Reana Oiemu Tadikaka Ena Lalona Oi Hamaoromaoroa Diba
‘Iena kerere be umui ruaosi sibona do umui herevalaia. Bema ia kamonai, oiemu tadikaka ena lalona oi hamaoromaoroa vadaeni.’—MATAIO 18:15.
1, 2. Kerere hamaoromaoroa totona Iesu ese edena sisiba namona ia henia?
IESU ena hesiai gaukara totona lagani tamona bamona ia do noho, bona ia ura ena hahediba taudia dekenai anina bada gaudia ia hadibaia. Unai gaudia be Mataio karoa 18 dekenai oi duahia diba. Unai gauna ta be, namona be ita manau, maragidia bamona. Unai murinai ia gwau namona be unai ‘maragidia’ ta ita hakererea lasi bona idia raka kerere ‘maragidia’ ita durua dika idia davaria lasi totona. Bena Iesu ese mai anina bada herevana ia henia bona unai be sisiba namona Keristani taudia huanai idia vara hekwakwanai hamaoromaoroa totona.
2 Reana ena hereva oi laloatao, ia gwau: “Oiemu tadikakana ese kara dikana bema ia karaia oi dekenai, do oi lao ia dekenai, iena kerere do oi hedinaraia, umui ruaosi sibona do umui herevalaia. Bema oiemu hereva ia kamonai henia neganai, oi be oiemu tadikakana ena lalona oi hamaoromaoroa vadaeni. To bema oiemu hereva ia kamonai lasi, tau ta, o tau rua danu do umui lao, vadaeni oiemu samani hereva do oi hamomokania inai taudia edia vairana dekenai. To umui rua o umui toi emui hereva bema ia kamonai lasi neganai, ekalesia ena hebou dekenai do umui hamaoroa. Ekalesia hebou danu ena hereva bema ia kamonai lasi, oi dekenai idau bese tauna o takisi gogoa tauna hegeregerena do oi halaoa.” (Mataio 18:15-17) Edena negai unai sisiba ita badinaia be namo, bona unai ita karaia neganai edena bamona lalohadai ita hahedinaraia be namo?
3. Edena dala ai ma haida edia kerere ita laloa be namo?
3 Hereva gunana ese ia hahedinaraia ita ibounai be kara dika taudia bona kara dika ita karaia haraga dainai, namona be dika gwauatao karana ita habadaia. Unai be gau badana bema Keristani tadikaka ta ese ia gwauraia eiava karaia gauna ta dainai ita lalohisihisi. (1 Petero 4:8) Nega momo namona be unai dika ita hanaia sibona—ita gwauatao bona ita laloaboio. Ita laloa diba unai bamona kara be Keristani kongregesen ena maino habadaia karana ta. (Salamo 133:1; Aonega Herevadia 19:11) To, reana nega ta oi laloa oi ia hahisia tadikaka eiava taihu ida ia vara gauna umui hamaoromaoroa hebou be namo. Bema unai bamona oi laloa, ataiai idia noho herevadia, Iesu ena hereva, ese oi idia hakaua diba.
4. Ma haida edia kerere dekenai, edena dala ai Mataio 18:15 ena sisiba ita badinaia diba?
4 Iesu ia gwau ‘iena kerere be umui ruaosi sibona do umui herevalaia.’ Unai be aonega dalana. Germany gado Baibel haida idia gwau, iena kerere be “matana hani vairanai” oi hahedinaraia, anina be oiemu bona iena. Bema dala namona ai, umui ruaosi sibona umui noho neganai hekwakwanai ta oi hahedinaraia, umui hanaia be auka lasi. Oi dekenai lalohisihisi ia havaraia karana ta ia karaia eiava herevana ta ia gwauraia tadikaka be reana oi sibona oi noho neganai ena kerere do ia gwauraia hedinarai. Bema ma haida idia kamonai, reana goevadae lasi toana hegeregerena, ena kerere ia gorea toho eiava ena kara ena maoro ia hamomokania toho. To bema ia vara gauna be “matana hani vairanai” oi herevalaia, reana do oi davaria gau ta oi laloa kerere, bona unai tadikaka ese kara dika ta eiava kerere ta mai ena ura ida ia karaia lasi. Bema umui ruaosi umui abia dae ia vara gauna be umui laloa kerere gauna ta, do umui hamaoromaoroa diba, bona unai hepapahuahu maragina do ia tubu daekau lasi bona emui hetura karana namona do ia hadikaia lasi. Unai dainai, dina ta ta ai idia vara hahisia gaudia maragidia idia vara neganai danu, Mataio 18:15 ena sisiba ita badinaia diba.
Ena Hereva Ena Anina be Dahaka?
5, 6. Mataio 18:15 ena badina siridia ese idia hahedinaraia Iesu be edena bamona kerere ia herevalaia, bona dahaka ese unai ia hahedinaraia?
5 To Iesu ena sisiba ena anina korikorina ita laloa neganai, ita itaia ia ese kerere badadia ia herevalaia. Iesu ia gwau: “Oiemu tadikakana ese kara dikana bema ia karaia.” Nega momo ita gwau diba, kerere iboudiai be “kara dika.” (Iobu 2:10; Aonega Herevadia 21:4; Iamesi 4:17) To, badina siridia ese idia hahedinaraia Iesu ia herevalaia kereredia be bada sisina. Edia bada be hegeregere dainai reana gabeai unai kerere tauna be “idau bese tauna o takisi gogoa tauna hegeregerena do oi halaoa” diba. Unai hereva ena anina be dahaka?
6 Unai hereva idia kamonai taudia, Iesu ena hahediba taudia unai, be idia diba edia tano taudia be Idau Bese taudia idia bamoa lasi. (Ioane 4:9; 18:28; Kara 10:28) Bona takisi gogoa taudia idia dadaraia momokani. Unai taudia be Iuda taudia to idia be edia tano taudia idia hadikaia taudia ai idia lao. Unai dainai ita gwau diba, Mataio 18:15-17 ese kara dika badadia ia herevalaia, idia be ita idia hahisia bona habadua to ita gwauatao bona laloaboio diba gaudia sibona lasi.—Mataio 18:21, 22.a
7, 8. (a) Edena bamona kara dika dainai elda taudia ese hahemaoro karana do idia karaia be namo? (b) Mataio 18:15-17 hegeregerena, edena bamona kara dika be Keristani taudia rua ese idia hamaoromaoroa diba?
7 Taravatu henunai, kara dika haida dekenai idia hahisia tauna ese dika ia gwauatao sibona be hegeregere lasi. Dirava hadikaia karana, tomadiho momokani negea karana, kaivakuku tomadiho henia karana, sihari kava, heudahanai, bona tatau idia sihari heheni karadia be tatau badadia (o hahelaga taudia) dekenai idia gwauraia bona idia ese hahemaoro karana do idia karaia be gau badana. Keristani kongregesen danu be unai bamona. (Levitiko 5:1; 20:10-13; Numera 5:30; 35:12; Deuteronomi 17:9; 19:16-19; Aonega Herevadia 29:24) To, namona be oi itaia, Iesu ese ia herevalaia kara dika be taunimanima rua huanai idia hamaoromaoroa diba. Hegeregere: Badu o mama dainai tau ta ese ena dekena tauna ena ladana ia hadikaia. Keristani tauna ese kontraka ta ia karaia, gaukara ta lalonai kohu haida do ia gaukaralaia bona idia atoa dina ai ena gaukara do ia haorea. Ta ia gwauhamata moni be sediual ta hegeregerena eiava idia gwauraia dina ai do ia henia lou. Tau ta ia gwauhamata, bema ena gaukara biaguna ese do ia hadibaia, ia ese idia atoa negana lalonai eiava idia gwauraia gabuna ai ena biaguna ida do ia kara helulu lasi eiava ena kohu idia hoia taudia ia veria toho lasi (ena be gaukara do ia haidaua).b Bema tadikaka ese ena gwauhamata ia hagugurua lasi bona ia helalo-kerehai lasi, unai be kara dika badana. (Apokalupo 21:8) To unai bamona dika be unai taudia ruaosi huanai idia hamaoromaoroa diba gaudia.
8 To, ia vara gauna ta be edena dala ai oi hamaoromaoroa matamaia? Nega momo taunimanima idia laloa Iesu ena hereva lalonai kara toi idia hedinarai. Namona be idia ta ta do ita herevalaia. Namo lasi oi laloa idia be kota lalonai idia badinaia taravatu aukadia bamona, to namona be edia anina korikorina oi lalo-pararalaia toho, bona lalokau dainai oi ura ia vara gauna oi laloaboio lasi.
Emu Tadikaka Ena Lalona Oi Hamaoromaoroa Toho
9. Mataio 18:15 ita badinaia neganai, dahaka ita laloatao be namo?
9 Matamanai Iesu ia gwau: “Oiemu tadikakana ese kara dikana bema ia karaia oi dekenai, do oi lao ia dekenai, iena kerere do oi hedinaraia, umui ruaosi sibona do umui herevalaia. Bema oiemu hereva ia kamonai henia neganai, oi be oiemu tadikakana ena lalona oi hamaoromaoroa vadaeni.” Ia hedinarai goevagoeva, unai kara be emu lalohadai sibona dainai do oi karaia gauna lasi. Namona be hamomokania gaudia eiava diba gaudia maorodia idia noho bona oi gaukaralaia, unai amo oiemu tadikaka oi durua diba, bena ia itaia kerere ia karaia bona ia hamaoromaoroa be namo. Namona be oi karaia haraga, namo lasi oi naria ela bona unai dika be ia bada ia lao eiava ena lalohadai ia dika momokani vadaeni. Bona namona be oi laloaboio lasi unai oi laloa loulou ese oi danu ia hadikaia diba. Unai herevahereva be oi bona ia huanai sibona do umui karaia dainai, ma haida ese oi idia hebogahisi henia totona eiava sibona emu ladana oi hanamoa totona ma haida dekenai unai gauna oi herevalaia lasi. (Aonega Herevadia 12:25; 17:9) Dahaka dainai? Oi ura do ia vara gauna dainai.
10. Dahaka ese ita ia durua iseda tadikaka ena lalona ita hamaoromaoroa totona?
10 Namona be oiemu tadikaka ena lalona oi hamaoromaoroa dainai oi karaia, ia oi panisia, oi hahemaraia, eiava oi hadikaia dainai lasi. Bema kara dika ia karaia momokani, iena hetura karana Iehova ida be do ia hadikaia diba. Oi ura momokani, ia be do oiemu Keristani tadikaka. Do oi kwalimu diba, bema umui ruaosi umui herevahereva neganai, sibona emu hemami oi biagua, bona hereva aukadia eiava samania herevadia oi gwauraia lasi. Mai lalokau ida unai bamona umui herevahereva neganai, namona be oi laloatao umui ruaosi be goevadae lasi, kara dika taudia. (Roma 3:23, 24) Bema ia itaia oi ese ma haida dekenai iena kara oi herevalaia lasi bona mai momokani ida oi ura ia oi durua, reana dala ta do umui davaria haraga. Unai dala namona ai umui herevahereva karana ese aonega ia hahedinaraia, badina reana gabeai oi davaria umui ruaosi umui kerere sisina eiava unai gau ta oi lalo-pararalaia kerere dainai ia vara.—Aonega Herevadia 25:9, 10; 26:20; Iamesi 3:5, 6.
11. Ena be dika ia karaia tauna be iseda hereva ia kamonai lasi, reana dahaka do ita karaia?
11 Bema ia oi durua dainai ia itaia dika badana ta ia karaia, reana do ia helalo-kerehai. To, hekokoroku karana ese ia koua diba. (Aonega Herevadia 16:18; 17:19) Unai dainai, ena be maoromaoro ena dika ia gwauraia hedinarai lasi bona ia helalo-kerehai lasi, to reana kara iharuana oi karaia haraga lasi be namo. Iesu ia gwau lasi ‘nega tamona iena kerere do oi herevalaia.’ Unai kara dika be umui ruaosi umui hamaoromaoroa diba dainai, reana oi laloa Galatia 6:1 ena lalohadai hegeregerena bona “matana hani vairanai” ia ida do oi herevahereva lou. Reana do oi kwalimu. (Iuda 22, 23 itaia.) To, bema oi diba momokani kara dika ia vara bona ia gwauraia hedinarai lasi be edena bamona?
Heduru Namona Tahua
12, 13. (a) Iesu ese ia hahedinaraia kerere hamaoromaoroa karana iharuana be dahaka? (b) Unai kara oi karaia lalonai dahaka oi naria namonamo be namo?
12 Bema oi ese kara dika badana oi karaia, oi ura oi idia durua toho taudia ese edia heduru karana do idia rakatania haraga, a? Lasi. Unai hegeregerena, Iesu ese ia hahedinaraia kara ginigunana murinai, oiemu tadikaka ena lalona oi hamaoromaoroa toho karana, oi bona ma haida ida dala maorona ai Dirava do ia tomadiho henia totona ia oi durua toho karana, oi rakatania haraga lasi. Iesu ese kara iharuana ia hahedinaraia, ia gwau: “Bema oiemu hereva ia kamonai lasi, tau ta, o tau rua danu do umui lao, vadaeni oiemu samani hereva do oi hamomokania inai taudia edia vairana dekenai.”
13 Ia gwau “tau ta, o tau rua” ida do oi lao. Ia gwau lasi kara ginigunana oi karaia murinai, unai hekwakwanai be ma taunimanima momo ida oi herevalaia, sekit o distrik naria tauna dekenai oi hahedinaraia, eiava tadikaka haida dekenai revareva lalonai unai hekwakwanai oi gwauraia hedinarai. Ena be oi laloa dika ia vara, to oi do hamomokania lasi. Oi ura lasi hadikaia hereva oi gwauraia kava, badina reana gabeai oi davaria ta oi samania koikoi. (Aonega Herevadia 16:28; 18:8) To Iesu ia gwau tau ta o rua ida do oi lao be namo. Dahaka dainai? Bona daidia ida do oi lao be namo?
14. Unai kara iharuana lalonai daidia ida do ita lao?
14 Oi ura oiemu tadikaka ena lalona oi hamaoromaoroa toho, kara dika ia karaia do ia itaia bona ia helalo-kerehai totona, bona unai amo oi bona Dirava ida maino ai do ia noho diba. Unai ia vara totona, ia namo bema unai “tau ta, o tau rua” be unai kara dika idia itaia taudia. Reana unai kerere ia vara neganai idia noho, eiava bisinesi karana ta lalonai ta ese ia karaia gauna (eiava ia karaia lasi gauna) idia diba namonamo. Bema unai bamona taudia idia noho lasi, reana oi abia lao taudia be umui hepapahuahulaia bamona gaudia ma haida idia diba namonamo bona unai dainai idia gwau diba ia vara gauna be kara kererena ta eiava lasi. Danu, bema gabeai unai be mai anina, umui herevalaia gaudia do idia gwauraia lou diba, bona emui hereva bona emui hekwarahi do idia hamomokania diba. (Numera 35:30; Deuteronomi 17:6) Unai dainai idia be emui hepapahuahu amo idia gini siri bona dika ta idia tahua taudia sibona lasi; to, unuseniai idia noho ese oiemu bona idia edia tadikaka ena lalona hamaoromaoroa karana ia durua.
15. Bema kara iharuana ita karaia be mai badina dahaka dainai elda taudia ese heduru idia henia diba?
15 Oi laloa lasi kongregesen ena elda taudia sibona ida do oi lao diba. To, elda gaukara idia karaia lo taudia ese reana lauma dalana umui idia durua diba. Unai bamona elda taudia be “lai koua gabuna hegeregere do idia lao. Idia be guba bada ia toa neganai hunia gabudia namodia hegeregere. Idia be tano kaukau gabudia lalonai sinavai maragidia hegeregere. Idia be nadi badana ena ikerukeru bamona, tano kaukau dekenai.” (Isaia 32:1, 2) Idia be tadikaka bona taihu ida herevahereva bona durua karana idia diba namonamo. Bona dika ia karaia tauna ese badina namona dainai unai bamona “harihari gaudia” do ia abidadama henia.c (Efeso 4:8, 11, 12) Unai bamona lo taudia idia noho neganai unai gauna umui herevalaia bona idia ida umui guriguri dainai, reana hemami idauna ia havaraia bona guna umui laloa umui hanaia diba lasi hekwakwanai be do umui hanaia diba.—Iamesi 5:14, 15 itaia.
Ena Lalona Hamaoromaoroa Toho Karana Ginigabena
16. Iesu ese ia hahedinaraia kara ihatoina be dahaka?
16 Bema kara iharuana ese ia vara gauna ia hamaoromaoroa lasi, kara ihatoina lalonai kongregesen naria taudia be mai edia maduna. “To umui rua o umui toi emui hereva bema ia kamonai lasi neganai, ekalesia ena hebou dekenai do umui hamaoroa. Ekalesia hebou danu ena hereva bema ia kamonai lasi, oi dekenai idau bese tauna o takisi gogoa tauna hegeregerena do oi halaoa.” Unai ena anina be dahaka?
17, 18. (a) Dahaka ese ita ia durua ‘ekalesia ena hebou dekenai do ita hamaoroa’ herevana ena anina ita lalo-pararalaia totona? (b) Hari inai negai be edena bamona unai kara ita karaia?
17 Ita laloa lasi unai ena anina be kongregesen ibounai ena hebou ta eiava ena hebou idauna ta lalonai unai kara dika o kerere do oi herevalaia. Dala maorona be Dirava ena Hereva lalonai ita davaria diba. Mani oi itaia, idaunegai Israela dekenai gwau-edeede, aniani momo ania karana, bona inuinu kekero karadia dainai dahaka idia karaia: “Sedira tau ta ena natuna be dagedage, bona ia ese iena tamana bona sinana edia hereva ia negea. Idia matakani henia, to idia dekenai ia kamonai henia lasi. Unai neganai iena tamana bona sinana ese edia natuna be iena hanua ena tau badadia dekenai do idia hakaua lao, hanua ena magu iduara dekenai. Idia ese tau badadia do idia hamaoroa, do idia gwau, ‘Aiemai natuna be inai, ia be ia dagedage noho, aiemai sisiba ia negea noho, bona aiemai hereva ia kamonai lasi momokani. Ia ese moni ia negea kava noho, bona muramura ia inua momo noho.’ Unai neganai unai hanua taudia ibounai ese unai tauna nadi dekenai do idia hodoa mase.”—Deuteronomi 21:18-21.
18 Unai tauna ena kara dika be ena bese taudia eiava ena iduhu taudia ibounai ese idia kamonai bona hahemaoro karana idia karaia lasi. To, kongregesen ena gaukara idia karaia “tau badadia” ese unai idia karaia. (Deuteronomi 19:16, 17 ai, “hahelagaia taudia bona kota biagudia, dagi taudia” edia hahemaoro dalana ta itaia.) Hari inai negai danu be unai bamona, bema kara ihatoina umui karaia be mai anina, elda taudia, kongregesen ena gaukara idia karaia taudia, be unai do idia karaia. Edia ura gauna be tamona, bema mai dalana unai Keristani tadikaka ena lalona idia hamaoromaoroa. Unai ura idia hahedinaraia dalana be, dala maorona ai unai kara idia karaia, idia karaharaga kava lasi bona ta ena toana idia laloa lasi.
19. Ia vara gauna do idia kamonai elda taudia edia ura gauna be dahaka?
19 Idia ese idia vara gaudia idia laloa namonamo bona unai gauna idia diba taudia edia hereva idia kamonai, kara dika ia karaia (o ia karaia noho) eiava lasi idia hamomokania totona. Idia ura kongregesen idia naria, dika ia davaria garina bona tanobada ena lauma idia koua. (1 Korinto 2:12; 5:7) Baibel dekenai dagi taudia edia taravatu idia badinaia dainai, idia ese ‘haida idia hagoadaia, hadibaia hereva namodia dekena amo bona hereva momokani idia negea taudia idia hamaoromaoroa.’ (Tito 1:9) Iseda ura be unai kara dika tauna be Iehova ena peroveta tauna ese ia herevalaia Israela taudia bamona lasi, ia gwau: “Umui lau boiboi henia neganai umui haere lasi, bona lau hereva neganai umui kamonai lasi. To umui ese kara dika, egu vairana dekenai umui karaia noho, bona lau ura lasi karadia umui abia hidi noho.”—Isaia 65:12.
20. Bema unai kara dika tauna ia kamonai lasi bona ia helalo-kerehai lasi, Iesu ena hereva hegeregerena dahaka do ia vara?
20 To, nega haida, kara dika tauna ese unai lalohadai ia hahedinaraia danu. Bema ia be unai bamona, Iesu ena hakaua herevana ia hedinarai goevagoeva: “Oi dekenai idau bese tauna o takisi gogoa tauna hegeregerena do oi halaoa.” Lohiabada ia ura lasi ita ese dagedage eiava hahisia karana badana ita karaia. To, aposetolo Paulo ena hakaua herevana, ia helalo-kerehai lasi tauna be kongregesen murimurinai atoa herevana, be ita daradaralaia diba lasi. (1 Korinto 5:11-13) Gabeai, unai kara ese kara dika tauna ena lalona ia hamaoromaoroa diba.
21. Kongregesen murimurinai idia atoa tauna dekenai be edena dala do ia kehoa noho?
21 Iesu ia gwauraia ia boio merona ena parabole ese unai ia hahedinaraia. Ia hahedinaraia bamona, unai kara dika tauna be nega sisina ena tamana ena ruma bese mai lalokauna murimurinai ia noho bena “iena lalona ia kehoa.” (Luka 15:11-18) Paulo ese Timoteo ia hamaoroa kara dika taudia haida be gabeai do idia helalo-kerehai bona “edia laloa do idia maoromaoro, vadaeni Satani ena koikoi dekena amo do idia roho mauri.” (2 Timoteo 2:24-26) Ita ura momokani idia helalo-kerehai lasi bena kongregesen murimurinai idia atoa taudia ibounai be do idia lalo-parara, gau namona ta—Dirava ena lalo-namo bona kamonai Keristani taudia edia hebamo—idia haboioa bena do idia laloa maoro.
22. Edena dala ai iseda tadikaka ese ena lalona do ia hamaoromaoroa diba?
22 Iesu ia laloa lasi idau bese taudia bona takisi gogoa taudia ese edia dika idia rakatania diba lasi. Takisi gogoa taudia ta, Mataio Levi, be ia helalo-kerehai, mai momokani ida ‘Iesu ena murinai ia raka,’ bona aposetolo ena dagi ia abia danu. (Mareko 2:15; Luka 15:1) Unai dainai, bema hari inai negai kara dika tauna ta be “ekalesia hebou danu ena hereva bema ia kamonai lasi” bona kongregesen murimurinai idia atoa, do ita naria diba reana gabeai do ia helalo-kerehai bona ena raka dalana ia hamaoromaoroa. Unai ia karaia bona kongregesen lalonai ia giroa lou neganai, do ita moale bada badina iseda tadikaka ese ena lalona ia hamaoromaoroa vadaeni bona tomadiho momokanina lalonai ia vareai lou.
[Footnotes]
a McClintock bona Strong edia Cyclopedia ia gwau: “Taravatu Matamatana ese ia herevalaia publican taudia [takisi gogoa taudia] idia kara henia, sibona edia bese hadikaia taudia bona tomadiho momokani negea taudia bamona, idau bese taudia idia bamoa dainai idia miro, mai edia ura ida edia bese idia hahisia taudia edia hesiai gaukara idia karaia. Idia gwau idia be kara dika taudia hegeregerena . . . Sibona idia noho, badina kara maoromaoro taudia ese idia dadaraidia, bona unai dainai idia bamona taudia sibona, ma haida ese idia dadaraidia taudia, be edia turadia eiava bamodia ai idia lao.”
b Bema bisinesi gaudia eiava moni gaudia haida lalonai koikoi daladia idauidau idia badinaia, unai kara be Iesu ia herevalaia kara dikadia. Unai ia hedinarai, badina Iesu ese Mataio 18:15-17 ena hakaua herevana ia gwauraia murinai, ia ese moni idia abitorehai bona idia henia lou diba lasi hesiai taudia (gaukara taudia) rua ia herevalaia.
c Baibel tahua tauna ta ia gwau: “Nega haida kerere tauna ese rua o toi (bema idia be ia matauraia diba taudia) edia hereva do ia kamonai namonamo, to tau tamona, ia ida ia hepapahuahu tauna, ena hereva ia kamonai namonamo lasi.”
Oi Laloatao, A?
◻ Mataio 18:15-17 ese edena bamona kara dika ia herevalaia?
◻ Bema kara ginigunana do ita karaia, dahaka ita laloatao be namo?
◻ Bema kara iharuana do ita karaia, daidia ese heduru idia henia diba?
◻ Kara ihatoina lalonai daidia be mai edia gaukara, bona edena dala ai iseda tadikaka ese ena lalona do ia hamaoromaoroa diba?
[Picture on page 18]
Iesu ese takisi gogoa taudia ia bamoa lasi. Mataio ese ena raka dalana ia haidaua bona Iesu murinai ia raka
[Picture on page 20]
Nega momo ita ese “matana hani vairanai” ia vara gauna ita hamaoromaoroa diba