XTUUTYUM ARTIKEL 50
Te klaape un ti aarwayte khene uns kerecht mache
‘Tsaych te selwich sort klaape wii unser fater Apraham.’ (ROMAANER 4:12)
LIIT 119 Mëyer mise klaape hon
WAS TUUN MER SIIN?a
1. Wën mer iwer Apraham sayn klaape tenke, was fer frooch khene mer uns mache?
FIILE layt hon xon iwer Apraham keheert. Awer ti meyerste wise weenich iwer tëm. Im keeche teel, tuu weest fiil! Tuu weest, tsum payxpiil, tas ti Piipel Apraham nënt wii ‘te fater fon al tëne woo klaape hon’. (Rom. 4:11) Fiilaycht froost tuu tich: ‘Khan ich soo een xtarke klaape hon wii Apraham sayns?’ Ia, tuu khanst!
2. Warom is es wichtich Apraham sayn payxpiil xtutiire? (Tyako 2:22, 23)
2 Een aat wii mer khene een klaape soo wii Apraham sayns ëntwikele, is tëm sayn payxpiil xtutiire. Apraham hot imer kemacht was Kot tëm ferlangt hot. Tee hot, tsum payxpiil, sich tsu een lant kewanert woo wayt wech fon sayn haus waar; tee hot torich fiile yoore in parake kewoont un waar wilich fer sayn liipe soon Isak opfere. Apraham hot tas ales kemacht wayl eyer een xtarke klaape aan Yeehoowa hat. Weeche sayn klaape un aktsyoone, hot Apraham Yeehoowa froo kelos un is Tëm sayn fraaynt kep. (Lees Tyako 2:22, 23.)b Yeehoowa winxt tiise seechen fer meyer al — too tepay tuu! Tes weeche, hot eyer ti Piipel xrayper Phaul un Tyako inspiriirt iwer Apraham sayn payxpiil xraype. Meyer tuun xtutiire Romaaner kapitel 4 un Tyako kapitel 2, woo was wichtiches iwer Apraham saan.
3. Iwer was fer Piipel tekst hon Phaul un Tyako kexproch?
3 Phaul un Tyako hon iwer ti wërter in Xeenesis 15:6 kexproch: “[Apraham] hot aan Yeehoowa keklaapt, un Eyer hot tëm too teweeche kerecht aus kexproch.” Foer Kot sayn aue, een persoon woo tëm kefalt is kerecht, orer unxultich. Es is wunerlich tas imperfekte, sintiche mënxe khene unxultich foer Kot sayn aue sin. Sicher wilst tuu hon tas Yeehoowa tich wii een kerecht mënx aan siit un tas is meechlich. Yets tuun mer siin warom Yeehoowa Apraham kerecht kenënt hot un was meyer mache mise fer aach kerecht aus kexproch wëre.
MEYER MISE KLAAPE HON FER KERECHT SIN
4. Was tuut ti mënxe um hale kerecht sin?
4 In sayn priif fer ti romaaner, hot Phaul kesaat tas al ti mënxe sinter sin. (Rom. 3:23) Soo, wii khan yemant kerecht un unxultich aus kexproch wëre un soo Kot kefale? Fer ti eerliche kriste helfe ti antwort fine, hot Phaul Apraham sayn payxpiil penutst.
5. Warom hot Kot Apraham kerecht aus kexproch? (Romaaner 4:2-4)
5 Yeehoowa hot Apraham kerecht aus kexproch wii eyer im lant Kanaan am leepe waar. Warom khont Yeehoowa tas mache? Es waar net wayl Apraham tas mosayxe Kesets perfekt aan keheert hot. (Rom. 4:13) Wii wise mer tas? Wii Kot Apraham kerecht aus kexproch hot, es waar noch khee mosayxe Kesets. Tiise kesets is fer ti natsyoon fon Israël kep woer ploos 400 yoore xpeeter. Soo, warom hot Yeehoowa kesaat tas Apraham kerecht waar? Kot hot unfertiint kuutheet tëm ketsaycht un hot tëm kerecht aus kexproch weeche sayn klaape. (Lees Romaaner 4:2-4.)c
6. Warom tuut Yeehoowa een sintiche persoon kerecht aus xpreche?
6 Phaul hot kesaat tas wën yemant uf Kot klaapt, “is [eyer] kerecht aus kexproch weeche sayn klaape”. (Rom. 4:5) Phaul hot aach kexrip: “Kraat soo, xprecht Tawi aach iwer ti frooheet fom man woo Kot kerecht aus xprecht oone ti aarwayte se rechne: ‘Froo sin tii woo sayn aktsyoone keeche tas kesets fertsayt kriin un woo sayne sinte ketekt kriin. Froo is te man woo sayn sinte fon Yeehoowa ferkes kriit.’” (Rom. 4:6-8; Psal. 32:1, 2) Yeehoowa fertsayt, orer tekt, ti sinte fon tëne woo aan tëm klaape. Tee tuut se kans fertsaye un tuut sich net mee fon sayn sinte erinere. Foer tëm, sin tiise layt kerecht un unxultich weeche sayn klaape.
7. Warom khene mer saan tas Kot sayn tiiner in te friirixe tsayte kerecht waare?
7 Opwool Apraham, Tawi un anere troye tiiner fon Yeehoowa kerecht aus kexproch kep sin, waare se noch imperfekte un sintiche layt. Awer weeche sayn klaape, waare se unxultich foer Kot sayn aue, hauptseechlich wën ma se ferklaycht mit te layt woo Kot net aan kepeet hon. (Ëfe. 2:12) In sayn priif fer ti romaaner, hot Phaul aus keleet tas mer mise klaape hon fer een ticht fraayntxaft mit Kot paue. Apraham un Tawi waare Kot sayn fraaynte wayl se uf Kot keklaapt hon; tas selwiche khan aach mit uns pasiire.
TI FERPIINUNG TSWIXICH KLAAPE UN AARWAYTE
8-9. Was tenke etliche iwer was Phaul un Tyako kexrip hon un warom is tiise mënung ferkheert?
8 Torich xon hunerte yoore, tuun ti relichyeese fiirer xpreche iwer ti ferpiinung tswixich aarwayte un klaape. Etliche lërne in tas ales was tuu mache must fer keret wëre, is aan tëm Hër Yeesus klaape. Fiilaycht host tuu xon keheert etliche fon tëne saan: “Klaap aan Yeesus un tuu wërst keret.” Etliche tuun soo kaar Phaul sayn wërter penutse: “Kot [tuut] kerecht aus [xpreche] oone ti aarwayte se rechne.” (Rom. 4:6) Awer anere saan tas tuu khanst keret wëre wëns tuu pletse pesuuchst woo ti khërich haylich aus xprecht orer wëns tuu kuute aarwayte machst. Fer tiise phunkt pewayse, im xtant penutse se Tyako 2:24, woo saat: “Te man wërt torich aarwayte kerecht aus kexproch, net ploos torich te klaape.”
9 Weeche tiise unerxiitliche mënunge, tuun etliche Piipel leerer rechne tas Phaul un Tyako net kextimt hon iwer was een persoon mache mus fer Kot kefale. Etliche saan tas Phaul in kelërnt hot tas ti persoon mus ploos klaape hon fer Kot kefale, awer tas Tyako in kelërnt hot tas ti persoon mus kuute aarwayte mache. Een relichyeese leerer hot soo kesaat: “Tyako khont net ferxteen warom Phaul kesaat hot tas een persoon mus ploos klaape hon [fer kerecht aus kexproch wëre]. Tyako hot net mit Phaul sayn wërter kextimt.” Awer Phaul un Tyako waare fon Yeehoowa inspiriirt fer se xraype. (2 Tim. 3:16) Soo es mus een keweenlich ausleyung sin fer ti unerxiit tswixich was Phaul un Tyako kexrip hon. Fer tiise phunkt peser ferxteen, mise mer noo kuke was noch hon se in sayn priife kexrip.
Phaul hot fer ti yitixe kriste in Roma ketsaycht tas te klaape, net ti aarwayte fom mosayxe Kesets, neetich waar (Kuk te apsats 10.)g
10. Iwer was fer “aarwayte” waar Phaul hauptseechlich am xpreche? (Romaaner 3:21, 28) (Kuk aach tas pilt.)
10 Iwer was fer “aarwayte” hot Phaul in Romaaner 3 un 4 kexproch? Tee waar hauptseechlich am xpreche iwer tas mosayxe Kesets aan heere, woo fer ti israeliiter kep waar. (Lees Romaaner 3:21,d 28e.) Es siit aus tas in Phaul sayn taache, hon etliche yitixe kriste keklaapt tas se solte noch tas mosayxe Kesets foliche; soo hot Phaul Apraham sayn payxpiil penutst fer se tsayche tas ti persoon mus net tas mosayxe Kesets aan heere fer kerecht aus kexproch sin. Xtats tas, hot Phaul aus keleet tas mer mise klaape hon. Tas muut uns uf, wayl es tsaycht tas mer khene een kuut fraayntxaft mit Yeehoowa hon wën mer aan tëm un aan Yeesus klaape.
Tyako hot ti kriste uf kemuut sayn klaape torich “aarwayte” tsayche; too tepay is tas kuutes fer al mache (Kuk ti apsetse 11-12.)h
11. Iwer was fer “aarwayte” hot Tyako kexproch?
11 Im keeche teel, ti “aarwayte” woo in Tyako 2 foer khome, sin net “ti aarwayte fom kesets” woo Phaul kexproch hot. Tyako is in woerheet am xpreche iwer ti aarwayte, orer aktiwiteete, woo ti kriste taach noo taach mache. Tiise aarwayte tsayche ep een krist woere klaape aan Kot hot orer net. Wole mer 2 payxpiile siin woo Tyako penutst hot.
12. Wii hot Tyako ti ferpiinung tswixich aarwayte un klaape aus keleet? (Kuk aach tas pilt.)
12 Im eyerste payxpiil, hot Tyako ketsaycht tas ti kriste sole khee unerxiit tswixich ti layt mache. Tee hot tiise phunkt aus keleet mit een payxpiil fon een man woo een raych persoon kuut pehantelt hot, awer woo een aarm persoon xlecht pehantelt hot. Tyako hot aus keleet tas tiise man saan khan tas eyer klaape hot, awer sayn aktsyoone tsayche tas net. (Tya. 2:1-5, 9) Tyako hot aach een tsweete payxpiil penutst. Tee hot kexproch iwer yemant woo siit tas “een pruuter orer xwester niks fer se aan tsiie hot un aach net kenuuch esmitel fer te taach”, awer niks too triwer macht. Soo kaar wën ti persoon saat tas se klaape hot, sayn aktsyoone tsayche tas sayn klaape unutslich is. Soo wii Tyako kexrip hot, “te klaape, oone aarwayte, [is] toot”. (Tya. 2:14-17)
13. Was fer payxpiil hot Tyako penutst fer se pewayse tas es neetich is klaape hon un aarwayte mache? (Tyako 2:25, 26)
13 Tyako hot iwer Raap kexproch wii een payxpiil fon yemant woo sayn klaape torich aktsyoone ketsaycht hot. (Lees Tyako 2:25, 26.)f Tii hot iwer Yeehoowa keheert un hot erkhënt tas eyer ti israeliiter am helfe waar. (Yos. 2:9-11) Raap sayn aktsyoone hon pewayst tas se klaape hat. Weeche sayn klaape, hot se 2 israeliitixe spyoone kexitst wii sayn leepe ins kefoer waare. Tes weeche tiise imperfekt fraa, woo net israeliiter waar, is soo wii Apraham kerecht aus kexproch kep. Meyer lërne mit Raap tas es aarich wichtich is klaape torich aktsyoone tsayche.
14. Warom khene mer saan tas Phaul un Tyako kextimt hon in was se kexrip hon?
14 Phaul un Tyako sin iwer ti selwiche tinge am xpreche: aarwayte un klaape. Awer tii leye tas aus in 2 unerxiitliche aate. Phaul hot aus keleet tas ti yitixe kriste khonte net Yeehoowa kefale wën se ploos tas mosayxe Kesets noo keengte. Tyako hot aus keleet tas ti kriste mise sayn klaape tsayche torich ti kuute tinge woo se fer ti anere mache.
Tuut tayn klaape tich uf muute aarwayte mache woo Kot kefale? (Kuk te apsats 15.)
15. Was sin etliche aate wii mer klaape torich aktsyoone tsayche khene? (Kuk aach ti pilter.)
15 Yeehoowa saat net tas mer sole kraat ti selwiche tinge wii Apraham mache tas mer khene kerecht aus kexproch wëre. In woerheet, es kept fiile aate wii mer khene unser klaape tsayche torich aarwayte. Meyer khene, tsum payxpiil, wilkhome tii woo nay in te kemaynt sin. Meyer khene aach helfe ti priiter un xwestere woo in neetichkheet sin un tas kuutes fer unser familye mache. Yeehoowa kefalt sich mit tiise tinge un seechent unser aanxtrengung. (Rom. 15:7; 1 Tim. 5:4, 8; 1 Yo. 3:18) Un eene fon te wichtichste aate wii mer khene unser klaape tsayche, is flaysich ti kuute notisye mit anere teele. (1 Tim. 4:16) Meyer al khene torich unser aktsyoone tsayche tas mer klaape tas Yeehoowa sayn ferxpreche sich erfiile tuun un tas sayn weeche imer ti peste sin. Wën mer tas mache, khene mer uns sicher sin tas Yeehoowa uns kerecht aus xprecht un tas mer tëm sayn fraaynte wëre.
TI HOFNUNG FERXTËRKT UNSER KLAAPE
16. Was fer waar Apraham sayn hofnung un warom must eyer klaape hon?
16 Romaaner 4 tsaycht een aner lisyoon woo mer mit Apraham lërne khene — es is wichtich hofnung hon. Yeehoowa hot ferxproch tas Apraham fater fon “fiile natsyoone” weyer un tas torich tëm weyere al ti familye fon te eyert keseechent. Tas is sicher een wunerlich hofnung woo Apraham hat! (Xee. 12:3; 15:5; 17:4; Rom. 4:17) Awer wii Apraham 100 yoore alt waar un Sara, 90, hate se noch khee soon. Foer ti mënxe, es hot unmeechlich aus kesiin tas Apraham un Sara een soon kriin khonte un tas waar wërklich een proop fer Apraham. Awer tee hot “sich uf te hofnung kextitst un hat klaape tas eyer fater fon fiile natsyoone kepe teet”. (Rom. 4:18, 19) Un tsum xlus, hot sayn hofnung sich erfiilt: tee is fater fon Isak kep, te soon woo se am waarte waare. (Rom. 4:20-22)
17. Wii wise mer tas mer khene Kot sayn fraaynte sin?
17 Meyer khene Yeehoowa kefale un tëm sayn fraaynt sin, soo wii Apraham waar. Phaul hot tas aus keleet wii eyer kexrip hot: “Ti wërter ‘soo is eyer kerecht aan kesiin kep’, sin net ploos fer tëm kexrip kep, awer aach fer uns, woo wëre kerecht aus kexproch wayl mer klaape uf Tëm woo Yeesus, unser Hër, fon te toote uf keruuft hot.” (Rom. 4:23, 24) Soo wii Apraham, mise mer klaape, aarwayte un hofnung hon. Phaul xprecht wayter iwer hofnung in Romaaner 5 un mer kuke tiise kapitel noo im neekste artikel.
LIIT 28 Unser froyntxaft mit Yeehoowa
a Meyer wole Yeehoowa kefale un kerecht foer tëm sin. Wii khene mer tas hin kriin? Un warom sin ti aarwayte un aktsyoone neetich fer Kot kefale? Tiise artikel penutst ti wërter fon Tyako un Phaul fer tas antworte.
b (Tyako 2:22, 23) Mërk tas tëm sayne klaape hot mit sayn aarwayte kexaft un tas tëm sayne klaape is perfekt kemacht kep torich sayn aarwayte. 23 Soo tas teel fon te Xrifte hot sich erfiilt, woo saat: “Apraham hot aan Yeehoowa keklaapt, un soo is eyer kerecht aan kesiin kep”, un tes weeche is eyer Yeehoowa sayn fraaynt kenënt kep.
c (Romaaner 4:2-4) Tsum payxpiil: wën Apraham kerecht aus kexproch weyer weeche sayn aarwayte, hët eyer uersache fer sich proose, awer net foer Kot. 3 Wayl was tuut een teel fon te Xrifte saan? “Apraham hot aan Yeehoowa keklaapt, un soo is eyer kerecht aan kesiin kep.” 4 Wayl te loon fom man woo xaft is net wii unfertiint kuutheet aan kesiin, awer wii etwas woo tee fertiint.
d (Romaaner 3:21) Awer yets is es taytlich kep tas yemant khan kerecht foer Kot wëre oone tas kesets; tas Kesets un ti Profeete kepe aach tsaye too triwer.
e (Romaaner 3:28) Wayl mer ferxtan hon tas te mënx is kerecht aus kexproch weeche te klaape, net weeche ti aarwayte fom kesets.
f (Tyako 2:25, 26) Waar tas aach net soo mit Raap, ti huurer fraa? Tii is kerecht aus kexproch kep weeche sayn aarwayte, wayl se ti pexeets mëner fraayntlich aan kenom hot un tii torich een aner weech kexikt hot. 26 Yawool, soo wii te khërper oone kayst toot is, soo is aach te klaape oone aarwayte, toot.
g PILT AUSLEYUNG: Phaul hot ti yitixe kriste uf kemuut sich traan hale am klaape, net aan te “aarwayte fom kesets” — soo wii een plaue tswërn in sayn tsaych penutse, tas Oostre fayre un sich rituaalix wexe.
h PILT AUSLEYUNG: Tyako hot ti kriste uf kemuut klaape tsayche torich kuute aktsyoone, soo wii ti aarme helfe.