Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w00 5/1 rau 4-7
  • Lauma Ena Tuari Kaia amo Kara Gageva Ita Tuari Henia

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Lauma Ena Tuari Kaia amo Kara Gageva Ita Tuari Henia
  • Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2000
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Kara Gageva be Edena Bamona Ita Koua Diba?
  • Baibel ese Kara Gageva Ia Gwauraia Dika
  • Mai Kwalimu ida Baibel Ena Hereva Momokani amo Kara Gageva Tuari Henia
  • “Lalo-Ani Monina Gaukaralaia Karana Ia Inai Henia Tauna be Do Ia Mauri”
  • Dahaka Dainai Kara Gageva Ia Bada?
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2000
  • Kara Gageva Lasi Tanobadana Gwauhamatana
    1995 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Oi Laloa Gavamani Korapsen Do Ia Ore, A?
    Topik Ma Haida
  • Dirava Ena Basileia—Korapsen Ia Dadaraia Gavamanina
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2015
Ma Haida Itaia
Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2000
w00 5/1 rau 4-7

Lauma Ena Tuari Kaia amo Kara Gageva Ita Tuari Henia

“Mauri matamata do umui atoa, . . . Dirava . . . ese ia karaia gauna. Inai mauri matamata ena kara be maoromaoro, helaga bona momokani.”​—⁠Efeso 4:⁠24.

ROMA Basileiana ia bada neganai, ia be taunimanima edia lohia dalana badana tanobada dekenai. Roma taudia edia taravatu ese anina namona ia havaraia dainai tano momo ese iena taravatu idia do gaukaralaia noho. To, ena be Roma ese gau namodia momo ia karaia, iena tuari oreadia ese edia inai gauna ta idia halusia diba lasi: kara gageva. Dokonai, kara gageva dainai Roma ia moru haraga.

Aposetolo Paulo be Roma ofesa taudia edia kara gageva dainai hisihisi ia abia tauna ta. Toana be ia dekenai henanadai momo ia henia Roma ena gavana tauna, Feliki, ia diba Paulo ia kerere lasi. To Feliki, iena nega ai kara gageva momokani gavana tauna ta, ese Paulo ena kota ia karaia haraga lasi, badina ia ura Paulo ese moni ia henia do ia ruhaia totona.​—⁠Kara 24:​22-26.

Paulo be Feliki dekenai lalo-ani monina ia henia lasi, to ia dekenai “kara maoromaoro, bona tauanina ena ura karaia lasi” karadia ia herevalaia. Feliki ese ena kara ia haidaua lasi, bona Paulo be dibura ai ia noho to lalo-ani monina amo taravatu ena dala ia haidaua toho lasi. Ia ese hereva momokani bona kara maoromaoro ia harorolaia, bona unai hegeregerena ia mauri. Iuda Keristani taudia ia tore henia, ia gwau: “Ai laloa aiemai kudouna ena laloa be maoromaoro, Dirava ena vairanai. Bona ai ura be nega ibounai kara maoromaoro do ai karaia.”​—⁠Heberu 13:⁠18.

Unai bamona kara be unai nega taudia edia kara amo ia idau momokani. Feliki ena tadikaka Pallas be idaunegai idia noho taga tauna ta, bona iena taga​—⁠idia duahia be $45 milioni​—⁠kahirakahira ibounai be lalo-ani monina bona doria karana dainai ia abia. To, hari inai negai kara gageva lohia taudia edia dola bilioni momo, banika akaun hehunidia dekenai idia hunia monina, ida ita hahegeregerea neganai, iena taga ia maragi. Ia hedinarai goevagoeva, idia laloa namonamo lasi taudia sibona be do idia laloa hari inai nega ena gavamani idauidau be kara gageva tuari henia karana lalonai idia kwalimu vadaeni.

Kara gageva be nega daudau ia noho vadaeni dainai, ita gwau diba ia be taunimanima edia kara korikorina ta sibona, a? Eiava kara gageva ita koua totona kara ta ita karaia diba, a?

Kara Gageva be Edena Bamona Ita Koua Diba?

Kara gageva ita koua dalana ginigunana be ita lalo-parara kara gageva ese dika ia havaraia bona ia kerere, badina ia amo kara gageva taudia ese namo idia davaria to ma haida ia hadikaia. Unai dala ai gau haida idia hanamoa vadaeni. U.S. ena seketere iharuana, James Foley, ia gwau: “Ita ibounai ita diba lalo-ani monina abia o henia karana ena davana ia bada. Lalo-ani monina gaukaralaia karana ese gavamani namona ia hadikaia, bisinesi hanamoa bona habadaia karana ia hadikaia, gaukara daladia ia hakererea, bona tanobada ibounai lalonai taunimanima dekenai dika bada idia havaraia.” Taunimanima momo be ia danu idia lalo-tamona. December 17, 1997 ai, tano badadia 34 be “lalo-ani monina gaukaralaia karana ia herevalaia pepana” idia sainia bona idia karaia “tanobada ibounai lalonai kara gageva tuari henia karana ia hagoadaia” totona. Unai pepa “ia hahedinaraia intenesenel bisinesi kontraka abia eiava dogoatao noho totona tano idauna ena ofesa tauna ta dekenai lalo-ani monina henia toho, gwauhamata henia, eiava henia karana be kara dika.”

To, tano ma haida ai, bisinesi kontraka abia totona lalo-ani monina gaukaralaia karadia, be kara gageva ena kahana maragina sibona. Tanobada ibounai lalonai kara gageva haorea totona ma dala iharuana, dala aukana, be mai anina bada: kudouna ena ura, eiava kudouna momo edia ura, haidaua karana unai. Namona be gabu ibounai dekenai taunimanima ese lalo-ani monina gaukaralaia bona kara gageva inai henia karana idia dibaia. Unai neganai sibona koikoi dalanai moni bona kohu abia karana do ia ore. Unai ia vara totona, Newsweek magasin ia gwau haida idia laloa namona be gavamani ese “taunimanima idia hagoadaia kara namona idia karaia totona.” Unai hegeregerena, Transparency Internatonal, kara gageva haorea totona ia gaukara oreana, ia gwau namona be unai orea idia durua taudia ese gaukara gabuna dekenai “ ‘kara maoromaoro uhena ta’ idia atoa.”

Kara gageva tuari henia karana be taunimanima edia kara idia biagua lalohadai haidaua totona idia karaia bona taravatu gaukaralaia karana sibona amo eiava gavamani ese ‘panisi’ ia henia karana amo idia kwalimu diba lasi. (Roma 13:​4, 5) Namona be kara namo bona kara maoromaoro edia uhe be taunimanima edia kudouna lalonai idia hadoa. Unai be aposetolo Paulo ese ia gwauraia gauna “Lauma Helaga ena tuari kaia,” Dirava ena Hereva, Baibel, gaukaralaia karana amo ia vara diba.​—⁠Efeso 6:​17.

Baibel ese Kara Gageva Ia Gwauraia Dika

Dahaka dainai Paulo ia ura lasi kara gageva ena dika ia laloa maragi? Badina ia ura ena ‘vairana dekenai taunimanima ibounai be hegeregere bona ta ese ena lalona ia veria diba lasi’ Diravana ena ura ia karaia totona. (Deuteronomi 10:17) Danu, reana Paulo be Mose ena Taravatu lalonai ia noho hadibaia herevana ta ia laloatao: “Kota hagagevaia totona davana do idia abia lasi. Badina be kota hagagevaia davana ese aonega taudia edia matana ia hakepulua, bona kara maoromaoro taudia edia laloa ia hakererea.” (Deuteronomi 16:19) King Davida danu ia lalo-parara Iehova ese kara gageva ia inai henia, bona Dirava ia noia, kara dika taudia, “nega ibounai gagevagageva karadia idia karaia noho, moni do idia davaria totona” taudia, ida do ia duahia hebou lasi.​—⁠Salamo 26:⁠10.

Mai edia momokani ida Dirava idia tomadiho henia taudia be badina ma haida dainai kara gageva idia dadaraia. Solomona ia gwau: “Kota maoromaoro dekena amo king ta ese ena basileia ia hagoadaia noho, to lalo-ani monina ia mataganigani henia king ese ena basileia ia hadikaia ore.” (Aonega Herevadia 29:​4, New International Version) Kota maoromaoro​—⁠dagi bada ofesa taudia bona idia henunai idia noho taudia ibounai ese idia badinaia neganai​—⁠ese noho namo ia mailaia, to kara gageva ese tano ta ia hadikaia. Unai dainai, Newsweek magasin ena hereva ita laloa, ia gwau: “Bema orea ta lalonai idia noho taudia ibounai idia ura kara gageva amo moni idia abia bona idia diba edena bamona unai do idia abia, moni naria daladia do idia dika haraga diba.”

Ena be moni naria daladia idia dika vaitani lasi, to kara gageva ia bada noho bona idia hamaoromaoroa lasi neganai, hahemaoro maoromaoro karana idia ura henia taudia idia moale lasi. (Salamo 73:​3, 13) Iseda Havaraia Tauna, ita dekenai hahemaoro maoromaoro urana ia henia tauna, idia hadikaia danu. Gunaguna, Iehova ese kara ta ia karaia kara gageva ia haorea totona. Hegeregere, Ierusalema noholaia taudia ia hamaoroa maoromaoro dahaka dainai ia ese edia inai taudia edia imana dekenai idia do ia atoa.

Iena peroveta tauna Mika amo, Dirava ia gwau: “Umui Israela gunalaia taudia e, kamonai! Umui ese kota maoromaoro umui ura henia lasi, bona umui ese kara maoromaoro be kara kerere dekenai umui halaoa noho. Hanua taudia ese lohia taudia dekenai moni idia henia, bona edia lalona idia ania, kerere do idia karaia totona, bona hahelaga taudia ese moni do idia abia totona, Taravatu ena anina idia gwauraia. Peroveta taudia danu ese do idia vara gaudia, moni totona idia gwauraia noho. . . . Umui emui kerere dainai, Dirava ese Ierusalema do ia hadikaia ore. Ierusalema ena ruma bona kohu be momoru haboua gabuna do ia lao. Bona Siona be idia geia tano kavakava bamona do ia lao.” Kara gageva ese Israela taudia ia hadikaia, gabeai lagani handred haida murinai Roma ia hadikaia bamona. Dirava ena sisiba be momokani dainai, Mika ese unai hereva ia torea bena lagani ta bamona murinai, Ierusalema idia hadikaia ore bona ta ese ia noholaia lasi.​—⁠Mika 3:​9, 11, 12.

To, tau o bese ta ia kara gageva lasi be namo. Dirava ese kara dika taudia ia hagoadaia edia mauri dalana idia rakatania bona edia laloa dalana idia haidaua. (Isaia 55:⁠7) Ia ura ita ta ta ibounai ese mataganigani karana ena gabunai sibona ena ura dadaraia karana ita hahedinaraia bona kara gageva ena gabunai kara maoromaoro ita hahedinaraia. Iehova ese ita ia hadibaia lou: “Bema ogogami taudia oi dagedage henia neganai, oi ia karaia Dirava oi hereva dika henia noho, to ogogami taudia dekenai bogahisihisi ia henia tauna ese, Dirava ia matauraia noho.”​—⁠Aonega Herevadia 14:⁠31.

Mai Kwalimu ida Baibel Ena Hereva Momokani amo Kara Gageva Tuari Henia

Dahaka ese ta ia hamarerea diba ena mauri ia haidaua totona? Paulo be Farisea tauna ena mauri dalana ia rakatania bona Iesu ena murinai ia raka goada tauna ai ia lao totona ia durua gauna unai. Ia gwau: “Dirava ena hereva be ia mauri noho, bona ia be mai ena siahu.” (Heberu 4:12) Hari inai negai, Baibel ena hereva momokani ese kara maoromaoro ia habadaia, guna kara gageva idia goadalaia taudia huanai danu. Mani haheitalai ta oi laloa.

Alexander, Eastern Europe amo ia mai tauna, ese ena ami gaukarana ia haorea bena daudau lasi murinai bisinesi koikoi karadia, doria karadia, bona lalo-ani monina gaukaralaia karadia ia karaia oreana lalonai ia vareai.a Ia gwau, “Lauegu gaukara be taga bada bisinesi taudia amo moni lau veria idia do lau naria totona. Bisinesi tauna ta ese lau ia abidadama henia neganai, aiemai orea taudia ma haida ese mai dagedage ida ia idia hagaria. Bena lau hamaoroa unai gauna do lau hamaoromaoroa​—⁠to davana be bada. ‘Edia gaukara lau karaia taudia’ ese lau idia tanikiu henia badina be edia hekwakwanai lau hamaoromaoroa, to momokani unai hekwakwanai be lau ese lau havaraia. Reana haida idia hoa, to egu gaukara lalonai unai gauna lau ura henia.

“Danu, unai mauri dalana ai lau abia moni bona idia vara gaudia lau moalelaia. Dava bada motuka lau abia, ruma namona ai lau noho, bona lau dekenai moni ia noho egu ura gaudia ibounai lau hoia totona. Taunimanima ese lau idia gari henia, bona lau mamia lau be mai egu siahu. Lau laloa ta ese lau do ia halusia diba lasi bona taravatu ese lau ia guia lasi. Pulisi taudia ida lau abia hekwakwanai idauidau be loea namona ta, kota karadia hagagevaia daladia ia diba tauna, eiava taunimanima maorona dekenai lalo-ani monina eiava kohu lau henia karana amo lau hamaoromaoroa.

To, kara gageva amo moni idia davaria taudia huanai badinaia karana be nega ta ta sibona ia vara. Aiemai orea tauna ta ese lau ia dadaraia matamaia, bona lau davaria lau idia ura henia lasi. Karaharaga, egu motuka namona, egu moni, bona moni bada herea ia gaukaralaia turana kekenina lau haboioa. Lau idia dadabaia dikadika danu. Unai dika idauidau dainai lau ese mauri ena badina lau laloa namonamo matamaia.

“Hua haida gunanai, egu sinana be Iehova ena Witnes ta ai ia lao, bona lau ese edia buka lau duahidia matamaia. Aonega Herevadia 4:​14, 15 ena hereva dainai lau laloa namonamo, ia gwau: ‘Kara dika taudia edia dala dekenai, do oi raka vareai lasi. Kerere taudia edia kara do oi karaia lasi. Unai edia dala dekena amo do oi siri, ia dekenai do oi raka lasi. Unai dala do oi rakatania momokani, bona oiemu dala dekenai do oi lao.’ Unai bamona herevadia ese lau idia hadibaia kara dika idia ura karaia taudia dekenai vaira negana namona be lasi. Iehova lau guriguri henia matamaia bona lau noia dala maorona ai lau do ia hakaua totona. Iehova ena Witnes taudia ida Baibel lau stadilaia, bona dokonai, egu mauri be Dirava dekenai lau gwauhamatalaia. Unai nega amo lau be mai kara maoromaoro ida lau noho.

“Momokani, kara maoromaoro dalana lau badinaia dainai moni bada lau abia lasi. To hari lau laloa lau be mai egu vaira negana namona, unai dainai lau egu mauri be mai ena anina korikori. Lau lalo-parara lauegu mauri gunana mai ena hahenamo idauidau be ia moru gwauraia kadi amo idia karaia ruma bamona. Guna, egu lalona ena mamina ia mase bamona. To hari, Baibel lau stadilaia dainai, bema koikoi karana ta lau karaia totona hahetoho lau abia​—⁠gau maragidia dekenai danu​—⁠egu lalona ena mamina ese lau ia durua. Lau hekwarahi noho Salamo 37:​3 ena hereva lau badinaia totona, ia gwau: ‘Lohiabada dekenai do oi abidadama, bona kara namo do oi karaia, vadaeni tano dekenai do oi noho namo, mai maino danu.’ ”

“Lalo-Ani Monina Gaukaralaia Karana Ia Inai Henia Tauna be Do Ia Mauri”

Alexander ese ia davaria bamona, Baibel ena hereva momokani ese ta ia durua diba kara gageva ia rakatania totona. Iena mauri ia haidaua diba Paulo ese Efeso taudia dekenai ia torea revarevana ena hereva hegeregerena, ia gwau: “Emui mauri gunana be dabua gunana bamona do umui kokia. Badina be iena dika bona iena koikoi dainai, ia be mase dekenai ia lao noho. Umui emui laloa bona emui kudouna do umui hamatamataia, be gau badana. Mauri matamata do umui atoa, dabua matamata umui atoa bamona. Inai mauri matamata dainai, emui toana be Dirava ena toana bamona, ia ese ia karaia gauna. Inai mauri matamata ena kara be maoromaoro, helaga bona momokani. Unai dainai hereva koikoi do umui hadokoa momokani. Umui ibounai ta ta dekenai hereva momokani do umui gwauraia, badina ita ibounai be Keriso ena tauanina tamona ena kahana taudia. Henaoa tauna be do ia henaoa lou lasi. To gaukara namona iena imana dekena amo do ia karaia, vadaeni ia ese ogogami taudia do ia durua diba.” (Efeso 4:​22-25, 28) Taunimanima edia vaira negana dekenai unai bamona edia kara idia haidaua be mai anina bada.

Bema idia koua lasi, mataganigani bona kara gageva ese tanobada ia hadikaia diba, Roma Basileiana ia hadikaia bamona. To, ita moale diba, badina taunimanima ia Havaraia Tauna ese unai gaudia ia rakatania lasi. Iena lalona ia hadaia vadaeni “tanobada idia hadikaia vadaeni taudia do [ia] alaia ore” totona. (Apokalupo 11:18) Bona Iehova be kara gageva lasi tanobadana idia ura henia taudia dekenai ia gwauhamata ia ese kahirakahira “guba matamata bona tanobada matamata do ia havaraia. . . . Unai gabu dekenai be kara maoromaoro sibona do ia noho.”​—⁠2 Petero 3:⁠13.

Momokani, hari inai negai kara maoromaoro ita badinaia be mai ena hekwarahi. To, Iehova ese ita ia hadibaia gabeai, “mataganigani tauna be ena ruma bese dekenai hekwakwanai ia mailaia, to lalo-ani monina gaukaralaia karana ia inai henia tauna be do ia mauri.”b (Aonega Herevadia 15:​27, NIV) Bema hari ita ese kara gageva ita dadaraia, ita hahedinaraia ita koikoi lasi, bema Dirava ita guriguri henia neganai ita gwau: “Oiemu Basileia do ia mai, oiemu ura gauna tanobada dekenai do ai karaia, guba dekenai idia karaia bamona.”​—⁠Mataio 6:⁠10.

Basileia ese kara ta do ia karaia totona ita naria noho lalonai, bema kara gageva ita abia dae lasi bona ita karaia lasi, ita ta ta ese ‘kara maoromaoro ena uhe do ita hadoa’ diba. (Hosea 10:12) Bema unai bamona ita karaia, iseda mauri danu be Dirava ena Hereva, ena lauma amo ia havaraia herevana, ena siahu do ia hamomokania. Lauma ena tuari kaia ese kara gageva ia haorea diba.

[Footnotes]

a Ena ladana ai haidaua.

b Momokani, lalo-ani monina bona harihari monina be mai edia idau. Lalo-ani monina be kota maorona hagagevaia o koikoi karadia ma haida totona idia henia, to harihari monina be gaukara dainai moale hahedinaraia totona idia henia. Unai be The Watchtower, October 1, 1986, “Questions From Readers” lalonai idia herevalaia.

[Picture on page 7]

Baibel ena heduru amo, ita ese “mauri matamata” ita atoa diba bona kara gageva ita dadaraia

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia