Iehova Ena Ura Idia Karaia
Samaria Tauna Ia Hahedinaraia Ia be Dekena Tauna Namona
IESU ena negai, Iuda taudia bona Idau Bese taudia huanai heiriheiri badana ia noho. Bena gabeai, Iuda taudia edia Mishnah bukana lalonai taravatu ia noho Israela hahine ese Iuda lasi hahine do idia durudia lasi idia mara neganai, badina unai be Idau Bese tauna ta be tanobada lalonai idia mailaia karana idia durua.—Abodah Zarah 2:1.
Samaria taudia be Idau Bese taudia ma haida bamona lasi badina edia tomadiho bona edia vara dalana ai idia be Iuda besena kahirakahira. To, Iuda taudia ese idia danu idia ura henidia lasi. Aposetolo Ioane ia gwau: “Iuda taudia bona Samaria taudia be idia turana karaia lasi.” (Ioane 4:9) Oibe, Talmud ese ia hadibaia “Samaria tauna ese ia henia paraoa ena miro ese boroma ena hidio ena miro ia hanaia.” Iuda taudia haida ese unai hereva “Samaria Tauna” be hereva dikana bamona idia gaukaralaia.—Ioane 8:48.
Unai kara dainai, Iesu ena hereva Iuda taudia edia taravatu ia diba momo tauna dekenai ese gau momo ia hadibaia ita dekenai. Unai tauna be Iesu dekenai ia lao bona ia nanadaia: “Hadibaia tauna e, lau be edena bamona do lau karaia mauri hanaihanai abia totona?” Ia haere henia neganai, Iesu ese Mose ena Taravatu ia gwauraia, unai Taravatu ia gwau ‘emu kudouna, souli, goada, bona lalona ibounai ida Iehova do oi lalokau henia,’ bona ia gwau ‘emu badibadinai tauna dekenai do oi lalokau henia, oi sibona oi lalokau henia hegeregerena.’ Unai loea tauna ese Iesu ia nanadaia: “Lauegu badibadinai tauna be daika?” (Luka 10:25-29; Levitiko 19:18; Deuteronomi 6:5) Farisea taudia idia gwau, unai hereva “badibadinai tauna” ena anina be Iuda besena ena taravatu idia badinaia taudia sibodia—Idau Bese o Samaria taudia lasi. Bema henanadai ia henia loea tauna ia laloa Iesu ese iena lalohadai do ia abia dae, ia be do ia hoa bada herea.
Mai Ena Hebogahisi Samaria Tauna
Iesu ese parabole ta amo unai tauna ena henanadai ia haerelaia.a Ia gwau: “Tau ta Ierusalema dekena amo Ieriko dekenai ia lao.” Ierusalema bona Ieriko edia padana be kilomita 23 bamona. Unai siti rua huanai ia noho dalana be mai ena kona momo bona nadi badadia momo, unai dainai henaohenao taudia idia hunia, taunimanima idia hadikaia, bona idia heau boio be auka lasi. Vadaeni, Iesu ena parabole lalonai ia gwauraia loaloa tauna be “henaoa taudia haida ese idia davaria. Vadaeni iena dabua idia dadia, idia botaia, kahirakahira ia mase, vadaeni idia rakatania.”—Luka 10:30.
Iesu ma ia gwau: “Dubu ena hahelagaia tauna ta be unai dala dekenai ia raka lao, unai bero tauna ia itaia, to kahana dekenai ia raka hanaia. Levi ena orea tauna ta danu unai bamona, unai gabu dekenai ia ginidae, ia itaia, to ma kahana dekenai ia raka hanaia.” (Luka 10:31, 32) Hahelaga taudia bona Levi taudia be Taravatu—dekena tauna lalokau henia taravatuna danu—idia hadibaia taudia. (Levitiko 10:8-11; Deuteronomi 33:1, 10) Momokani, idia ese bero ia abia loaloa tauna idia ura bada idia durua be namo.
Iesu ma ia gwau: “Samaria tauna be unai dala dekenai ia raka, bona unai gabu dekenai ia ginidae.” Samaria tauna ia gwauraia neganai, reana unai loea tauna ia ura dikadika do ia kamonai Iesu be dahaka do ia hereva. Iesu ese unai bese taudia inai henia karana do ia gwauraia maoro, a? To idau, Samaria tauna ese unai bero ia abia loaloa tauna ia itaia neganai, ia ‘hebogahisi henia.’ Iesu ia gwau: “Ia dekenai ia lao, dehoro bona uaina dekena amo iena bero ia huria, ia kumia. Vadaeni ena doniki dekenai ia atoa, laolao taudia edia ruma dekenai ia abia lao, bona unai gabu dekenai ia naria.b Dabai ia toreisi, siliva moni rua ia abia, ruma biaguna dekenai ia henia, ia gwau, ‘Do oi naria namonamo, bema dahaka dahaka do oi henia davana lasi, do lau giroa mai neganai, edia davana do lau henia oi dekenai.’ ”—Luka 10:33-35.
Vadaeni, Iesu ese ia henanadai tauna ia nanadaia: “Oi be dahaka oi gwau? Idia toiosi daika be dadia taudia ese idia haberoa tauna ena badibadinai tauna do ita gwauraia?” Loea tauna be haere ia diba, to ia ura lasi ia gwau “Samaria tauna.” Unai dainai, ia gwau: “Ia bogahisihisi henia tauna.” Bena Iesu ia gwau: “Oi lao, oi danu unai bamona do oi karaia.”—Luka 10:36, 37.
Ita Dibaia Gauna
Iesu ia nanadaia tauna be unai bamona ia henanadai badina ia ura ‘sibona do ia gwauraia maoro.’ (Luka 10:29) Reana ia laloa Iesu ese ena Mose ena Taravatu badinaia auka karana do ia hanamoa. To unai hekokoroku tauna be inai Baibel ena aonega herevana ena anina ia diba momokani be namo: “Sedira oi laloa oiemu dala ibounai be idia maoro noho, to Lohiabada ese oiemu lalona gaudia ia tohoa noho.”—Aonega Herevadia 21:2.
Iesu ena parabole ese ia hahedinaraia kara maoromaoro momokani tauna be Dirava ena taravatu ia badinaia sibona lasi, to iena kara ia tohotohoa danu. (Efeso 5:1) Hegeregere, Baibel ese ita ia hamaoroa “Dirava ese taunimanima edia toana ia laloa lasi.” (Kara 10:34) Unai kara dekenai Dirava ita tohotohoa, a? Iesu ena lalona veria parabolena ia hahedinaraia iseda dekena tauna lalokau henia karana ese bese, sene, bona tomadiho daladia idauidau ia laloa lasi. Momokani, Keristani taudia idia hadibaia ‘taunimanima ibounai dekenai kara namodia do idia karaia’—edia noho dalana, edia iduhu o bese taudia dekenai sibona lasi bona edia abidadama tamona taudia dekenai sibona lasi.—Galatia 6:10.
Iehova ena Witness taudia idia hekwarahi unai Baibel herevana idia badinaia totona. Hegeregere, idia vara kava diba karadia idia vara neganai, idia ese edia tadikaka bona Witness lasi taudia dekenai danu heduru idia henia.c Bona danu, lagani ta ta lalonai hora bilioni ta idia gaukaralaia taunimanima idia durua Baibel idia dibaia namonamo totona. Idia hekwarahi taunimanima iboudiai dekenai Basileia ena sivarai idia abia lao totona, badina Dirava ia ura “taunimanima ibounai ese mauri do idia davaria, bona hereva momokani do idia diba.”—1 Timoteo 2:4; Kara 10:35.
[Footnotes]
a Parabole be tauna ta ese ia gwauraia sivarai kwadogina, nega momo ia be gori sibona to tauanina dalanai o lauma dalanai kara maoromaoro o hereva momokanina ta ia hahedinaraia.
b Iesu ena negai, laolao taudia idia noholaia rumadia haida be mahuta gabuna sibona lasi to aniani bona ma gau haida idia karaia danu. Reana Iesu be unai bamona ruma ia laloa, badina iniseniai ia gaukaralaia Greek herevana be Luka 2:7 ai “laolao taudia edia ruma” amo ia idau.
c Haheitalai haida totona, Gima Kohorona, December 1, 1996, rau 3-8, bona January 15, 1998, rau 3-7 itaia.