EXOBINTALÁB 46
A Jehová tu tólmiyal abal ki atsʼaʼ kulbél belits max i tametnál i kʼibataláb
«A Jehová kʼwajat ti aychix kʼal i kʼayaʼtaláb abal kin tsuʼuw jitaʼ in yéjenchal ka tólmiyat» (IS. 30:18).
AJATLÁB 3 Tú me das fuerza, confianza y valor
JAWAʼ NEʼETS KI EXÓBNAʼa
1, 2. a) ¿Jantʼoj neʼets ki exóbnaʼ? b) ¿Jaleʼ i exlál abal a Jehová in léʼ tu ku tólmiy?
A JEHOVÁ neʼets tu ku tólmiy abal ki kuxuy jawákits tam kʼibataláb ani ki tʼojonchij kulbél. Neʼets ki exóbnaʼ jantʼiniʼ tu tólmiyal ani jantʼoj kwaʼal ki tʼajaʼ abal ki eyendhaʼ nixéʼ xi tolmixtaláb. Pero okʼox ki tókʼtsiy axéʼ xi konowixtaláb «¿chubax in léʼ a Jehová tu ku tólmiy?».
2 Abal ki exlaʼ, ki tsuʼuw jun i kaw axi in eyendhaʼ an abatwálej Pablo ban carta axi in dhúchunchij an hebreos. Jajáʼ in uluw: «A Jehová etsʼey tin tólmiyal, jaxtám yab neʼets kin jikʼey» (Heb. 13:6). Talchik i diccionarios tin kwéntaj an Biblia in ulal abal an kaw «tólmiyal» al axéʼ an versículo, u eyendháb abal jun i atikláb axi u adhil abal kin tólmiy kʼeʼat axi in lej yéjenchal. Ki tsalpay abal a Jehová u kʼalel ti adhil abal kin tólmiy jun i atikláb axi kʼwajat in yajchiknál. Axéʼ xi tʼiplab tu tʼilchal abal a Jehová in éjtowal ani in lej léʼ tu ku tólmiy. A Jehová tu tólmiyal, jaxtám i éjtowal ki kuxuy jawákits tam kʼibataláb ani ku kʼwajiy kulbél.
3. ¿Jantʼoj tam ox i tolmixtaláb tu pidhál a Jehová abal ki kuxuy kʼal i kulbetaláb?
3 ¿Jantʼiniʼ tu tólmiyal a Jehová abal ki kuxuy ani ku kʼwajiy kulbél? Ban libro in kʼál a Isaías i elál an tokʼtsixtaláb. Yan i kʼej kaw axi in dhuchaʼ a Isaías jayej u lej eynal xowéʼ ta kʼicháj. A Isaías in ólnaʼ jantʼiniʼ játs a Jehová ani in eyendhaʼ i kaw axi patal i éjtowal ki ejtiy. Jun i tʼiplab, ban capítulo 30 in eyendhál talchik i tʼiplab abal kin ólnaʼ jantʼiniʼ a Jehová in tólmiyal in bichówil. Tanáʼ in olnál abal a Jehová 1) tu atsʼanchal i olábil ani tu tókʼtsinchal. Jayej 2) tu exóbchal ani 3) neʼets tu ku lábliy xowéʼ ani ban kʼicháj axi taʼtal. Ki exóbnaʼ axéʼ xi ox i tolmixtaláb ti junchik.
A JEHOVÁ TU ATSʼÁL
4. a) ¿Jantʼoj in uluw a Jehová tin kwéntaj an judíos, ani jantʼoj in jilaʼ abal kin watʼaʼchik? b) ¿Jantʼoj tam aychixtaláb pidhan an judíos axi bélkaxin? (Isaías 30:18, 19).
4 Tin tujtal an capítulo 30 in kʼál a Isaías, a Jehová in uluw abal an judíos lej jekʼom ani abal an walabtaláb axi in tʼajálakchik lej wátʼadhits yán. Jayej in uluw: «Lej jékʼomchik, yab in léʼ kin atsʼanchij in káwintal a Jehová» (Is. 30:1, 9). A Isaías in uluw abal a Jehová neʼetsak kin jilaʼ abal an judíos kin yajchiknaʼ, kom lej jékʼomchik (Is. 30:5, 17; Jer. 25:8-11). Ani játs jawaʼ watʼey, kom an judíos neʼdháj ti wikʼnél kʼal an babilonios. Pero kom tanáʼ waʼatsak yan i judíos axi bélkax, a Isaías in uluw abal jun a kʼicháj neʼetsak ka lábliyatchik kʼal a Jehová (ka ajiy Isaías 30:18, 19). Nixéʼ xi kaw putun, kom a Jehová in tʼajaʼ abal an judíos ka wichiy ti Jerusalén, pero koʼoychik kin aychij yan i támub. Jun i pejach kʼal an versículo in ulal abal «a Jehová kʼwajat ti áychix kʼal i kʼayaʼtaláb abal kin tsuʼuw jitaʼ in yéjenchal ka tólmiyat». Axéʼ xi kaw tu tólmiyal ki exbay abal an judíos kwaʼalak kin aychij yán i támub abal ka walkáj. An Biblia in ulal abal watʼey 70 i támub abal an judíos ka wichiy ti Jerusalén (Is. 10:21; Jer. 29:10). Tam ti wíchiychik ti Jerusalén in atsʼaʼchik lej kulbél ani jaxtám ma ukʼinchik kʼal i kulbetaláb.
5. ¿Jantʼoj tu exóbchal Isaías 30:19?
5 Xowéʼ ta kʼicháj jayej tu lej kanatbedhál axéʼ xi kaw axi in dhuchaʼ a Isaías: «Tam tatáʼ kit dhajan kom a yéjenchal ki tólmiyat, Jajáʼ neʼets ti tólmiy» (Is. 30:19). Axéʼ xi kaw tu tejwamédhanchal abal a Jehová neʼets tu ku atsʼanchij i olábil ani abal neʼets tu ku tokʼtsinchij dhubat. A Isaías jayej in uluw axéʼ xi kaw: «Tam Jajáʼ ti atsʼaʼ, dhúbatkʼij neʼets ti tókʼtsiy». Axéʼ xi kaw tu exóbchal abal a Jehová in lej léʼ kin tólmiy jitaʼchik in yéjenchal. Tam ki lej tsalpay kʼal axéʼ xi kaw, nixéʼ tu tólmiyal abal ki kuxuy kʼal i kulbetaláb jawákits tam kʼibataláb.
6. ¿Jantʼiniʼ u tejwamél kʼal jawaʼ in uluw a Isaías abal a Jehová tu tókʼtsinchal i olábil ti junchik?
6 Axéʼ xi versículo jayej tu exóbchal abal a Jehová tu atsʼanchal junchik ti eb jawaʼ i konchal ti olábil. Ki tsalpay kʼal axéʼ, tin tujtal an capítulo 30 ti Isaías, a Jehová in eyendhál an kaw «tatáʼchik», kom kʼwajat in tawnál patal an bichow. Pero ban versículo 19 in ulal «tatáʼ», kom kʼwajatits in tawnál ti junchik. Tanáʼ, an kawlómej Isaías in uluw: «tatáʼ yabáts neʼets kit ukʼin. A Jehová neʼets ti tólmiy, Jajáʼ neʼets ti tókʼtsiy». A Jehová pel jun i tataláb axi lej kʼanidhom, jaxtám yab tu uchál abal ki kúxuyits an kʼibataláb antsanáʼ jantʼiniʼ axi más. Jajáʼ tu lej tʼajál ti kwéntaj ani tu tókʼtsinchal i olábil ti junchik (Sal. 116:1; Is. 57:15).
¿Jantʼoj in léʼnaʼ kin uluw a Isaías tam ti in uluw abal yab ki jilaʼ ka koyóts a Jehová? (Ka tsuʼuw an párrafo 7).
7. ¿Jantʼiniʼ tu exóbchij a Isaías ani a Jesús abal kwaʼal ki ólonchij a Jehová?
7 Tam wawáʼ i ólonchal a Jehová ani i ólchal jun i kʼibataláb axi tu lej tʼeʼpindhál, walám jawaʼ kʼaʼál neʼets kin tʼajaʼ játs tu ku pidhaʼ i tsapláb abal ki kuxuy. Ani max an kʼibataláb axi i kwaʼal yab dhúbatkʼij ka tixkʼan, walám kwaʼal ki konchij yaníl abal tu ku pidhaʼ i tsapláb abal ki kuxuy. A Jehová in léʼ abal etsʼey ki konchij tu ku tólmiy ani játs jawaʼ in léʼnaʼ kin uluw a Isaías kʼal axéʼ xi kaw: «Yab ka jilaʼchik abal ka koyóts a Jehová» (Is. 62:7). Axéʼ xi kaw in léʼ kin uluw abal kwaʼal ki ólonchij wilkʼidh a Jehová ani antsanáʼ ejtíl max yab neʼets ki jilaʼ ka koyóts. Jayetsej in léʼnaʼ kin uluw a Jesús kʼal jawaʼ in ulal Lucas 11:8-10, 13. Tanáʼ, a Jesús in eyendhaʼ talchik i tʼiplab abal tu ku exóbchij abal kwaʼal ku wilkʼidh oláts ani ki konchij a Jehová tu ku pidhaʼ i espíritu santo. Jayej i éjtowal ki konchij abal tu ku exóbchij jantʼoj ki tʼajaʼ ti ejatal.
A JEHOVÁ TU EXÓBCHAL
8. ¿Jantʼiniʼ ti putun a Isaías 30:20, 21?
8 (Ka ajiy Isaías 30:20, 21). An babilonios in toniy a Jerusalén al jun i támub kʼal tsʼejel. Al patal nixéʼ a ítsʼ, an judíos chudhél kʼwajiy in yajchiknál. Pero ban versículos 20 ani 21, a Jehová in uchaʼ abal neʼetsak kin kʼaniychik max ka tʼeʼpin kʼal in wálab ani kin jilaʼ kin tʼajaʼ jawaʼ kidháb. A Isaías in uluw abal a Jehová pel an Púlik Exóbchix ani abal kʼal Jajáʼ neʼetsak ka exóbchat jantʼiniʼ ka kʼakʼnáj. Axéʼ xi kaw putun tam ti an judíos walkáj ti Babilonia. Antsanáʼ in tejwamédhaʼ a Jehová abal Jajáʼ játs an «Púlik Exóbchix». Ani kom a Jehová in exóbchij an judíos, jaxtám jajáʼchik in ejtow kin kʼakʼnaʼ a Jehová junílekʼij tin tekédh. Xowéʼ ta kʼicháj, a Jehová jayej játs axi tu exóbchal ani nixéʼ in tʼajál abal ku kʼwajiy lej kulbél.
9. ¿Jantʼiniʼ kʼwajat tu exóbchal a Jehová xowéʼ ta kʼicháj?
9 Wawáʼ i kwaʼal an púlik lablixtaláb abal a Jehová tu ku exóbchij. Al axéʼ an versículos, a Isaías in eyendhál jun i tʼiplab abal tu ku ólchij abal waʼats tsab jantʼoj axi in tʼajál a Jehová abal tu ku exóbchij. Okʼox in uluw axéʼ: «Neʼets ka tsuʼuw kʼal a lej wal an Púlik Exóbchix». Al axéʼ xi tʼiplab pel ejtíl max an exóbchix kʼwajat tin tamét an exóbalchik. ¿Jantʼiniʼ tu exóbchal a Jehová xowéʼ ta kʼicháj? In eyendhál in bichówil. I lej kʼakʼnál patal an exobchixtaláb axi a Jehová tu pidhál ban tamkuntaláb, ban púlik tamkuntaláb, ban publicaciones, ban programas axi ti JW Broadcasting® ani yan jantʼoj más. Patal axéʼ tu tólmiyal abal ki tamétnaʼ an kʼibataláb kʼal yan i kulbetaláb.
10. ¿Jantʼiniʼ i atsʼanchal in káwintal a Jehová kuxlab?
10 A Isaías tu tejwamédhanchal kʼeʼat jantʼoj axi in tʼajál a Jehová abal tu ku exóbchij. Jajáʼ in uluw: «Neʼets ka atsʼaʼ abal kuxlab kʼwajat ta uchnal axéʼ xi kaw». Tejéʼ, an kawlomej Isaías in ulal abal a Jehová pel ejtíl jun i exóbchix axi neʼets kuxlab, kom neʼets in ólchal an exóbalchik juʼtáj tin tomnál ka kʼalej. ¿Jantʼiniʼ i atsʼanchal in káwintal a Jehová kuxlab? Tam i ajiyal an Biblia. Patal an kaw axi kʼwajat ti Biblia biyálits ti dhuchnének, jaxtám tam i ajiyal an Biblia pel ejtíl max i atsʼanchal in káwintal a Jehová kuxlab, kom biyálits ti kʼwajat nixéʼ xi kaw (Is. 51:4).
11. ¿Jantʼoj kwaʼal ki tʼajaʼ abal ku kʼwajiy kulbél ani ki kuxuy an kʼibataláb?
11 ¿Jantʼoj kwaʼal ki tʼajaʼ abal ki eyendhaʼ alwaʼ an exobchixtaláb axi a Jehová tu pidhál ban Biblia ani kʼal in bichówil? A Isaías in ulal tsab jantʼoj. Okʼox in ulal: «Axéʼ játs an bél» ani talbél jayej in uluw «kit xeʼtsin tejéʼ» (Is. 30:21). Jaxtám yab expidh kwaʼal ki exlaʼ «an bél», jayej kwaʼal ku xeʼtsin tanáʼ. A Jehová in eyendhál in bichówil ani an Biblia abal tu ku exóbchij jantʼoj in léʼ abal ki tʼajaʼ. Ani jayej tu tólmiyal ki exlaʼ jantʼiniʼ ki eyendhaʼ nixéʼ xi exobchixtaláb. Jaxtám, abal ki ejtow ki tʼojonchij a Jehová kʼal i kulbetaláb, i yéjenchal ki exlaʼ jawaʼ a Jehová tu exóbchal ani ki eyendhaʼ ti ejatal. Max ki tʼajaʼ nixéʼ, tam a Jehová neʼets tu ku lábliy.
A JEHOVÁ TU LÁBLIYAL
12. ¿Jantʼiniʼ in ulal Isaías 30:23-26, abal neʼets kin lábliy a Jehová in bichówil?
12 (Ka ajiy Isaías 30:23-26). ¿Jantʼiniʼ ti putun axéʼ xi kʼej kaw ti biyál? An judíos axi wichiy ti Jerusalén in bátsʼuwchik yan i alwaʼtaláb tin ejatal, pero jayej uteychik más kʼal a Jehová. Kʼal a Jehová, pídhanchik yan i kʼapnél, pero jayej pídhanchik kʼeʼat jantʼoj axi más exbadh. Kʼayúm kʼayúm, pídhanchik más i exobchixtaláb kʼal a Jehová. An judíos yabák jaykʼiʼ in batsʼúmal yan i lablixtaláb ejtíl tam ti wíchiychik ti Jerusalén. Antsanáʼ jantʼiniʼ in ulal an versículo 26, a Jehová in tʼajaʼ abal ka tajkʼan más an chubaxtaláb (Is. 60:2). Kʼal patal nixéʼ xi lablixtaláb tólmiyatchik abal ka kʼwajiy kulbél ani kin koʼoy i tsapláb. In atsʼálakchik yan i kulbetaláb tin ichích (Is. 65:14).
13. ¿Jantʼiniʼ ti wíchenek ka kʼakʼnáj a Jehová xowéʼ ta kʼicháj?
13 A Jehová in uluw abal xowéʼ ta kʼicháj neʼets ka kʼakʼnáj jantʼiniʼ in tomnál. ¿Walám kʼwajat ti putnal nixéʼ? Aníts. Ma ti 1919, yan i atikláb kʼwajinek ti kalel ti Babilonia la Grande, játs patal an kʼakʼnaxtaláb axi yab chubax. Patal axéʼ xi atikláb kʼwajat ti kʼalel al jun i tsabál axi lej alabél, axéʼ u tʼipoyáb kʼal jun i Paraíso (Is. 51:3; 66:8). ¿Jawaʼ játs nixéʼ xi Paraíso?
14. ¿Jawaʼ játs an alabél tsabál axi xowéʼ ta kʼicháj, ani jitaʼchik u kʼwajíl tanáʼ? (Ka tsuʼuw an nota).
14 Ma ti 1919, patal an epchal axi takudh abal ka kʼalej ti éb ejtíl max u kʼwajílits al jun i Paraíso.b Talbél jayej tujey ti otsel al axéʼ xi alabél Paraíso, yan i atikláb axi in aychal ka kʼwajiy abal etsʼey tejéʼ ban Tsabál. Jajáʼchik jayej pidhnének yan i lablixtaláb kʼal a Jehová (Juan 10:16; Is. 25:6; 65:13).
15. ¿Juʼtáj ti kʼwajat axéʼ xi Paraíso xowéʼ ta kʼicháj?
15 ¿Juʼtáj ti kʼwajat axéʼ xi Paraíso xowéʼ ta kʼicháj? Kʼwajat tin puwél an Tsabál, kom in tʼojnálil a Jehová jayej kʼwajat tin puwél an Tsabál. Jaxtám i éjtowal ku kʼwajiy al axéʼ xi Paraíso belits max u kʼwajíl al jawákits tam bichow. Expidh i yéjenchal ki kʼakʼnaʼ a Jehová kʼal patal i ichích.
¿Jantʼoj i éjtowal ki tʼajaʼ patal abal in bichówil a Jehová ka kʼwajiy más alabél? (Ka tsuʼuw an párrafos 16 ani 17).
16. ¿Jantʼoj kwaʼal ki tʼajaʼ abal ki elchij in alabéntal in bichówil a Jehová?
16 Abal ki ejtow ku kʼwajiy al axéʼ xi alabél Paraíso, kwaʼal ki pidhaʼ yan in jalbíl an epchalchik axi tin puwél an Tsabál. ¿Jantʼiniʼ i éjtowal ki tʼajaʼ nixéʼ? Max ki métʼanchij jawaʼ in tʼajál alwaʼ an epchalchik ani yab expidh ki métʼanchij abal u ukʼpinal (Juan 17:20, 21). ¿Jaleʼ ti lej exbadh ki tʼajaʼ nixéʼ? Ki tsalpay kʼal axéʼ xi tʼiplab. Al jun i tsʼenlom axi lej alabél waʼats yan i teʼlom, pero lej pilchik in puwém. Jayej, al axéʼ xi Paraíso axi kʼwajat tin puwél an Tsabál waʼats yan i epchal axi lej pilchik jantʼiniʼ in ey, pero pel ejtíl i álwachik teʼlom (Is. 44:4; 61:3). I uluwits abal in bichówil a Jehová pel ejtíl jun i alabél tsʼenlom, pero yab neʼets ki elchij in alabéntal max expidh ki métʼanchij abal an epchalchik u ukʼpinal. Patal an epchal u ukʼpinal ani jayej wawáʼ, pero yab ki jilaʼ abal nixéʼ tu ku owmédhaʼ kʼal jajáʼchik.
17. ¿Jantʼoj i éjtowal ki tʼajaʼ patal abal ku kʼwajiy junkudh ti tamkuntaláb?
17 ¿Jantʼiniʼ i éjtowal ku tolmixin abal ku kʼwajiy junkudh? Ki tsápnanchij ku neʼdháxin alwaʼ (Mat. 5:9; Rom. 12:18). Tam wawáʼ u tolmix abal patal an epchal ti tamkuntaláb ka neʼdhaxin alwaʼ, jayej kʼwajat tu tolmix abal in bichówil a Jehová ka tejwaméj más alabél. Yab i léʼ ki ukʼchiy abal pel a Jehová axi in utúmal patal an epchal axi kʼwajat tejéʼ (Juan 6:44). A Jehová in lej kʼanidhál patal in tʼojnálil, jaxtám in atsʼál lej kulbél tam in tsuʼtal abal i tsápnanchal ku tolmixin abal patal ka neʼdhaxin alwaʼ ani abal ku kʼwajiy junkudh (Is. 26:3; Ageo 2:7).
18. ¿Kʼal jantʼoj in tomnál ki lej tsalpay ani jaleʼ?
18 ¿Jantʼoj i éjtowal ki tʼajaʼ abal patal ki batsʼuw an lablixtaláb axi a Jehová tu pidhál? Ki lej tsalpay kʼal patal jawaʼ i exobnál ti Biblia ani ban publicaciones. Max ki exóbnaʼ an Biblia ani ki lupudh tsalpay kʼal jawaʼ i ajiyal, tam kʼayúm kʼayúm neʼets ki ejtow ki nitsʼbiy a Jehová ani ki jalkʼuy jantʼiniʼ i ey. Nixéʼ neʼets kin tʼajaʼ abal ki kʼanidhaʼ más an epchalchik (Rom. 12:10). Max ki tsalpay kʼal patal an lablixtaláb axi a Jehová tu pidhál xowéʼ ta kʼicháj, nixéʼ tu tólmiyal abal ku utey más kʼal Jajáʼ. Ani tam ki tsalpay kʼal patal an lablixtaláb axi a Jehová neʼets tu ku pidhaʼ ban kʼicháj axi taʼtal, tam neʼets ki léʼnaʼ ki tʼojonchij kʼal patal i ichích. Patal axéʼ jayej neʼets kin tʼajaʼ abal ki kʼakʼnaʼ a Jehová kʼal i kulbetaláb.
I LÉʼ KI ÁYNANCHIJ KI KUXUY
19. a) Kʼal jawaʼ in ulal Isaías 30:18, ¿jantʼoj játs axi i lej belál? b) ¿Jantʼoj neʼets tu ku tólmiy abal ki kuxuy kʼal i kulbetaláb?
19 Tam a Jehová kin talabédhaʼ axéʼ xi xeʼtsintaláb, tam ejtíl max neʼets ka kubiy abal tu ku tólmiy (Is. 30:18). A Jehová etsʼey in tʼajál jawaʼ tekedh, jaxtám i exlál abal Jajáʼ neʼets kin talabédhaʼ axéʼ xi xeʼtsintaláb ban kʼicháj axi in kwaʼalits bíjidh (Is. 25:9). A Jehová ani wawáʼ neʼets ki aychij kʼal yan i kʼayaʼtaláb abal ka ulits nixéʼ a kʼicháj. Biyat ka ulits nixéʼ a kʼicháj, i léʼ ki áynanchij ki pidhaʼ yan in jalbíl an oláb. Jayej neʼets ki áynanchij ki exóbnaʼ an Biblia ani ki eyendhaʼ ti ejatal. Ani neʼets ki tsalpay kʼal patal an lablixtaláb axi i bátsʼuwal xowéʼ ani axi neʼetsej ki batsʼuw. Max ki tʼajaʼ antsanáʼ, tam a Jehová neʼets tu ku tólmiy abal ki áynanchij ki tʼojonchij kʼal i kuxudhtaláb ani ki atsʼaʼ u kulbél.
AJATLÁB 142 Aferrémonos a nuestra esperanza
a Tejéʼ neʼets ki exóbnaʼ ox i tolmixtaláb axi a Jehová in pidhál in tʼojnálil, abal kin kuxuy jawákits tam kʼibataláb ani kin atsʼaʼchik kulbél. Jaxtám neʼets ki exóbnaʼ an capítulo 30 ti Isaías. Axéʼ neʼets tu ku tʼilchij abal lej exbadh ki ólonchij a Jehová, ki exóbnaʼ an Biblia ani ki tsalpay kʼal an lablixtaláb axi neʼets ki batsʼuw xowéʼ ani axi taʼtal a kʼicháj.
b TSALAP AXI MÁS EXBADH: Axéʼ xi paraíso espiritual játs in bichówil a Jehová, kom i tʼójonchal a Jehová junkudh. Tejéʼ i bátsʼuwal yan i exobchixtaláb kaldhach ti Biblia axi pel ejtíl i kʼapnél. Ani axéʼ yab xaludh kʼal i janamtaláb axi in búkʼuwal an kʼakʼnaxtaláb axi yab chubax. I kwaʼal jun i alabél tʼojláb, játs ki ólnaʼ an alwaʼ kaw tin kwéntaj in Éyaltal a Dios. Jayej u kʼwajat más utat kʼal a Jehová ani u kʼwajat koyat kʼal an epchalchik. An epchalchik tu lej kʼanidhál ani tu tólmiyal ki watʼenchij an kʼibataláb axi i kwaʼal. U otsel al axéʼ xi Paraíso tam i tujchal ki kʼakʼnaʼ a Jehová jantʼiniʼ Jajáʼ in kónoyal ani tam i tsápnanchal ki nitsʼbiy.