Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • rs rau 93-100
  • Dina Helagadia, Holide

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Dina Helagadia, Holide
  • Buka Helaga Herevalaia
  • Inai Bamona Atikol
  • Dina Badadia Ita Moalelaia be Namo, Eiava?
    Baibel be Dahaka ia Hadibaia?
  • Dirava ese Ia Ura Henia Lasi Aria
    Dirava Ena Lalokau Lalonai Do Umui Noho
  • Kerisimasi—Ia be Keristen Gauna Korikorina A?
    1994 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
Buka Helaga Herevalaia
rs rau 93-100

Dina Helagadia, Holide

Anina: Unai dina idia makaia, gaukara taudia bona sikuli taudia do idia laga-ani totona bona mai anina bada gaudia do idia laloa lou totona. Reana unai dina dekenai ruma bese taudia eiava hanua taudia ese aria eiava moale karadia idia karaia hebou. Unai kara idia karaia taudia idia laloa unai be tomadiho karana ta eiava moale hebou karana ta.

Kirisimasi be Baibel ese ia gwauraia gauna ta, a?

December 25 idia gwauraia hidi be mai badina, a?

M’Clintock and Strong’s Cyclopædia ia gwau: “Kirisimasi hahelagaia karana be Dirava ese ia hagania karana ta lasi, bona Taravatu Matamatana ese ia gwauraia lasi. Taravatu Matamatana eiava buka ma ta amo Keriso ena vara dinana ita davaria diba lasi.”​—⁠(New York, 1871), Vol. II, p. 276.

Luka 2:​8-11 ese ia hahedinaraia, Iesu ia vara neganai mamoe naria taudia be hanuaboi ai murimuri ai idia noho. Buka ta ladana Daily Life in the Time of Jesus ia gwau: “Mamoe . . . be paraka neganai ruma lalonai idia noho; unai dainai ita diba Kirisimasi laloa totona idia gwauraia dinana, paraka negana unai, be maoro lasi, badina Evanelia bukana ia gwau mamoe naria taudia be murimuri ai idia noho.”​—⁠(New York, 1962), Henri Daniel-Rops, p. 228.

The Encyclopedia Americana ia gwau: “Ita diba momokani lasi dahaka dainai December 25 idia gwauraia hidi Kirisimasi hahelagaia totona, to ena badina idia tahua taudia momo idia gwau unai dina idia gwauraia hidi badina unai dinai tomadiho koikoi taudia ese moale karadia idia karaia, ‘dina ena vara lou negana,’ dina ta ta edia diari negana ia bada ia lou lao matamaia dinana unai, idia moalelaia totona. . . . Roma taudia edia Saturnalia ariana (uma diravana, Saturn, tomadiho henia totona bona dina ena siahu ia vara lou negana hahelagaia totona idia karaia ariana unai) be unai negai idia karaia danu, bona taunimanima haida idia gwau Kirisimasi neganai idia karaia karadia haida be unai idaunegai tomadiho koikoi taudia edia aria bona moale karadia amo idia abidia.”​—⁠(1977), Vol. 6, p. 666.

New Catholic Encyclopedia ia gwau: “Keriso ena vara dinana be ta ia diba lasi. Evanelia bukadia ese unai dina bona hua idia gwauraia hedinarai lasi . . . H. Usener ena lalohadai . . . hari inai negai diba bada taudia momo ese idia abia dae lalohadaina, be inai: Keriso ena vara dinana idia gwauraia hidi, dina ena diari negana ia kwadogi herea dinana dekenai (December 25 Julian kalenda dekenai, January 6 Aigupito taudia edia kalenda dekenai), badina unai dina dekenai, tanobada ena mirigini kahana dekenai dina ia hedinarai lou matamaia neganai, dirava ta ladana Mithra idia tomadiho henia taudia ese dies natalis Solis Invicti (idia hadarerea diba lasi dinana ena vara dinana) idia hahelagaia. Dec. 25, lagani 274 ai, Roma pavapavana Aurelian ese dina diravana ia gwauraia ena basileia naria diravana badana, bona Campus Martius dekenai dubu ta ia hahelagaia ia dekenai. Dina tomadiho henia karana be Roma dekenai ia goada neganai, Kirisimasi hahelagaia karana idia hamatamaia.”​—⁠(1967), Vol. III, p. 656.

Aonega taudia, hisiu ese ia hakaudia

Unai aonega taudia be hisiu edia toana tahua taudia, dina ia daekau kahana amo. (Mat. 2⁠:​1, 2) Ena be hari inai negai taunimanima momo ese hisiu edia toana idia tahua momo, to Baibel ese unai kara ia gwauraia dika. (Rau 301-2 itaia, inai sinado badana “Mauri Biagua Siahuna” henunai.) Dirava ese edia kara ia gwauraia dika taudia be ia vara matamata merona, Iesu, dekenai ia hakaudia lao diba lasi, ani?

Mataio 2:​1-16 ese ia hahedinaraia unai hisiu ese unai aonega taudia be King Herod dekenai ia hakaudia lao guna, bena unai murinai Iesu dekenai ia hakaudia lao, bena Herod ese Iesu hamasea dalana ia tahua. Baibel ia gwau lasi ma haida danu ese unai “hisiu” idia itaia, unai hisiu edia toana tahua taudia mo sibodia ese. Iesu idia rakatania murinai, Iehova ena aneru ese Iosef ia hamaoroa namona be ia mai ena adavana bona ena natuna ida do idia lao Aigupito dekenai, mero maragi ese dika do ia davaria garina. Unai “hisiu” be toa ta Dirava ena amo a, eiava Dirava ena Natuna ia hamasea toho tauna ena amo, a?

Baibel ia gwau lasi hisiu edia toana tahua taudia ese beibi Iesu idia davaria boromakau edia aniani mauana dekenai, Kirisimasi ena laulau momo dekenai ia hedinarai bamona. Idia ginidae neganai, Iesu bona ena tamana sinana be ruma ta lalonai idia noho. Iesu ena bada unai negai ita diba totona, namona be inai ita laloa: Hisiu edia toana tahua taudia edia hereva dainai, Herod ese tuari taudia ia siaidia, lagani rua bona murinai idia vara memero iboudiai Betelehem ai bona ia badinai tanodia ai idia aladia mase totona.​—⁠Mat. 2⁠:​1, 11, 16.

Kirisimasi ena harihari gaudia henidia karana; Santa Klos bona Fada Kirisimasi sivaraidia

Kirisimasi ena harihari gaudia henidia karana be unai aonega taudia edia kara tohotohoa karana lasi. Ai gwauraia vadaeni hegeregerena, Iesu ia vara neganai idia ginidae lasi. Danu, harihari gaudia idia harihari heheni lasi, to Iesu idia henia, badina be unai be vaia edia kara, ladana bada tauna ta idia vadivadi henia neganai.

The Encyclopedia Americana ia gwau: “Saturnalia ariana ai . . . idia aniani hebou bona harihari gaudia idia harihari heheni.” (1977, Vol. 24, p. 299) Taunimanima momo edia kara badana Kirisimasi neganai be harihari gaudia idia harihari heheni. Edia lalohadai unai kara dekenai ese moale korikori ia havaraia lasi, badina be Keristen taravatudia Mataio 6⁠:​3, 4 bona 2 Korinto 9⁠:7 lalonai ia utudia. Nega idaudia ai Keristen tauna ese ena lalokau hahedinaraia totona, sibona ena ura hegeregerena harihari gaudia be taunimanima haida ia henidia diba.

Taunimanima badadia ese memero kekeni idia hamaorodia Santa Klos o Fada Kirisimasi ese edia harihari gaudia ia mailaidia. Unai sivarai be momokani lasi. Bema ta ese unai bamona sivarai ia gwauraia, unai amo ia ese memero kekeni ia durudia lasi hereva momokani idia matauraia totona, ani? Bona unai kara amo Iesu Keriso ia matauraia lasi, ani? Iesu ia gwau namona be taunimanima ese mai momokani ida Dirava idia tomadiho henia.​—⁠Ioane 4⁠:​23, 24.

Reana aria ta eiava moale karana ta be Keristen lasi taudia edia amo ia mai; bema ta ese unai kara ia karaia tomadiho karana bamona lasi, unai be hegeregere a?

Ef. 5:​10, 11: “Lohiabada ia ura henia karadia do umui tahua. Dibura karadia, idia be anina lasi karadia, dekena amo do umui raka siri, to unai kara idia karaia taudia do umui sisiba henia, bona edia dika do umui gwauraia hedinarai.”

2 Kor. 6:​14-18: “Edena bamona kara maoromaoro bona kara kerere idia turana diba? Edena bamona diari bona dibura idia noho hebou diba? Keriso bona Satani be edena bamona idia laloa tamona diba? Abidadama tauna bona abidadama lasi tauna ruaosi be idia hegeregere diba, a? Dirava ena dubu helaga bona kaivakuku be edena bamona idia hakapua tamona diba? . . . Unai dainai Lohiabada ma ia hereva, ia gwau, ‘Umui ese idia do umui rakatania, bona idia dekena amo do umui parara. Miro gaudia ibounai dekena amo do umui raka siri. Vadaeni umui do lau abia dae. . . . Bona lauegu natuna, tau bona hahine, umui do lau halaoa. Siahu ibounai Lohiabadana be unai bamona ia hereva.’ ” (Bema ta ese Iehova ia lalokau henia momokani bona ia ura dikadika ia hamoalea, unai ese do ia durua, Keristen lasi karadia, reana guna ia ura henia bada karadia, amo do ia siri totona. Bema ta ese Iehova ia diba momokani bona ia lalokau henia momokani, ia ese dirava koikoidia matauraidia karadia bona hereva koikoi durua karadia ia dadaraidia neganai, ia laloa lasi unai amo moale ia reaia. Ia be mai ena lalokau korikori dainai, kara gagevagageva ia moalelaia lasi, to hereva momokani ia moalelaia. Korinto Ginigunana 13⁠:6 itaia.)

Esodo 32⁠:​4-10 itaia danu. Israel taudia ese Aigupito taudia edia tomadiho karana ta idia karaia matamaia, bona ena ladana matamatana idia hatoa, ‘Iehova ena aria.’ To unai kara dainai Iehova ese ia panisidia bada. Hari inai negai dina helagadia ai idia karaia karadia ita itaia. Reana unai kara haida edia toana be dika lasi. To unai kara edia matamana, idaunegai tomadiho koikoi karadia unai, be Iehova ese ia itaia vadaeni. Namona be iena lalohadai unai kara dekenai ita abia dae, ani?

Sivarai hegeregerena: Hutuma be tau badana ta ena ruma dekenai idia mai, idia gwau ena vara dinana moalelaia totona aria ta idia karaia gwauraia. Ia ese vara dinadia laloa ariadia ia ura lasi. Ia ura lasi taunimanima ia itadia, aniani momo idia ania eiava idia inuinu kekero eiava idia lebulebu. To idia haida be unai kara iboudiai idia karaia, bona harihari gaudia idia mailaidia hebou taudia iboudiai edia, to ta idia mailaia lasi iena! Unai sibona lasi, to unai aria karaia totona idia gwauraia hidi dinana be hari tau ena inai tauna ta ena vara dinana. Vadaeni, hari tau ena lalona ena mamina be edena bamona? Oi ura unai bamona aria ta dekenai oi lao, a? Kirisimasi ariadia bona moale karadia idia karaia taudia be unai bamona idia karaia.

Ista bona unai negai idia karaia karadia be edeseniai idia matamaia?

The Encyclopædia Britannica ia gwau: “Taravatu Matamatana lalonai bona aposetolo edia nega murinai Keristen hahediba herevadia idia torea taudia edia revareva lalodiai, Ista hahelagaia karana idia gwauraia lasi. Keristen taudia ginigunadia ese dina badadia hahelagaia karana idia laloa lasi.”​—⁠(1910), Vol. VIII, p. 828.

The Catholic Encyclopedia ia gwau: “Etene taudia edia kara momo, au rauraudia idia tubu lou negana moalelaia totona idia karaia, be Ista karadia ai idia halaodia. Gatoi be toa ta, unai hua lalonai tubutubu gaudia edia uhe edia tubu toana unai. . . . Rabit [mada bamona gauna] be etene taudia edia toana ta bona idaunega amo ema bona hari ia be natuna havaraia siahuna ena toana.”​—⁠(1913), Vol. V, p. 227.

Alexander Hislop ese ia torea bukana ladana The Two Babylons lalonai, ia gwau: “Ista ena anina be dahaka? Ia be Keristen ladana ta lasi. Ia hedinarai goevagoeva ia be Kaldea taudia edia amo ia mai. Ista be Astarte, guba pavapavana hahinena Beltis, ena ladana ta. Iena ladana, . . . Layard ese Asuria taudia edia pupu dekenai ia davaria ladana, be Ishtar. . . . Ista ena sivarai be unai. Unai dina dekenai idia karaia karadia amo ita diba ia be Babulono amo ia mai. Good Friday ena hot cross bun, bona Paseka o Easter Sunday ena gatoi mai edia kala idauidau be Kaldea [Babulono] taudia ese idia gaukaralaidia edia tomadiho karadia lalodiai, taunimanima be hari idia gaukaralaidia hegeregerena.”​—⁠(New York, 1943), pp. 103, 107, 108; Ieremia 7:18 itaia danu.

Lagani Matamatana moalelaia karadia be kerere Keristen taudia dekenai, eiava?

The World Book Encyclopedia ia gwau: “Lagani 46 B.C. ai, Roma pavapavana, Iulio Kaisara, ese January 1 ia gwauraia Lagani Matamatana Dinana. Roma taudia ese unai dina idia hahelagaia, Janus ena. Janus be ikoukou, iduara, bona gau edia matamana edia dirava. January huana ena ladana idia hatoa Janus ena ladana hegeregerena. Janus be mai ena vairana rua​—⁠ta ia roha vairai bona ta ia roha muri.”​—⁠(1984), Vol. 14, p. 237.

Lagani Matamatana ena moale karadia bona ena dina be idauidau tano idauidau dekenai. Tano momo dekenai, edia moale karadia lalonai idia lebulebu bona idia inuinu momo. To Roma 13⁠:13 ena sisiba be inai: “Iseda kara do ita naria namonamo, iseda raka be dina dekenai ita raka. Do ita lebulebu lasi, do ita inua kekero lasi, do ita heudahanai lasi, do ita sihari kava lasi, do ita heai lasi, do ita mama lasi.” (Petero Ginigunana 4⁠:​3, 4; Galatia 5⁠:​19-21 itaia danu.)

Dina helagadia “mase taudia edia lauma” laloa totona edia badina be dahaka?

The Encyclopædia Britannica, lagani 1910 gauna, ia gwau: “Lauma Iboudiai edia Dina . . . be Roman Katolik Dubu oreana ese ia gwauraia hidi, idia mase vadaeni ekalesia taudia be unai dina ai do idia lalodia totona. Unai dina ai idia karaia karadia edia badina be inai: Ekalesia taudia idia mase neganai, Dirava ese edia kerere maragidia haida ia do gwauatao lasi dainai edia lauma idia goeva lasi, eiava edia kara dikadia gunadia haida amo helalo-kerehai karadia idia do karaia lasi, unai dainai Dirava idia itaia diba lasi, bona mauri taudia ese edia guriguri bona mass ena boubou karana amo idia durudia, ia idia itaia totona. . . . Lalohadai haida Lauma Iboudiai edia Dina dekenai be idaunegai etene taudia edia tomadiho amo idia mai. Katolik tanodia momo dekenai, hanua taudia idia laloa Lauma Iboudiai edia hanuaboi dekenai mase taudia be guna idia noholaia rumadia dekenai idia lou lao bona mauri taudia edia aniani idia ania.”​—⁠Vol. I, p. 709.

The Encyclopedia Americana ia gwau: “Idia davaria Halloween ena kara haida be Druid edia tomadiho karadia amo idia mai, Keristen negana vairanai idia karaia karadia unai. Celt taudia ese aria idia karaia edia dirava badadia rua totona​—⁠dina diravana bona mase taudia edia dirava (ladana Samhain), iena aria be November 1 ai idia karaia, Celt taudia edia Lagani Matamatana ena dina ginigunana unai. Gabeai, mase taudia edia aria be Keristen karana ta ai idia halaoa.”​—⁠(1977), Vol. 13, p. 725.

Buka ta ladana The Worship of the Dead ese unai kara ena matamana be inai bamona ia gwauraia: “Idaunegai besedia ese edia gori be Abata Badana neganai idia vara gaudia edia sivarai ida idia buloa . . . Unai ia hamomokania gauna be inai: Bese momo, herevana edia noho gabudia be kahirakahira eiava davara badana dainai edia padana be daudau, bona herevana idia haida be idaunegai besedia bona haida be bese matamatadia, to idia ese mase taudia edia aria badana idia karaia, unai negai ia vara gauna idia laloa lou totona. Danu, unai aria be Mose ese ia gwauraia dinana, hua iharuana ena dina namba 17, ai eiava unai dina kahirakahira dekenai, idia karaia; unai dina be Mose ese ia sivarailaia, ia gwau Abata Badana ia matamaia dinana be unai. Iseda kalenda dekenai unai be November huana ena dina namba 17.” (London, 1904, Colonel J. Garnier, p. 4) Anina be, Dirava ese Noa ena negai edia kara dika dainai ia hamasedia taudia matauraidia karana amo unai aria idia hamatamaia.​—⁠Gen. 6:​5-7; 7:11.

Unai bamona dina helagadia, “mase taudia edia lauma” matauraia totona idia gwauraia hidi dinadia, be Baibel ena hereva hegeregerena lasi. Mase taudia be gabu ma ta dekenai idia mauri noho lasi, badina be Baibel ia gwau mase taudia be gau ta idia diba lasi.​—⁠Koh. 9:​5, 10; Sal. 146:4.

Taunimanima edia lauma idia mase diba lasi herevana kererena be gunaguna ia matamaia sivaraina oi duahia rau 277-8 dekenai bona rau 365-6 dekenai.

Valentine ena Dina hahelagaia karana be edena bamona ia matamaia?

The World Book Encyclopedia ia gwau: “Valentine ena Dina be idia aladia mase Keristen taudia rua edia aria dinana dekenai ia vara; idia ruaosi edia ladadia be Valentine. To unai dina dekenai idia karaia karadia . . . be reana Roma taudia edia aria ta ladana Lupercalia, February 15 ai idia karaia ariana, amo idia mai. Unai aria amo idia ese Juno, Roma taudia edia dirava hahinena ta, hahine bona headava edia dirava unai, bona Pan, tanobada ena mauri gaudia edia dirava, idia matauraidia.”​—⁠(1973), Vol. 20, p. 204.

Dina ta idia gwauraia hidi sina matauraidia totona; unai kara be edena bamona ia matamaia?

Encyclopædia Britannica ia gwau: “Unai kara be idaunegai Greece taudia edia kara, sina tomadiho henidia karana, amo idia abia. Asia Maragina lalonai, March 15 dekenai, sina tomadiho henia karadia idia karaia, Dirava edia Sinana Badana, Cybele, ena ladana ma ta be Rhea, tomadiho henia totona.”​—⁠(1959), Vol. 15, p. 849.

Edena siri Baibel lalonai ese Keristen taudia edia lalohadai bese ta o gavamani ta ena dina badana abia isi karadia dekenai idia gwauraia hedinarai?

Ioane 18:36: “[Iesu ese Roma ena gavana ia haere henia, ia gwau:] Lauegu Basileia be inai tanobada gauna lasi.”

Ioane 15:19: “Bema umui [Iesu ena orea taudia] be tanobada ena taudia momokani neganai tanobada taudia ese umui do idia lalokau henia. To umui be tanobada ena lasi, lau ese tanobada dekena amo lau abia hidi umui, unai dainai tanobada ese umui do ia badu henia.”

1 Ioane 5:19: “Satani ese tanobada taudia ibounai ia gunalaia noho.” (Ioane 14⁠:30; Apokalupo 13⁠:​1, 2; Daniel 2⁠:44 itaia danu.)

Holide ma haida, hanua ta ta edia bona bese ta ta edia

Holide idauidau be momo. Iboudiai be iniseniai ai gwauraidia diba lasi. To ataiai ai torea sivaraidia ese holide idauidau iboudiai edia badina tahua namonamo dalana idia hahedinaraia, bona Baibel ena hereva, inai kahana lalonai ai gwauraia vadaeni herevadia, ese Iehova Dirava hamoalea karadia idia ura karaia taudia idia hakaudia namonamo diba.

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia