XTUUTYUM ARTIKEL 28
Kot tiif respektiire, pringt uns nutse
“Weer kerecht in sayn leepe is, tsaycht tiif respekt tsu Yeehoowa.” (XPRIICHE 14:2)
LIIT 122 Vamos continuar firmes!
WAS TUUN MER SIIN?a
1-2. Soo wii Lot, was fer kefoer tuun ti kriste hayt mit mache?
WËN mer ti aanxtelung fon te layt hayt tsu taach siin, xpiire mer uns kraat soo wii Lot. Tee is “aarich ëngstlich kep (...) weeche ti ausferxeemt aanxtelung fon te xlechte”, wayl eyer wust tas Yeehoowa soo een sort aanxtelung hast. (2 Phe. 2:7, 8) Lot hot Yeehoowa keliipt un tëm tiif respektiirt. Tes weeche hot eyer ti imoraalix aanxtelung um tëm rom kehast. Kraat soo, hayt tsu taach, hon ti layt um uns rom weenich orer kaar khee respekt tsu Yeehoowa sayn kesetse. Awer meyer khene een rayn leepe nëme wën mer unser liip tsu Yeehoowa hale un lërne tëm tiif respektiire. (Xpr. 14:2)
2 Wii helft uns Yeehoowa tas mache? Torich ufmuutiche wërter woo mer im Xpriiche puuch fine. Al ti kriste — mëner, fraae, yunge un alte — khene nutse kriin fon te kluuche aanreete woo tat xteen.
TE TIIF RESPEKT TSU KOT XITST UNS
In unser aarwayt, sole mer uns uf phase fer net tichte fraaynte sin fon layt woo Yeehoowa net tiine un aach mit inlaatunge fer etwas mache woo Kot traurich lost (Kuk te apsats 3.)
3. Tëm noo Xpriiche 17:3, warom mise mer unser hërts xitse? (Kuk aach tas pilt.)
3 Een wichtich uersach warom mer sole unser hërts xitse, is wayl Yeehoowa tëm noo kukt. Was wil tas saan? Yeehoowa siit mee wii ti anere layt siin khene un eyer wees was fer sort mënx mer wërklich sin. (Lees Xpriiche 17:3.)b Wën mer wayter aan tëm sayn aanreete tenke, woo khene uns helfe fer imer leepe, tuut Yeehoowa uns liipe. (Yoo. 4:14) Soo es wërt khee plats in unser ketanke fer ti xlechte aanxtelung un liie woo fon Satanaas un sayn welt khome. (1 Yo. 5:18, 19) Woo tichter mer tsu Yeehoowa khome, woo kreeser wërt unser liip un respekt tsu tëm. Wayl mer unser Fater net traurich lose wole, hase mer soo kaar ti itee fon een sint mache. Wën mer fersuucht sin was ferkheertes mache, tuun mer uns frooe: ‘Wii khent ich fer kërn yemant traurich lose woo mich soo fiil liip tsaycht?’ (1 Yo. 4:9, 10)
4. Yeehoowa tiif respektiire, hot een xwester kexitst fon was ferkheertes mache. Wii soo?
4 Marta,c een xwester in Kroaatsya woo fersuucht waar was imoraalixes mache, hot kexrip: “Es waar xweyer fer mich taytlich tenke un khëmpfe keeche te wunx fer was ferkheertes mache. Awer Yeehoowa tiif respektiire, hot mich kexitst.” Wii soo? Marta hot kesaat tas se triwer noo ketenkt hot aan te konsekwënse woo een xlecht ëntxlus pringe teet. Meyer khene tas selwiche mache. Ti xlimst konsekwëns is tas mer Yeehoowa traurich lose un mer khene ti xans ferliire fer tëm fer imer aan peete. (Xee. 6:5, 6)
5. Was khanst tuu mit Leo sayn speryens lërne?
5 Wën mer Yeehoowa tiif respektiire, tuun mer uf phase fer net fraaynte sin fon tëne woo xlechte tinge mache. Leo, woo in te Konko Temokraatix Repuuplik leept, hot tiise lisyoon kelërnt. Fier yoore noo sayn taaf, is eyer fraaynt fon layt kep woo xlechte tinge kemacht hon. Tee hot ketenkt: ‘Soo lang wii ich net tas xlechtes mache, is khee propleem.’ Awer klaych, hon tiise layt tëm influentsiirt tsu fiil alkohool trinke un imoraaliteet mache. Tan hot eyer aan kefang sich traan tenke was sayn kristliche eltere tëm in kelërnt hate un wii froo tee waar wii eyer Yeehoowa ketiint hot. Was fer waar te resultaat? Tee is aan sich khom un mit te hilef fon te elteste, is eyer retuer tsu Yeehoowa khom. Hayt tuut eyer wii elteste un spetsyaal pyoneer froo tiine.
6. Iwer was fer 2 simpoolixe fraae tuun mer yets xpreche?
6 Yets wole mer Xpriiche 9 xtutiire, woo iwer 2 simpoolixe fraae xprecht; een fraa representiirt ti kluucheet; ti aner, ti tumheet. (Ti Piipel tuut ofts tinge wii layt pexraype; fer anere payxpiile siin, kuk Romaaner 5:14 un Kalater 4:24.) Soo lang wiis tuu tas machst, tenk tich traan: ti imoraalix sëks un pornokrafii sin iweraal in Satanaas sayn welt. (Ëfe. 4:19) Tes weeche is es seer wichtich tas mer wayter tiif respekt tsu Yeehoowa ëntwikele un uns wayt wech fom xlechtes hale. (Xpr. 16:6) Yeete eene fon uns, ekaal ep mer mëner orer fraae sin, khan nutse kriin fon was tiise kapitel tsaycht. Ti 2 fraae mache een inlaatung fer tii woo khee speryens hon — “ti unferninftiche”. Es is wii wën se saan teete: ‘Khom tsu mayn haus un tuu was ese!’ (Xpr. 9:1, 5, 6, 13, 16, 17) Awer tëm noo ti inlaatung woo ma aan nëmt, sin ti resultaate kans anerste.
XTOS AP TI INLAATUNG FON TE TUME FRAA
Ti inlaatung fon te “tume fraa” khan tsum unklik nëme (Kuk te apsats 7.)
7. Tëm noo Xpriiche 9:13-18, was pasiirt mit tëne woo ti inlaatung fon te tume fraa aan nëme? (Kuk aach tas pilt.)
7 Kuk mool ti inlaatung fon te “tume fraa”. (Lees Xpriiche 9:13-18.)d Tii tuut ausferxeemt in laate tii woo khee speryens hon: “Khomt hiir heyer” un est. Mit was fer resultaat? “Sayn inkelaatne sin tiif im Kraap.” Tas erinert uns fon phaar wërter woo eente im Xpriiche puuch foer khome. Meyer sin aan kesaat iwer ti “ausferxeemt” un “imoraalix fraa”. Es is uns kesaat kep: “Tas haus fon te imoraalix fraa nëmt tsum toot.” (Xpr. 2:11-19) Xpriiche 5:3-10 tuut uns aach awisiire iwer een aner “imoraalix fraa” un “tëne sayn fiis keen tsum toot runer”.
8. Was fer ëntxlus mise mer mache?
8 Tii woo ti “tume fraa” heere, mise een ëntxlus mache: tuun se sayn inlaatung aan nëme orer ap xtose? Tsum payxpiil, fiilaycht mise mer aach soo een sort ëntxlus mache. Wën yemant uns fersuucht was imoraalixes mache orer wën pornokrafii in te miitya orer in te internet foer khomt, was tuun mer mache?
9-10. Was sin etliche uersache warom mer sole uns wayt fon te seksuaal imoraaliteet hale?
9 Es kept kuute uersache fer uns wech fon te imoraalix aanxtelung hale. Ti “tume fraa” saat: “Tas waser woo ma xteelt, is siis.” Was is “tas waser woo ma xteelt”? Ti Piipel ferklaycht te sëks tswixich een man un een fraa woo ferhayrat sin mit frixe waser. (Xpr. 5:15-18) Een man un een fraa woo tëm noo tas kesets ferhayrat sin, khene sëks eene mit te aner mache. Awer tas is kans anerste wii “tas waser woo ma xteelt”. Tas khan petayte sëks woo ferpoot orer imoraalix is. Ofts tii woo imoraaliteet pratikiire, fersuuche tas fon te anere ferxtekele, wii een xpitspuup woo fersuucht etwas xteele. “Tas waser woo ma xteelt” khan hauptseechlich siis aus siin wën ti layt woo ti imoraaliteet pratikiire tenke tas nimant tas tsum wise kriit. Awer tii sin sich selepst am hiner keen, wayl Yeehoowa siit ales. Niks khent xlimer sin wii Yeehoowa sayn tsuxtimung ferliire; tas is sicher net “siis”. (1 Kor. 6:9, 10) Awer is net ploos tas.
10 Weeche ti seksuaal imoraaliteet, khan ti persoon sich ferxeeme, sich unutslich xpiire, khiner kriin woo net foer kepleent waare un familye aus naner mache. Sicher es is kluuch ap xtose ti inlaatung fon te “tume fraa”. Fiile imoraalixe layt tuun net ploos sayn fraayntxaft mit Yeehoowa fersaue, awer tii kriin aach krankheete woo tsum toot nëme. (Xpr. 7:23, 26) Te wersikel 18 fom kapitel 9 saat tsum xlus: “Sayn inkelaatne sin tiif im Kraap.” Soo warom tuun fiile layt tiise inlaatung, woo tsum unklik fiirt, aan nëme? (Xpr. 9:13-18)
11. Warom khene mer saan tas ti pornokrafii soo fiil xaate macht?
11 Een fal woo iweraal is, is ti pornokrafii. Etliche tenke tas pornokrafii kuke, macht khee xaat. Awer tas is net woer. Fiile woo pornokrafii kuke, ferliire te selepst respekt un te respekt tsu te anere. Un es is aarich xweyer noo lose tas kuke. Imoraalixe pilter hon fiil kraft; ti layt woo tëne kuke, fine es xweyer tëne ferkese. Un noch: ti pornokrafii tuut net ti persoon helfe sayn ferkheerte winxe wech xafe; xtats tas, tuut se tiise winxe uf hetse. (Kol. 3:5; Tya. 1:14, 15) Yawool, fiile woo pornokrafii kuke, tuun imoraalixe aktsyoone pratikiire.
12. Wii khene mer uns xitse keeche pilter woo seksuaale winxe uf hetse?
12 Wii kriste, was sole mer mache wën pornokrafii in unser eletroonix aparat foer khomt? Meyer sole tas klaych ap xtose. Es wërt laychter tas mache wën mer uns traan tenke tas unser fraayntxaft mit Yeehoowa is tas wichtichste fer uns. In woerheet, soo kaar pilter woo net pornokrafii sin, khene imoraalixe winxe in uns uf hetse. Warom sole mer tëne ap xtose? Wayl mer wole noch net mool tenke aan was imoraalixes mache. (Mat. 5:28, 29) Een elteste in Thaylant, woo David heest, saat: “Ich frooe mich selepst: ‘Opwool ti pilter net pornokrafii sin, meecht Yeehoowa froo plaype wën ich se wayter kuke?’ Soo se tenke helft mich een kluuch aanxtelung hon.”
13. Was helft uns een kluuch aanxtelung hon?
13 Pang hon fer etwas mache woo Yeehoowa traurich lost, helft uns een kluuch aanxtelung hon. “Yeehoowa tiif respektiire is te aanfang [orer te funtament] fon te kluucheet.” (Xpr. 9:10) Meyer khene tas taytlich siin am aanfang fon Xpriiche 9, woo ferklaycht ti “woer kluucheet” mit een aner fraa.
NËM AAN TI INLAATUNG FON TE KLUUCH FRAA
14. Was fer aner inlaatung xteet in Xpriiche 9:1-6?
14 Lees Xpriiche 9:1-6.e Too leese mer een inlaatung fon Yeehoowa, unser Kriatoer un ti Kwel fon te woer kluucheet. (Xpr. 2:6; Rom. 16:27) Meyer leese iwer een kroos haus mit 7 phayle. Tas tsaycht tas Yeehoowa krooshërtslich is un wilkhomt ale tii woo wole fon tëm lërne un kluuch wëre.
15. Was tuut Yeehoowa uns in laate se mache?
15 Was lërne mer mit tëm payxpiil fon te fraa woo ti “woer kluucheet” representiirt? Yeehoowa is krooshërtslich un kept uns fiile kuute tinge. Te tekst saat tas tiise simpoolix fraa hot ti layt in kelaat tsu sayn haus fer flayx ese un wayn trinke woo se in kericht hat. (Xpr. 9:2) Un tëm noo ti wersikele 4 un 5, “saat [ti woer kluucheet] fer ti unferninftiche: ‘Khomt, est mayn proot.’” Warom sole mer ti inlaatung fon tiise fraa aan nëme? Wayl Yeehoowa wil hon tas sayn khiner kluuch wëre un in sicherheet plaype. Tee wil net hon tas mer feeler mache woo uns xaate pringe khene. Tes weeche tuut eyer “ti praktix kluucheet fer ti kerechte wech tuun”. (Xpr. 2:7) Wën mer Yeehoowa tiif respektiire, wole mer tëm kefale. Meyer tuun tëm sayn kluuche aanreete aan heere un froo aan wëne. (Tya. 1:25)
16. Wii hot te tiif respekt tsu Kot Alain keholef een kluuch ëntxlus mache un was fer waar te resultaat?
16 Kuk mool wii Kot tiif respektiire, hot Alain keholef een kluuch ëntxlus mache. Alain is een elteste un een xuul leerer. Tee hot kesaat: “Fiile fon mayn koleke hon pornokrafixe fiilme kesiin wii een aat fer iwer sëks lërne.” Awer Alain is net hiner kang kep. “Wayl ich Yeehoowa tiif respektiire — hot eyer kesaat —, hon ich fest ap kextos soo sorte fiilme kuke. Ich hon aach ti uersache fer mayn koleke aus keleet.” Alain hot te aanreet fon te “woer kluucheet” aan kewënt: “Keet foran ufm weech fon ferxtëntnis.” (Xpr. 9:6) Etliche leerer hon sich ferwunert mit Alain sayn ëntxlus un yets tuun se ti Piipel xtutiire un in te fersamlunge keen.
Ti inlaatung fon te “woer kluucheet” khan tsum leepe nëme (Kuk ti apsetse 17-18.)
17-18. Was fer seechen kriin tii woo ti inlaatung fon te “woer kluucheet” aan nëme un was khene se hërtslich waarte? (Kuk aach tas pilt.)
17 Yeehoowa penutst tas payxpiil fon tiise 2 fraae fer uns tsayche wii een froo futuer hon. Tii woo ti inlaatung fon te “tume fraa” aan nëme, keen noo sayn imoraalixe luste. Awer tii mërke net tas was se mache, tuut sayn futuer petrefe: sayn aktsyoone nëme tsum toot. (Xpr. 9:13, 17, 18)
18 Tii woo ti inlaatung fon te “woer kluucheet” aan nëme, kriin een futuer woo kans anerste is! Un tii sin xon yets froo wayl se hon ales was se prayche fer ticht pay Yeehoowa plaype. (Isa. 65:13) Torich te profeet Isayas, saat Yeehoowa: “Horicht mich mit acht un est was kuut is, un teyer tuut tas peste esmitel xmeke.” (Isa. 55:1, 2) Meyer lërne se liipe was Yeehoowa liipt un hase was tee hast. (Psal. 97:10) Un meyer sin froo tas mer khene anere in laate mit te “woer kluucheet” lërne. Meyer sin soo wii ti tiiner woo “fon te hooche pletse fon te xtat aus ruufe [tuun]: ‘Teyer al, woo khee speryens hot, khomt too!’” Ti nutse woo meyer un tii woo tas aan nëme kriin, hale net ploos fer een khorts tsayt; tii sin eewich un erlaupe uns fer imer leepe, soo lang wii mer “foran ufm weech fon ferxtëntnis [keen]”. (Xpr. 9:3, 4, 6)
19. Tëm noo Eklesyastes 12:13, 14, was mise mer pextimt sin se mache? (Kuk aach te khaste “Te tiif respekt tsu Kot helft uns…”.)
19 Lees Eklesyastes 12:13, 14.f Tiif respekt tsu Yeehoowa hon, tuut uns xitse un uns helfe een rayn leepe hale un ticht pay Tëm plaype in tiise xlechte letste taache. Wayl mer Yeehoowa mit unser kanse hërts liipe un respektiire, tuun mer soo fiil layt wiis meechlich is, in laate ti “woer kluucheet” suuche un nutse too tefun kriin.
LIIT 127 Was fer sort mënx wil ich sin?
a Ti kriste mise een tiif respekt tsu Kot ëntwikele. Tiise respekt khan uns xitse fon te seksuaal imoraaliteet un ti pornokrafii. In tiise artikel, tuun mer Xpriiche 9 xtutiire. Tas kapitel xprecht iwer 2 fraae: eene woo ti tumheet representiirt un eene woo ti woer kluucheet representiirt. Ti aanreete woo im Xpriiche 9 xteen, khene uns yets un im futuer helfe.
b (Xpriiche 17:3) Te xmelse tus is fer tas silper un te xmels oowe is fer tas kolt, awer Yeehoowa is Tee woo ti hërtse noo kukt.
c Etliche naame waare keënert.
d (Xpriiche 9:13-18) Ti tume fraa xprecht imer hart. Tii hot khee khëntnis un wees kraat kaar niks. 14 Tii sitst am inkang fon sayn haus, uf een xtuul, in een hooche plats fon te xtat. 15 Un tii ruuft ti layt woo torich ti xtroos keen, woo richt uf sayn weech laafe: 16 “Khomt hiir heyer, teyer al woo khee speryens hot!” Tii saat fer ti unferninftiche: 17 “Tas waser woo ma xteelt, is siis; un tas proot woo ma ferxtekelt est, xmekt kuut.” 18 Awer tii wise net tas ti toote tat sin, tas sayn inkelaatne sin tiif im Kraap.
e (Xpriiche 9:1-6) Ti woer kluucheet hot sayn haus kepaut; tii hot sayn 7 phayle aus kexnit. 2 Tii hot fiil flayx in kericht, te wayn kemixt, un hot aach tas tix fërtich kelos. 3 Tii hot sayn tiinerine kexikt tas se fon te hooche pletse fon te xtat aus ruufe teete: 4 “Teyer al, woo khee speryens hot, khomt too!” Tii saat fer ti unferninftiche: 5 “Khomt, est mayn proot un trinkt te wayn woo ich fermixt hon. 6 Kriit speryens un soo tuut teyer leepe. Keet foran ufm weech fon ferxtëntnis.”
f (Eklesyastes 12:13, 14) Te ëntxlus, noo ma ales keheert hot, is: tuu tiife respekt tsu te woere Kot hon un tëm sayn kepoote aan heere, wayl tas is ales was te mënx mache sol. 14 Wayl te woere Kot tuut al ti aktsyoone richte — too tepay tii woo ferxtekelt sin — un tuut ëntxlise ep se kuut orer xlecht sin.