Oi Manadalaia Karadia amo Namo Oi Abia
TAU ta be Athens ena kahana ta dekenai lagani 12 ia noho. Dina iboudiai dala tamona ia gaukaralaia, gaukara amo ruma dekenai ia giroa lao totona. Gabeai, ena noho gabuna ia haidaua, bona taoni ena kahana ma ta dekenai ia noho. Dina ta, gaukara murinai, ruma dekenai ia giroa lao. To iena noho gabuna gunana dekenai ia ginidae sibona neganai, ia diba gabu kererena ai ia lao vadaeni. Unai dala gunana ia manadalaia dainai, ena ruma gunana dekenai ia lao.
Ita hoa lasi, nega haida ita manadalaia karadia idia gwauraia iseda kara korikorina, badina mai edia siahu ida eda mauri lalonai ita idia veria. Unai dala ai, ita manadalaia karadia be lahi bamona. Dibura lalonai lahi ena diari ita ura henia, bona ita ia durua ita keru lasi totona bona iseda aniani ia hasiahua. To, nega haida lahi be dika bada gauna, badina ia ese mauri bona kohu ia hadikaia. Ita manadalaia karadia be unai bamona danu. Dala maorona ai ita gaukaralaidia neganai, namo bada idia havaraia. To ia ese dika ia havaraia diba danu.
Matamanai ita herevalaia tauna ese ia manadalaia karana dainai siti dekenai motuka momo idia koua dalana ai ena nega ia halusia kava sibona. To mai anina bada gaudia dekenai, ita manadalaia karadia dainai, ita kwalimu diba eiava dika ita davaria diba. Baibel lalonai ita davaria haheitalai haida, Dirava ita hesiai henia karana bona ia ida iseda hetura karana idia durua eiava idia hametaua gaudia, mani ita laloa.
Kara Namodia Bona Namo Lasi Karadia Idia Manadalaia Taudia Baibel Dekenai
Noa, Iobu, bona Daniela ese edia hetura karana Dirava ida idia moalelaia. Baibel ese “edia kara maoromaoro dainai” idia ia hanamoa. (Esekiela 14:14) Unai tatau toi edia mauri dalana ese ia hahedinaraia idia ese kara namodia idia manadalaia.
Dirava ese Noa ia hamaoroa lagatoi ta do ia karaia, ena lata ese futbol gadara gabuna ta ena lata ia hanaia bona ia be sitori ima rumana ta bamona. Reana unai bamona gaukarana ese idaunegai bouti karaia taudia ibounai ia hagaria. Noa bona ena ruma bese taudia 7 ese unai lagatoi idia karaia, ena be hari inai negai idia noho tulu idauidau be lasi. Danu, Noa ese ena negai idia noho taudia dekenai ia haroro noho. Bona ita diba momokani ia ese lauma bona tauanina dalanai ena ruma bese ia naria. (2 Petero 2:5) Noa ese unai ibounai ia karaia diba totona, gaukara dala namodia ia manadalaia be namo. Danu, Baibel ia gwau Noa be “Dirava momokanina ida ia raka” bona “Lohiabada ena hereva gauna ibounai ia karaia.” (Genese 6:9, 22; 7:5; NW ) Baibel ia gwau “ia be mai ena kerere lasi,” unai dainai ita diba Abata murinai bona Babela dekenai Iehova gwau-edeede henia karana ia vara murinai, ia be Dirava ida ia raka noho. Momokani, Noa be Dirava ida ia raka ela bona ena mauri lagani be 950 neganai ia mase.—Genese 9:29.
Iobu ia manadalaia kara namodia dainai “ia be kerere ta lasi, bona kara maoromaoro tauna.” (Iobu 1:1, 8; 2:3) Ena kara korikori, eiava ia manadalaia karana, be ena ruma bese lalonai ia be hahelaga tauna bamona ia kara bona ena natudia ese pati idia karaia murinai, idia ta ta totona boubou gaudia ia henia bona unai ia karaia “nega ibounai, badina be inai bamona ia laloa, ‘Sedira lauegu natuna be idia kara dika, sedira Lohiabada ena ladana idia hadikaia kava.’ ” (Iobu 1:5) Iobu ena ruma bese be Iehova tomadiho henia lalonai mai anina bada karadia idia laloa bada.
Daniela ena mauri be ia lata bona ia lalonai “nega ibounai” Iehova ia hesiai henia. (Daniela 6:16, 20) Daniela ese lauma dalanai edena kara ia manadalaidia? Gau ta be, nega ibounai Iehova dekenai ia guriguri. Ena be king ese unai kara ia taravatua, to “[Daniela be] nega ibounai ia karaia bamona, unai uindo dekenai ia tui diho dina ta nega toi, bona Dirava dekenai ia guriguri henia.” (Daniela 6:10) Dirava guriguri henia karana be ia manadalaia dainai ia reaia diba lasi, ena be unai dainai ia idia hamasea diba. Ita diba momokani Daniela ia manadalaia karana ese ia hagoadaia dainai, ena mauri ibounai lalonai Dirava ia badinaia goevagoeva. Ia hedinarai, Daniela ese Dirava ena gwauhamata namodia stadilaia bona lalohadailaia karana ia manadalaia danu. (Ieremia 25:11, 12; Daniela 9:2) Ia manadalaia kara namodia ese ia idia durua do ia haheauka ela bona dokona, oibe, mauri ena heau helulu lalonai ia heau ela bona dokona.
To Daina be idau, namo lasi kara ta ia manadalaia dainai dika ia davaria. “Ia loaloa, unai tano dekenai noho hahine haida ia vadivadi henidia totona,” bona idia be Iehova idia tomadiho henia lasi hahinedia. (Genese 34:1) Ena be ia manadalaia karana ena toana be dika lasi, to dika bada ia havaraia. Guna, tau matamata Sekema, “iena tamana ena bese edia huanai ia be tau badana momokani,” ese ia hadikaia. Bena, Daina ena kakana rua ese mai badu ida unai kara ena davana idia henia totona hanua dekenai tatau ibounai idia alaia mase. Dika bada herea unai!—Genese 34:19, 25-29.
Edena dala ai ita hamomokania diba ita manadalaia karadia amo namo ita abia to dika ita abia lasi?
Ita Manadalaia Karadia Ita Gaukaralaia
Aonega tauna ta ia gwau: “Iseda vaira negana be ita manadalaia karadia hegeregerena.” To unai ita koua diba. Baibel ese ia hahedinaraia goevagoeva ita ura neganai ita manadalaia namo lasi karadia ita haidaua diba bona kara namodia ita habadaia diba.
Ita manadalaia kara namodia dainai, Keristani mauri dalana ai gau momo ita karaia diba bona ita karaia be auka lasi. Alex, Keristani tauna ta Greece amo, ia gwau: “Gau idauidau lau karaia totona sediual badinaia karana lau manadalaia dainai nega lau halusia kava lasi.” Theophilus, Keristani elda ta, ia hahedinaraia palani karaia dalana ia manadalaia dainai, gaukara momo ia karaia diba. Ia gwau: “Lau diba momokani, bema palani namona karaia dalana lau manadalaia lasi, egu Keristani maduna ibounai lau huaia diba lasi.”
Ita Keristani taudia idia hagoadaia “hadibaia hereva ena dala do ita badinaia noho.” (Filipi 3:16) Dala ta ita badinaia noho ena anina be gaukara dalana ta ita manadalaia. Unai bamona kara namodia manadalaia karana amo namo ita abia, badina kara iboudiai abia hidi totona nega ita atoa be badina lasi—dala ita abia hidi vadaeni bona ita manadalaia dainai ita badinaia noho. Kara ta ita manadalaia momokani neganai, ena be ita laloa lasi to ita karaia diba. Ta ese motuka taria namonamo dalana ia manadalaia dainai dala dekenai dika ia vara gwauraia neganai, karaharaga kara ta ia karaia diba bena ia roho mauri, unai hegeregerena Keristani dalana dekenai ita raka neganai, kara namodia ita manadalaia dainai, abia hidi maorodia ita karaia haraga diba.
England ena toretore tauna Jeremy Taylor ia gwau: “Ita karaia karadia amo ita manadalaia karadia idia vara.” Bema kara namodia ita manadalaia, kara namodia karaia totona ita hekwarahi lasi. Hegeregere, ita be Keristani haroro taudia dainai, bema haroro gaukara karaia hanaihanai karana ita manadalaia, haroro gaukara ita karaia be auka lasi bona do ita moalelaia. Aposetolo taudia edia sivarai amo ita diba, idia be “dina ibounai, Dubu Helaga lalonai bona ruma lalonai, taunimanima idia hadibaia noho, bona Iesu Keriso ena Sivarai Namona idia gwauraia noho. Inai gaukara idia hadokoa lasi.” (Kara 5:42; 17:2) To danu, bema nega haida sibona ita haroro, reana ita gari, bona inai anina bada Keristani gaukarana ita moalelaia totona nega sisina lalonai ita karaia toho guna be gau badana.
Iseda Keristani dalana ena kahana ma haida be unai bamona danu. Ita manadalaia kara namodia ese ita idia durua diba ‘dina bona hanuaboi ibounai ai Dirava ena Hereva ita duahia’ hanaihanai totona. (Iosua 1:8; Salamo 1:2) Keristani tauna ta be ia mahuta gwauraia neganai, miniti 20 ia lao 30 lalonai Baibel duahiduahi karana ia manadalaia. Ena be ia hesiku momokani, to bema unai duahiduahi ia karaia lasi bona ia mahuta toho, ia mahuta namonamo diba lasi. Do ia toreisi bona unai lauma dalanai mai anina bada gauna ia karaia guna. Danu, unai kara namona ia manadalaia dainai, idia hanaia laganidia haida ta ta lalonai Baibel ibounai ia duahia.
Iseda Haheitalai Tauna, Iesu Keriso, be Baibel idia herevalaia heboudia lao henia karana ia manadalaia. “Hanaihanai iena kara, Sabati Dina dekenai dubu lalonai ia raka vareai. Vadaeni Buka Helaga duahia totona ia toreisi.” (Luka 4:16) Joe be elda ta mai ena ruma bese badana bona dina ta ta lalonai hora momo ia gaukara, to hebou dekenai ia lao karana ia manadalaia dainai ia ura bada hanaihanai hebou ia lao henidia. Ia gwau: “Unai kara lau manadalaia dainai lau hegeregere, lauma dalanai lau ia hagoadaia, gaukara aukadia bona hekwakwanai lau hanaia diba totona.”—Heberu 10:24, 25.
Keristani taudia ese mauri abia totona idia heau helulu lalonai, unai bamona karadia ita manadalaia be mai anina bada. Iehova ena taunimanima idia dagedage henia tanona ta amo ia mai sivaraina ia gwau: “Lauma dalanai kara namodia idia manadalaia bona hereva momokani idia laloa bada taudia ese hahetoho idia davaria neganai idia gini goada, to “nega namodia” ai hebou idia reaia, haroro gaukara idia karaia hanaihanai lasi, bona hekwakwanai maragidia lalonai idia moru taudia be ‘lahi’ bamona hahetoho lalodiai idia moru danu.”—2 Timoteo 4:2.
Namo Lasi Karadia Manadalaia Lasi, Kara Namodia Habadaia
Idia gwau, ‘tau ta ia ura ia do idia biagua karadia sibona ia manadalaia be namo.’ Namo lasi karadia ita manadalaia karana be biaguna aukana. To, unai ita haidaua diba.
Guna, Stella ese televisen raraia karana ia hadokoa diba lasi. Ia gwau: “Lau manadalaia namo lasi karadia ibounai edia badina be ‘dika’ momokani lasi.” Televisen ia raraia momo karana be unai bamona. Sibona dekenai ia gwau “laga-ani abia totona” eiava “kara idauna ta karaia totona” sibona do ia raraia. To ia manadalaia karana ia biagua diba lasi, bena hora momo lalodiai televisen ia raraia noho. Ia gwau: “Gabeai, lau manadalaia karana dainai lauma dalanai lau goada lau lao lasi.” Ena lalona ia hadaia do ia hekwarahi, televisen raraia negana do ia hakwadogia, bona ia raraia gaudia ia abia hidi namonamo. Stella ia gwau: “Hanaihanai lau manadalaia karana lau haidaua ena badina lau laloatao toho bona lau karaia noho totona Iehova dekenai lau tabekau.”
Keristani tauna ladana Charalambos ese ia manadalaia karana ta, ia dainai lauma dalanai ia goada ia lao lasi karana, ia herevalaia—gaukara ibounai ia rakatania, gabeai ia karaia totona. “Lau lalo-parara unai kara lau manadalaia dainai dika ia vara diba neganai, lau hekwarahi matamaia, egu mauri lau haidaua totona. Tahua gaudia lau atoa neganai, palani lau karaia edena negai bona edena dala ai do lau karaia matamaia totona. Egu abia hidi gaudia bona palani lau badinaia hanaihanai karana ese unai kara ia haidaua, bona lau manadalaia ela bona hari.” Momokani, namo lasi karadia ita manadalaia lasi to kara namodia ita manadalaia be namo herea.
Danu, iseda hebamo dainai kara haida ita manadalaia diba, kara namodia eiava namo lasi karadia. Ma haida dainai kara namodia ita manadalaia diba, namo lasi karadia bamona. ‘Kara dika taudia danu turana karaia karana ese kara namodia ia hadikaia’ hegeregerena, kara namo taudia ese haheitalai idia henia, kara namodia ita manadalaia totona. (1 Korinto 15:33) Gau badana be inai, ita manadalaia karadia ese iseda hetura karana Dirava ida idia hagoadaia eiava idia hamanokaia diba. Stella ia gwau: “Bema kara namodia ita manadalaia, Iehova hesiai henia totona ita gaukara goada be auka lasi. Bema namo lasi karadia ita manadalaia, iseda gaukara goada karana idia hametaua.”
Kara namodia oi manadalaia, bona idia ese oi idia hakaua be namo. Idia be mai ena siahu bona emu mauri lalonai namo idia havaraia diba.
[Picture on page 19]
Lahi bamona, ita manadalaia karadia ese namo eiava dika idia havaraia diba
[Picture on page 21]
Iesu ia manadalaia karana be Sabati ai dubu dekenai Dirava ena Hereva duahiduahi totona ia lao
[Pictures on page 22]
Lauma dalanai kara namodia ita manadalaia karana ese iseda hetura karana Dirava ida ia hagoadaia