Iehova be Diari amo Ena Taunimanima Ia Hahairaia
“Ierusalema [“Hahine,” NW ] e, do oi toreisi, bona dina hegeregerena do oi diari, badina be Lohiabada ena hairaina, be oi dekenai ia diaridiari noho!”—ISAIA 60:1.
1, 2. (a) Taunimanima edia noho be edena bamona? (b) Taunimanima ibounai idia davaria dibura be daika ese ia havaraia?
“NAMONA be Isaia o Paulo bamona tauna ta be hari ia noho!” Lagani 1945 murinai U.S. Presiden Harry Truman be unai lalohisihisi herevana ia gwauraia. Dahaka dainai unai hereva ia gwauraia? Badina ia laloa ena nega lalonai hakaua taudia mai edia kara maoromaoro idia abia be namo. Idia hanaia laganidia handred lalonai ia vara dibura negana badana, Tanobada Tuarina Iharuana unai, be vanegai sibona ia ore. Ena be unai tuari ia ore, to tanobada dekenai maino ia noho lasi. Dibura ia do noho. Momokani, unai tuari ia ore bena lagani 57 murinai, inai tanobada be dibura lalonai ia do noho. Bema Presiden Truman ia do mauri noho hari, do ia laloa noho kara maoromaoro hakaua taudia, Isaia eiava aposetolo Paulo bamona taudia, idia noho be namo.
2 Herevana Presiden Truman be inai ia diba eiava lasi, to Paulo ese taunimanima ia hahekwakwanaia diburana ia herevalaia bona ena toretore lalonai unai ia sisibalaia. Hegeregere, Paulo ese abidadama tamona taudia ia sisiba henia ia gwau: “Iseda tuari be taunimanima danu lasi. Iseda tuari be lauma dikadia danu, guba dekenai idia noho. Ma danu inai tanobada ia gunalaia lauma dika badana, mai ena siahu taudia, bona tanobada ena dibura lohiadia, be ita ese ita tuari henidia noho.” (Efeso 6:12) Unai hereva amo Paulo ia hahedinaraia lauma dalanai inai tanobada ia koua diburana sibona ia diba lasi, to unai dibura ena badina korikorina—mai siahu bada demoni, ia gwauraia ‘tanobada ena lohiadia’ unai—ia diba danu. To unai siahu laumadia be inai tanobada ena dibura idia havaraia dainai, taunimanima ese dahaka idia karaia diba unai dibura idia kokia totona?
3. Ena be taunimanima be dibura lalonai idia noho, to Isaia ese abidadama taudia totona dahaka ia perovetalaia?
3 Isaia danu ese taunimanima ia hahekwakwanaia diburana ia herevalaia. (Isaia 8:22; 59:9) To, iseda nega ia perovetalaia neganai, lauma helaga ese ia hasiahua bena ia gwau inai dibura negadia lalonai danu, Iehova ese diari idia ura henia taudia edia laloa dalana do ia hadiaria. Oibe, ena be Paulo bona Isaia be hari ita danu idia noho lasi, to Dirava ena lauma helaga amo idia torea hakaua herevadia be ita idia hakaua diba. Iehova idia lalokau henia taudia dekenai unai be hahenamo ta ita itaia totona, mani Isaia karoa 60 ena peroveta herevadia ita itaia.
Peroveta Herevana Ia Hahedinaraia Hahinena ese Diari Ia Halasia
4, 5. (a) Iehova ena hahegani hahine ta dekenai be dahaka, bona edena gwauhamata ia henia? (b) Isaia karoa 60 lalonai be edena hereva namodia idia noho?
4 Isaia 60 ena hereva ginigunadia be ena noho ia dika hahinena dekenai ia gwauraia—unai hahine be dibura lalonai, tano dekenai ia hekure. Vadaeni, dibura lalonai diari ia hedinarai, bona Iehova ia boiboi: “Ierusalema [“Hahine,” NW ] e, do oi toreisi, bona dina hegeregerena do oi diari, badina be Lohiabada ena hairaina, be oi dekenai ia diaridiari noho!” (Isaia 60:1) Nega ia ginidae, unai hahine ia gini toreisi bona Dirava ena diari bona hairai ia hahedinaraia totona. Dahaka dainai? Haere be siri 2 lalonai ita itaia, ia gwau: “Bese idauidau be dibura ese do ia koudia, to Lohiabada ena diari ese Ierusalema [“oi,” NW ] do ia hadiaria, bona Lohiabada ena hairaina, be Ierusalema [“oi,” NW ] dekenai do ia hedinarai.” (Isaia 60:2) Unai hahine be Iehova ena hahegani ia badinaia neganai, gau namona ta do ia vara. Iehova ia gwau: “Bese idauidau ese, oiemu diari dekenai do idia mai, bona king taudia do idia mai, idia ese oiemu dina matamata ena daba rere do idia itaia.”—Isaia 60:3.
5 Unai siri toi edia hereva namodia ese Isaia karoa 60 ena hamatamaia herevadia bona unai karoa orena ena hereva badadia idia hahedinaraia. Ia ese unai peroveta herevana ia hahedinaraia hahinena ia davaria gaudia ia perovetalaia. Bona ena be taunimanima be dibura lalonai idia noho, to ita be Iehova ena diari lalonai ita noho diba dalana ia hahedinaraia danu. To unai hamatamaia siridia toi lalonai idia noho peroveta laulaudia edia anina korikori be dahaka?
6. Isaia karoa 60 ese ia herevalaia hahinena be daika, bona daidia be tanobada dekenai ena ladanai idia hereva?
6 Isaia 60:1-3 ese ia herevalaia hahinena be Siona, Iehova ena lauma taudia edia guba oreana. Hari, tanobada dekenai Siona ena ladanai idia hereva taudia be “Dirava ena Israela” ena orena taudia, idia be bese idauidau amo idia mai horoa Keristani taudia edia orea. Edia helaro be guba dekenai Keriso danu do idia lohia. (Galatia 6:16) Unai lauma besena taudia edia namba ibounai be 144,000 ia abia, bona Isaia karoa 60 be hari inai “nega ena dokona dekenai” tanobada ai idia do mauri noho horoa taudia ia herevalaia. (2 Timoteo 3:1; Apokalupo 14:1) Danu, unai peroveta herevana ese horoa Keristani taudia edia bamodia, “mamoe idaudia” taudia edia “hutuma bada herea,” ia herevalaia momo.—Ioane 10:16; Apokalupo 7:9, NW.
7. Lagani 1918 ai, Siona ena noho be edena bamona, bona edena dala ai Baibel ese unai ia perovetalaia?
7 Nega ta “Dirava ena Israela” be dibura lalonai ia hekure, unai peroveta herevana ia hahedinaraia hahinena ese ia perovetalaia bamona, a? Oibe, lagani 80 bona ma haida gunanai unai ia vara. Tanobada tuarina ginigunana lalonai, horoa Keristani taudia idia hekwarahi bada, haroro gaukara idia karaia noho totona. To lagani 1918 ai, unai tuari ena lagani dokona lalonai, edia haroro gaukarana ibounai ia ore bamona. Joseph F. Rutherford, tanobada ibounai haroro gaukara ia hakaua tauna, bona orea idia gunalaia Keristani tadikaka ma haida idia samania koikoi dainai, kota ena hereva be nega daudau dibura dekenai do idia noho. Apokalupo bukana ese unai nega lalonai tanobada dekenai idia noho horoa Keristani taudia ia perovetalaia, idia ia gwauraia mase tauanidia, “hanua badana ena ariara dekenai do idia hekure noho. . . . Unai hanua badana ena ladana, parabole dekenai, be Sodoma, o Aigupito.” (Apokalupo 11:8) Unai horoa natudia be tanobada dekenai Siona ena ladanai idia hereva dainai, unai nega be Siona ena dibura negana badana!
8. Lagani 1919 ai, Iehova ese dahaka ia haidaua, bona unai dainai dahaka ia vara?
8 To, lagani 1919 ai, Iehova ese edia noho ia haidaua momokani. Siona ia hadiaria! Idia roho mauri Dirava ena Israela taudia idia gini toreisi Dirava ena diari idia hahedinaraia totona, bona mai gari lasi ida sivarai namona idia harorolaia matamaia lou. (Mataio 5:14-16) Unai Keristani taudia edia gaukara karaia urana ia goada lou dainai, ma haida be Iehova ena diari dekenai idia veria mai. Matamanai, Iehova ese idia ia horoa bona idia danu be Dirava ena Israela taudia ai idia lao. Isaia 60:3 ese idia ia gwauraia “king taudia,” badina Iesu ida Dirava ena guba Basileiana lalonai do idia lohia hebou. (Apokalupo 20:6) Gabeai, mamoe idaudia taudia edia hutuma bada herea be Iehova ena diari dekenai idia lao matamaia. Idia be peroveta herevana ese ia gwauraia “bese idauidau” taudia.
Hahine Ena Natudia be Ruma Dekenai Idia Giroa Mai!
9, 10. (a) Hahine ese edena gau namona ia itaia, bona unai ese dahaka ia laulaulaia? (b) Edena badina idauidau dainai Siona ia moale?
9 Hari Iehova ese Isaia 60:1-3 ai ia noho herevana ia habadaia matamaia. Unai hahine dekenai hahegani ma ta ia henia. Iena hereva oi kamonai, ia gwau: “Oiemu matana do oi negea, do oi itaia”! Hahine ia kamonai, bona ia itaia gauna be ena kudouna ia hamoalea bada! Iena natudia be ruma dekenai idia giroa mai. Unai siri be ma ia gwau: “Oiemu bese taudia be idia haboua noho, oi dekenai idia giroa mai noho! Oiemu natuna memero be daudau dekena amo idia raka mai, bona oiemu natuna kekeni be dagira dekenai idia huaia mai noho.” (Isaia 60:4) Lagani 1919 ai tanobada hegegemadai ia matamaia Basileia harorolaia gaukarana ese taunimanima matamatadia tausen momo ia veria mai Iehova ena hesiai gaukara idia karaia totona. Idia danu be Siona ena “memero” bona “kekeni,” Dirava ena Israela ena horoa taudia ai idia lao. Unai dala ai, Iehova ese 144,000 taudia oredia be diari dekenai ia veria mai karana amo, Siona ia hahairaia.
10 Siona ena natudia be ia danu idia noho dainai ia moale bada, ani? To, Iehova ese Siona dekenai do ia moale ena badina ma haida ia henia. Ia gwau: “Inai kara oi itaia neganai, oi be moale dekenai do oi honu momokani, bona emu lalona do ia haragaharaga, moale dainai. Bese idauidau ese edia kohu, be oi dekenai do idia mailaia. Davara unai kahana dekena amo ena kohu, davana bada gaudia, do idia mailaia.” (Isaia 60:5) Unai peroveta herevana hegeregerena, lagani 1930 murina negana amo ema bona hari, edia helaro be tanobada dekenai do idia noho hanaihanai Keristani taudia tausen tausen momo be Siona dekenai idia aru lao. Idia ese “davara,” Dirava amo idia daudau taudia, idia rakatania bona idia ese bese idauidau edia gau namodia idia laulaulaia. Idia be “bese ibounai edia kohu namodia.” (Isaia 57:20; Hagai 2:7) Namona be oi itaia, unai “kohu namodia” taudia be sibona edia dala ta ta ai Iehova idia hesiai henia lasi. To, Siona ena hairai idia habadaia, badina edia horoa tadikakadia ida idia tomadiho hebou, idia be mamoe ‘oreana tamona’ ai idia lao, bona edia ‘naria tauna danu ia tamona.’—Ioane 10:16.
Hoihoi Taudia, Mamoe Naria Taudia, Bona Bisinesi Taudia be Siona Dekenai Idia Mai
11, 12. Siona dekenai idia lao hutuma mani oi gwauraia.
11 Unai haboua gaukarana dainai, Iehova idia hanamoa taudia edia namba ia bada ia lao. Peroveta herevana gabena ese unai ia gwauraia. Mani oi laloa, oi be Siona Ororona ai unai peroveta herevana ia hahedinaraia hahinena ida oi gini noho. Emu matana oi negea ist kahana dekenai, bena dahaka oi itaia? “Kamelo momo herea momokani ese, oiemu tano do idia hahonua. Midiana bona Epa dekena amo do idia mai. Sieba dekena amo danu do idia mai, golo bona mai bonana namo muramura do idia huaia mai. Inai taunimanima ese, Lohiabada ia karaia vadaeni kara badadia, ena sivarai do idia gwauraia hedinarai.” (Isaia 60:6) Hoihoi taudia hutuma ese Ierusalema idia lao henia daladia dekenai edia kamelo idia hakaua. Kamelo ese tano idia hahonua, abata bamona! Bisinesi taudia ese dava bada harihari gaudia, “golo bona mai bonana namo muramura,” idia huaia mai. Bona unai hoihoi taudia be Dirava ena diari dekenai idia mai, taunimanima vairanai ‘Iehova ena kara badadia ena sivarai idia gwauraia hedinarai totona.’
12 Hoihoi taudia sibona lasi to ma haida idia loaloa danu. Mamoe naria taudia danu be Siona dekenai idia mai. Unai peroveta herevana ia gwau: “Kedara ena mamoe oreadia ibounai—idia be oi dekenai do idia haboua. Nebaioto ena mamoe tatau—idia be oi do idia hesiai henia.” (Isaia 60:7a) Mamoe naria taudia edia iduhu idauidau danu be unai hanua helagana dekenai idia mai, Iehova dekenai edia mamoe oreadia amo mamoe namo hereadia idia bouboulaia totona. Sibodia idia henia danu, Siona do idia hesiai henia totona! Iehova ese unai idau bese taudia do ia abia dae, a? Dirava ena haere be inai: “Mai edia gwaumaoro ida idia be egu boubou patana dekenai do idia daekau, bona lau ese siona egu hairai rumana do lau hahairaia.” (Isaia 60:7b) Iehova ese mai moale ida unai idau bese taudia edia boubou gaudia bona hesiai gaukara ia abia dae. Iena dubu dekenai idia noho dainai unai dubu idia hahairaia.
13, 14. West kahana amo dahaka idia mai noho?
13 Hari emu kwarana oi giroa bona west kahana oi itaia. Dahaka oi itaia? Daudau dekenai oi itaia ori kurokuro bamona gauna ia noho bona davara ia koua. Iehova ese oi laloa noho henanadai ia henia: “Inai lagatoi, ori bamona idia heau noho be daika ena? Idia be manu, edia ruma dekenai idia giroa lou bamona.” (Isaia 60:8) Iehova ese ia henia henanadai ia haerelaia, ia gwau: “Idia be lagatoi badadia, tano daudau dekena amo idia mai noho gaudia. Idia ese Dirava ena bese taudia, be edia gabu korikori dekenai idia mailaia lou. Siliva bona golo be idia ese idia mailaia noho, Lohiabada ena ladana do idia hanamoa totona. Ia be Israela ena Dirava Helagana, bona ia ese, bese idauidau ibounai edia vairanai iena bese Israela ia hanamoa vadaeni.”—Isaia 60:9.
14 Emu lalona ena matana amo unai gaudia oi itaia diba, a? Unai ori kurokuro be ia mai kahirakahira bona hari ena toana be west kahanai daudau dekenai idia noho kurokuro gaudia maragidia bamona. Toana be manu momo be davara ena kopina latanai idia heau haraga. To idia mai kahirakahira noho lalonai oi itaia, idia be lagatoi bona edia palai idia kehoa lai abia totona. Lagatoi momo herea be Ierusalema dekenai idia mai bona edia toana be pune manudia edia orea badana bamona. Daudau gabudia amo idia mai lagatoi momo herea idia heau haraga, abidadama taudia idia abia mai Ierusalema dekenai, Iehova idia tomadiho henia totona.
Iehova Ena Orea Ia Bada Ia Lao
15. (a) Isaia 60:4-9 ena hereva ese dahaka idia perovetalaia? (b) Keristani taudia korikoridia ese edena bamona lalohadai idia hahedinaraia?
15 Siri 4 ia lao 9 be peroveta laulau herevana ia gwauraia, lagani 1919 murinai tanobada hegegemadai orea ia bada ia lao karana idia hahedinaraia goevagoeva! Dahaka dainai Iehova be orea ia bada ia lao karana amo Siona ia hanamoa? Badina lagani 1919 amo, Dirava ena Israela be mai kamonai ida Iehova ena diari idia hahedinaraia noho. To oi itaia, siri 7 ia hahedinaraia idia ginidae matamata taudia be “[Dirava ena] boubou patana dekenai do idia daekau”? Boubou patana be boubou henia gabuna, bona unai peroveta herevana ena kahana ita laloa neganai, ita laloatao Iehova ena hesiai gaukara ena kahana ta be boubou henia karana. Aposetolo Paulo ia gwau: “Umui lau noia, emui tauanina umui henia Dirava dekenai. Boubou gauna bamona do umui henia, mai mauri bona mai helaga danu, Dirava umui dekenai do ia moale totona.” (Roma 12:1) Paulo ena hereva hegeregerena, Keristani taudia korikoridia idia laloa lasi pura ta lalonai tomadiho hebouna ta dekenai idia lao sibona be hegeregere. Idia ese edia nega, edia goada, bona edia kohu idia henia, tomadiho goevana idia habadaia totona. Unai bamona tomadiho taudia ese Iehova ena ruma idia hahairaia, ani? Isaia ena peroveta herevana ia gwau, do idia hahairaia. Bona ita diba Iehova ena matana dekenai unai gaukara goadagoada tomadiho taudia be mai edia hairai.
16. Idaunegai, daidia ese haginia lou gaukarana idia durua, bona hari inai negai daidia ese unai idia karaia?
16 Idia mai taudia matamatadia idia ura idia gaukara. Unai peroveta herevana ia gwau: “Idau bese taudia ese, oiemu magu do idia haginia lou, bona edia king taudia ese, oiemu hesiai gaukara do idia karaia.” (Isaia 60:10) Unai hereva ena hagugurua negana ginigunana ai, Babulonia amo idia giroa neganai, idau bese amo king taudia bona ma haida ese Ierusalema ena dubu bona hanua haginia lou gaukarana idia durua. (Esera 3:7; Nehemia 3:26) Hari inai negai ia guguru lalonai, hutuma bada herea taudia ese horoa orena taudia idia durua tomadiho momokani idia habadaia totona. Idia ese Keristani kongregesen idauidau haginia goada gaukarana idia durua bona unai amo Iehova ena orea ena “magu” idia hagoadaia bamona. Haginia gaukara korikorina—Kingdom Hall, Assembly Hall, bona Betele rumadia haginia gaukarana—idia karaia danu. Unai dala iboudiai amo edia horoa tadikaka idia durua Iehova ena orea, ia bada ia lao oreana, ena gaukara idia karaia totona!
17. Iehova ese ena taunimanima ia hahairaia dalana ta be dahaka?
17 Isaia 60:10 ena hereva dokodia ese ita idia hagoadaia bada! Iehova ia gwau: “Guna lau ese badu dainai oi lau panisia, to hari lau ese, oi dekenai egu bogahisihisi, bona egu laloa namo do lau henia.” Oibe, lagani 1918 bona 1919 lalodiai, Iehova ese ena taunimanima ia matahakani henia. To unai nega ia lao vadaeni. Hari Iehova ese ena horoa hesiai taudia bona edia bamodia, mamoe idaudia taudia, dekenai hebogahisi ia hahedinaraia. Unai ia hamomokania gauna be idia ia hanamoa, eiava idia ia ‘hahairaia,’ bona edia namba ia bada daekau.
18, 19. (a) Edena gwauhamata amo Iehova ese ia hahedinaraia taunimanima be iena orea lalonai idia vareai noho? (b) Isaia karoa 60 ena siri oredia ese ita dekenai dahaka idia hadibaia?
18 Lagani ta ta ai, “idau bese taudia” handred tausen momo be Iehova ena orea idia bamoa matamaia, bona dala ia do kehoa noho ma momo idia mai totona. Iehova be Siona dekenai ia gwau: “Dina bona hanuaboi oiemu magu iduara be idia kehoa noho, vadaeni bese idauidau edia king taudia ese, oi dekenai edia kohu do idia abia vareai.” (Isaia 60:11) Dagedage taudia haida ese unai “magu iduara” idia koua toho, to ita diba do idia kwalimu diba lasi. Iehova ia gwau magu iduara do idia kehoa noho. Orea be do ia bada ia lao noho.
19 Hari inai nega dokona lalonai, Iehova be dala ma haida ia gaukaralaia danu iena taunimanima ia hanamoa, eiava ia hahairaia totona. Isaia karoa 60 ena siri oredia ese peroveta dalanai unai daladia idia hahedinaraia.
Anina Oi Gwauraia Diba, A?
• Daika be Dirava ena “hahine,” bona tanobada dekenai daidia be iena ladanai idia hereva?
• Edena negai Siona ena natudia be tano dekenai idia hekure, bona edena negai bona edena dala ai idia “toreisi”?
• Iehova be edena gaudia idauidau ia gaukaralaia Basileia harorolaia taudia edia namba do ia bada daekau karana ia perovetalaia totona?
• Iehova ese edena dala idauidau ai iena taunimanima dekenai iena diari ia hahedinaraia?
[Picture on page 22]
Iehova ese ena “hahine” ia hagania do ia toreisi
[Picture on page 24]
Lagatoi momo edia toana be dina ia diho kahana amo idia mai pune bamona