Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w99 5/1 rau 8-13
  • “Inai Gaudia be Do Idia Vara”

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • “Inai Gaudia be Do Idia Vara”
  • 1999 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Daudau Lasi Dika Do Ia Vara, Peroveta Herevana Hegeregerena
  • Unai Nega Taudia ese Do Idia Itaia
  • Peroveta Hereva Ia Guguru Negana Ma Ta
  • Hahemaoro Negana Ia Kahirakahira!
  • Dirava ese Kara Ia Karaia Neganai Do Oi Mauri, A?
    1996 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • ‘Do Oi Giroa Mai Ena Toana be Dahaka?’
    1994 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • ‘Unai Nega Taudia Dikadia’ amo Ia Hamauridia
    1995 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • “Ai Oi Hamaoroa, Unai Gaudia Be Edena Negai Do Idia Vara?”
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2013
Ma Haida Itaia
1999 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w99 5/1 rau 8-13

“Inai Gaudia be Do Idia Vara”

“Iesu ia haere idia dekenai, ia gwau, ‘. . . Inai gaudia be do idia vara guna, to dokona be do vaira neganai.’ ”​—⁠MATAIO 24:​4-6.

1. Edena hereva do ita laloa be namo?

MOMOKANI, oi be emu mauri bona emu vaira negana oi laloa bada. Vadaeni, lagani 1877 ai, C. T. Russell ese ia laloa bada gauna do oi laloa danu be namo. Russell, gabeai Watch Tower Society ia hamatamaia tauna, ese The Object and Manner of Our Lord’s Return buklet ia torea. Unai buklet mai ena rau 64 ese Iesu ena lou mai, eiava vaira negana ai ena mai ia herevalaia. (Ioane 14:⁠3) Nega ta Olive Ororona ai, aposetolo taudia ese Iesu ena lou mai idia henanadailaia, idia gwau: “Oiemu hereva gauna edena negai do idia vara? Do oi giroa mai [eiava, “Oiemu noho,” NW] bona tanobada dokona danu, ena toana be dahaka?”​—⁠Mataio 24:⁠3.

2. Dahaka dainai Iesu ena peroveta herevana dekenai taunimanima edia lalohadai be idauidau?

2 Iesu ena haere oi diba bona oi lalo-pararalaia, a? Evanelia bukadia toi ai ia hedinarai. Professor D. A. Carson ia gwau: “Baibel ena karoa momo be edia anina herevalaia taudia ese idia hepapahuahulaia badabada lasi, Mataio 24 bona ia hegeregerena herevadia Mareko 13 bona Luka 21 ai idia hepapahuahulaia bamona.” Bena sibona ena lalohadai​—⁠taunimanima edia lalohadai idauidau amo lalohadai ma ta sibona​—⁠ia gwauraia. Idia hanaia laganidia 100 bamona lalodiai, unai bamona lalohadai momo ese idia hahedinaraia abidadama be lasi. Unai lalohadai idia gwauraia taudia idia laloa Evanelia bukadia ai idia noho herevadia be Iesu ese ia gwauraia lasi, anina be ia gwauraia herevadia be gabeai idia haidaua, eiava ena hereva edia anina idia vara lasi​—⁠Baibel hakoikoia toho karana ese unai lalohadai ia havaraia. Baibel herevalaia tauna ta be ‘Mahayana-Buddhist edia aonega herevadia laloa dalana amo’ Mareko ena Evanelia ia tahua!

3. Iehova ena Witness taudia ese Iesu ena peroveta herevana be edena bamona idia laloa?

3 To, Iehova ena Witness taudia be idau, idia ese Baibel idia abidadama henia, ia be momokani bona maoromaoro. Dina toi idia do noho bena Iesu do idia hamasea negana ai, Olive Ororona ai, ia ida idia noho aposetolo taudia hani ia hamaorodia herevana danu idia abia dae. C. T. Russell ena nega amo, Dirava ena orea taudia edia lalo-parara Iesu ena peroveta herevana dekenai be ia bada ia lao. Idia hanaia laganidia haida sibona lalonai, Gima Kohorona ese edia lalohadai unai peroveta herevana dekenai ia hahedinaraia namonamo. Unai hereva oi dibaia namonamo vadaeni, bona ena anina oiemu mauri lalonai oi itaia vadaeni, a?a Mani ita laloa lou.

Daudau Lasi Dika Do Ia Vara, Peroveta Herevana Hegeregerena

4 Aposetolo taudia idia diba Iesu be Mesia. Unai dainai, ena mase, ena toreisi lou, bona ena lou mai herevana be ia amo idia kamonai neganai, reana idia laloa, ‘Bema Iesu ia mase bona ia lao, edena bamona Mesia ese do ia karaia gaudia namodia ia karaia diba?’ Danu, Iesu ese Ierusalema bona ena dubu edia dokona ia herevalaia. Reana aposetolo taudia idia laloa, ‘Edena negai bona edena bamona unai do ia vara?’ Aposetolo taudia be unai gaudia idia ura lalo-pararalaia totona, idia henanadai: “Inai gau ibounai edena negai do idia vara? Do idia mai kahirakahira toana be dahaka?”​—⁠Mareko 13:⁠4; Mataio 16:​21, 27, 28; 23:⁠37–​24:⁠2.

5. Iesu ia gwauraia herevadia edia anina be edena bamona aposetolo edia nega ai idia vara guna?

5 Iesu ia gwau tuari, aniani lasi, daihanai goreredia, tano mareremarere, Keristani taudia inai henia bona dagedage henia karadia do idia vara, mesia koikoidia do idia hedinarai, bona gabu ibounai dekenai Basileia sivaraina do idia harorolaia. Bena dokona do ia ginidae. (Mataio 24:​4-​14; Mareko 13:​5-​13; Luka 21:​8-​19) Iesu be lagani 33 C.E. ena matamana ai unai gaudia ia gwauraia. Lagani 30 mai kahana murinai, idia gima noho hahediba taudia be ia gwauraia guna gaudia idia itaia goevagoeva diba, momokani idia vara noho. Oibe, idaunegai sivaraidia ese idia hahedinaraia, unai nega ai unai toa ena anina ia vara, bena lagani 66-70 C.E. ai Roma taudia ese Iuda taudia edia nega oromana idia hadokoa. Unai be edena bamona ia vara?

6. Lagani 66 C.E. ai, Roma bona Iuda taudia huanai dahaka ia vara?

6 Lagani 66 C.E. ai, Iudea ena siahu negana ai, Ierusalema dekenai dubu kahirakahira ai ia noho gabuna ta ai Iuda Zealot taudia ese Roma tuari taudia idia tuari henidia, unai amo tano ena kahana idauidau ai dagedage ia vara. Professor Heinrich Graetz be History of the Jews bukana lalonai ia gwau: “Cestius Gallus, ia be Syria ena Gavana dainai, ena maduna be Roma ena siahu do ia abia isi tauna, . . . be ia vairanai ia vara noho gwau-edeede karana ia itaia noho diba lasi bona hadokoa karana ta ia karaia totona do ia naria lasi. Ia ese ena tuari oreadia ia haboua, bona ena dekena hanuadia edia lohia ese ia dekenai edia tuari oreadia idia siaia danu.” Unai tuari taudia 30,000 ese Ierusalema idia koua hegege. Nega sisina idia tuari murinai, Iuda taudia be dubu badinai, magu ena murina kahana dekenai idia lao. “Dina ima lalodiai Roma taudia ese magu idia hanaia toho, to Iuda taudia ese diba bona io amo idia tuari henidia dainai idia giroa. To dina namba 6 ai, Dubu ena vairanai not kahana ena magu ena kahana ta henuna idia geia.”

7. Dahaka dainai Iesu ena hahediba taudia be Iuda taudia oredia bamona idia laloa lasi?

7 Iuda taudia edia daradara mani oi laloa, badina nega daudau lalonai idia laloa Dirava ese idia bona edia hanua helagana do ia gimaia! To, Iesu ese ena hahediba taudia ia hadibadia Ierusalema be dika do ia davaria. Iesu ia gwau: “Negana do ia ginidae, oi dekenai idia tuari henia taudia ese tano do idia haboua bada, tuari ena magu do idia karaia, oi do idia koua hagegea, oiemu taudia idia raka murimuri dekenai be dala lasi. Vadaeni idia ese oi do idia hadikaia ore momokani, oiemu taudia danu oiemu magu lalonai be do idia mase ore, bona nadi ta nadi ta latanai do idia noho lasi.” (Luka 19:​43, 44) To lagani 66 C.E. ai unai kara ena anina be Keristani taudia Ierusalema lalonai be do idia mase, a?

8 Olive Ororona ai Iesu ese aposetolo taudia edia henanadai ia haerelaia neganai, ia gwau: “Unai neganai be nega dika bada, idaunegai Dirava ese tanobada ia karaia ia mai bona harihari, dika unai bamona be lasi, gabeai danu dika unai bamona do ia vara lou lasi. Bema unai nega dikadia Lohiabada ese ia hakwadogia lasi, taunimanima ta ia mauri lasi, to ia abia hidi taudia ia laloa dainai, do ia hakwadogia.” (Mareko 13:​19, 20; Mataio 24:​21, 22) Unai nega do ia hakwadogia bona “ia abia hidi” taudia do ia hamauridia. Unai taudia be daidia? Momokani idia be gwau-edeede Iuda taudia lasi, idia be idia gwau Iehova idia tomadiho henia to iena Natuna idia dadaraia. (Ioane 19:​1-7; Kara 2:​22, 23, 36) Unai nega ai, Dirava ese ia abia hidi taudia korikoridia be Iesu idia abidadama henia Iuda taudia bona Iuda lasi taudia. Idia ese ia idia gwauraia Mesia bona Hahemauri Tauna. Dirava ese idia ia abia hidi, bona Pentekoste 33 C.E. ai, lauma dalana ai bese matamatana, “Dirava ena Israela,” ai ia halaodia.​—⁠Galatia 6:​16; Luka 18:7; Kara 10:​34-​45; 1 Petero 2:⁠9.

9, 10. Roma ena tuari karana be edena bamona idia “hakwadogia,” bona unai amo dahaka ia vara?

9 Unai nega ia “hakwadogia” bona Ierusalema ai, Dirava ese ia abia hidi horoa taudia idia roho mauri, a? Professor Graetz ena lalohadai be inai: “[Cestius Gallus] ia laloa unai gari lasi bona lalo-goada taudia idia tuari henia noho bona unai nega, medu negana do ia matamaia neganai, idia karaia be aonega karana lasi . . . reana tuari taudia ese aniani idia abia dalana do ia koua diba. Reana unai badina dainai ia laloa do ia giroa lou be aonega karana.” Herevana Cestius Gallus be dahaka ia laloa, to Roma taudia be hanua idia rakatania, bona Iuda taudia ese idia luludia bona momo idia hamasedia.

10 Hoa dalana ai Roma taudia idia giroa lou karana ese dala ia kehoa “taunimanima”​—⁠Iesu ena hahediba taudia, Ierusalema lalonai dika idia davaria diba taudia​—⁠idia roho mauri totona. Idaunegai sivaraidia ese idia hahedinaraia unai dala namona ia kehoa neganai, Keristani taudia be unai gabu idia heautania. Unai ese ia hahedinaraia Dirava be vaira negana ia itaia diba bona ia idia tomadiho henia taudia do ia hamauridia! To, Ierusalema bona Iudea dekenai idia noho abidadama lasi taudia dekenai dahaka ia vara?

Unai Nega Taudia ese Do Idia Itaia

11. Iesu ese “inai nega idia noho taudia” be edena bamona ia herevalaidia?

11 Iuda taudia momo idia laloa edia tomadiho dalana, dubu ai idia karaia gauna, be do ia noho hanaihanai. To Iesu ia gwau: “Fig auna dekena amo inai parabole do umui diba: Au ena rigina ese ranu ia abia, bona ena raurau matamata idia kehoa neganai, umui diba vadaeni lai be dina diho kahana dekena amo kahirakahira do ia mai. Inai dainai, umui danu ese inai gau ibounai idia vara do umui itaia neganai, do umui diba Taunimanima ena Natuna be ia kahirakahira vadaeni, iduara dekenai ia noho. Umui lau hamaoroa momokani, inai nega idia noho taudia do idia mase ore lasi neganai, be inai gaudia ibounai do idia vara momokani. Guba bona tanobada do idia boio, to lauegu hereva be do ia boio lasi.”​—⁠Mataio 24:​32-35.

12, 13. Iesu ese “inai nega idia noho taudia” ia gwauraia neganai, ena hahediba taudia ese edena bamona idia lalo-pararalaia?

12 Lagani 66 C.E. ia lao henia laganidia ai, Keristani taudia be unai toa ena kahana ginigunadia momo idia itaia vadaeni​—⁠tuari, hitolo, bona gabu idauidau ai Basileia sivarai namona harorolaia gaukarana danu. (Kara 11:28; Kolose 1:​23) To, dokona be edena nega ai do ia mai? Iesu ese inai hereva, “Inai nega idia noho taudia [Greek gado, ge·ne·aʹ] do idia mase ore lasi,” ia gwauraia neganai, ena hereva ena anina be dahaka? Nega momo Iesu ese ia idia dagedage henia Iuda taudia hutuma, tomadiho gunalaia taudia danu, ia gwauraidia ‘inai negai idia noho Dirava laloa lasi taudia, idia dika momokani.’ (Mataio 11:16; 12:​39, 45; 16:4; 17:17; 23:36) Unai dainai, Olive Ororona ai, “inai nega idia noho taudia” ia herevalaia neganai, ia be idaunegai amo ela bona unai negai idia noho Iuda besena taudia iboudiai ia gwauraia lasi; ia be ena hahediba taudia ia gwauraidia lasi danu, ena be idia be ‘Dirava ese ia abia hidi’ oreana. (1 Petero 2:⁠9) Danu Iesu ia gwau lasi, unai hereva “inai nega idia noho taudia” ena anina be nega ta ena lata.

13 Lasi, Iesu ese iena nega ai ia idia dagedage henia Iuda taudia ia gwauraidia, idia ese ia gwauraia toana do idia itaia. Professor Joel B. Green ese Luka 21:32 (NW) ai “inai uru taudia” ia herevalaia neganai, ia gwau: “Evanelia Bukana Ihatoina ai, ‘inai uru taudia’ (bona unai bamona herevadia) ese taunimanima orea ta ia gwauraia, idia ese Dirava ena ura idia koua. . . . [Ia herevalaia] taudia be mai edia lalo-auka ida Dirava ena ura idia dadaraia.”b

14. ‘Unai nega idia noho taudia’ be dahaka idia davaria, to edena dala ai Keristani taudia dekenai ia vara gauna be idau?

14 Unai negai idia noho Iuda taudia mai edia dagedage, toa ena anina ia vara neganai idia itaia diba taudia, be dokona ena dika do idia mamia. (Mataio 24:​6, 13, 14) Bona unai bamona ia vara idia dekenai! Lagani 70 C.E. ai, Emperor Vespasian ena natuna, Titus, ese ia gunalaia Roma tuari oreana ia giroa lao. Unai Iuda taudia, hanua lalonai idia koudia taudia, edia hisihisi be ia dika herea.c Unai kara ia itaia tauna Flavius Josephus ia gwau Roma taudia ese unai hanua idia hadikaia ore neganai, Iuda taudia 1,100,000 bamona idia mase bona 100,000 idia abia mauri, to idia momo be daudau lasi murinai hitolo dainai idia mase eiava Roma taudia edia steidiam lalodiai idia mase. Momokani, lagani 66-70 C.E. ena hisihisi be Ierusalema bona Iuda taudia edia nega oromana dekenai ia vara hisihisi bada hereana, guna ia vara lasi bona do ia vara lou lasi gauna. To, lagani 66 C.E. ai, Roma tuari taudia idia giroa murinai, Iesu ena peroveta hereva idia badinaia bona Ierusalema idia rakatania Keristani taudia dekenai, unai ia vara lasi! Lagani 70 C.E. ai, horoa Keristani taudia, Dirava ese “ia abia hidi taudia,” idia “mauri,” eiava dika amo idia ia gimaia.​—⁠Mataio 24:​16, 22.

Peroveta Hereva Ia Guguru Negana Ma Ta

15. Edena bamona ita diba momokani lagani 70 C.E. murinai Iesu ena peroveta herevana be dala badana ai do ia guguru?

15 To, unai nega ai ia vara gauna be dokona lasi. Matamanai, Iesu ese ia hahedinaraia hanua idia hadikaia ore murinai, ia be Iehova ena ladana ai do ia mai. (Mataio 23:​38, 39; 24:⁠2) Bena gabeai Olive Ororona ai ena peroveta herevana ia gwauraia neganai, unai ia hahedinaraia goevagoeva. Do ia mai ‘hisihisi bada hereana’ ia herevalaia neganai, ia gwau unai murinai Keriso koikoidia do idia hedinarai, bona nega sisina daudau lalonai idau bese taudia ese Ierusalema do idia moia. (Mataio 24:​21, 23-​28; Luka 21:24) Toana be peroveta herevana do ia guguru negana ma ta, bona badana, do ia vara, a? Oibe, idia hamomokania gaudia idia noho. Bema Apokalupo 6:​2-8 (lagani 70 C.E. ai Ierusalema ai ia vara hisihisi bada hereana murinai idia torea) be Mataio 24:​6-8 bona Luka 21:​10, 11 ida ita hahegeregerea neganai, ita itaia dala bada hereana ai tuari, aniani lasi, bona gorere do idia vara. Iesu ena hereva do idia guguru negana badana be lagani 1914 ai Tanobada Ibounai Tuarina Ginigunana ia vara negana amo ia matamaia.

16-18. Dahaka do ia vara be ita do naria noho?

16 Lagani momo lalodiai, Iehova ena Witness taudia ese ma haida idia hadibaia idia gwau inai nega lalonai toa ena anina ia guguru noho ese ia hahedinaraia, ‘hisihisi bada hereana’ ta do ia vara. Hari “inai nega idia noho taudia” dikadia ese unai hisihisi bada hereana do idia itaia. Toana be hamatamaia karana ta (tomadiho koikoi tuari henia karana) do ia vara, lagani 66 C.E. ai Gallus ese Ierusalema ia tuari henia bona ena hisihisi bada hereana ia matamaia hegeregerena.d Bena, ena daudau ita diba lasi negana ia hanaia murinai, dokona do ia ginidae​—⁠tanobada hegegemadai dika bada hereana, lagani 70 C.E. ai ia vara hegeregerena.

17 Iesu ese kahirakahira do ia vara hisihisi bada hereana ia herevalaia neganai, ia gwau: “Unai nega dikana [tomadiho koikoi idia hadikaia ore negana] do ia ore, vadaeni maoromaoro dina be do ia dibura, hua danu do ia diari lasi, hisiu guba dekena amo do idia moru, bona guba dekenai idia noho siahu gaudia do idia mareremarere. Vadaeni Taunimanima ena Natuna ena toana guba dekenai do ia hedinarai. Unai neganai tanobada ena bese ibounai do idia tai, badina be Taunimanima ena Natuna do idia itaia, guba ena ori latanai do ia mai, mai ena siahu bada, bona mai ena hairai danu.”​—⁠Mataio 24:​29, 30.

18 Unai dainai, Iesu ia gwau “unai nega dikana do ia ore” murinai, guba dekenai toa idaudia haida do idia vara. (Mani Ioela 2:​28-​32; 3:​15 itaia.) Gwau-edeede taudia be unai gaudia dainai do idia hoa bona gari dikadika dainai “do idia tai.” Momo be “edia kudouna dekenai do idia gari momokani, edia laloa danu do idia doko, unai [tanobada ibounai dekenai] idia vara gaudia dainai.” To Keristani momokani taudia be unai bamona lasi! Idia be ‘edia kwarana do idia abia isi, badina be idia edia hahemauri be ia kahirakahira vadaeni.’​—⁠Luka 21:​25, 26, 28.

Hahemaoro Negana Ia Kahirakahira!

19. Mamoe bona nanigosi parabolena do ia guguru negana be edena bamona ita hamomokania diba?

19 Mani oi itaia, Mataio 24:​29-31 ia gwau (1) taunimanima ena Natuna do ia mai, (2) unai neganai mai ena hairai ida do ia mai, (3) aneru danu be ia ida do idia mai, bona (4) tanobada besedia iboudiai ese ia do idia itaia. Iesu ese mamoe bona nanigosi parabolena lalonai unai gaudia ma ia gwauraia lou. (Mataio 25:​31-​46) Unai dainai ita gwau diba unai parabole be, hisihisi bada hereana ena matamana murinai, Iesu mai ena aneru ida do idia mai bona hahemaoro karaia totona terona dekenai do ia helai negana ia gwauraia. (Ioane 5:​22; Kara 17:31; mani 1 King Taudia 7:7; Daniela 7:​10, 13, 14, 22, 26; Mataio 19:28 itaia.) Daidia do ia hahemaoro henidia, bona dahaka do ia vara? Unai parabole ese ia hahedinaraia, Iesu ese bese iboudiai do ia kara henidia, idia be iena guba terona vairanai idia gini noho bamona.

20, 21. (a) Iesu ena parabole lalonai ia gwauraia mamoedia dekenai dahaka do ia vara? (b) Vaira negana ai nanigosi be dahaka do idia davaria?

20 Mamoe bamona tatau bona hahine be idiba kahanai do ia atodia, idia ia lalo-namo henidia. Dahaka dainai? Badina be idia dekenai ia noho dalana idia gaukaralaia iena tadikaka​—⁠Keriso ida iena guba Basileiana ai do idia lohia horoa Keristani taudia​—⁠idia kara namo henidia totona. (Daniela 7:​27; Heberu 2:9–​3:⁠1) Unai parabole ena hereva hegeregerena, mamoe bamona Keristani taudia milioni momo idia lalo-parara Iesu ena lauma tadikaka be daidia bona idia durudia totona idia gaukara noho. Unai dainai, “hutuma bada herea” edia helaro Baibel amo be unai “hisihisi badana” amo do idia roho mauri bona do idia noho hanaihanai Paradaiso lalonai, Dirava ena Basileia ese ia naria tanobadana unai.​—⁠Apokalupo 7:​9, 14, NW; 21:​3, 4; Ioane 10:⁠16.

21 To nanigosi bamona taudia dekenai do ia vara gauna be idau! Mataio 24:30 ia gwau Iesu ia mai neganai idia be “do idia tai.” Unai bamona do idia tai be maoro, badina be unai neganai, idia hahedinaraia vadaeni idia be Basileia sivarai namona idia dadaraia, Iesu ena hahediba taudia idia dagedage henia, bona do ia ore tanobadana idia ura henia. (Mataio 10:​16-​18; 1 Ioane 2:​15-​17) Iesu​—⁠to iena hahediba taudia ta lasi tanobada dekenai​—⁠ese nanigosi do ia gwauraidia. Idia ia herevalaia, ia gwau: “Idia be davana ia dika hanaihanai gabuna dekenai do idia lao.”​—⁠Mataio 25:⁠46.

22. Iesu ena peroveta herevana lalonai edena kahana do ita laloa lou be mai anina bada?

22 Mataio karoa 24 bona 25 edia peroveta herevadia dekenai iseda lalo-parara ia bada ia lao be moale bada gauna. To, Iesu ena peroveta herevana ena kahana ta ita laloa lou be mai anina bada​—⁠“gau dika rohorohona, gabu ia hadikaia gauna, Dubu Helaga ena lalonai ia gini.” Iesu ese ena hahediba taudia ia hamaorodia namona be unai gauna do idia laloa namonamo bona idia hegaegae kara ta idia karaia totona. (Mataio 24:​15, 16) Unai “gau dika rohorohona” be dahaka? Edena nega ai gabu helagana ai ia gini? Bona hari inai negai bona vaira neganai iseda mauri lalonai ena anina be dahaka? Hereva gabena ese unai do ia herevalaia.

[Footnotes]

a Mani Gima Kohorona, February 15, 1994; October 15 bona November 1, 1995; bona August 15, 1996, lalodiai idia noho stadi herevadia oi itaia.

b Britain ena diba bada tauna G. R. Beasley-Murray ia gwau: “Unai hereva ‘inai uru taudia’ be hereva edia anina idia gwauraia taudia ese idia hahanaia be auka lasi. Ena be genea ena anina Greek gado gunana ai be vara, garana, bona unai dainai bese danu, . . . to [Greek Septuagint] lalonai, unai hereva amo nega momo Heberu herevana dôr idia hahanaia, ena anina be nega ta, taunimanima edia nega, eiava ta ena nega ai idia noho uru taudia. . . . Iesu ese ia gwauraia herevadia dekenai, toana be unai hereva ese gau rua ia hahedinaraia: hanaihanai iena nega taudia ia herevalaia be ta, bona ma ta be hanaihanai ena hereva ena mamina be ma haida ia gwau henia.”

c History of the Jews bukana lalonai, Professor Graetz ia gwau nega haida Roma taudia be dina ta ta ai dibura taudia 500 idia hasatauroa. Idia abia mauri Iuda taudia ma haida be edia imana idia utua oho bena hanua dekenai idia siaidia lou. Unuseniai edia noho be edena bamona? “Moni ena siahu ia ore, badina ia amo paraoa idia hoia diba lasi. Tatau be aniani dika hereadia, uiti kwaradia sisina, leather sisina, eiava sisia dekenai idia henia aniani momorudia totona ariara dekenai idia heatu. . . . Idia guria lasi mase tauanidia idia momo idia lao dainai, siahu negana ena hodahoda ia hadikaia momokani, bona taunimanima be gorere dainai, hitolo dainai, bona tuari kaia amo idia mase.”

d Hereva gabena ese unai gauna, do ia vara hisihisi bada hereana ena kahana ta unai, do ia herevalaia.

Oi Laloatao, A?

◻ Aposetolo taudia edia nega ai Mataio 24:​4-​14 be edena bamona ia guguru?

◻ Mataio 24:​21, 22 ai ia noho peroveta herevana hegeregerena, aposetolo taudia edia nega ai nega be edena bamona idia hakwadogia bena taunimanima idia roho mauri?

◻ Mataio 24:34 ese ia gwauraia “inai nega idia noho taudia” be edena bamona taudia?

◻ Edena bamona ita diba Iesu ese Olive Ororona ai ia gwauraia peroveta herevana be nega ma ta ai, bona dala badana ai, do ia guguru?

◻ Mamoe bona nanigosi parabolena ena anina be edena nega ai bona edena bamona do ia guguru?

4. Reana vaira negana totona aposetolo taudia idia henanadai ena badina be dahaka?

8. Iesu ese edena dika ia perovetalaia, bona Dirava ese “ia abia hidi taudia,” idia dainai unai nega do ia hakwadogia taudia, be daidia?

[Picture on page 12]

Roma dekenai Arch of Titus ena kahana ta ese Ierusalema idia hadikaia ore neganai idia abia kohu ia hahedinaraia

[Credit Line]

Soprintendenza Archeologica di Roma

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia