Iseda Kohu Namona Hodu Lalodiai
“Inai diari ai abia vadaeni taudia, be hodu, manoka gaudia bamona do ai noho. Inai anina be taunimanima ibounai do idia diba inai siahu badana be Dirava sibona dekena amo, ai dekena amo ia mai lasi.”—2 KORINTO 4:7.
1. Edena dala ai Iesu ena haheitalaia ese ita ia hagoadaia be namo?
IESU be tanobada ai Iehova ese ia hadibaia neganai, taunimanima edia manoka gaudia ia itaia goevagoeva. Iena kara maoromaoro badinaia karana ese ita ia hagoadaia bada be namo! Aposetolo tauna ese ita ia hamaoroa: “Dirava ese umui ia boiria, unai bamona do umui hisihisi totona. Badina be Keriso ese umui dainai hisihisi ia abia. Vadaeni iena kara toana umui dekenai ia hedinaraia, iena murinai do umui raka totona. Iena aena gabudia dekenai do umui raka.” (1 Petero 2:21) Iesu ese unai hadibaia karana ia koua lasi dainai, tanobada ia halusia diba. Danu, ia ese ena aposetolo taudia ia hagoadaia, do idia kwalimu totona. (Kara 4:13, 31; 9:27, 28; 14:3; 19:8) Bona ena hereva ginigabena ena hereva dokona ia henia neganai, idia ia hagoadaia bada! Ia gwau: “Inai hereva lau hamaoroa vadaeni umui dekenai, egu lalona dekenai maino do umui abia totona. Tanobada dekenai umui be hisihisi do umui abia. To, do umui goada noho, badina be lau ese tanobada lau halusia vadaeni.”—Ioane 16:33.
2. Tanobada ena dibura lasi, to dahaka diari ita abia?
2 Aposetolo Paulo ese “inai tanobada ena dirava” ese ia havaraia dibura be “Sivarai Namona ena diari” ida ia hahegeregerea murinai, iseda dava bada hesiai gaukarana ia herevalaia, ia gwau: “Inai diari ai abia vadaeni taudia, be hodu, manoka gaudia sibona bamona do ai noho. Inai anina be taunimanima ibounai do idia diba inai siahu badana be Dirava sibona dekena amo, ai dekena amo ia mai lasi. Kahana ibounai dekena amo, hisihisi bona metau ai dekenai idia henia noho, to ai idia hadikaia momokani lasi. Nega haida ai laloa daradara, to gaukara dekena amo ai doko lasi. Taunimanima momo ese ai idia dagedage henia, to Dirava ese ai ia rakatania lasi. Ai idia botaia, ai moru, to ai mase lasi.” (2 Korinto 4:4, 7-9) Ena be ita be “hodu” manokadia, to Dirava ese ena lauma amo ita ia hadibaia dainai, ita ese Satani ena tanobada ita halusia diba.—Roma 8:35-39; 1 Korinto 15:57.
Idaunegai Israela Taudia Ia Hadibaia
3. Dirava ese Israela besena ia hadibaia karana be Isaia ese edena dala ai ia herevalaia?
3 Iehova ese taunimanima ta ta sibona lasi to bese idauidau ia hadibaia danu. Hegeregere, idaunegai Israela ese Iehova ena hadibaia karana ia badinaia neganai, namo ia davaria. To gabeai, sibona ia ha-aukaia bona gwau-edeede dalana ia badinaia. Unai dainai, Israela ia Karaia Tauna ese ia latanai “dika” ia mailaia. (Isaia 45:9) Lagani 800 B.C.E. murinai, Isaia ese Iehova dekenai Israela ena kara dika badadia ia herevalaia, ia gwau: “Lohiabada e, oi be aiemai Tamana. Ai be raro bamona, bona oi be raro gaukaralaia tauna bamona. Oi ese ai oi karaia vadaeni. . . . Ai ura henidia gabudia ibounai be idia dika vadaeni.” (Isaia 64:8-11) Israela be uro dikana ai ia lao bona idia hadikaia be namo.
4. Ieremia ese dahaka haheitalai ia karaia?
4 Lagani 100 murinai, davana henia dinana be kahirakahira neganai, Iehova ese Ieremia ia hadibaia uro ta do ia abia bona Ierusalema ena tatau badadia haida ida Hinoma ena Koura dekenai idia lao. Bena ia gwau: “Ieremia e, inai uro, oi ese oi dogoatao noho gauna, be oi danu idia noho taudia edia vairanai do oi hamakohia. Bona idia dekenai inai lauegu hereva do oi hamaoroa, oi gwau, ‘Lau, Siahu Ibounai Lohiabada lau hereva inai: Inai Iuda taudia bona inai hanua, Ierusalema, be do lau hamakohia, inai uro ia makohia hegeregerena, bona tau ta ese do ia hanamoa lou diba lasi.’ ”—Ieremia 19:10, 11.
5. Iehova ena hahemaoro karana Israela dekenai be edena bamona?
5 Lagani 607 B.C.E. ai, Nebukanesa ese Ierusalema bona ena dubu ia hadikaia momokani bona idia roho mauri Iuda taudia ia hakaua oho Babulonia dekenai. To lagani 70 igui hesiai gaukara idia karaia murinai, idia helalo-kerehai Iuda taudia idia giroa diba, Ierusalema bona ena dubu idia haginia lou totona. (Ieremia 25:11) To, aposetolo taudia edia nega ia matamaia neganai, unai bese ese Uro Karaia Tauna Badana idia rakatania lou, bona gabeai kara dika badana idia karaia, Dirava ena Natuna idia alaia mase. Lagani 70 C.E. ai, Dirava ese Tanobada Ibounai ia Biagua Roma Basileiana ia gaukaralaia, Iuda besena ena oromana, Ierusalema, bona ena dubu ia hadikaia ore totona. Unai murinai, Iehova ena imana amo Israela besena be “helaga bona hairai” gauna ta ai ia halaoa lou lasi.a
Lauma Besena Ia Havaraia
6, 7. (a) Iehova ese lauma Israela ia havaraia karana be Paulo ese edena bamona ia herevalaia? (b) ‘Mai hebogahisi ida ia karaia’ taudia edia namba be hida, bona idia be edena taudia amo ia gogoa?
6 Iehova ese Iesu idia abia dae Iuda taudia be bese matamatana, “Dirava ena Israela,” ena badina taudia ai ia halaoa. (Galatia 6:16) Unai dainai, Paulo ena hereva be maoro, ia gwau: “Uro karaia tauna ia siahu lasi, a, uro karaia tano do ia gaukaralaia iena ura hegeregerena? Bona bema ia ura neganai, uro rua do ia karaia raro tamona dekena amo. Uro ta be [gaukara dikana] gauna, ma ta be [gaukara namona] gauna. Dirava danu ese unai bamona ia karaia vadaeni. Ia ura be iena badu bona iena siahu do ia hedinaraia. Unai dainai ia ese ia badu henia gaudia dekenai ia haheauka henia ela bona do idia mase ore. Bona ia ura danu iena hairai badana do ia hedinaraia. Ia ese inai hairaina haida ia henia vadaeni ita dekenai. Oibe, mai bogahisihisi danu ia ese ita ia karaia hegaegae vadaeni, iena hairaina do ita abia totona.”—Roma 9:21-23.
7 Ia toreisi lou Iesu ese gabeai ia hahedinaraia unai ‘mai hebogahisi ida ia karaia’ taudia edia namba be 144,000. (Apokalupo 7:4; 14:1) Ia ese idaunegai Israela amo unai namba ibounai ia davaria lasi dainai, Iehova ese idau bese taudia dekenai ena hebogahisi ia hahedinaraia danu. (Roma 11:25, 26) Unai Keristani kongregesen matamatana ia tubu haraga. Lagani 30 lalonai, sivarai namona be ‘tanobada ibounai dekenai idia harorolaia vadaeni.’ (Kolose 1:23) Unai dainai, gabu idauidau dekenai idia noho kongregesen be dala maorona ai do idia hakaua be namo.
8. Hakaua oreana taudia ginigunadia be daidia, bona unai orea be edena bamona idia haginia?
8 Iesu ese aposetolo taudia 12 ia hegaegaelaia hakaua oreana ginigunana ai do idia lao totona, bona idia bona ma haida dekenai haroro gaukara ia hadibaia. (Luka 8:1; 9:1, 2; 10:1, 2) Pentekoste 33 C.E. ai, Keristani kongregesen idia haginia, bona gabeai ena hakaua oreana idia haginia bona ia lalonai idia gaukara taudia be ‘Ierusalema ai idia noho aposetolo bona kwarana taudia.’ Ena be Iesu ena tadina Iamesi be aposetolo tauna ta lasi, to toana be nega daudau lalonai ia ese seamani ena gaukara ia karaia. (Kara 12:17; 15:2, 6, 13; 21:18) Histori torea tauna Eusebius ia gwau taunimanima ese aposetolo taudia idia dagedage henia bada bona gabu idauidau dekenai idia luludia. Unai dainai hakaua oreana taudia ma haida idia abia hidi.
9. Dahaka gau dikana, Iesu ese ia perovetalaia gauna, be do ia vara?
9 Lagani 100 C.E. be kahirakahira neganai, ‘badu tauna, Satani,’ ese “guba Basileia” do idia abia taudia, uiti bamona taudia, huanai ‘ava dikadia ia hadoa’ matamaia. Iesu ese ia perovetalaia unai gau dikana be do ia vara noho ela bona “tanobada ena dokona” lalonai uiti utua negana do ia ginidae. “Bena unai neganai Dirava ena kara maoromaoro taudia be edia Tamana ena Basileia lalonai do idia diaridiari, dina bamona.” (Mataio 13:24, 25, 37-43) Unai be edena negai do ia vara?
Hari Inai Negai Dirava Ena Israela Ia Hadibaia
10, 11. (a) Hari inai negai, Dirava ena Israela ia hadibaia gaukarana be edena bamona ia matamaia? (b) Kerisendom ese edena hahediba herevadia ia abia dae bona lalo-goada Bible Student taudia ese edena hahediba herevadia idia abia dae?
10 Lagani 1870 ai, Charles Taze Russell ese Baibel stadi grup ta ia haginia Pittsburgh, Pennsylvania, U.S.A. dekenai. Lagani 1879 ai, hua ta ta ai magasin ta, hari ita gwauraia Gima Kohorona, ia halasia matamaia. Unai Bible Student taudia, unai negai unai ladana idia gaukaralaia, be daudau lasi murinai idia itaia, Kerisendom ese Baibel amo idia mai lasi hahediba herevadia ia abia dae, dirava idaudia idia tomadiho henia taudia edia hahediba herevadia unai, hegeregere mase diba lasi soulina, hel ena lahi, pegatori, Toi Tamona diravana, bona beibi bapatisoa karana.
11 To, gau badana be, unai Baibel ena hereva momokani idia ura henia taudia ese Baibel ena hahediba hereva badadia idia hadibaia lou, hegeregere Iesu ena mauri davalaia boubouna ese kara dika amo ita ia hoia, bona Dirava ena Basileia henunai ia vara maino paradaisona lalonai, mase taudia ese toreisi lou bona mauri hanaihanai do idia abia diba. Bona idia herevalaia momo gauna be, Iehova Dirava be guba bona tanobada edia Siahu Ibounai Lohiabadana ia hamomokania negana be kahirakahira. Bible Student taudia idia abia dae Dirava ese Lohiabada ena Guriguri ia haere henia gwauraia: “Aiemai Tamana e, guba dekenai oi noho, oiemu ladana do ai hahelagaia. Oiemu Basileia do ia mai, oiemu ura gauna tanobada dekenai do ai karaia, guba dekenai idia karaia bamona.” (Mataio 6:9, 10) Dirava ese ena lauma helaga amo tanobada ibounai oreana, maino idia ura henia Keristani taudia edia oreana, ia haginia.
12. Edena dala ai Bible Student taudia ese lagani ta ena anina badana idia lalo-pararalaia?
12 Daniela karoa 4 bona peroveta hereva ma haida idia stadilaia namonamo amo, Bible Student taudia idia diba momokani, Iesu be Mesia Pavapavana ena dagi ia abia bona ia noho negana ia matamaia gwauraia. Idia lalo-parara lagani 1914 be “idau bese edia nega do ia ore” laganina. (Luka 21:24; Esekiela 21:26, 27) Bible Student taudia ese edia gaukara idia habadaia haraga, United States ena kahana idauidau ai Baibel klas (gabeai idia gwauraia kongregesen) idia haginidia. Lagani 1900 murinai, idia ese Baibel hadibaia gaukarana be Europe bona Australia bona ia kahirakahira idia noho motumotu dekenai idia karaia. Unai dainai gaukara idia hakaua namonamo be gau badana.
13. Bible Student taudia ese gavamani amo edena gwaumaoro idia abia, bona Society ena presiden ginigunana ese dahaka gaukara badana ia karaia?
13 Bible Student taudia ese gavamani ena gwaumaoro idia abia totona, lagani 1884 ai, United States dekenai, Zion’s Watch Tower Tract Society idia haginia, bona edia hedikwota be Pittsburgh, Pennsylvania dekenai. Ena dairekta taudia be Hakaua Oreana lalonai idia gaukara, bona tanobada ibounai Dirava ena Basileia harorolaia gaukarana idia gunalaia. Society ena presiden ginigunana, Charles T. Russell, ese Studies in the Scriptures ena buka 6 ia torea bona gabu idauidau momo dekenai ia lao ia haroro totona. Danu, ia ese ena Baibel stadilaia karana ia do hamatamaia lasi neganai ia gogoa moni badana be tanobada ibounai Basileia gaukarana durua totona ia henia. Lagani 1916 ai, Tuari Badana be Europe dekenai ia do vara noho neganai, Tadikaka Russell ena tauanina ia manoka vadaeni bona haroro laolaona ta lalonai ia mase. Ia ese ena goada ibounai ia henia, Dirava ena Basileia harorolaia gaukarana habadaia totona.
14. Edena dala ai J. F. Rutherford ese ‘tuari namona ia tuarilaia’? (2 Timoteo 4:7)
14 Joseph F. Rutherford, Missouri dekenai nega kwadogina lalonai diadi gaukarana ia karaia tauna, be presiden iharuana ai ia lao. Ia ese mai gari lasi ida Baibel ena hereva momokani ia harorolaia goadagoada dainai, Kerisendom ena haroro taudia be politikol taudia ida idia gaukara hebou bona “taravatu idia atoa” hekwakwanai idia havaraia totona. June 21, 1918 ai, Tadikaka Rutherford bona Bible Student taudia idia hakaua taudia ma 7 be dibura dekenai idia siaia, bona idia gwau do idia noho negadia edia lata ibounai be lagani 40 eiava lagani 80. To Bible Student taudia be kota ma ta dekenai idia lao. (Salamo 94:20; Filipi 1:7) Apil idia karaia dainai, March 26, 1919 ai, dibura amo idia ruhadia, bona gabeai idia davaria guna idia samania koikoi bona idia hamomokania idia be gavamani idia hadikaia lasi.b Unai hahetoho ese idia ia hadibaia bona hereva momokani harorolaia goadagoada taudia ai idia lao. Iehova ena heduru amo, sivarai namona harorolaia totona lauma tuarina idia karaia bona idia kwalimu, herevana Babulonia Badana ese idia ia dagedage henia. Unai tuari idia karaia noho ema bona hari, lagani 1999 dekenai.—Mani Mataio, karoa 23; Ioane 8:38-47 itaia.
15. Dahaka dainai lagani 1931 be mai ena anina bada?
15 Lagani 1920 ia lao lagani 1940 huanai, Uro Karaia Tauna Badana ese Dirava ena Israela ena horoa taudia ia hadibaia noho. Baibel ena peroveta herevadia edia diari ia hedinarai bona Iehova idia hanamoa bona Iesu ena Mesia Basileiana idia hahedinaraia goevagoeva. Lagani 1931 ai, Bible Student taudia ese mai moale ida edia ladana matamatana, Iehova ena Witness taudia, idia abia dae.—Isaia 43:10-12; Mataio 6:9, 10; 24:14.
16 bona rau 19 ai ia noho mauana. Edena negai unai namba ibounai, 144,000, ia abia bona dahaka ese unai ia hamomokania?
16 Toana be lagani 1930 murinai, Dirava ese ia boiria bona ‘ia abia hidi abidadama taudia’ edia namba, 144,000, be ia abia vadaeni. (Apokalupo 17:14; rau 19 ai ia noho mauana itaia.) Keristani taudia ginigunadia edia nega lalonai, bona Kerisendom ese hereva momokani ia negea vaitani dibura laganidia lalonai ia tubu “ava” bogaragina amo, horoa taudia hida idia gogoa be ita diba lasi. To lagani 1935 ai, tanobada hegegemadai pablisa taudia iboudiai edia namba be 56,153, bona idia amo pablisa taudia 52,465 ese Memorial dekenai paraoa idia ania bona uaina idia inua, bona unai amo idia hahedinaraia guba helarona idia abia. Do idia gogoa taudia momo edia vaira negana be edena bamona?
“Itaia! Hutuma Bada Herea”
17. Lagani 1935 ai, dahaka mai anina bada gauna ia vara?
17 May 30 ia lao June 3, 1935 ai, Washington, D.C., U.S.A. dekenai idia karaia hebouhebou lalonai, Tadikaka Rutherford ese mai anina bada herevana ia henia, ena sinado be “Hutuma Bada Herea Taudia.” Unai orea, “tau ta ese ia duahidia diba lasi” oreana, be lauma Israela taudia 144,000 idia makaia gaukarana ia ore gwauraia negana lalonai do ia hedinarai. Idia danu ese Iesu, ‘Mamoe Natuna, ena rara’ ena mauri davalaia siahuna idia abidadama henia, bona Iehova ena tomadiho dubuna lalonai iena hesiai gaukara helagana idia karaia. Idia edia orea be “hisihisi badana lalona amo” do ia roho mauri, bona tanobada Paradaisona, ‘mase ia ore momokani’ gabuna, dekenai do idia noho. Lagani 1932 amo ela bona unai hebouhebou idia karaia, unai orea taudia idia gwauraia Ionadaba taudia.—Apokalupo 7:9-17, NW; 21:4; Ieremia 35:10.
18. Edena dala haida ai, lagani 1938 be mai anina bada?
18 Lagani 1938 be mai anina laganina, badina unai lagani ai unai orea ruaosi idia hedinarai namonamo. Gima Kohorona, March 15 bona April 1, 1938 gaudia, ese kahana rua stadi herevana ladana “Ena Seri” idia halasia bona unai amo idia ese horoa orena taudia bona edia bamodia, hutuma bada herea taudia, edia idau idia hahedinaraia goevagoeva. Bena June 1 bona June 15 magasin ese stadi herevadia ladana “Orea” idia halasia, siri badana be Isaia 60:17. Kongregesen iboudiai idia hagoadaia idia ese Hakaua Oreana do idia noia, kongregesen hesiai taudia idia abia hidi totona, unai amo Dirava ese ia haginia tiokratik dalana namona idia badinaia diba. Kongregesen iboudiai be unai idia karaia.
19 bona futnout. Dahaka gaudia ese idia hamomokania “mamoe idaudia” boiria gaukarana be lagani 60 lalonai idia karaia vadaeni?
19 Lagani 1939 Yearbook of Jehovah’s Witnesses ena ripoti ia gwau: “Hari Keriso Iesu murinai idia raka horoa taudia tanobada dekenai be momo lasi, bona edia namba be do ia bada daekau lasi. Buka Helaga ia gwau unai taudia be Siona, Dirava ena orea, ena natudia edia ‘orena taudia.’ (Apok. 12:17) Hari Lohiabada ese ‘mamoe idaudia’ ia gogoa noho, idia be ‘hutuma bada herea’ lalonai do idia noho. (Ioa. 10:16) Hari ia gogoa taudia be orena taudia edia bamodia, bona orena taudia ida idia gaukara hebou. Hari inai nega amo ‘mamoe idaudia’ taudia edia namba do ia bada daekau ela bona ‘hutuma bada herea’ ia gogoa.” Dirava ese horoa orena taudia ia hadibaia, hutuma bada herea taudia gogoa gaukarana idia gunalaia totona. Namona be hari hutuma bada herea taudia do ia hadibaia.c
20. Lagani 1942 amo, orea ia heau dalana dekenai edena gaudia idia haidaua?
20 January 1942 ai, Tanobada Ibounai Tuarina Iharuana idia karaia noho lalonai, Joseph Rutherford ia mase bona Nathan Knorr be presiden tauna ai ia lao. Momo ese Society ena presiden ihatoina idia laloa noho mai edia moale ida, badina ia ese kongregesen lalodiai tiokratik sikuli ia haginidia bona Gilead Sikuli ia hamatamaia danu, misinari taudia hadibaia totona. Lagani 1944 ai, Society ena lagani ta ta hebouna dekenai, ia ese iboudiai ia hadibaia ta be Society ena memba ai ia lao dalana idia haidaua, ena kontribusen dainai lasi, to lauma dalana ai ena goada dainai ta do idia abia hidi. Unai murina lagani 30 lalonai, tanobada hegegemadai haroro gaukara taudia edia namba be 156,299 amo ia bada daekau 2,179,256 dekenai. Lagani 1971-75 lalodiai, orea lalonai gau ma haida idia haidaua be namo. Presiden ena gaukara ia karaia tauna tamona be hegeregere lasi tanobada ibounai lalonai Basileia haroro gaukarana ia naria. Hakaua Oreana idia habadaia ela bona ena memba taudia, horoa orena taudia unai, be 18, bona idia ta ta be lagani tamona ai seamani ena gaukara idia karaia. Hari idia amo kahirakahira kahana ta be edia tanobada maurina idia haorea vadaeni.
21. Dahaka dainai seri maragi taudia be Basileia do idia abia?
21 Idia do noho seri maragi taudia ese lagani momo lalodiai hahetoho idia davaria bona unai ese idia ia hadibaia. Idia goada noho, badina ‘lauma’ helaga ese ia hamomokania idia be Dirava ena natudia. Iesu ese idia ia hamaoroa, ia gwau: “Metau bona dibagani be lau dekenai idia ginidae negadia lalonai, umui ese lau umui badinaia noho, lau umui rakatania lasi. Unai dainai, egu Tamana ese Basileia ta ia henia lau dekenai hegeregerena, lau danu Basileia ta lau henia inai, umui dekenai. Vadaeni lauegu Basileia lalonai, egu pata dekenai do umui aniani, bona do umui inuinu, bona terona ena latanai do umui helai, vadaeni Israela iduhu 12 dekenai do umui kota henia.”—Roma 8:16, 17; Luka 12:32; 22:28-30.
22, 23. Seri maragi taudia bona mamoe idaudia be edena bamona hahediba idia abia?
22 Dirava ese ena lauma amo ia horoa orena taudia edia namba tanobada dekenai ia maragi ia lao, bona tanobada hegegemadai, kahirakahira kongregesen iboudiai edia lauma dalana naria gaukarana be hutuma bada herea oreana taudia edia lo tadikaka ese idia abia. Bona horoa witness taudia ginigabedia be edia tanobada maurina idia haorea lalonai, idia ese mamoe idaudia edia sa·rimʹ taudia idia hadibaia namonamo, lohia tauna ena maduna tanobada dekenai idia huaia diba totona.—Esekiela 44:3; Isaia 32:1.
23 Dirava ese seri maragi taudia bona mamoe idaudia ia hadibaia noho, gaukara namona urodia ai idia lao totona. (Ioane 10:14-16) Herevana iseda helaro be “guba matamata” eiava “tanobada matamata,” to Iehova ena boiboi ita haere henia diba mai eda moale ida, ia gwau: “Lau ese lau karaia gauna dainai do umui moale bada ela bona hanaihanai. [Guba] Ierusalema . . . lau ese do lau karaia gauna, be moale gabuna momokani, iena taudia be mai moale danu do idia noho.” (Isaia 65:17, 18) Namona be ita manoka taudia be nega ibounai hesiai gaukara ita karaia mai eda manau ida, bona “siahu badana”—Dirava ena lauma helaga ena siahu—ese ita ia haidaua noho!—2 Korinto 4:7; Ioane 16:13.
[Footnotes]
a Namona be hereva momokani ia rakatania Kerisendom, idaunegai Israela ese ia laulaulaia gauna, ia diba Iehova amo unai bamona davana do ia abia.—1 Petero 4:17, 18.
b Diadi Manton, Roman Katolik tauna bona Bible Student taudia dekenai beil monina amo idia ruhaia totona gwaumaoro ia henia lasi tauna, be gabeai dibura rumana dekenai idia siaia, badina idia hamomokania ia ese lalo-ani monidia ia abia.
c Lagani 1938 ai, tanobada hegegemadai Memorial dekenai idia lao taudia edia namba be 73,420, bona taunimanima 39,225—idia mai taudia amo pesen 53—ese paraoa idia ania bona uaina idia inua. Lagani 1998 ai, idia mai taudia edia namba ia bada daekau 13,896,312 dekenai, bona 8,756 sibona ese paraoa idia ania bona uaina idia inua, kongregesen 10 10 dekenai edia averes be 1 1 henunai.
Oi Laloatao, A?
◻ Ena Tamana ena hadibaia ia koua lasi dainai, edena dala ai Iesu be iseda Haheitalai Tauna ai ia lao?
◻ Dahaka hadibaia gaukarana ia vara idaunegai Israela dekenai?
◻ Edena dala ai “Dirava ena Israela” ia hadibaia ia mai bona hari?
◻ “Mamoe idaudia” ia hadibaia dahaka gaukara idia karaia totona?
[Box on page 18]
Hadibaia Gaukara Ma Haida Kerisendom Lalonai!
Athens, Greece amo idia siaia Associated Press ena niusi herevana ta ese vanegai idia abia hidi Greek Otodoks Dubu ena gunalaia tauna ia herevalaia, ia gwau: “Idia gwau ia be maino harorolaia tauna. To Greek Otodoks Dubu ena gunalaia tauna ena hereva be tuari totona ia hegaegae ami jeneral ena hereva bamona.
“Vanegai, Assumption of the Virgin ena dina helagana dekenai, unai be Greece ena ami ena dina badana danu, Archbishop Christodoulos ia gwau: ‘Ai gini hegaegae, rara do ai bubua bona mauri ai bouboulaia, bema unai ai karaia be namo. Ai, dubu taudia ibounai, be maino totona ai guriguri . . . To bema nega ia ginidae, tuari gaudia helagadia do ai hanamoa.‘ ”
[Box on page 19]
“Ma Haida Do Ia Boiria Lasi!”
Lagani 1970 ai, Gilead kosi haorea dinana dekenai, Frederick Franz, unai neganai ia be Watch Tower Society ena vais presiden tauna, be stiuden taudia ia hamaoroa, reana idia, idia ibounai be mamoe idaudia bona tanobada helarona idia abia taudia, ese ta do idia bapatisoa bona unai tauna do ia gwau ia be horoa orena tauna ta. Unai do ia vara diba, a? Tadikaka Franz ese ia hahedinaraia Ioane Bapatiso be mamoe idaudia tauna ta, bona ia ese Iesu bona aposetolo taudia haida ia bapatisoa. Bena henanadai ta ia henia, Dirava ese orena taudia ma haida do ia boiria, eiava? Ia gwau: “Lasi, ma haida do ia boiria lasi! Unai boiria gaukarana be lagani 1931-35 huanai ia ore vadaeni! Ma haida do ia boiria lasi. To, vanegai sibona orea lalonai idia vareai taudia haida, Memorial dekenai paraoa idia ania bona uaina idia inua taudia unai, be daidia? Bema idia be orena taudia, idia be ta ena gabu idia abia taudia! Idia be, Dirava ese ia boiria horoa oreana taudia ma haida lasi, to reana idia moru taudia edia gabu idia abia taudia.”
[Picture on page 15]
Ita ese iseda hesiai gaukara ita laloa bada!
[Picture on page 16]
Idaunegai Israela be uro dikana ai ia lao dainai idia hadikaia be namo