Dirava ese Ia Abia Hidi Siahu Taudia Ita Badinaia mai Kamonai Ida
“Lohiabada be iseda Kota Biaguna, ia sibona be iseda King. Ia ese ita do ia biagua.”—ISAIA 33:22.
1. Idaunegai Israela besena be bese ma haida amo idia idau momokani ena badina haida be dahaka?
LAGANI 1513 B.C.E. ai, Israela besena ia vara. Unai nega ai, ia be mai ena taoni badana lasi, tano korikorina lasi, bona king ta lasi. Unai bese taudia be guna igui hesiai gaukara taudia. To, unai bese matamatana be dala ma ta dekenai ia idau momokani danu. Iehova Dirava be ena Hahemaoro Tauna, Taravatu Henia Tauna, bona King. (Esodo 19:5, 6; Isaia 33:22) Bese ma haida be unai bamona idia hereva diba lasi!
2. Israela edia noho namonamo karana dekenai dahaka henanadai ia vara, bona dahaka dainai unai henanadai ena haere be mai anina bada ita dekenai?
2 Iehova be gau ibounai ia karaia namonamo Diravana bona danu ia be maino Diravana dainai, ita diba ia lohiaia bese taudia be do idia noho namonamo. (1 Korinto 14:33) Israela taudia dekenai unai ia momokani! To edena dala ai ita itaia diba lasi Diravana ese unai tanobada oreana ia hakaua diba? Namona be Iehova ese unai idaunegai besena ia lohiaia dalana ita laloa, bona do ita itaia edena bamona Israela taudia ia kara henia lalonai ia hahedinaraia ia abia hidi siahu taudia kamonai henia karana be mai anina bada.
Iehova ese Idaunegai Israela Ia Lohiaia Dalana
3. Iehova ese ena taunimanima ia hakaua totona dahaka dala namona ia karaia?
3 Ena be Israela taudia edia King be Iehova, idia itaia diba lasi Diravana, to ia ese idia itaia diba abidadama tatau haida ia abia hidi iena gaukara idia karaia totona. Idia be lohia taudia, iduhu ta ta edia kwarana taudia, bona tatau badadia, edia gaukara be taunimanima do idia sisiba henia bona hahemaoro henia. (Esodo 18:25, 26; Deuteronomi 1:15) To, ita gwau lasi, bema Dirava ena hakaua dalana be lasi unai maduna idia huaia tatau ese mai edia laloa kehoa bona lalo-parara ida hahemaoro gaukarana idia karaia maoromaoro diba. Idia be goevadae lasi taudia, bona edia tomadiho tamona taudia edia kudouna idia itaia diba lasi. To, Dirava idia gari henia hahemaoro taudia ese edia abidadama tamona taudia idia durua bada sisiba herevadia idia henia diba, badina unai be Iehova ena Taravatu amo.—Deuteronomi 19:15; Salamo 119:97-100.
4. Israela ena abidadama hahemaoro taudia ese dahaka idia dadaraia be namo, bona dahaka dainai?
4 To, hahemaoro tauna be taravatu sibona ia diba be hegeregere lasi. Unai tatau badadia be goevadae lasi dainai, sibodia edia lalohadai kereredia—hegeregere sibona edia ura tahua karana, taunimanima edia toana laloa karana, bona mataganigani karana—idia sekea be namo, badina unai gaudia ese edia hahemaoro karana ia hadikaia diba. Mose ese idia ia hamaoroa: “Do umui kota henidia neganai, emui kota hereva do umui hagagevaia lasi, to dagi bada tauna bona dagi maragi tauna ruaosi be do idia hegeregere sibona emui vairana dekenai. Tau ta do umui gari henia lasi, badina be Kota Biaguna korikori be Dirava sibona.” Oibe, Israela ena hahemaoro taudia be Iehova totona idia hahemaoro. Unai be hahenamo bada herea!—Deuteronomi 1:16, 17.
5. Iehova be hahemaoro taudia sibona ia abia hidi lasi, to dahaka gaudia ma haida ia henia danu ena taunimanima naria totona?
5 Iehova ese ena taunimanima ia naria totona, lauma dalanai idia abia be namo gaudia ma haida ia henia. Gwauhamata Tanona dekenai idia do ginidae lasi neganai, idia ia hagania palai dubuna, tomadiho momokani badinaia gabuna badana, idia haginia totona. Hahelaga taudia edia orea ta ia haginia danu Taravatu idia hadibaia, animal idia bouboulaia, bona daba bona adorahi ena bonana namo muramurana idia gabua totona. Dirava ese Mose ena kakana Arona ia abia hidi Israela ena Hahelaga Tauna Badana ginigunana, bona Arona ena natudia memero ia abidia hidi, edia tamana ena gaukara lalonai ia idia durua.—Esodo 28:1; Numera 3:10; 2 Sivarai 13:10, 11.
6, 7. (a) Hahelaga taudia bona hahelaga lasi Levi taudia be edena dala ai idia gaukara hebou? (b) Levi taudia ese gaukara idauidau idia karaia ese ita dekenai dahaka ia hadibaia? (Kolose 3:23)
6 Taunimanima milioni haida dekenai lauma dalanai idia abia be namo gaudia henia karana be gaukara badana, bona hahelaga taudia be momo lasi. Unai dainai dala idia karaia unai taudia be Levi ena iduhu taudia ma haida ese do idia durua. Iehova ese Mose ia hamaoroa: “Levi taudia be Arona, mai ena natuna tau dekenai do oi henia. Israela taudia ibounai edia huana dekena amo, Levi taudia sibona ese Arona ena hesiai gaukara do idia karaia.”—Numera 3:9, 39.
7 Levi taudia ese edia gaukara idia karaia namonamo. Idia be edia ruma bese toi dekenai idia haridia—Geresone, Kohata, bona Merari—idia ta ta be mai edia gaukara. (Numera 3:14-17, 23-37) Toana be gaukara haida ese ma haida idia hereaia, to idia ibounai be mai anina bada. Kohata Levi taudia edia gaukara dainai, idia be gwauhamata maua helagana bona palai dubuna ena ruma kohudia kahirakahira idia gaukara. To, Levi taudia ibounai, herevana idia be Kohata taudia eiava lasi, ese hahenamo namodia momo idia moalelaia. (Numera 1:51, 53) To madi, haida ese edia gaukara idia laloa bada lasi. Mai kamonai ida Dirava ese ia abia hidi siahu taudia idia badinaia lasi, to edia ura ia hegeregere lasi bena idia hekokoroku, dagi bada idia tahua, bona idia mama. Idia ta be Levi tauna ta ladana Kora.
“Umui Ura Hahelagaia Taudia Edia Dagi Danu Do Umui Abia, A?”
8. (a) Kora be daika? (b) Reana dahaka gauna dainai Kora ese hahelaga taudia be taunimanima edia lalohadai hegeregerena ia laloa matamaia?
8 Kora be Levi iduhu kwarana tauna lasi, bona ia be Kohata ruma bese taudia edia kwarana tauna lasi danu. (Numera 3:30, 32) To ia be Israela ai idia matauraia lohia tauna ta. Kora ena gaukara dainai reana ia be Arona bona ena natudia memero ida ia gaukara hebou. (Numera 4:18, 19) Kora ese unai tatau edia goevadae lasi karadia ia itaia dainai, reana ia laloa: ‘Inai hahelaga taudia be goevadae lasi taudia, to idia do lau kamonai henia noho! Vanegai, Arona ese golo boromakau natuna ta ia karaia. Unai boromakau natuna dainai iseda taunimanima ese kaivakuku tomadiho henia karana idia karaia. Hari, Arona ena kakana, Mose be hahelaga tauna badana ena gaukara ia karaia! Unai be haida sibona kara namo henia karana! Bona Arona ena natudia memero, Nadaba bona Abihu, be edena bamona? Edia hesiai gaukara idia laloa bada lasi dainai Iehova ese idia ia hamasedia!’a (Esodo 32:1-5; Levitiko 10:1, 2) Herevana Kora ena lalohadai be dahaka, ia hedinarai goevagoeva ia ese hahelaga gaukara be taunimanima edia lalohadai hegeregerena ia laloa matamaia. Unai kara dainai ia ese Mose bona Arona bona, Iehova danu ia gwau-edeede henia.—1 Samuela 15:23; Iamesi 1:14, 15.
9, 10. Kora bona ena gwau-edeede bamodia ese dahaka samania herevana Mose dekenai idia gwauraia, bona dahaka idia diba dainai unai bamona idia hereva lasi be namo?
9 Kora be siahu bada tauna dainai, ia bamona idia laloa taudia ia haboua be auka lasi. Ia, Datana bona Abirama ese edia lalohadai idia durua taudia 250 idia haboua—idia ibounai be Israela ena lohia taudia. Idia ibounai be Mose bona Arona dekenai idia lao bona idia gwau: “Ai Israela taudia ibounai be Lohiabada ena bese, bona Lohiabada be aiemai huanai ia noho! Badina dahaka umui ruaosi ese mai siahu bada danu Lohiabada ena orea taudia umui biagua noho?”—Numera 16:1-3.
10 Unai gwau-edeede taudia be idia vara vadaeni gaudia idia diba dainai Mose ena siahu idia hepapahuahulaia lasi be namo. Vanegai sibona, Arona bona Miriama be unai bamona idia karaia danu. Oibe, Kora ena lalohadai bamona idia laloa! Numera 12:1, 2 ena hereva hegeregerena, idia henanadai: “Lohiabada be Mose sibona mo ena uduna dekena amo ia hereva, a? Sedira ai danu aiemai hereva dekena amo Lohiabada ia hereva vadaeni.” Iehova ia kamonai noho. Ia ese Mose, Arona, bona Miriama ia hagania, palai dubuna ena vareai gabuna dekenai do idia hebou, unai amo Ia ese ia abia hidi tauna do ia hahedinaraia. Bena Iehova ese ena hereva ia gwauraia goevagoeva, ia gwau: “Umui Israela bese emui huanai, bema peroveta taudia idia noho neganai, mata hanai bona nihi dekena amo idia dekenai lau hedinarai. To lauegu hesiai tauna Mose dekenai be inai bamona lau hedinarai lasi. Ia be lauegu bese Israela taudia edia naria tauna.” Unai murinai, Iehova ese Miriama dekenai lepera gorerena ia henia.—Numera 12:4-7, 10.
11. Mose be Kora bona ma haida ese idia karaia karana dainai edena bamona ia kara?
11 Kora bona ia idia bamoa taudia be unai sivarai idia diba. Edia gwau-edeede karana dekenai badina namona ta be lasi. To, Mose be mai haheauka ida idia ida ia herevahereva toho. Idia ia hagoadaia edia gaukara idia laloa bada totona, ia gwau: “Israela ena Dirava ese umui ia abia hidi vadaeni, Israela taudia edia huana dekena amo, Lohiabada kahirakahira do umui raka [“be gau maragina sibona,” NW ] a?” Lasi, unai “be gau maragina sibona” lasi! Levi taudia be gau momo herea idia abia vadaeni. Dahaka ma idia ura? Mose ese gabeai ia henia hereva ma haida ese edia lalohadai kererena ia hahedinaraia: “Umui ura hahelagaia taudia edia dagi danu do umui abia, a?”b (Numera 12:3; 16:9, 10) Iehova ese ia abia hidi siahu taudia idia gwau-edeede henia taudia dekenai dahaka ia karaia?
Israela Ena Hahemaoro Tauna ese Kara ta Ia Karaia
12. Israela taudia ese Dirava idia tura henia noho totona, dahaka idia karaia be namo?
12 Iehova ese Israela taudia dekenai Taravatu ia henia neganai, idia ia hamaorodia bema ia idia kamonai henia, idia be “bese helagana” ai do idia lao bona unai bese do ia helaga noho bema Iehova ena dala ia abia dae. (Esodo 19:5, 6) To gwau-edeede karana ia vara noho dainai, nega ia ginidae Israela ena Hahemaoro Tauna bona Taravatu Henia Tauna ese kara ta do ia karaia! Mose ese Kora ia hamaoroa, ia gwau: “Kerukeru oi bona oiemu orea taudia 250 be Palai Dubu dekenai do umui mai, Lohiabada ena vairanai do umui gini. Arona danu be unuseni do ia noho. Umui ta ta ese emui lahi huaia auri kapusi, bona edia latanai bonana namo muramura danu do umui abia mai, bona boubou patana dekenai, Lohiabada ena vairanai do umui atoa.”—Numera 16:16, 17.
13. (a) Dahaka dainai unai gwau-edeede taudia ese Iehova vairanai bonana namo muramura idia gabua be hekokoroku karana? (b) Iehova ese edena dala ai unai gwau-edeede taudia ia kara henia?
13 Dirava ena Taravatu hegeregerena, hahelaga taudia sibona ese bonana namo muramurana idia gabua diba. Hahelaga lasi Levi tauna be Iehova vairanai bonana namo muramura ia gabua lalohadaina ese unai gwau-edeede taudia ia veria diba, idia laloa namonamo totona. (Esodo 30:7; Numera 4:16) To Kora bona ia idia durua taudia be unai bamona idia laloa lasi! Murina dinana ai, ia ese “Israela taudia ibounai ia haboua, bona idia be idia gini noho, Mose bona Arona edia vairanai, Palai Dubu ena iduara dekenai.” Unai sivarai ia gwau: “Vadaeni Lohiabada ese Mose bona Arona ia hamaoroa, ia gwau, ‘Inai hebou taudia dekena amo do umui raka siri, bona lau ese idia do lau hadikaia ore.’ ” To Mose bona Arona be Iehova idia noia unai taudia ia hamasedia lasi totona. Iehova ese edia noinoi ia kamonai henia. To Kora bona ia idia badinaia taudia dekenai “lahi be Lohiabada dekena amo ia diho, inai lahi ese unai tatau 250, muramura mai bonana namona idia gabua taudia ia gabua ore.”—Numera 16:19-22, 35.c
14. Dahaka dainai Iehova ese Israela taudia ia kara henidia auka?
14 Hoa gauna be, Iehova ese unai gwau-edeede taudia ia kara henia dalana idia itaia Israela taudia be unai kara amo gau ta idia dibaia lasi. “Kerukeru dina, Israela taudia ibounai ese Mose bona Arona idia maumau henia, idia gwau, ‘Umui ese Lohiabada ena bese taudia umui alaia mase vadaeni.’ ” Israela taudia ese unai palani idia karaia taudia idia durua! Dokonai, Iehova ia haheauka noho diba lasi. Ma tau ta—Mose eiava Arona danu—be hegeregere lasi unai taudia totona Iehova dekenai do ia hereva. Iehova ese gorere dikana ta amo unai kamonai lasi taudia ia hahisidia, bona unai “gorere ese ia hamasea taudia be ibounai 14,700, to Kora ena kara dika dainai idia mase taudia edia momo be ma idau.”—Numera 16:41-49.
15. (a) Dahaka badina idauidau dainai, Israela taudia ese Mose bona Arona edia hakaua dalana idia abia dae haraga diba? (b) Unai sivarai amo dahaka oi dibaia Iehova ena kara dekenai?
15 Unai taudia ibounai ese edia mauri idia haboioa diba lasi bema idia ese idia vara gaudia idia lalohadailaia namonamo. Sibodia dekenai inai bamona henanadai idia henia diba: ‘Daidia be Farao vairanai idia gini, herevana edia mauri idia haboioa diba? Daidia idia hereva goada Israela taudia idia ruhaia totona? Israela taudia idia ruhadia murinai, daika sibona be Sinai Ororona dekenai ia daekau Dirava ena aneru ia hereva henia totona?’ Momokani, Mose bona Arona edia kara namona ese ia hamomokania idia ese Iehova idia badinaia bona taunimanima idia lalokau henia. (Esodo 10:28; 19:24; 24:12-15) Iehova be unai gwau-edeede taudia hamasea karana dekenai ia moale lasi. To, unai taudia ese idia hahedinaraia edia gwau-edeede karana do idia karaia noho dainai, kara ta ia karaia. (Esekiela 33:11) Hari ita dekenai, unai gaudia ibounai be mai anina bada. Dahaka dainai?
Hari Ia Gaukaralaia Dalana Ita Dibaia
16. (a) Aposetolo edia negai idia noho Iuda taudia be dahaka hamomokania gaudia amo idia itaia diba Iesu be Iehova ena ladanai ia hereva tauna? (b) Dahaka dainai Iehova ese Levi hahelaga oreana ia kokia, bona ena gabu ai dahaka ia atoa?
16 Hari, “bese” matamatana ta ia noho bona iena Hahemaoro Tauna, Taravatu henia tauna, bona King be Iehova. (Mataio 21:43) Unai “bese” be aposetolo taudia edia nega lalonai ia vara. Unai nega ai, Ierusalema dekenai ia noho dubu hairaina ese Mose ena negai ia noho palai dubuna ena gabu ia abia, bona Levi taudia be unuseniai idia do gaukara noho. (Luka 1:5, 8, 9) To, lagani 29 C.E. ai, dubu ma ta ia vara, ia be lauma dubuna, bona Iesu Keriso be ena Hahelaga Tauna Badana. (Heberu 9:9, 11) Dirava ia abia hidi siahu taudia totona henanadai ma ia vara lou. Iehova ese daika do ia gaukaralaia ena “bese” matamatana ia hakaua totona? Iesu ia hahedinaraia ia ese Dirava ia badinaia momokani. Taunimanima ia lalokau henia. Hoa karadia momo ia karaia danu. To, Levi taudia momo be edia idaunegai gwau-edeede tubudia bamona, idia ese Iesu idia abia dae lasi. (Mataio 26:63-68; Kara 4:5, 6, 18; 5:17) Dokonai, Iehova ese unai Levi hahelaga oreana ia kokia bona ena gabu ai, bese idau hereana—pavapava bona hahelaga oreana—ia atoa. Unai orea taudia idia do noho ema bona hari.
17. (a) Hari inai negai, daidia be pavapava bona hahelaga oreana taudia? (b) Iehova ese unai pavapava bona hahelaga oreana be edena dala ai ia gaukaralaia?
17 Hari inai negai, daidia be unai pavapava bona hahelaga oreana taudia? Aposetolo Petero ese Dirava ena lauma amo ia havaraia revareva ginigunana lalonai, unai henanadai ia haerelaia. Petero ese horoa taudia, Keriso ena tauanina unai, ia tore henidia ia gwau: “Dirava ese umui ia abia hidi vadaeni, umui be iena bese, umui be King ena hahelagaia taudia, bese helagana, bona Dirava ena orea korikori taudia. Dirava ese umui ia abia hidi, iena hoa kara badadia do umui gwauraia hedinarai. Badina be ia ese dibura dekena amo umui ia boiria, vadaeni iena diari namo bada herea lalonai do umui noho.” (1 Petero 2:9) Unai hereva amo ia hedinarai goevagoeva, Iesu ena murinai idia raka horoa taudia be “King ena hahelagaia” oreana taudia, Petero ese danu ia gwauraidia “bese helagana.” Iehova be idia amo iena taunimanima dekenai hadibaia herevadia ia henia bona lauma dalanai ia hakaudia.—Mataio 24:45-47.
18. Idia abia hidi elda taudia be edena dala ai pavapava bona hahelaga oreana ida idia gaukara hebou?
18 Tanobada hegegemadai, Iehova ena taunimanima edia kongregesen lalodiai maduna idauidau idia huaia elda taudia be unai pavapava bona hahelaga oreana ena ladanai idia gaukara. Herevana idia be horoa taudia eiava lasi, to idia ita matauraia bona mai eda kudouna ibounai ida ita durudia be namo. Dahaka dainai? Badina Iehova ese ena lauma helaga amo unai tatau ia abidia hidi. (Heberu 13:7, 17) Edena bamona unai ia vara diba?
19. Edena dala ai elda taudia be lauma helaga ese ia abia hidi?
19 Unai tatau badadia be Dirava ena Hereva, Iena lauma helaga ese ia havaraia bukana lalonai idia noho haheganidia idia badinaia. (1 Timoteo 3:1-7; Tito 1:5-9) Unai dainai, ita gwau diba lauma helaga ese idia ia abia hidi. (Kara 20:28) Unai tatau badadia, eiava elda taudia, be Dirava ena Hereva idia diba namonamo be namo. Idia ia abia hidi Hahemaoro Tauna Badana hegeregerena, elda taudia danu ese edia hahemaoro gaukarana lalonai taunimanima ibounai be maka tamona dekenai idia kara henia.—Deuteronomi 10:17, 18.
20. Idia gaukara goadagoada elda taudia dekenai, dahaka oi laloa bada?
20 Edia siahu ita hepapahuahulaia lasi, to namona be unai gaukara goadagoada elda taudia ita lalodia bada! Lagani momo lalodiai edia abidadama hesiai gaukara idia karaia noho ese ita ia hagoadaia idia ita abidadama henia totona. Mai kamonai ida kongregesen heboudia totona idia hegaegae bona idia hakaua, ita ida idia gaukara hebou “Basileia ena Sivarai Namona” harorolaia totona, bona Baibel ena sisiba herevadia ita ura abia neganai, idia henia. (Mataio 24:14; Heberu 10:23, 25; 1 Petero 5:2) Ita gorere neganai ita idia vadivadi henia bona ita lalohisihisi negadiai, ita idia hagoadaia. Basileia ena gaukara idia durua lalonai mai abidadama ida idia karaia bona sibona edia namo idia tahua lasi. Iehova ena lauma helaga be idia latanai; iena lalo-namo idia abia.—Galatia 5:22, 23.
21. Elda taudia be dahaka idia diba be namo, bona dahaka dainai?
21 Momokani, unai tatau badadia be idia goevadae lasi. Idia diba edia goada be mai ena hetoana dainai, idia ura lasi Dirava ena mamoe oreana idia biagua auka. To, idia laloa idia be idia ida idia ‘gaukara hebou, edia tadikaka edia moale do idia havaraia totona.’ (1 Petero 5:3; 2 Korinto 1:24) Mai edia manau ida idia gaukara goadagoada elda taudia ese Iehova idia lalokau henia, bona bema ena kara idia tohotohoa, kongregesen lalonai namo bada do idia havaraia. Unai idia laloa noho dainai, hanaihanai idia gaukara goadagoada Dirava ena kara idauidau hegeregere lalokau, hebogahisi, bona haheauka idia hahedinaraia totona.
22. Kora ena sivarai ita riviulaia karana ese edena bamona emu abidadama Iehova ena tanobada oreana dekenai ia hagoadaia?
22 Ita moale bada badina Iehova be iseda Lohia Badana, Iesu Keriso be iseda Hahelaga Tauna Badana, pavapava bona hahelaga oreana taudia be iseda hadibaia taudia, bona abidadama Keristani tatau badadia be iseda sisiba henia taudia! Ena be taunimanima ese idia hakaua oreana ta ia goevadae diba lasi, to ita moale badina Dirava ese ia abia hidi siahu taudia idia kamonai henia abidadama tadikaka bona taihu ida Dirava ita hesiai henia!
[Footnotes]
a Arona ena natudia memero ma rua, Eleasara bona Itamara be Iehova hesiai henia gaukarana lalonai haheitalai namona idia hahedinaraia.—Levitiko 10:6.
b Kora ena palani idia durua taudia, Datana bona Abirama be Rubena iduhu taudia. Unai dainai, toana be hahelaga dagina idia ura bada lasi. To, idia ese Mose ena hakaua dalana idia dadaraia badina ela bona unai nega, idia naria noho gauna ia do vara lasi, Gwauhamata Tanona dekenai idia do ginidae lasi.—Numera 16:12-14.
c Idaunegai bese kwaradia edia nega lalonai, ruma bese edia kwarana ta ta be ena adavana bona natudia totona Iehova vairanai ia hereva, bona danu idia totona boubou gaudia ia henia. (Genese 8:20; 46:1; Iobu 1:5) To, Iehova ese Taravatu ia henia neganai, Arona ena ruma bese amo memero ia abia hidi boubou gaudia idia henia totona. Toana be unai gwau-edeede taudia 250 idia ura lasi unai dala matamata idia abia dae.
Dahaka Oi Dibaia?
• Iehova ese mai lalokau ida dahaka ia henia, Israela taudia ia naria totona?
• Dahaka dainai Kora ena gwau-edeede karana Mose bona Arona dekenai be badina lasi?
• Iehova ese unai gwau-edeede taudia ia kara henia dalana amo dahaka ita dibaia diba?
• Hari inai negai, edena dala ai ita hahedinaraia diba ita ese Iehova ena dala ita abia dae?
[Picture on page 21]
Iehova ena hesiai gaukara lalonai herevana edena gaukara oi abia, unai oi laloa bada, a?
[Picture on page 22]
“Badina dahaka umui ruaosi ese mai siahu bada danu Lohiabada ena orea taudia umui biagua noho?”
[Picture on page 25]
Elda taudia be pavapava bona hahelaga oreana ena ladanai idia gaukara