Keristen Ruma Bese Taudia Idia Gaukara Hebou
“Lauegu varavara taudia e, . . . umui lau noia . . . Hereva tamona do umui gwauraia, bona do umui gaukara hebou mai laloa tamona danu.”—1 KORINTO 1:10.
1. Lalo-tamona karana dekenai ruma bese momo edia kara be edena bamona?
OIEMU ruma bese taudia ida umui lalo-tamona, a? Eiava ta ta iboudiai be sibodia edia ura idia karaia? Kara haida umui karaia hebou, a? Eiava nega momo gabu tamona dekenai umui noho hebou lasi? Unai hereva “ruma bese” ena anina be lalo-tamona ruma bese.a To, ruma bese momo be idia lalo-tamona lasi. Britain tauna ta be hereva ia henia neganai, ia gwau: “Ruma bese be mauri namona ena badina lasi, ruma bese be . . . iseda lalohisihisi momo ena badina.” Unai hereva be ia momokani oiemu ruma bese dekenai, a? Bema oibe, unai bamona ia noho be namo, a?
2. Baibel lalonai edena taudia haida ese idia hahedinaraia idia be ruma bese namona taudia?
2 Herevana tamana bona sinana idia noho eiava tamana sibona eiava sinana sibona ia noho, to ruma bese idia hakaua dalana hegeregerena idia lalo-tamona eiava idia lalo-tamona lasi. Baibel torea negana lalonai, mai lalo-tamona ida idia tomadiho hebou ruma besedia ese Iehova ena hahenamo idia davaria. Unai be ia momokani idaunegai Israel dekenai, badina Iefeta natuna kekenina, Samson, bona Samuel ese dala idauidau dekenai idia hahedinaraia idia be Dirava badinaia ruma bese taudia. (Hahemaoro Taudia 11:30-40; 13:2-25; 1 Samuel 1:21-23; 2:18-21) Keristen ginigunadia edia negai, Paulo ena misinari loaloa haida dekenai abidadama tauna Timoteo ese Paulo ia bamoa, unai tau be ia tubu daekau lalonai ena tubuna Loi bona ena sinana Eunike be ia dekenai Heberu Revarevadia idia hadibaia. Gabeai ia be hahediba bona misinari tauna hereadaena ai ia lao!—Kara 16:1, 2; 2 Timoteo 1:5; 3:14, 15; bona Kara 21:8, 9 itaia danu.
Umui Gaukara Hebou Ena Badina be Dahaka?
3 Dahaka dainai idia gaukara hebou karana amo ruma bese taudia ese namo idia davaria? Badina hebogahisi heheni bona hemataurai heheni karana ia habadaia. Ita koua heheni lasi, to ita hebamo heheni bona ita heduru heheni. Vanegai, magasin ta ladana Family Relations lalonai ia gwau: “Hari ‘ruma bese goadadia’ edia kara ia hedinarai goevagoeva. Unai kara haida be idia gwauhamata heheni bona idia laloa bada heheni, mai moale danu idia hebamo heheni, idia herevahereva heheni namonamo, hekwakwanai idia hamaoromaoroa diba, bona edia mauri lalonai lauma gaudia idia laloa bada.”
3, 4. (a) Namona be lalo-tamona ruma bese taudia edia kara be edena bamona? (b) Edena negai ruma noholaia be ia namo?
4 Ruma bese lalonai unai kara namodia idia noho neganai, ruma be bensini abia gabuna bamona sibona ai do idia halaoa lasi. Ia be ruma mo sibona lasi. Ia be gabu namona bona unai ruma bese taudia idia ura unuseniai idia noho. Unuseniai lalo-namo, lalokau, hebogahisi, bona hemataurai karadia idia noho. (Hereva Lada-isidia 4:3, 4) Manu rumana bamona, ruma bese taudia be lalo-tamona karana idia davaria, ia be doadoa rumana bamona lasi, hepapahuahu bona hapararaia karadia idia vara lasi. To unai lalo-tamona karana be edena bamona ita davaria diba?
Ruma Bese Stadi Karaia Hebou
5 Laloa namonamo karana, eiava iseda “lalohadai siahuna” amo Iehova tomadiho henia dala momokanina ita diba. (Roma 12:1, NW) Namo lasi kara ita karaia ta ese iseda lalona ia veria haraga dainai, hegeregere haroro herevadia eiava televisen dekena amo edia hahediba herevadia ita kamonai sisina dainai iseda lalona idia veria kara ta ita karaia totona. To, namona be Baibel ita stadilaia bona ena hereva ita laloa namonamo, bona “hesiai tauna mai ena kamonai bona mai ena kara maoromaoro” oreana amo ita abia Baibel hereva idia gwauraia bukadia ita stadilaidia dainai, kara ta ita karaia. (Mataio 24:45) Hekwakwanai ta eiava hedibagani ta ita davaria neganai, bema Keriso ena lalohadai unai gauna dekenai ita abia, Keristen ena kara ita karaia diba. Unai kara dekenai, Iehova be iseda Hadibaia Tauna Badana.—Salamo 25:9; Isaia 54:13; 1 Korinto 2:16.
6. Tanobada hegegemadai, Baibel amo ruma bese stadi karana dekenai daidia edia kara be namo?
6 Lauma dalanai idia goada totona Keristen ruma bese ta ta iboudiai dekenai ruma bese ena stadi be mai anina bada. Emui ruma bese stadi be edena negai umui karaia? Bema karaia negana umui abia hidi lasi to nega idauidau dekenai umui karaia kava, reana nega momo umui reaia eiava umui karaia lasi. Ruma bese taudia iboudiai be ruma bese stadi lalonai idia vareai totona, sediual karaia bona stadi negana badinaia be gau badana. Unai neganai ruma bese taudia iboudiai idia diba lauma gaudia idia tahua totona, edena dina bona edena hora idia hebou ruma bese ena stadi idia karaia. Tanobada hegegemadai, Betele taudia 12,000 bona ma haida idia diba edia ruma bese stadi be Monday hanuaboi iboudiai dekenai idia karaia. Unai Betele taudia be inai gau idia laloatao dainai idia moale: unai Monday dinadia idia lao noho neganai, Pacific bona New Zealand motumotudia dekenai, Australia, Japan, Taiwan, Hong Kong, bona murinai Asia, Africa, bona Europe, bona murinai America kahanai, edia Betele ruma bese stadi idia karaia. Ena be kilomita tausen momo amo idia parara bona edia gado be idauidau, to edia ruma bese stadi amo Betele taudia ese lalo-tamona idia davaria, badina idia diba idia be ruma bese tamona bamona. Dala maragina dekenai, oiemu ruma bese stadi dekena amo unai lalo-tamona karana umui habadaia diba danu.—1 Petero 2:17; 5:9.
7. Petro ia hereva bamona, hereva momokani be edena bamona ita laloa be namo?
7 Aposetolo Petro ese ita dekenai inai sisiba ia henia: “Beibi matamata ese rata ia ura dikadika bamona, umui ese lauma ena rata goevagoeva do umui ura henia. Badina be unai umui inua neganai do umui tubu daekau, bona hahemauri do umui abia. Buka Helaga ia hereva bamona, ia gwau, ‘Umui sibona ese Lohiabada ena [hebogahisi] ena mamina umui abia vadaeni.’ ” (1 Petero 2:2, 3) Unai hereva amo Petro ese laulau hereva namona ia hahedinaraia! Ia ese Greek verb e·pi·po·theʹsa·te ia gaukaralaia. Linguistic Key to the Greek New Testament bukana ia gwau unai hereva ena anina be, “mai ura danu tahua, ura henia, ura dikadika.” Ena anina be ura henia dikadika momokani. Reana oi itaia vadaeni animal ena beibi be sinana ena ratana ia tahua goadagoada, bona taunimanima ena beibi be sinana ena ratana ia topoa neganai ena toana be ia maino momokani, ani? Unai bamona, namona be hereva momokani ita ura henia momokani. Greek aonega tauna William Barclay, ia gwau: “Keristen momokani tauna dekenai, Dirava ena hereva stadilaia karana be gaukara metauna lasi, to ia be moale karana, badina ia diba unai karana amo ena kudouna ia ura henia anianina do ia davaria.”
8. Ruma bese stadi karaia neganai, ruma bese kwarana ese dahaka ia karaia be namo?
8 Ruma bese stadi karaia be maduna badana ruma bese kwarana dekenai. Ena maduna be stadi ia karaia ena ruma bese taudia ta ta iboudiai ese stadi idia moalelaia bona iboudiai idia hereva diba totona. Namo lasi natudia idia laloa unai stadi be tau badadia sibodia edia kara. Stadi ia namo be mai anina bada, paragraf momo karaia be mai anina maragi. Namona be stadi karana amo Baibel ena sivarai oi hamauria bamona. Ia hegeregere neganai, emu natudia oi durudia Palestine ena gabu dekenai idia vara sivaraidia be edia lalona matadia amo idia itaia totona. Namona be idia iboudiai oi hagoadadia stadi totona idia hegaegae bona ruma bese stadi lalonai idia diba gaudia idia kikilaia. Unai dala amo natudia be ‘Iehova vairanai idia tubu idia lao diba.’—1 Samuel 2:20, 21.
Lalo-Tamona amo Sivarai Namona Harorolaia
9 Iesu ia gwau: “Sivarai Namo bese ibounai dekenai be do idia haroro henia guna.” (Mareko 13:10) Unai hereva be Keristen taudia namodia dekenai gaukara maduna ia henidia—unai be haroro gaukara idia karaia, taunimanima ma haida dekenai Dirava ena Basileia ena sivarai namona idia harorolaia. Emu ruma bese ida unai gaukara umui karaia hebou neganai goada bona moale ia havaraia diba. Natudia be sivarai namona idia harorolaia neganai, edia sinadia bona tamadia idia moale bada. Tau ta mai adavana edia natudia memero be toi bona edia lagani be 15 ia lao 21 huanai, bona idia gwau edia kara be Wednesday iboudiai sikuli ia ore neganai bona Saturday dabai iboudiai, idia bona edia natudia idia haroro hebou. Tamana ia gwau: “Ai lao negadia iboudiai gau matamatana ta idia dekenai ai hadibaia. Bona unai gaukara idia moalelaia totona, bona goada idia davaria totona ai hegaegae namonamo.”
10. Haroro gaukara dekenai tamana bona sinana ese edia natudia be edena bamona idia durudia diba?
10 Haroro bona hahediba gaukara karaia neganai, bema ruma bese taudia idia gaukara hebou, anina bada idia davaria diba. Natuna be mai lalona ibounai bona hereva auka lasi dalanai ia hereva dainai, nega momo ruma taudia idia ura kamonai. Danu, Sinana eiava Tamana ia noho dainai, bema natuna ia daradara ia durua diba. Namona be tamana bona sinana be edia natudia idia hadibaia noho haroro taudia namodia ai do idia lao totona, bena “hereva momokani do [idia] hadibaia maoromaoro, bona Dirava ena vairanai do [idia] hemarai lasi.” Natudia ida idia haroro hebou neganai, tamana bona sinana be edia natudia edia lalohadai idia diba, edia haroro dalana ese anina ia havaraia eiava lasi idia itaia, bona edia hemataurai karadia idia itaia diba. Pura ta ta iboudiai, unai bamona idia haroro hebou dainai, edia natudia edia tubu idia itaia diba bona idia hadibaia bona idia hagoadaia noho diba edia abidadama karana ia goada ia lao totona. Danu, unai neganai, haroro gaukara dekenai natudia be edia tamana bona sinana edia haheitalai namona idia itaia. Hari ita be metau dikadia bona dagedage negana lalonai ita noho, unai dainai bema raskol karadia idia karaia momo gabunai ita haroro, bona ita mai iseda ruma bese taudia danu be lalo-tamona dekenai ita gaukara hebou bona ita heduru heheni neganai, reana unai ese ita ia naria.—2 Timoteo 2:15; Filipi 3:16.
11. Dahaka ese natuna ena goada hereva momokani dekenai do ia hadikaia haraga diba?
11 Natudia be karaharaga tau badadia edia koikoi karadia idia itaia. Bema tamana bona sinana be hereva momokani bona ruma ta ruma ta gaukarana idia laloa bada lasi, edia natudia be unai gaukara idia goadalaia be ia auka. Unai dainai, bema gorere lasi tamana eiava sinana be pura iboudiai edia natudia dekenai Baibel stadi idia karaia, to haroro ma haida idia karaia lasi, reana do idia lalohisihisi unai natudia be do idia tubu bada neganai.—Hereva Lada-isidia 22:6; Efeso 6:4.
12. Ruma bese haida be edena bamona Iehova ena hahenamo do idia abia bada diba?
12 “Gaukara hebou mai laloa tamona danu” ena namo be inai, reana ruma bese be mai edia dala edia ruma tauna ta idia durua kongregesen lalonai nega ibounai pioneer gaukara do ia karaia diba totona. Tanobada hegegemadai, ruma bese momo be unai bamona idia karaia, bona edia ruma bese ena pioneer tauna ena ekspiriens bona gaukara namona dainai, iena ruma bese taudia iboudiai be hahenamo idia davaria.—2 Korinto 13:11; Filipi 2:1-4.
Lalo-Tamona amo Hekwakwanai Hanaidia
13 Inai “metau dikadia” bona ‘dagedage’ negana lalonai, ita ta ta iboudiai be hisihisi ita davaria. (2 Timoteo 3:1) Moni gaukara ai, sikuli ai, dala ai, bona ruma ai, hekwakwanai idia vara. Haida be idia gorere eiava nega daudau idia lalo-metau, bona ruma bese lalonai nega haida unai ese lalohisihisi bona badu ia havaraia. Unai kara be edena bamona ita hamaoromaoroa diba? Ruma bese taudia idia herevahereva hebou lasi karana amo, a? Ena be ruma dekenai idia noho hebou, to ta ta iboudiai be sibona sibona bamona idia noho karana amo, a? Lasi. To, namona be iseda lalo-hekwarahi ita gwauraia hedinarai heheni bona heduru ita tahua. Bona lalokau ruma besena be gabu namona ta unai ita karaia totona, ani?—1 Korinto 16:14; 1 Petero 4:8.
13, 14. (a) Ruma bese ena lalo-tamona ia hadikaia diba gaudia be dahaka? (b) Ruma bese lalonai hekwakwanai momo koudia dalana be dahaka?
14 Doketa taudia idia diba vadaeni, gorere ia do vara lasi neganai idia koua karana ena namo ese gorere hanamoa karana ena namo ia hanaia. Ruma bese edia hekwakwanai be unai bamona danu. Nega momo hekwakwanai ia do bada lasi neganai, mai laloa maoromaoro ida herevahereva hebou karana amo, idia hamaoromaoroa diba. Ena be hekwakwanai badadia idia vara, to bema ruma bese taudia be Baibel ena taravatu unai kara dekenai idia herevalaia hebou, unai hekwakwanai idia kikilaidia bona idia hamaoromaorodia diba. Nega momo, badu ita koua bona ita hetura heheni diba, bema Paulo ena hereva Kolose 3:12-14 dekenai ita badinaia, ia gwau: “Inai bamona karadia, dabua bamona do umui atoa: [hebogahisi], durua, manau, manada bona haheauka. Bema tau ta ese ena bamona tauna ia maumauraia, ia kara dika henia dainai, namona be unai dika do ia gwauatao. . . . Umui lalokau henia, vadaeni do umui noho hebou namo herea, mai laloa tamona danu.”
Lalo-Tamona amo Moale Karadia Karaia
15 Iehova be moale Diravana, bona hereva momokani be moale sivaraina—taunimanima dekenai helaro ia henia. Ma danu, moale be lauma huahuana ta. Unai moale karana be heau helulu spot ta dekenai ia kwalimu tauna ena moale sisina karana bamona lasi. Bema tau ta ese ena hetura karana Iehova dekenai ia habadaia momokani neganai, iena kudouna ena hemami ia moale bada herea. Bona lauma gaudia ia laloa bada bona hagoadaia heheni turadia ia abia dainai ia moale.—Galatia 5:22; 1 Timoteo 1:11.
15, 16. (a) Namona be Keristen ruma bese taudia edia kara badana be dahaka? (b) Idau tomadiho orea haida edia taunimanima edia kara be dahaka, bona dahaka dainai idia be unai bamona?
16 Vadaeni, ita be Iehova ena Keristen witness taudia dainai, ita moale lasi eiava ita kiri lasi ena badina be lasi. Tomadiho orea haida taudia edia kara be unai bamona badina edia tomadiho lalonai hagoadaia lasi gaudia idia gwauraia momo. Edia hahediba herevadia dainai mai lalohisihisi bona moale lasi dekenai idia tomadiho, unai be Baibel ena hereva bamona lasi bona laloa maoromaoro karana lasi. Unai kara ese Dirava ena hesiai gaukara dekenai moale ruma besedia ia havaradia lasi. Iesu ia diba taunimanima be moale karana bona laga-ani karana idia abia be namo. Inai oi laloa, nega ta ai, ena hahediba taudia ia boiridia “taunimanima noho lasi gabuna [idia] lao, [idia] laga-ani sisina” totona.—Mareko 6:30-32; Salamo 126:1-3; Ieremia 30:18, 19.
17, 18. Keristen ruma bese taudia idia moale hebou dala namodia haida be dahaka?
17 Ruma bese taudia danu be idia laga-ani be namo. Tamana ta ese ena natudia ia gwauraia inai bamona: “Moale kara idauidau momo ai karaia hebou—kone dekenai ai lao, uma gabunai bolo gadara ai karaia, bona ai hegaegae ororo dekenai pikiniki ai karaia totona. Nega haida, dina ta ai gwauraia ‘pioneer dinana’ bona unai dina ibounai lalonai haroro gaukara ai karaia pioneer taudia bamona; bena murinai aniani namona ai moalelaia hebou, bona nega haida harihari gaudia ai haria heheni.”
18 Tamana bona sinana be edia ruma bese ida inai bamona moale karadia idia hegaegaelaia diba: animal raraia gabunai, miusiam, bona raraia gabu namodia ma haida dekenai idia lao diba. Umui karaia hebou diba moale karadia haida be uda dekenai loaloa, manu raraia, bona uma karaia. Danu, tamana bona sinana ese edia natudia idia hagoadaia diba miusik karaia gauna ta, gita bamona idia gadaralaia totona, eiava edia diba gau namona ta dekenai idia habadaia totona. Oibe, laloa maoromaoro tamadia bona sinadia ese nega idia atoa edia natudia ida idia gadara hebou totona. Bema ruma bese ena taunimanima be mai moale danu idia gadara hebou, reana idia parara lasi!
19. Hari inai negai, ruma bese hadikaia karana ta be dahaka?
19 Hari inai negai, memero kekeni momo idia laga-ani gwauraia neganai, idia ura edia tamana bona sinana amo idia siri bona sibodia edia ura idia karaia. Ena be mero eiava kekeni be ena diba gau namona ta dekenai ia habadaia eiava ena ura gauna namona ta ia tahua be ia dika lasi, to unai ia karaia totona ena ruma bese amo ia parara momo be aonega lasi karana. Namona be Paulo ia gwauraia hereva badana ta ita badinaia, ia gwau: “Haida edia namo do umui tahua [noho], to umui emui namo sibona do umui tahua lasi.”—Filipi 2:4.
20. Hebouhebou negadia be edena bamona moale negadia ai idia lao diba?
20 Hebouhebou badadia dekenai ruma bese taudia idia helai hebou ita itaia be moale bada gauna! Unai neganai natudia badadia be natudia maragidia idia durudia diba. Danu, unai neganai memero kekeni be hebouhebou ena helai gabuna murina kahanai idia lao helai hebou lasi; unuseniai hebouhebou ena program herevadia idia kamonai namonamo lasi. Bema ruma bese taudia ese hebouhebou lao henia bona ruma lou henia totona edena dala amo do idia lao, edena gabudia dekenai do idia loaloa, bona edesenai do idia mahuta idia herevalaia guna, hebouhebou lao henia ena moale do ia habadaia. Inai oi laloa, Iesu ena nega lalonai ruma bese mai natudia ida be hebouhebou totona Ierusalem dekenai idia lao be moale bada momokani!—Luka 2:41, 42.
Lalo-Tamona Karana Ena Hahenamo
21 Headava ia namo totona bona ruma bese taudia idia lalo-tamona totona idia hekwarahi bada be gau badana, ia vara kava lasi. Haida idia laloa ‘hekwarahi karana idia hadokoa be namo,’ bona edia headava idia hadokoa, bena ma ta idia adavaia, to hekwarahi ma ia vara. Ena be nega iharuana eiava nega ihatoina do idia headava, to unai hekwakwanai idia idau lasi. Keristen dalanai hekwakwanai kokia dalana be namo: Headava ia namo totona namona be Baibel ena taravatu lalokau bona hemataurai karadia dekenai ita badinaia. Mai edia lalo-tamona ruma besedia be idia heduru heheni, sibodia edia namo idia tahua guna lasi. Headava taudia dekenai sisiba ia henia tauna ta be headava ia noho daudau dalana ia gwauraia hedinarai. Ia torea inai bamona: “Headava namodia lalonai gau hani idia noho, idia ura idia kamonai, sori herevana idia gwauraia diba, lalona hagoadaia herevadia idia henia noho diba, bona lalokau ai edia imana amo idia daua toho heheni diba.” Unai gau hani ese headava idia durua ia noho daudau totona, badina idia be Baibel ena taravatu maoromaorodia hegeregerena.—1 Korinto 13:1-8; Efeso 5:33; Iakobo 1:19.
22. Idia lalo-tamona ruma besedia ese dahaka namo idia davaria?
22 Bema Baibel ena sisiba ita badinaia, iseda ruma bese ena lalo-tamona karana be badina aukana dekenai ita haginia, bona lalo-tamona ruma besedia be lauma dalanai ia goada bona ia lalo-tamona kongregesen ena badina. Unai dainai, bema mai iseda lalo-tamona ida Iehova ena ladana ita hanamoa noho, ia ese ita do ia hanamoa bada.
[Footnotes]
a “Inai hereva ruma bese L[atin] gado ai be familia, ena anina be gunaguna ruma badana ta ena hesiai taudia bona igui hesiai taudia, ruma mai ena biaguna, mai ena hahine, mai ena natudia—bona mai ena gaukara taudia.”—Origins—A Short Etymological Dictionary of Modern English bukana, Eric Partridge ese ia torea.
Inai Oi Laloatao, A?
◻ Dahaka dainai ruma bese taudia idia gaukara hebou be namo?
◻ Dahaka dainai ruma bese ena Baibel stadi ita karaia hanaihanai be gau badana?
◻ Dahaka dainai tamana bona sinana be edia natudia ida idia haroro hebou be namo?
◻ Dahaka dainai ruma bese lalonai hekwakwanai idia kikilaia hebou be heduru gauna namona?
◻ Dahaka dainai namo lasi Keristen ruma bese taudia be idia noho moale lasi bamona?
5. Tomadiho momokani dalana ita diba totona, dahaka do ita gaukaralaia be namo?
9. Emu ruma bese taudia iboudiai ese haroro gaukara idia moalelaia totona, dahaka oi karaia diba?
21. (a) Iseda headava ia namo totona dahaka ita karaia be namo? (b) Headava ia noho daudau totona heduru gaudia hani be dahaka?
[Picture on page 17]
Dina ta ta iboudiai emu ruma bese ida nega tamona umui helai hebou umui aniani hebou totona, a?
[Picture on page 18]
Namona be ruma bese ena taunimanima idia lao gabu ta ai moale hebou karana idia karaia neganai idia laga-ani bona idia moale