia, be unai hutuma lalonai idia noho. Idia be “Dirava ena Natuna” idia kisi henia lasi. (Salamo 2:1, 2, 11, 12) Idia abia dae lasi Iesu be Iehova ida ia lohia King. Ma danu, unai King mai hairaina bada be taunimanima ia kota henia neganai do ia gwauraia “nanigosi” taudia be mase totona idia makaia taudia edia hutuma huanai do idia noho. (Mataio 25:33, 41) Iehova ena nega korikori ai, mai regerege bada ida guba Ierusalema amo ia boiboi neganai, ia abia hidi king ibounai edia King be hosi latanai do ia heau lao Iehova ena hahemaoro herevana ia hagugurua totona. Guba bona tanobada do idia mareremarere momokani! To, inai ita diba momokani: “Lohiabada ese iena bese taudia do ia naria namonamo, dika do idia davaria lasi.”—Ioela 3:16.
17, 18. Hisihisi badana amo idia roho mauri taudia be daidia, bona edena bamona noho do idia moalelaia?
17 Apokalupo 7:9-17 (NW) ia gwau hisihisi badana amo idia roho mauri taudia be “hutuma bada herea,” idia be Iesu ena mauri davalaia rarana idia abidadama henia taudia. Dirava ena dina ai, ia ese unai taudia do ia gimaia, to Ioela ena peroveta herevana ia gwauraia hutuma be kota aukana do idia abia. Ioela ese roho mauri taudia ia hereva henia, ia gwau: “Do umui diba, lau sibona be [Iehova], emui Dirava. Lau be Siona dekenai lau noho, egu ororo helagana” ai, unai be Iehova ena noho gabuna guba dekenai.—Ioela 3:17a.
18 Bena unai peroveta herevana ese ita ia hadibaia Dirava ena guba Basileiana ia lohia gabuna be “do ia helaga, bona idau bese taudia ese, ia do idia raka hanaia lou lasi.” (Ioela 3:17b) Unai guba Basileiana ese ia lohiaia gabuna, guba bona tanobada ai, idau bese taudia be lasi, badina taunimanima ibounai be tomadiho goevana lalonai do idia lalo-tamona.
19 Hari inai negai danu, inai tanobada ai idia noho Iehova ena taunimanima bogaraginai maino be bada. Mai lalo-tamona ida, idia ese tano 230 bona ma haida dekenai bona gado idauidau 300 bamona ai Iehova ena hahemaoro idia gwauraia noho. Ioela ese hereva namodia amo edia noho namona ia perovetalaia, ia gwau: “Unai neganai, ororo badadia dekenai, vain uma momo herea do idia vara noho, bona boromakau momo herea be, ororo maragidia ibounai dekenai rei do idia ania noho. Iuda ena sinavai bona sinavai maragidia ibounai, be mai edia ranu momo.” (Ioela 3:18) Oibe, Iehova ese tanobada ai, ia idia hanamoa taudia dekenai hahenamo bona noho namo ia henia noho bona hereva momokani ena sinavai ia habadaia noho. Lalona hadaia kourana ai, Iehova ese ena lohia siahuna do ia hamomokania goevagoeva, bona ia hoidia taunimanima do idia moale dikadika, badina idia ida do ia noho ela bona hanaihanai.—Apokalupo 21:3, 4.
Oi Laloatao, A?
◻ Iehosapata ena nega lalonai, Iehova ese edena dala ai ena taunimanima ia hamauridia?
◻ Iehova ia gwau “lalona hadaia kourana ai” daidia ia kota henia be maoro?
◻ Dirava ena tuari taudia be daidia bona tuari ginigabena ai dahaka do idia karaia?
◻ Abidadama tomadiho taudia ese dahaka gaudia idia moalelaia?
4. Edia inai taudia ese idia hadikadia gwauraia neganai, edena dala ai Iehova ia hahedinaraia ia ura ena taunimanima idia helai kava lasi to kara ta do idia karaia?
5. Hari inai negai, Iehova ena Witness taudia ese Iehova idia hanamoa neganai, dahaka idia karaia?
19. Hari inai negai Dirava ena taunimanima edia moale, paradaiso ai do idia abia moalena, be Ioela ese edena dala ai ia herevalaia?
[Picture on page 21]
Iuda dekenai ia gwau: ‘Umui gari lasi, badina unai tuari be emui tuari lasi, to Dirava ena’
[Picture on page 23]
Iehova ese ena inai taudia ia hagania ‘edia tano geia auridia amo, tuari kaia idia karaia’
[Picture on page 24]
Baibel ese hisihisi badana amo do idia roho mauri hutuma bada herea ia hahedinaraia