Buruka to Huahua Idia Atoa Noho
“Kara maoromaoro taudia, be Lohiabada ena Ruma dekenai idia hadoa audia bamona. . . . Idia buruka momokani neganai, idia ese huahua do idia atoa noho.”—SALAMO 92:13, 14.
1, 2. (a) Burukadia edia toana be edena bamona? (b) Adamu dainai dika ia vara noho, to Baibel be dahaka ia gwauhamatalaia?
BURUKA—inai hereva oi kamonai neganai dahaka oi laloa? Ta ena kopina idia makuku, a? Ta ia kamonai namonamo lasi, a? Ta ena imana o aena idia goada lasi, a? Eiava Hadibaia Tauna 12:1-7 ena hereva ta oi laloa, a? Bema oibe, gau badana be inai: Hadibaia Tauna karoa 12 ese ia gwauraia herevadia, burukadia dekenai idia vara karadia unai, be Havaraia Tauna Iehova ena ura dainai lasi, to Adamu ena kara dika dainai idia vara.—Roma 5:12.
2 Taunimanima edia mauri lagani ia bada ia lao bona idia buruka. Momokani, mauri gaudia ibounai be unai bamona. Lagani 6 tausen lalonai dika idauidau idia vara, to unai gau dikadia ibounai be kahirakahira do idia ore, bona kamonai taudia ibounai be do idia mauri hanaihanai, hisihisi lasi, buruka lasi, bona mase lasi. (Genese 1:28; Apokalupo 21:4, 5) Unai negai, ta do ia gwau lasi, “Lau be gorere.” (Isaia 33:24) Burukadia be edia matamata negana “ena goada” do idia abia lou, bona edia tauanina do idia “matamata lou,” memero kekeni edia tauanina bamona. (Iobu 33:25) Hari inai negai, taunimanima ibounai be Adamu ena kara dika ena hisihisi idia do mamia noho. To, Iehova ena hesiai taudia idia buruka idia lao neganai, hahenamo momo idia davaria.
3. Edena dala ai Keristani burukadia be ‘huahua idia atoa noho’ diba?
3 Baibel ia gwau: “Kara maoromaoro taudia, be Lohiabada ena Ruma dekenai idia hadoa audia bamona. . . . Idia buruka momokani neganai, idia ese huahua do idia atoa noho.” (Salamo 92:13, 14) Unai siri amo, Salamo torea tauna be inai hereva badana ia hamomokania: Ena be Dirava ena hesiai taudia idia buruka, to Iehova idia hesiai henia bona anina namona idia havaraia noho diba. Idaunegai bona hari idia noho burukadia momo be unai hereva idia hamomokania.
Ana be “Dubu Helaga Ia Rakatania Lasi”
4. Edena dala ai Ana ia hahedinaraia ia be Dirava ia abidadama henia? Bona dahaka hahenamo ia abia?
4 Iesu ena negai ia noho peroveta hahinena Ana oi laloa. Ena be Ana ena mauri lagani be 84, to ia be “Dubu Helaga ia rakatania lasi, [“daba bona hanuaboi,” NW ] Dirava dekenai ia tomadiho henia, ia guriguri noho, bona aniani ania lasi ena taravatu ia badinaia noho.” Ana ena tamana be Levi tauna lasi to “Asere ena iduhu” tauna dainai, ia be dubu helaga dekenai ia mahuta lasi. Ana ena hekwarahi mani oi laloa, dina ta ta ai dubu dekenai ia lao bona daba ena boubou negana ela bona adorahi ena boubou negana ia reaia lasi! To, Ana ena abidadama dainai, hahenamo ia abia. Iehova ena Taravatu hegeregerena, Iosepa bona Maria ese beibi Iesu be dubu helaga dekenai idia abia lao neganai, Ana be unuseniai idia davaria. Ana be Iesu ia itaia neganai “Dirava dekenai ia hanamoa, bona Ierusalema hamauria totona idia naria noho taudia dekenai, inai mero ena sivarai be ia ese ia hamaoroa.”—Luka 2:22-24, 36-38; Numera 18:6, 7.
5, 6. Edena dala ai hari idia noho burukadia momo be Ana idia tohotohoa?
5 Hari inai negai, burukadia momo be Ana bamona, badina be hanaihanai hebou idia reaia lasi, Iehova idia noia tomadiho momokani ia tubu totona, bona sivarai namona idia harorolaia goadagoada. Tadikaka ta ena mauri lagani be 80 ia hanaia, to ena adavana ida Keristani heboudia idia reaia lasi, bona ia gwau: “Hebou lao henia karana ai manadalaia vadaeni. Ai ura lasi gabu ma ta dekenai ai noho. Ai ura Dirava ena hesiai taudia idia noho gabudia dekenai ai noho. Badina unai gabu dekenai moale ai davaria.” Unai be haheitalai namona ita ibounai dekenai!—Heberu 10:24, 25.
6 Taihu ta ladana Jean be vabu bona ena mauri lagani be 80 ia hanaia. Ia gwau: “Bema tomadiho momokani ena gaukara haida idia noho, vadaeni unai lau karaia.” Ma ia gwau: “Vaia, nega ta ta lau lalometau, to lau ura lasi lau dainai ma haida idia lalometau.” Jean ia gwau, ia moale badina gabu ma haida ai tadikaka bona taihu idauidau ia bamoa. Vanegai, Jean bona ena turana haida be gabu ta idia lao neganai, Jean be idia dekenai ia gwau: “Lau ura lasi gabu hairaina sibona lau itaia; to lau ura haroro gaukara lau karaia danu!” Ena be Jean be gado ia diba lasi, to Baibel ia herevalaia bona hanua taudia be idia kamonai. Danu, haroro taudia be momo lasi kongrigeisen ta dekenai, Jean be tadikaka bona taihu ida ia gaukara hebou, herevana unai kongrigeisen taudia edia gado ia dibaia noho bona Kingdom Hall be gabu daudau ai ia noho.
Diba Oi Habadaia Noho
7. Edena dala ai buruka tauna Mose ia hahedinaraia ia ura bada Dirava tura henia karana ia habadaia?
7 Ta ia buruka ia lao neganai, gau momo ia dibaia danu. (Iobu 12:12) To, buruka taudia haida be Baibel ibounai idia lalopararalaia namonamo lasi. Unai dainai, Dirava ena hesiai taudia idia buruka idia lao lalonai edia “diba” idia habadaia be namo, namo lasi idia gwau guna idia abia dibana be hegeregere. (Aonega Herevadia 9:9) Mose ena mauri lagani be 80 neganai, Iehova ese gaukara haida ia henia. (Esodo 7:7) Mose ena negai taunimanima haida sibona edia mauri lagani be 80 idia abia, badina Mose ia gwau: “Aiemai mauri lagani be 70 sibona. Bema ai be goada neganai sedira lagani 80 do ai abia.” (Salamo 90:10) Ena be Mose be ia buruka momokani, to ia ura bada ena diba ia habadaia. Lagani momo lalonai, Mose be Dirava ena hesiai gaukara idauidau ia karaia bona taunimanima ia gunalaia murinai, Mose ese Iehova ia noia: “Lau ura oiemu palani be lau dekenai mani do oi hadibaia. Unai neganai oi do lau diba.” (Esodo 33:13) Nega ibounai, Mose ia ura bada Iehova tura henia karana ia habadaia.
8. Ena be Daniela ena mauri lagani be 90 ia hanaia, to edena dala ai ena diba ia habadaia noho? Bona dahaka namo ia davaria?
8 Peroveta tauna Daniela ena mauri lagani be 90 ia hanaia, to reana hanaihanai ia be buka helagadia ia stadilaia. Unai “Buka Helaga”—reana Levitiko, Isaia, Ieremia, Hosea, bona Amosa—amo ia dibaia gaudia ese ia idia durua dainai, ia be guriguri amo Iehova ia tahua. (Daniela 9:1, 2) Daniela ena guriguri dainai, Iehova ese Mesia ena mai bona tomadiho goevana ia gwauraia hedinarai.—Daniela 9:20-27.
9, 10. Edena dala ai haida be edia diba idia habadaia noho?
9 Mose bona Daniela bamona, namona be eda mauri lalonai Baibel ita stadilaia bona Dirava ena hesiai gaukara ita laloa bada, unai amo eda diba ita habadaia noho. Burukadia momo be unai bamona idia karaia noho. Kongrigeisen elda ta, ladana Worth, ena mauri lagani be 80 bamona, to hanaihanai “hesiai tauna mai ena kamonai, bona mai ena kara maoromaoro” oreana ena buka bona magasin matamatadia ia duahia bona ia stadilaia. (Mataio 24:45) Worth ia gwau, “Hereva momokani lau ura henia bada, bona lau moale badina hereva momokani ena diari be ia bada lao noho.” (Aonega Herevadia 4:18) Fred be lagani 60 mai kahana lalonai ful-taim hesiai gaukara ia karaia vadaeni, to ia gwau tadikaka ma haida dekenai Baibel ia herevalaia neganai, unai ese ia idia hagoadaia. Fred ia gwau: “Egu lalona dekenai Baibel ena hereva ia boio lasi be namo. Bema Baibel ena hereva oi mamia—idia be mai anina bada oi dekenai—bona oi dibaia ‘hereva momokanidia’ oi haboudia tamona, vadaeni do oi itaia Baibel ena hereva ibounai be idia hamomokania heheni.”—2 Timoteo 1:13.
10 Burukadia be gau matamatadia bona lalohadai dobudia idia dibaia diba danu. Idia haida edia mauri lagani be 60, 70, eiava 80 idia hanaia, to duahiduahi o toretore o gado matamatadia idia dibaia. Iehova ena Witnes burukadia haida be unai bamona idia karaia, badina idia ura taunimanima idauidau dekenai sivarai namona idia harorolaia. (Mareko 13:10) Harry bona adavana edia mauri lagani be 60 ia hanaia neganai, Portugal dekenai idia lao, sivarai namona idia harorolaia totona. Harry ia gwau: “Momokani, ita buruka neganai, gaukara idauidau ita karaia be auka.” To, idia gaukara goada eiava idia hesiku lasi dainai, Portugal gado ai Baibel stadi idia hamatamaia diba. Hari inai negai, Harry be ena gado matamatana ai distrik hebouhebou ena tok ia henia vadaeni.
11. Dahaka dainai burukadia haida edia gaukara ita herevalaia be namo?
11 Burukadia haida be gorere o gau ma haida dainai, Dirava ena hesiai gaukara haida idia karaia be hegeregere lasi. To, dahaka dainai burukadia haida edia gaukara ita herevalaia be namo? Oibe, ita ura lasi burukadia ibounai ita doria, ma haida ese idia hagugurua gaukaradia idia karaia totona. Lasi, to aposetolo Paulo ena hereva ita badinaia. Ia be Heberu Keristani taudia dekenai kongrigeisen abidadama elda taudia ia herevalaia neganai, ia gwau: “Edia mauri dalana do umui laloa lou, bona edia abidadama kara hegeregerena do umui badinaia.” (Heberu 13:7) Unai buruka taudia edia abidadama be ia goada dainai Dirava ena hesiai gaukara idia karaia, bona edia haheitalai namona ita tohotohoa neganai, ita danu be abidadama goadana ita hahedinaraia diba. Harry (hari ena mauri lagani be 87) ese ena goada ena badina be inai bamona ia herevalaia: “Lau ura egu buruka negana lau gaukaralaia namonamo, bona Iehova lau hesiai henia noho.” Paragraf 9 ai ita herevalaia tadikakana, Fred be Betele ai ia gaukara bona ena gaukara ia moalelaia. Fred ia gwau, “Iehova oi hesiai henia diba gaukara namona oi davaria neganai, namona be unai gaukara oi karaia noho.”
Idia Buruka Idia Lao, to Dirava Idia Badinaia Noho
12, 13. Ena be Barasilai ia buruka, to edena dala ai Dirava ia badinaia noho?
12 Ta ia buruka neganai, ia hekwarahi danu. To, ia be Dirava ia badinaia noho diba. Barasilai, Gileada tauna, be unai bamona ia karaia. Abesaloma ena gwau-edeede negana lalonai, Barasilai (ena mauri lagani be 80) be Davida bona ena tuari taudia ia abia dae, bona idia dekenai aniani bona mahuta gabuna ia henidia. Davida be Ierusalema dekenai ia giroa neganai, Barasilai be Davida ia bamoa Ioridane Sinavaina idia hanaia totona. Vadaeni Davida ese Barasilai ia noia Ierusalema dekenai idia lao bona king ena ruma ai do ia noho. Barasilai be dahaka ia gwau? “Lauegu mauri lagani be 80. . . . Lau ese lau ania gaudia, bona lau inua gaudia lau mamia diba, a? Ane idia abia noho taudia bona hahinedia edia ane lau kamonai diba, a? . . . To lauegu natuna Kimuhamu be inai, ia ese lauegu lohia bona king danu sinavai do ia hanaia, oiemu hesiai tauna do ia lao, bona oiemu laloa hegeregerena ia dekenai do oi karaia.”—2 Samuela 17:27-29; 19:31-40.
13 Ena be Barasilai ia buruka vadaeni, to ia ura Iehova ena king ia durua. Ena be ia diba ia ania o inua gaudia edia mamina ia ore bona ena taiana idia dika, to ia badu lasi. Barasilai be tau namona, badina ia sibona ena namo ia tahua lasi to ia gwau, namona be king ese Kimuhamu be Ierusalema dekenai ia abia lao bona king ena ruma ai do ia noho. Barasilai hegeregerena, burukadia momo be sibona edia namo idia tahua lasi, to hariharibada karana idia hahedinaraia. Idia be tomadiho momokani ena gaukara momo idia durua, badina idia diba unai “bamona karadia be boubou gaudia bamona, Dirava ese ia moalelaia.” Unai buruka taudia huanai ita noho be hahenamo badana!—Heberu 13:16.
14. Salamo 37:23-25 ai Davida ia buruka herevana ia noho dainai, unai ese edena bamona ita ia durua?
14 Ena be Davida ia buruka ia lao, to ia diba Iehova be Iena kamonai hesiai taudia ia lalodia bona naria noho. Davida ena mase negana ia kahirakahira neganai, ia ese ane ta ia torea, bona unai ane be hari Baibel bukana Salamo karoa 37 ai ia noho. Mani oi laloa, Davida be gita ia gadaralaia bona inai hereva ia anelaia: “Tau namona ena raka dalana, be Lohiabada ese ia hakaua noho, bona unai tau ena kara ia ura henia dainai, Lohiabada ese do ia naria noho. Unai tau be do ia moru, to do ia diho momokani lasi, badina be Lohiabada ese, iena imana dekena amo do ia haginia lou. Gunaguna lau be mero, harihari lau be buruka, to nega ta kara maoromaoro tauna ta be Dirava ese ia rakatania, a? Lasi momokani, nega ta lau itaia lasi. Bona tau namona ena natuna be nega ta idia hitolo, a? O iena natuna ese aniani totona taunimanima idia noia, a? Lasi, nega ta lau itaia lasi. Lasi momokani.” (Salamo 37:23-25) Unai dainai, Iehova ia laloa Salamo 37 dekenai Davida ena buruka herevana ia atoa be maoro. Oibe, unai siri ena hereva be iseda lalona ia hagoadaia!
15. Ioane ia buruka neganai, edena dala ai ia be Dirava ia badinaia noho?
15 Aposetolo Ioane ia buruka ia lao neganai, ia danu be Dirava ia badinaia. Lagani 70 lalodiai, Ioane be Dirava ena hesiai gaukara ia karaia. Unai murinai, Patamo motumotu ena dibura ai idia atoa, badina ia be ‘Dirava ena hereva bona Iesu” ena sivarai ia harorolaia. (Apokalupo 1:9) To, Ioane ena gaukara ia ore lasi. Ena buruka negana lalonai, ia be Baibel buka haida ia torea. Patamo dekenai, Ioane be matahanai idauidau ia itaia, bona unai ibounai be Baibel bukana Apokalupo lalonai ia torea namonamo. (Apokalupo 1:1, 2) Taunimanima haida idia gwau, Roma ena Lohia Tauna Nerva ia lohia neganai, Ioane be dibura ia rakatania. Bena lagani 98 C.E. bamona ai, Ioane ena mauri lagani be 90 o 100 bamona neganai, ia ese Evanelia bukana, Ioane Ginigunana, Ioane Iharuana, bona Ioane Ihatoina ia torea.
Burukadia Edia Haheauka Karana Dainai Edia Ladana Ia Boio Lasi
16. Ena be burukadia idia hereva be ia auka, to edena dala ai Iehova idia badinaia noho diba?
16 Burukadia edia gorere bona metau be idauidau. Hegeregere, haida be gorere dainai idia hereva be ia auka. To, hanaihanai Dirava ena lalokau bona hebogahisi karadia idia laloa loulou dainai idia moale. Ena be idia hereva be auka, to edia kudouna amo Iehova dekenai idia gwau: “Oiemu taravatu lau ura henia. Dina ena hora ibounai lalonai, oiemu taravatu lau laloa noho.” (Salamo 119:97) To danu, Iehova ia diba daika be “ena ladana” ia laloa bada bona Ia moale badina iena taravatu idia laloa bada taudia be tanobada taudia bamona lasi. (Malaki 3:16, BHğ; Salamo 10:4) Iehova be ita laloa bada gaudia ia moalelaia dainai, unai ese ita ia hagoadaia bada be namo!—1 Sivarai 28:9; Salamo 19:14.
17. Lagani momo lalonai Iehova idia hesiai henia taudia be dahaka gau hereana idia abia?
17 Danu, burukadia be lagani momo lalonai Iehova idia hesiai henia dainai, gau hereana ta idia abia—edia haheauka karana dainai edia ladana ia boio lasi. Iesu ia gwau: “Do umui gini auka dainai, emui laumana do idia mauri.” (Luka 21:19) Haheauka tauna be mauri hanaihanai do ia abia. “Dirava ena ura” umui karaia noho bona emui mauri lalonai Dirava umui badinaia noho neganai, “Dirava ia gwauhamatalaia davana namona do umui abia.”—Heberu 10:36.
18. (a) Dahaka dainai Iehova be buruka taudia dekenai ia moale? (b) Stadi gabena ai dahaka do ita herevalaia?
18 Herevana emu mauri ibounai lalonai hesiai gaukara badana eiava maragina oi karaia, to Iehova be unai ia laloa bada. Herevana oi buruka oi lao dainai “tauanina” ia manoka ia lao, to dina ta ta ai emu “lalona” ia matamata loulou diba. (2 Korinto 4:16, BHğ) Oi daradara lasi, Iehova be gunaguna oi karaia gaukaradia ia laloa noho sibona lasi, to Iena ladana totona hari oi karaia gaukaradia ia moalelaia bada danu. (Heberu 6:10) Stadi gabena ai, ita be Iehova badinaia karana ena namo do ita herevalaia.
Edena Bamona Do Oi Haere?
• Edena dala ai hari Keristani burukadia be Ana ena haheitalai idia tohotohoa?
• Dahaka dainai edia mauri lagani ia bada ia lao taudia be gaukara ta idia karaia diba?
• Edena dala ai burukadia be Dirava idia badinaia noho diba?
• Iehova ese burukadia edia hesiai gaukara be edena bamona ia laloa?
[Picture on page 15]
Buruka tauna Daniela be “Buka Helaga” ia duahia dainai, ia diba Iuda taudia be lagani hida igui hesiai gaukara do idia karaia
[Pictures on page 17]
Buruka taudia be hanaihanai hebou idia lao, haroro gaukara idia karaia, bona idia ura edia diba idia habadaia