XTUUTYUM ARTIKEL 24
LIIT 98 Ti Piipel is een kexenk fon Kot
Lisyoone fon Yaakop sayn letste wërter (1te teel)
“Fersamelt aych, tas ich aych saan khan was am ën fon te taache mit aych pasiire tuut.” (XEENESIS 49:1)
WAS TUUN MER SIIN?
Lisyoone woo mer lërne khene mit Yaakop sayn letste wërter fer Rupen, Simeoon, Lewii un Yutaa.
1-2. Was hot Yaakop foer sayn toot kemacht un warom? (Kuk aach tas pilt.)
WII Yaakop xon kans alt waar, is eyer mit sayn familye kereest fon Kanaan pis Ejipt. (Xee. 47:28) Yaakop is mechtich froo kep wii eyer sayn liipe soon Yoosef noch mool kesiin hot — te soon woo eyer ketenkt hat, toot waar. Yets waare Yaakop un sayn khiner noch mool al paysamer. Awer noo 17 yoore, hot Yaakop kemërkt tas sayn toot ticht waar. Soo hot eyer sayn familye kesamelt fer was wichtiches saan. (Xee. 49:28)
2 In te friirixe tsayte, foer se xtërpe, hot te fater ofts sayn familye kesamelt fer tëne oryentiirunge kepe. (Isa. 38:1) Fiilaycht hot eyer aach kesaat weer ti familye uf phase teet noo sayn toot.
Yaakop, foer sayn toot, macht een profetsii fer sayn 12 soone (Kuk ti apsetse 1-2.)
3. Tëm noo Xeenesis 49:1, 2, warom waare Yaakop sayn wërter soo wichtich?
3 Lees Xeenesis 49:1, 2.a Awer tas waar net een keweenlich fersamlung. Yaakop waar een profeet un mit Yeehoowa sayn hilef, hot eyer fer sayn soone kesaat wichtiche tinge woo mit tëne pasiire teete un woo sayn familye petrefe teete. Tes weeche khan ma saan tas Yaakop sayn wërter fer sayn soone profetsiie waare.
4. Was tuun mer in tiise artikel siin? (Kuk aach te khaste “Yaakop sayn familye”.)
4 In tiise artikel, tuun mer siin was Yaakop kesaat hot fer 4 fon sayn soone: Rupen, Simeoon, Lewii un Yutaa. Im neekste artikel, siin mer was eyer kesaat hot fer sayn anere 8 soone. Wii mer noch siin tuun, Yaakop hot net ploos kesaat was mit sayn soone pasiire teet, awer aach mit tëne sayn nookhomer. Mit te tsayt, teete tiise nookhomer ti natsyoon fon Israël wëre. Wën mer noo kuke was mit te natsyoon fon Israël pasiirt is, mërke mer wii Yaakop sayn wërter sich erfiilt hon. Un mit tëm sayn wërter, lërne mer aach wichtiche lisyoone woo uns helfe tuun unser himlixe Fater Yeehoowa kefale.
RUPEN
5. Was hot Rupen tsiimlich sicher kewaart fon sayn fater kriin?
5 Eyerst hot Yaakop mit Rupen kexproch. Tee hot kesaat: “Tuu pist mayn eyerst kepoerne soon.” (Xee. 49:3) Wii te eyerste kepoerne soon, hot eyer tsiimlich sicher kewaart een kreeser ërpxaft wii sayn priiter kriin. Im xtant, hot eyer aach kewaart te xëf fon te familye wëre noo Yaakop sayn toot, un tas yemant fon sayn xtam teet imer ti familye uf phase.
6. Warom hot Rupen ti ërpxaft fom eyerste kepoerne soon net kriit? (Xeenesis 49:3, 4)
6 Awer Rupen hot net ti ërpxaft fom eyerste kepoerne soon kriit. (1 Kro. 5:1) Warom net? Wayl noo Rakël sayn toot, hot Rupen sëks mit Piila — Rakël sayn tiinerin — kemacht. Rakël hot Piila fer Yaakop kep fer sayn fraa wëre. (Xee. 35:19, 22) Warom hot Rupen sëks mit Piila kemacht? Tee waar te soon fon Rakël sayn xwester, Lëya. Im xtant, wolt eyer hon tas Yaakop Piila hase teet un Lëya mee liipe teet. Orer fiilaycht hot Rupen sayn seksuaale winxe net kontroliirt. Ekaal ti uersach, was Rupen kemacht hot, hot Yeehoowa un Yaakop net kefalt. (Lees Xeenesis 49:3, 4.)b
7. Was is mit Rupen un sayn nookhomer pasiirt? (Kuk aach te khaste “Yaakop sayn profetsii”.)
7 Yaakop hot fer Rupen kesaat: “Tuu wërst net pekhant sin.” Tiise wërter hon sich erfiilt. In te Piipel, fine mer niks woo tsaycht tas Rupen sayn nookhomer kheeniche, priister orer profeete kep sin. Noch soo, hot Yaakop een ërpxaft fer Rupen kep. Un Rupen sayn nookhomer sin eene fon Israël sayn xteme kep. (Yos. 12:6) In anere situatsyoone, hot Rupen xeene kwaliteete ketsaycht. Un siits aus tas eyer nii mee seksuaal imoraaliteet kemacht hot. (Xee. 37:20-22; 42:37)
8. Was fer lisyoone khene mer mit Rupen sayn payxpiil lërne?
8 Was khene mer too temit lërne? Meyer mise uns aan xtrenge fer selepst kontrol ëntwikele un ti seksuaal imoraaliteet ap xtose. Wën mer fersuucht sin een sint mache, sole mer xtil hale un tenke iwer wii unser aktsyoone Yeehoowa, unser familye un ti anere wee mache khente. Meyer sole uns aach erinere tas “was te mënx seet, tas tuut eyer aach ërnte”. (Kal. 6:7) Was mit Rupen pasiirt is, lërnt uns aach in iwer Yeehoowa sayn parmhërtslichkheet. Es is woer tas Yeehoowa uns net xitse tuut fon te konsekwënse fon unser feeler. Noch soo tuut eyer unser aanxtrengung seechne wën mer tas richtiches mache.
SIMEOON UN LEWII
9. Warom hon Simeoon un Lewii Yaakop net kefalt? (Xeenesis 49:5-7)
9 Lees Xeenesis 49:5-7.c Yaakop hot tan mit Simeoon un Lewii kexproch. Sayn wërter hon ketsaycht tas eyer net froo mit tëne waar. Yoore eente, waar Yaakop sayn tochter, Tina, seksuaal iwerfal fon een kananitixe man woo Sikem keheest hot. Kewis sin al Yaakop sayn soone mechtich pees kep. Awer Simeoon un Lewii sin aach wyolënt kep. Tii hon fer Sikem un sayn mëner keloo un kesaat tas, wën Sikem sayn mëner pexnit weyere, khente se friit mit Yaakop sayn familye mache. Ti mëner hon kextimt un sin pexnit kep. Awer wii se noch phayn kexpiirt hon weeche ti pexnaytung, hon Simeoon un Lewii “sayn aychne xwaart kehool un sin … tsu te xtat kang, wii nimant tas kewaart hot, un hon ale mëner um keprung”. (Xee. 34:25-29)
10. Wii hon Yaakop sayn wërter iwer Simeoon un Lewii sich erfiilt? (Kuk aach te khaste “Yaakop sayn profetsii”.)
10 Yaakop is mechtich unruych kep weeche ti wyolënte aktsyoone fon sayn 2 soone. Tee hot foer raus kesaat tas tëne sayn ërpxaft weyer in unerxiitliche rechyoone fon Israël ferteelt. Tiise wërter hon sich mee wii 200 yoore xpeeter erfiilt, wii ti natsyoon fon Israël im Ferxprochne Lant rin kang is. Te xtam fon Simeoon hot phaar xtike lënter keërpt in Yutaa sayn teritooryum. (Yos. 19:1) Un Lewii hot 48 xtete torich Israël keërpt. (Yos. 21:41)
11. Was fer kuute tinge hon ti xteme fon Simeoon un Lewii kemacht?
11 Anerste wii Simeoon un Lewii, hon tëne sayn nookhomer net ti selwiche feeler kemacht. Te xtam fon Lewii hot Yeehoowa troy aan kepeet. Wii Mooses tas Kesets im përich Sinaay kriit hot, hon fiile israeliiter een hëmes aan kepeet, awer ti lewiiter net. Xpeeter, hon se soo kaar Mooses keholef ti layt um pringe woo te hëmes aan kepeet hate. (Eeks. 32:26-29) Yeehoowa hot mëner fon Lewii sayn xtam raus kesuucht fer priister in Israël wëre. (Eeks. 40:12-15; Nuu. 3:11, 12) Xpeeter, te xtam fon Simeoon hot te xtam fon Yutaa keholef se khëmpfe keeche ti kananiiter fer tas teritooryum im Ferxprochne Lant kriin. (Rich. 1:3, 17)
12. Was lërne mer mit te payxpiile fon Simeoon un Lewii?
12 Was khene mer too temit lërne? Meyer mise unser wuut kontroliire. Wën meyer orer een keliipte xlecht pehantelt is, is es normaal pees wëre. (Psal. 4:4) Awer meyer mise uns traan tenke tas Yeehoowa net froo mit uns wërt wën mer etwas saan orer mache fer xaate pringe fer tëne woo uns pelayticht hon. (Tya. 1:20) Wën yemant uns xlecht pehantelt — ekaal ep eyer Yeehoowa tiint orer net —, tuun mer uns aan xtele tëm noo Yeehoowa sayn wile. Tas tuut uns helfe niks saan orer mache woo xaate fer ti anere pringt. (Rom. 12:17, 19; 1 Phe. 3:9) Meyer lërne aach tas, soo kaar wën unser eltere etwas mache woo Yeehoowa net kefalt, prayche mer net sayn xlechte payxpiil noo mache. Meyer sole net tenke tas es unmeechlich fer uns is Yeehoowa kefale. Yeehoowa tuut uns helfe se mache was richtich is un tee tuut uns too teweeche peloone.
YUTAA
13. Wën sayn mool in te ray khom is, warom is Yutaa im xtant ëngstlich kep?
13 Yaakop hot tan mit sayn soon Yutaa kexproch. Im xtant is Yutaa ëngstlich kep noo Yaakop sayn wërter fer sayn elter priiter heere. Tee selepst hat aach xlime feeler kemacht. Noo tas Simeoon un Lewii ti mëner fon Sikem um keprung hon, is Yutaa mit sayn anere priiter tsu te xtat kang fer ti pewooner sayn tinge fer sich hoole. (Xee. 34:27) Tee hot ti itee uf keprung fer Yoosef wii sklaaw ferkhaafe un tee un sayn priiter hon fer sayn fater too triwer keloo. (Xee. 37:31-33) Xpeeter, noom toot fon sayn soon, hot Yutaa sëks mit sayn xwiichertochter Tamar kemacht, am tenke tas se een huure fraa waar. (Xee. 38:15-18)
14. Was fer kuute tinge hot Yutaa kemacht? (Xeenesis 49:8, 9)
14 Noch soo hot Yaakop Yutaa ploos keloopt un keseechent. (Lees Xeenesis 49:8, 9.)d Yutaa hot ketsaycht tas eyer sich fiil mit sayn elter fater kekhimert hot. Un tee hot mitlayt ketsaycht fer sayn yingste pruuter Penjamin. (Xee. 44:18, 30-34)
15. In was fer aate is Yutaa keseechent kep?
15 Yaakop hot foer raus kesaat tas Yutaa te fiirer fon sayn priiter weyer. Awer unkefeer 200 yoore sin rom kang pis tiise profetsii aan kefang hot sich erfiile. Noo te israeliiter fom Ejipt raus kang sin, hot te xtam fon Yutaa ti natsyoon fon Israël kefiirt torich te tesërt pis tsum Ferxprochne Lant. (Nuu. 10:14) Yoore xpeeter, hot Yeehoowa Yutaa in kesetst fer te khampf keeche ti kananiiter fiire fer tas Ferxprochne Lant erayche. (Rich. 1:1, 2) Un Tawi waar te eyerste fon fiile kheeniche woo fon Yutaa sayn xtam khom sin. Awer ti profetsii iwer Yutaa hot sich in noch anere aate erfiilt.
16. Wii hot ti profetsii in Xeenesis 49:10 sich erfiilt? (Kuk aach te khaste “Yaakop sayn profetsii”.)
16 Yaakop hot kesaat tas te Rechiirente fon te kans mënxheet een nookhomer fon Yutaa weyer un tas eyer fer imer rechiire teet. (Lees Xeenesis 49:10 un ti noote.)e Tiise Rechiirente is Yeesus Kristus. Yaakop hot tëm Siloo kenënt. Een engel hot iwer Yeesus kesaat: “Yeehoowa Kot kept tëm te troon fon Tawi, sayne fater.” (Luk. 1:32, 33) Yeesus is aach kenënt “te Leep fom xtam fon Yutaa”. (Apo. 5:5)
17. Wii khene mer ti anere siin soo wii Yeehoowa?
17 Was khene mer too temit lërne? Yeehoowa hot Yutaa keseechent, opwool eyer phaar xlime feeler kemacht hat. Im xtant hon Yutaa sayn priiter sich kefroot warom Yeehoowa tëm peloont hot. Meyer wise net was se ketenkt hon. Awer meyer wise tas Yeehoowa was kuutes in Yutaa kesiin hot un tëm too teweeche keseechent hot. Wii khene mer Yeehoowa sayn payxpiil noo mache? Wën een pruuter orer xwester een wichtich insetsung kriit, fiilaycht am aanfang wëre mer fersuucht uns traan hale aan te persoon sayn imperfektsyoone. Awer meyer khene uns sicher sin tas Yeehoowa kefalt sich mit tëne sayn kuute kwaliteete. Yeehoowa suucht ti kuute kwaliteete in sayn aanpeeter un meyer sole tas selwiche mache.
18. Warom mise mer ketultich sin?
18 Een aner lisyoon woo mer mit Yutaa sayn payxpiil lërne khene, is tas mer mise ketultich sin. Yeehoowa tuut sayn ferxpreche imer erfiile, awer eyer tuut tas net imer mache in te aat un xtun woo mer waarte. Yutaa sayn nookhomer hon net klaych aan kefang Kot sayn folek fiire. Awer tii hon troy unerxtitst tii woo Yeehoowa raus kesuucht hot fer tas mache — soo wii Mooses fon Lewii, Yosuee fon Efraiim un te kheenich Saul fon Penjamin. Meyer sole aach unerxtitse tii woo Yeehoowa raus suucht fer uns hayt fiire. (Hep. 6:12)
19. Was hon mer iwer Yeehoowa kelërnt mit Yaakop sayn letste wërter?
19 Was hon mer kelërnt mit Yaakop sayn letste wërter fer Rupen, Simeoon, Lewii un Yutaa? Es is taytlich tas Yeehoowa “siit ti tinge net soo wii te mënx”. (1 Sam. 16:7) Yeehoowa is aarich ketultich un wilich fer se fertsaye. Tee kefalt sich net wën mer tas xlechtes mache, awer tee waart aach net perfektsyoon fon uns. Tee khan soo kaar layt seechne woo xlime sinte friier kemacht hon, wën se sich hërtslich peroye un aan fange se mache was richtich is. Im neekste artikel tuun mer siin was Yaakop kesaat hot fer sayn anere 8 soone.
LIIT 124 Imer leaal sin
a (Xeenesis 49:1, 2) Un Yaakop hot sayne soone keruuft un kesaat: “Fersamelt aych, tas ich aych saan khan was am ën fon te taache mit aych pasiire tuut. 2 Fersamelt aych un horicht, soone fon Yaakop; yawool, horicht Israël, ayre fater.
b (Xeenesis 49:3, 4) “Rupen, tuu pist mayn eyerst kepoerne soon, mayn kraft un te aanfang fon mayn kraft fer nookhomer uf te welt pringe. Tuu waarst heecher in eer un kewalt. 4 Awer tuu wërst net pekhant sin, wayl soo wii unruyche waser, waarst tuu unferninftich un host ufm pet fon tayn fater keleet. In tëne tsayt, host tuu mayn pet unrayn kemacht. Tuu host tas wërklich kemacht!
c (Xeenesis 49:5-7) Simeoon un Lewii sin priiter. Sayn wafe sin kexëre fer wyolënts mache. 6 Mach khee keselxaft mit tëne, oo mayn seel. Samel tich net mit sayn kemaynxaft, oo mayn eer; wayl in sayne wuut, hon se mëner um keprung, un fer sich ferkniiche, hon se ti xtiire sayn flekse ap kexnit. 7 Ferfluucht sol tëne sayn wuut sin wayl es xroo is un sayn peesheet wayl es krop is. Ich tuun se torich Yaakop sayn teritooryum ferteele un in Israël aus prayte.
d (Xeenesis 49:8, 9) “Yutaa, tayne priiter tuun tich loope. Tayn hant wërt imer uf tëm hals fon tayne faynte sin. Ti soone fon tayn fater tuun sich foer tich pike. 9 Yutaa is een yunge leep. Noo tas tuu ti yacht ese tuust, tuust tuu ruf keen, mayn soon. Tee tuut sich wii een leep niter pike un sich aus xtreke, un wii een leep, weer hot koraaj fer tëm wach mache?
e (Xeenesis 49:10) Te kheenich xtok tuut net wech fon Yutaa keen un aach net te xtok fon rechiirente fon tswixich sayn fiis, pis Siloo (woo petayt “tee, weem es is; tee, weem es keheert”) khomt, un tsu tëm tuut ti folichkheet fon te foleke keheere.