Ginigini Idia Haheaukalaia
“Dirava ese ginigini ta, Satani ena hesiai tauna bamona, lau dekenai ia henia. Inai ginigini ia henia be lauegu kopina do ia gwadaia totona.”—2 KORINTO 12:7.
1. Hari inai nega ai taunimanima ese dahaka hekwakwanai haida idia davaria noho?
IA NOHO daudau hahetoho ta oi hekwarahilaia noho, a? Bema oibe, oi sibona be unai bamona lasi. Inai “metau dikadia momo” negana ai, kamonai Keristani taudia ese dagedage bada, ruma bese ena hekwakwanai, gorere, moni ena lalo-hekwarahi, lalohisihisi, mase dekenai edia lalokau taudia idia haboioa, bona hahetoho ma haida idia haheaukalaia. (2 Timoteo 3:1-5) Tano haida dekenai, taunimanima momo edia mauri be aniani lasi dainai bona tuari dainai idia haboioa gwauraia.
2, 3. Ginigini bamona hekwakwanai ita abia dainai dahaka lalohadai kerere ia vara diba, bona edena bamona unai ese dika ia havaraia diba?
2 Unai bamona hekwakwanai ese ta ena lalo-maino ia hadikaia diba, bona bema idia haida be nega tamona ai idia vara reana ta ena lalohisihisi ia bada. Aonega Herevadia 24:10 ena hereva mani oi laloa, ia gwau: “Bema hekwakwanai neganai oi manoka neganai, oiemu goada be maragimaragi momokani.” Oibe, iseda hahetoho dainai ita lalo-manoka karana ese iseda goada ia kokia diba bona ita haheauka ela bona dokona lalohadaina do ia hamanokaia. Edena dala ai?
3 Lalo-manoka dainai reana ita laloa namonamo diba lasi. Hegeregere, iseda metau ita habadaia be ia auka lasi, bena ita sibona ita hebogahisi henia matamaia. Reana haida be Dirava dekenai idia gwau, “Dahaka dainai inai gauna oi koua lasi?” Bema unai bamona lalohadai kerere be ta ena kudouna dekenai ia tubu, iena moale bona lalo-goada do ia haboioa. Dirava ena hesiai tauna ena lalona ia manoka momokani diba bona reana “abidadama ena heau helulu” do ia hadokoa.—1 Timoteo 6:12.
4, 5. Nega haida ai, Satani ese edena bamona iseda hekwakwanai ia gaukaralaia, to dahaka ita diba momokani?
4 Ita dekenai idia vara hahetoho be Iehova Dirava ese ia havaraia lasi. (Iamesi 1:13) Hahetoho haida ita abia, badina ita ura ia ita kamonai henia. Momokani, Iehova idia hesiai henia taudia ibounai be Iehova ena inai tauna badana, Satani Diabolo, ese ia badu henidia. “Inai tanobada ena dirava” dikana dekenai ia noho nega kwadogina ai, Iehova idia lalokau henia taudia ia koua toho, Iehova ena ura idia karaia lasi totona. (2 Korinto 4:4) Satani ese iseda tanobada ibounai tadikaka oreana dekenai hisihisi bada ia henia noho. (1 Petero 5:9) Momokani, Satani ese iseda hekwakwanai ibounai ia havaraia lasi, to ita abia hekwakwanai ia gaukaralaia diba, ita ia hamanokaia totona.
5 To herevana Satani eiava ena tuari gaudia edia siahu be bada, ia ita halusia diba! Edena bamona unai ita diba? Badina Iehova Dirava be ita totona ia tuari. Dala ia karaia, ena hesiai taudia ese Satani ena kara idia diba totona. (2 Korinto 2:11) Oibe, Dirava ena Hereva ese ita dekenai Keristani taudia momokanidia idia davaria hahetoho idauidau ia hahedinaraia. Baibel ese aposetolo Paulo ia herevalaia neganai, inai hereva “ginigini ta” ia gaukaralaia. Dahaka dainai? Dirava ena Hereva ese unai hereva ia gwauraia hedinarai dalana mani ita itaia. Bena do ita diba, hahetoho amo kwalimu totona ita ibounai ese Iehova ena heduru ita abia be mai anina bada.
Hahetoho be Ginigini Bamona Ena Badina
6. Paulo ese “ginigini ta” ia gwauraia neganai ena hereva ena anina be dahaka, bona reana unai ginigini be dahaka?
6 Hahetoho badadia ia davaria murinai, Paulo be Dirava ena lauma helaga amo ia gwau: “Dirava ese ginigini ta, Satani ena hesiai tauna bamona, lau dekenai ia henia. Inai ginigini ia henia be lauegu kopina do ia gwadaia totona, do lau hekokoroku garina.” (2 Korinto 12:7) Paulo ena tauanina ai ia noho ginigini be dahaka? Ginigini ta be tauanina ia gwadaia be mai ena hisihisi bada. Unai dainai, unai laulau herevana ia hahedinaraia gau ta ese Paulo ia hahisia—herevana ia be tauanina o hemami dalanai, eiava idia ruaosi ai. Reana Paulo ena matana ia dika eiava gorere ma ta dainai hisihisi ia abia. Eiava unai ginigini be Paulo ena aposetolo dagina idia hepapahuahulaia bona ena haroro bona hadibaia gaukarana ena namo idia daradaralaia taudia. (2 Korinto 10:10-12; 11:5, 6, 13) Herevana unai ginigini be dahaka, ia be Paulo ida ia noho bona ia kokia diba lasi.
7, 8. (a) Inai hereva “gwadaia” ese dahaka ia hahedinaraia? (b) Dahaka dainai hari ita idia hahisia noho ginigini ita haheaukalaia be gau badana?
7 Unai ginigini be Paulo ia gwadaia. Paulo ese ia gaukaralaia herevana be Greek gado herevana “ima garugaru” amo idia abia. Greek gado ai unai hereva be Mataio 26:67 ai idia gaukaralaia bona 1 Korinto 4:11 ai be laulau dalanai idia gaukaralaia. Unai siri lalodiai, imana amo botaia ena lalohadai ia hahedinaraia. Satani ese Iehova bona Iena hesiai taudia ia inai henia bada dainai, ita diba momokani ginigini ta ese Paulo ia gwadaia be Diabolo ese ia moalelaia. Hari inai negai, ginigini ta ese ita ia hahisia neganai Satani ia moale danu.
8 Unai dainai, Paulo hegeregerena unai bamona ginigini haheaukalaia dalana ita diba be namo. Unai bamona ita karaia neganai mauri do ita abia! Laloaboio lasi, Iehova ia ura ena tanobada matamata ai iseda mauri ia hadaudaua, unuseniai ginigini bamona hekwakwanai ese ita do idia hahisia lasi. Unai ahuna namona abia totona, Dirava ese ena Hereva helagana, Baibel, dekenai haheitalai momo ia henia, idia hahedinaraia iena kamonai hesiai taudia ese edia tauanina dekenai idia noho ginigini be mai kwalimu ida idia haheaukalaia. Idia be goevadae lasi taudia, ita bamona. Unai “witnes taudia hutuma bada ori ta bamona” lalonai idia noho taudia haida ita laloa neganai, ita ia durua “bena ita vairanai ia noho heau helulu lalonai do ita heau mai eda haheauka ida.” (Heberu 12:1, NW ) Idia haheaukalaia gaudia ita laloa dobu karana ese iseda abidadama do ia hagoadaia, bena ita diba momokani Satani ese ita ia hahisia totona ia gaukaralaia ginigini iboudiai ita haheaukalaia diba.
Mepiboseta Idia Hahisia Ginigini
9, 10. (a) Edena dala ai Mepiboseta be ena tauanina dekenai ginigini ta ia abia? (b) King Davida ese Mepiboseta dekenai dahaka hebogahisi karana ia hahedinaraia, bona edena bamona Davida ita tohotohoa diba?
9 Mepiboseta mani oi laloa, ia be Davida ena turana Ionatana ena natuna. Mepiboseta ena mauri lagani be 5 neganai, ena tamana, Ionatana, bona ena tubuna, King Saulo, edia mase sivaraina idia kamonai. Mepiboseta ia naria hahinena ia gari. Ia “ese Mepiboseta ia abia isi bona ia heau. To ia heau haraga dainai, ia ese mero ia hamorua, bona madi mero ena aena idia dika.” (2 Samuela 4:4) Ita laloa diba Mepiboseta ia tubu daekau neganai ena aena idia dika be ia haheaukalaia ginigini badana ta.
10 Lagani haida murinai, King Davida ese Ionatana ia lalokau henia bada dainai, Mepiboseta dekenai hebogahisi mai lalokauna ia hahedinaraia. Davida ese Saulo ena kohu ibounai be Mepiboseta dekenai ia henia bona Saulo ena hesiai tauna Siba be unai tano naria tauna ai ia halaoa. Davida ese Mepiboseta ia hamaoroa danu, ia gwau: “Lauegu aniani patana dekenai do oi aniani, nega ibounai.” (2 Samuela 9:6-10) Ita diba momokani Davida ena hebogahisi mai lalokauna ese Mepiboseta ia hagoadaia bona ena aena idia dika dainai ia abia hisihisi ia hamaragia. Haheitalai namo hereana unai! Edia tauanina dekenai ginigini idia hekwarahilaia taudia dekenai hebogahisi ita hahedinaraia danu be namo.
11. Siba be edena bamona Mepiboseta ia herevalaia, to edena bamona ita diba ena hereva be koikoi? (Futnout itaia.)
11 Gabeai Mepiboseta be ena tauanina dekenai ginigini ma ta ia hekwarahilaia. King Davida be ena natuna Abesaloma ena gwau-edeede dainai Ierusalema amo ia heau neganai, Mepiboseta ena hesiai tauna Siba ese ia samania koikoi. Ia gwau Mepiboseta be Davida ia badinaia lasi to Ierusalema dekenai ia noho badina ia ura king dagina ia abia.a Davida ese Siba ena koikoi herevadia ia abia dae bona Mepiboseta ena kohu ibounai be unai koikoi tauna dekenai ia henia!—2 Samuela 16:1-4.
12. Mepiboseta dekenai ia vara gauna dainai edena bamona ia kara, bona edena dala ai ia be haheitalai namona ita dekenai?
12 To Mepiboseta be Davida ia hedavari henia neganai, ia vara gauna be king dekenai ia hamaoroa. Davida dekenai lao totona ia hegaegae lalonai, Siba ese ia koia bona ia gwau ia totona do ia lao. Davida ese unai kerere ia hamaoromaoroa, a? Kahana sibona ia hamaoromaoroa. Unai tatau ruaosi huanai kohu ia haria. Mepiboseta dekenai, reana unai danu be ginigini ta. Unai kara dainai ia lalohisihisi, a? Davida ese ia karaia herevana ia hepapahuahulaia, ia maumau bona ia gwau unai be maoro lasi, a? Lasi, ia ese mai ena manau ida king ena ura ia abia dae. Ia vara namo ia laloa, ia moale badina Israela ena king maorona be dika ta ia davaria lasi bona ia giroa lou. Mepiboseta ese haheitalai namo hereana ia hahedinaraia, ena aena idia dika, samania koikoi, bona lalohisihisi ia haheaukalaia.—2 Samuela 19:24-30.
Nehemia ese Ena Hahetoho Ia Haheaukalaia
13, 14. Nehemia be Ierusalema ena magu haginia totona ia giroa lou neganai, dahaka ginigini ia haheaukalaia?
13 Lagani 400 B.C.E. murinai, Nehemia be Ierusalema ena magu lasi hanuana dekenai ia giroa lou neganai, laulau dalanai ia haheaukalaia ginigini mani oi laloa. Ia davaria unai hanua be sibona ia gimaia diba lasi, bona edia tano dekenai idia giroa Iuda taudia idia noho namonamo lasi, idia lalo-manoka, bona Iehova ena matana dekenai idia miro. Ena be King Aratasaseta ese maoro ia henia Ierusalema ena magu do idia haginia lou, to daudau lasi murinai Nehemia ia diba kahirakahira tanodia dekenai idia noho gavana taudia ese unai idia ura henia lasi. Unai “sivarai idia kamonai neganai, edia laloa be dika. Idia ura lasi tau ta ese Israela hanamoa totona do ia mai.”—Nehemia 2:10.
14 Unai inai taudia tano idaudia amo ese idia karaia diba gaudia ibounai idia karaia, Nehemia ena gaukara idia hadokoa totona. Edia hagaria herevadia, koikoi, samania koikoi, hagaria karadia—bona ena lalona idia hamanokaia totona idia siaia spai taudia danu—be ena tauanina dekenai ia noho daudau ginigini ta bamona. Unai inai taudia edia koikoi karadia dainai ia moru, a? Lasi! Dirava ia abidadama henia momokani, bona ia manoka lasi. Unai dainai, Ierusalema ena magu idia haginia ore neganai, unai ese ia hamomokania Iehova be mai ena lalokau ida Nehemia ia durua.—Nehemia 4:1-12; 6:1-19.
15. Iuda taudia huanai dahaka hekwakwanai ese Nehemia idia hahisia bada?
15 Danu, Nehemia be gavana dainai, Dirava ena taunimanima huanai idia vara hekwakwanai momo ia hekwarahilaia. Unai hekwakwanai be ginigini bamona ia idia hahisia bada, badina taunimanima edia hetura karana Iehova ida idia hadikaia. Taga taudia ese profit moni bada idia ura abia, bona edia ogogami tadikaka ese abitorehai haloua bona Parasa ena takisi monina henia totona, edia tano idia henia bona igui hesiai gaukara dekenai edia natudia idia hoihoilaia. (Nehemia 5:1-10) Iuda taudia momo ese Sabati idia matauraia lasi bona Levi taudia bona dubu idia durua lasi. Danu, idia haida ese “Asadoda, Amono bona Moaba hahine idia adavaia.” Unai ese Nehemia ia hahisia bada! To unai ginigini ta dainai ena gaukara ia hadokoa lasi. Ia ese Dirava ena taravatu maorodia ia abia isi loulou. Nehemia bamona, ma haida edia abidadama lasi karana ese Iehova ena hesiai gaukara amo ita ia hakaua siri diba lasi.—Nehemia 13:10-13, 23-27.
Kamonai Taudia Ma Momo Idia Haheauka Danu
16-18. Edena dala ai ruma bese lalonai idia vara metau ese Isako bona Rebeka, Hana, Davida, bona Hosea idia hahisia?
16 Baibel lalonai ginigini bamona lalohisihisi gaudia idia haheaukalaia taudia ma momo edia haheitalai idia noho. Unai bamona ginigini ena badina badana ta be ruma bese ena hekwakwanai. Esau ena hahine rua dainai “Isako bona Rebeka edia lalona idia hekwarahi momo.” Rebeka ia gwau danu unai hahine rua dainai ena mauri ia hesikulaia. (Genese 26:34, 35; 27:46) Mani Hana danu ita laloa, ia be natuna lasi dainai ena tau ena hahine ma ta, Penina, ese “iena lalona ia hisihisi henia.” Reana Hana ese hanaihanai edia ruma ai unai hisihisi ia haheaukalaia. Edia ruma bese be aria totona Ierusalema dekenai idia lao neganai Penina ese taunimanima edia vairanai—iena varavara bona turadia vairanai danu—ia hahisia. Unai be hegeregere Hana ena tauanina dekenai ginigini ia gwadaia vareai bamona.—1 Samuela 1:4-7.
17 Davida ese ena ravana, King Saulo, ena mama dainai ia haheaukalaia gaudia mani oi laloa. Davida be ia mase lasi totona Ene Gedi ena tano gagaena ena kohua lalodiai ia noho, unuseniai nadi gabudia dikadia momo latadiai ia loaloa. Unai kara gageva dainai ia lalohisihisi, badina Saulo dekenai gau dikana ta ia karaia lasi. To, lagani momo lalonai Davida ena mauri ia auka—bona unai ibounai be Saulo ena mama dainai.—1 Samuela 24:14, 15; Aonega Herevadia 27:4.
18 Peroveta tauna Hosea ena ruma bese lalonai ia vara metau mani oi laloa. Iena adavana be heudahanai hahinena ai ia lao. Ena adavana ena matabodaga karana be Hosea ena kudouna ia gwadaia ginigini bamona. Bona unai kara dainai tamana lasi natudia rua ia abia neganai, unai ese Hosea ena lalona ia hahisia bada!—Hosea 1:2-9.
19. Dahaka dagedage karana ese peroveta tauna Mikaia ia hahisia?
19 Tauanina dekenai ia noho ginigini ma ta be dagedage karana. Peroveta tauna Mikaia dekenai ia vara gauna mani oi laloa. Mikaia ia itaia peroveta koikoi taudia ese King dikana Ahaba idia hagegea bona ia ese edia koikoi herevadia ia abia dae, unai ese unai kara maoromaoro tauna ia hahisia bada. Bena, Mikaia ese Ahaba ia hamaoroa unai peroveta taudia ibounai be “koikoi” hereva idia gwauraia neganai, unai koikoi taudia edia biaguna be dahaka ia karaia? “Ia ese Mikaia ena vairana ia botaia”! To Ahaba ia kamonai Iehova ia gwau Ramoto Gileada abia lou karana dekenai idia kwalimu lasi neganai, ena kara ia dika herea. Ahaba ese oda ia henia Mikaia be dibura dekenai idia negea, bona aniani bada do idia henia lasi. (1 King Taudia 22:6, 9, 15-17, 23-28) Ieremia bona ia idia hamasea gwauraia taudia ese ia idia kara henia dalana danu oi laloa.—Ieremia 20:1-9.
20. Naomi ese dahaka ginigini ia haheaukalaia, bona edena davana namona ia abia?
20 Ta ena lalokau tauna ia mase be hisihisi gauna ma ta, ia be tauanina dekenai ia noho ginigini ta bamona. Naomi ese ena tau bona natudia memero rua idia mase ena hisihisi bada ia haheaukalaia. Unai dika ia do mamia noho lalonai, Betelehema dekenai ia giroa lou. Ena turadia ia hamaoroa ia do idia boiria lasi Naomi, to Mara, unai ladana ese ia mamia hisihisina ia hahedinaraia. To dokonai, Iehova ese ena haheauka karana dainai davana namona ia henia, ia dekenai tubuna merona ta ia henia bona unai natuna ena bese amo Mesia ia vara.—Ruta 1:3-5, 19-21; 4:13-17; Mataio 1:1, 5.
21, 22. Iobu ese edena gaudia ia haboioa, bona edena bamona ia kara?
21 Iobu ena lalokau natudia 10 be dala dikana ai idia mase haraga neganai mani ena lalohisihisi oi laloa, bona ena animal bona hesiai taudia ibounai ia haboioa danu. Toana be ena mauri ibounai be ia moru haraga bamona! Bena unai dika idauidau ese Iobu idia hamanokaia lalonai, Satani ese gorere dikana ia henia. Reana Iobu ia laloa unai gorere dikana ese do ia hamasea. Ena hisihisi be bada herea dainai, ia laloa mase ai ia laga-ani be namo.—Iobu 1:13-20; 2:7, 8.
22 Bona danu, unai hisihisi ibounai lalonai ena adavana be mai ena lalo-metau bona lalohisihisi ida ia mai bona ia gwau: “Dirava ena ladana do oi hadikaia, vadaeni oi mase!” Ena hisihisi bada tauanina dekenai unai be ginigini badana bamona! Gabeai, Iobu ena turadia toi ese ia idia hagoadaia lasi to lalohadai gagevadia idia gwauraia, idia samania idia gwau hehuni ai kara dika ia karaia bona unai dainai dika ia davaria. Edia hereva kereredia ese ena tauanina dekenai ia noho ginigini ia gwadaia vareai bamona. Danu, namona be oi laloatao Iobu ia diba lasi dahaka dainai unai dika be ia dekenai idia vara; bona ia diba lasi do ia mauri. To unai ibounai lalonai “Iobu ese kerere ta ia karaia lasi, bona ia ese Dirava dekenai ia badu henia lasi.” (Iobu 1:22; 2:9, 10; 3:3; 14:13; 30:17) Ena be Iobu ese unai ginigini momo be nega tamona ai ia hekwarahilaia, to ia ese Dirava badinaia dalana ia rakatania lasi. Unai be hagoadaia gauna momokanina!
23. Dahaka dainai ita herevalaia vadaeni kamonai taudia idia hegeregere, edia tauanina dekenai idia noho ginigini idauidau idia haheaukalaia totona?
23 Ita herevalaia vadaeni haheitalai sibona lasi, to ma momo be Baibel lalonai idia noho. Laulau dalanai unai kamonai hesiai taudia ibounai be sibona edia ginigini ta ta idia hekwarahilaia. Bona idia haheaukalaia hekwakwanai idauidau be momo! To, dala ta ai idia ibounai be hegeregere. Idia ta ese edia hesiai gaukara Iehova dekenai idia rakatania lasi. Idia davaria hahetoho ibounai lalonai, Iehova ese idia dekenai ia henia goada dekenai Satani idia halusia. Edena dala ai? Hereva gabena ese unai henanadai do ia haerelaia bona ita dekenai do ia hahedinaraia edena dala ai ita danu ese iseda tauanina dekenai idia noho ginigini bamona gaudia ita haheaukalaia diba.
[Footnote]
a Dagi bada tahua karana be Mepiboseta ena kara lasi, badina ia be kara namodia ia laloa bada manau tauna. Ena tamana Ionatana ese ia hahedinaraia kamonai karana ia diba namonamo. Ena be Ionatana be King Saulo ena natuna, to mai ena manau ida ia abia dae Iehova ese Davida ia abia hidi, Israela ia lohiaia totona. (1 Samuela 20:12-17) Ionatana be Dirava gari henia tamana bona Davida ena turana namona dainai, ia ese ena natuna maragina ia hadibaia lasi, king siahuna ia tahua totona.
Edena Bamona Do Oi Haere?
• Dahaka dainai ita davaria hekwakwanai be ginigini ta bamona?
• Mepiboseta bona Nehemia ese dahaka ginigini bamona gaudia haida idia haheaukalaia?
• Baibel ena sivarai lalonai ginigini idauidau idia haheaukalaia tatau bona hahine amo daika ena haheitalai ese emu lalona ia hamarerea bada, bona dahaka dainai?
[Pictures on page 15]
Mepiboseta be aena dika, samania koikoi, bona lalohisihisi ia haheaukalaia
[Picture on page 16]
Ena be Nehemia ese dagedage ia davaria to ia haheauka