¿Jantʼoj i éjtowal ki tʼajaʼ abal ki lej belaʼ abal neʼets ku kʼwajiy ban ít tsabál?

1, 2. Biyat i aychal ka wenkʼon an Tsabál ti jun i Paraíso, ¿jantʼoj in tomnál ki tʼajaʼ?

I ATSʼÁL lej kulbél kom a Jehová neʼets kin talabedhaʼ patal jawaʼ in tʼajál ki yajchiknaʼ (2 Ped. 3:13). Yab i exlál jaykʼiʼ ti a Jehová neʼets kin wenkʼow an Tsabál ti jun i Paraíso, pero jawaʼ kʼwajat ti watʼel xowéʼ in tejwamedhál abal wéʼits neʼets ka putun axéʼ xi aychixtaláb (Mat. 24:32-34, 36; Hech. 1:7).

² Belits max i neʼdhál yan i támub ti tʼójonchal a Jehová, lej exbadh ki tsapikmédhaʼ i bélomtal. ¿Jaleʼ? Kom belits abal biyál ti kʼakʼnál a Jehová, i bélomtal awits ka tsaʼkan. Jayej, an abatwálej Pablo in uluw abal «ki tʼajat jílkachikiy patal jawaʼ in tʼajál ka ukʼpichikin i tsalápil» (Heb. 12:1). Ani abal yab ka watʼey axéʼ, lej exbadh ki ujnaʼ ki exóbnaʼ jawaʼ a Jehová in tʼajaʼ ti biyál abal kin putuw in káwintal (Heb. 11:1).

3. ¿Jantʼoj neʼets ki exóbnaʼ?

³ Al axéʼ xi exobintaláb neʼets ki tsuʼuw ox jantʼoj axi neʼets tu ku tólmiy ki lej belaʼ, abal an Tsabál neʼets ka wenkʼon ti jun i Paraíso: 1) ki tsalpay jantʼiniʼ tu tólmiyal kom a Jesús in bínaʼ in ejatal, 2) ki tsalpay kʼal an tsapláb axi in kwaʼal a Jehová ani 3) ki tʼojonchij más a Jehová. Talbél neʼets ki exóbnaʼ abal an kaw axi uchan a Habacuc kʼal a Jehová jayej tu tólmiyal wawáʼ abal ka tsapnéj más i bélomtal. Pero okʼox ki exóbnaʼ jaleʼ ti lej exbadh ki lej belaʼ abal an Tsabál neʼets ka wenkʼon ti jun i Paraíso.

¿JALEʼ TI LEJ EXBADH KI KOʼOY TSAPIK I BÉLOMTAL?

4. ¿Jaleʼ ti lej exbadh abal etsʼey ki koʼoy tsapik i bélomtal?

⁴ Lej exbadh ki koʼoy tsapik i bélomtal kom chudhél i takuyal ki tʼajaʼ jantʼoj. Ejtíl, chudhél kwaʼal ki takuy jitaʼ neʼets ki junkuw, jantʼoj tam toltom neʼets ki eyendhaʼ ani jantʼiniʼ ti neʼets ku kʼijidhbéj. Jayej kwaʼal ki tsalpay max neʼets ku kʼalej al jun i escuela, max neʼets ku tomkin, max neʼets ki koʼoy i tsakam ani jantʼoj neʼets ki tʼojnaʼ. Xowéʼ ki tsalpay kʼal axéʼ: «¿Jantʼoj in tejwamedhál jawaʼ u takuyal ku tʼajaʼ? ¿Tejwaʼ abal u belál abal weʼits neʼets ka talabedháj axéʼ xi xeʼtsintaláb? ¿O walám jayej in tsalpax jantʼiniʼ an atiklábchik?» (Mat. 6:19, 20; Luc. 12:16-21). Max etsʼey ki koʼoy tsapik i bélomtal, tam etsʼey neʼets ki takuy jawaʼ a Jehová in léʼ.

5, 6. ¿Jaleʼ ti exbadh ki koʼoy tsapik i bélomtal tam i tametnál jun i kʼibataláb? Ka olnaʼ jun i tʼiplab.

⁵ Waʼats kʼeʼat i kʼibataláb axi i tametnál ani tanáʼ jayej i yéjenchal ki koʼoy tsapik i bélomtal. Ejtíl tam u ayoknáb, tam i kwaʼal jun i yawʼláts axi yabáts neʼets ka tixkʼan o kʼeʼat i kʼibataláb axi tu tíxkʼanchal an kulbetaláb. Tam ka tujey an kʼibataláb walám ki atsʼaʼ abal i kwaʼal tsapik i bélomtal, pero max ka lej oweyits walám ki atsʼaʼ kʼibat ki áynanchij ki tʼojonchij a Jehová kʼal i kulbetaláb. Játs tanáʼ ti yéjenchal ki koʼoy tsapik i bélomtal (Rom. 12:12; 1 Ped. 1:6, 7).

⁶ Tam ki tamétnaʼ jun i kʼibataláb, walám ki atsʼaʼ kʼibat ki belaʼ abal a Jehová neʼets kin chiʼdhaʼ jun i ít tsabál. Pero, ¿walám pel kom yabáts tsapik i bélomtal ani jaxtám i tsálpayal antsanáʼ? Ki tsuʼuw jun i tʼiplab abal ki exbay. Tam lej tsapik an kʼakʼal walám ki atsʼaʼ kʼibat ki belaʼ abal neʼets ka ulits an ab, pero i exlál abal neʼets kin bajuw a ítsʼ tam ka ulits. Walám jayetsej i atsʼál tam kʼwajat i tametnál jun i kʼibataláb, abal yab jaykʼiʼ neʼets ka wenkʼon an tsabál ti jun i Paraíso. Pero max i kwaʼal tsapik i bélomtal, nixéʼ neʼets tu ku tólmiy ki belaʼ abal a Jehová neʼets kin putuw in káwintal (Sal. 94:3, 14, 15; Heb. 6:17-19). Tam i lej belál abal a Jehová neʼets kin putuw in káwintal, yab neʼets ki atsʼaʼ kʼibat ki áynanchij ki tʼojonchij.

7. ¿Jantʼoj in tomnál ki tʼajaʼ abal yab tu ku tsʼilkʼoy jawaʼ in tsálpayal an atiklábchik?

⁷ I yéjenchal ki koʼoy jun i belomtaláb tsapik abal ki áynanchij tu ólnom. Tam i tʼilchal an atiklábchik tin kwéntaj an ít tsabál, jajáʼchik in tsálpayal abal pel i alkʼidh tʼilab (Mat. 24:14; Ezeq. 33:32). Pero yab in tomnál ki jilaʼ tu ku tsʼilkʼoy nixéʼ xi tsalap. Kwaʼal ki koʼoy tsapik i bélomtal abal yab ki watʼaʼ nixéʼ. Ki tsuʼuw ox i tsalap axi neʼets tu ku lej tólmiy.

KI TSALPAY JALEʼ TI A JESÚS IN BÍNAʼ IN EJATAL

8, 9. ¿Jaleʼ tu tsapnél más i bélomtal tam ki tsalpay kʼal in tsémtal a Jesús?

⁸ Jantʼoj axi neʼets tu ku tólmiy abal ki koʼoy tsapik i bélomtal, játs ki tsalpay jaleʼ ti a Jesús in bínaʼ in ejatal. In tsémtal a Jesús tu tʼilchal abal a Jehová neʼets kin putuw jawaʼ in ulúmal. Lej exbadh ki tsalpay jantʼoj koʼoy kin tʼajaʼ a Jesús abal kin bínaʼ in ejatal ani jaleʼ ti kwaʼalak kin tʼajaʼ. Nixéʼ neʼets tu ku tólmiy ki belaʼ abal a Jehová neʼets kin putuw in káwintal, abal neʼets kin wenkʼow an tsabál ti jun i Paraíso, jayej abal neʼets ki ejtow ku kʼwajiy abal etsʼey. Ki tsuʼuw jaleʼ ti lej belál.

⁹ ¿Jantʼoj in tʼajaʼ a Jehová abal tu ku kʼaniy? A Jehová in abaʼ in junkats tsakámil ti Tsabál abal ka waʼtsin jantʼiniʼ jun i atikláb, belits abal pelak in lej jaʼúb. Tam ti a Jesús kʼwajiy ban Tsabál in lej yajchiknaʼ, lej odhnáj kʼal an atiklábchik ani tsemdháj jantʼiniʼ jun i pojkax. I lej belál abal a Jehová in lej yajnaʼ tam ti in tsuʼuw patal axéʼ. A Jehová yabak in binámal in tsakámil max in exlámalak abal expidh neʼets ku kʼwajiy wékats i támub (Juan 3:16; 1 Ped. 1:18, 19). Jawaʼ a Jehová in tʼajaʼ in kwaʼal lej yan in jalbíl, jaxtám neʼets kin tʼajaʼ abal an atiklábchik ka kʼwajiy abal etsʼey.

KI TSALPAY KʼAL AN TSAPLÁB AXI IN KWAʼAL A JEHOVÁ

10. ¿Jantʼoj tu exóbchal Efesios 3:20 abal in éjtowal kin tʼajaʼ a Jehová?

¹⁰ Kʼeʼat jantʼoj axi neʼets tu ku tólmiy ki belaʼ más kʼal a Jehová játs ki tsalpay kʼal an tsapláb axi in kwaʼal. Jajáʼ in kwaʼal an tsapláb abal kin putuw patal jawaʼ in ulúmal. Walám wawáʼ i atsʼál kʼibat ki belaʼ abal neʼets ku kʼwajiy abal etsʼey. Pero Jehová yab in atsʼál kʼibat kin putuw jawaʼ in ulúmal abal neʼets kin tʼajaʼ, kom Jajáʼ in kwaʼal yan i tsapláb (Job 42:2; Mar. 10:27). ¿Walám waʼats jantʼoj axi a Jehová yab kin ejtow kin putuw? (Ka ajiy Efesios 3:20).

11. Ka olnaʼ jun i kaw axi u tsalpayábak abal yab neʼetsak ka putun (ka tsuʼuw an recuadro «Talchik i kʼej kaw axi u tsalpayábak abal walám yab neʼetsak ka putun»).

¹¹ A Jehová in uluw yan i kaw axi neʼetsak ka putun ti biyál, pero in tʼojnálil in atsʼaʼchik kʼibat kin belaʼ. Ki tsuʼuw talchik i tʼiplab, a Jehová in uchaʼ a Abrahán ani a Sara abal neʼetsakchik kin koʼoy jun i tsakam, belits abal lej payeblábits (Gén. 17:15-17). Jayej uchan a Abrahán abal in tsakámil neʼetsak kin kʼálnaʼ an tsabál axi ti Canaán. Pero an israelitas tʼojondháj lej tsapik al yan i támub ti Egipto, ani walám in tsalpaychik abal yab jaykʼiʼ neʼetsak ka kʼwajiy ti Canaán, pero yan i támub talbél putun axéʼ xi kaw. Ki tsalpay kʼal kʼeʼat i tʼiplab, a Jehová in uchaʼ a Elisabet abal neʼetsak kin koʼoy jun i tsakam belits abal lej achlábits. Jayej in uchaʼ a María abal neʼetsak kin koʼoy jun i tsakam belits abal yab tómkidhak. Tam ka waʼtsinits in tsakámil a María, tam neʼetsak ka putun jawaʼ in uluw a Jehová yan i támub okʼxidh ban jardín de Edén (Gén. 3:15).

12. ¿Jantʼoj tu exóbchal Josué 23:14 ani Isaías 55:10, 11 tin kwéntaj a Jehová?

¹² I tʼajál ti kwéntaj abal a Jehová in kwaʼal yan i tsapláb tam ki tsalpay kʼal patal an kaw axi Jajáʼ in putumal. Axéʼ tu tólmiyal ki belaʼ abal a Jehová chubax neʼets kin tʼajaʼ abal an Tsabál ka wenkʼon ti jun i Paraíso (ka ajiy Josué 23:14; Isaías 55:10, 11). Ani jayej neʼets tu ku tólmiy abal ki tólmiy axi más kin belaʼ abal yab pel i alkʼidh kaw. A Jehová chubax neʼets kin putuw jawaʼ in ulúmal tin kwéntaj an Alabél Tsabál, jaxtám in uluw axéʼ: «Chubax an kaw jawaʼ nan tu uchál» (Apoc. 21:1, 5).

KI TSÁPNANCHIJ KI TʼOJONCHIJ A JEHOVÁ

13. ¿Jantʼiniʼ tu tólmiyal an tamkuntaláb abal ki koʼoy tsapik i bélomtal?

¹³ An oxchíl tolmixtaláb abal ki koʼoy tsapik i bélomtal játs ku kʼalej ti tamkuntaláb. A Annab pel jun i epchal axi in tʼójonchamal a Jehová al yan i támub, jajáʼ in ulal: «An tan in kwaʼal jun i patʼál abal yab ka neʼdháj juʼtámakits kʼal an jáʼ, antsanáʼ jayej, an tamkuntalábchik tin tolmiyámal abal ku koʼoy tsapik u bélomtal. Walám an epchal axi kʼwajat in binál an tʼilomtaláb yab lej witʼádh ti exóbchix o walám yab tu exóbchal jantʼoj ít. Pero etsʼey u tsápnanchal ku exóbnaʼ jantʼoj axi ti kin tólmiy ku exbay más jun i exobchixtaláb axi ti Biblia. Axéʼ in tʼajál abal ku belaʼ más kʼal a Jehová». Ban tamkuntaláb jayej i atsʼál i tokʼtsixtaláb axi in binál an epchalchik, axéʼ tu tólmiyal ki belaʼ más kʼal a Jehová (Rom. 1:11, 12; 10:17).

14. ¿Jantʼiniʼ tu tólmiyal an olnomtaláb?

¹⁴ Jayej u tsapnél i bélomtal tam u ólnom (Heb. 10:23). A Barbara in neʼdhál watʼadh 70 i támub tin tʼójonchal a Jehová, jajáʼ in ulal: «An olnomtaláb tin tolminchamal abal u bélomtal ka kʼwajiy más tsapik. U tʼajál ti kwéntaj abal tam más u olnál tin kwéntaj a Jehová ani jawaʼ neʼets kin tʼajaʼ, más u belál kʼal Jajáʼ».

15. ¿Jantʼiniʼ tu tólmiyal ku exobláts ti kwetemtal? (Ka tsuʼuw an imagenes).

¹⁵ Kʼeʼat jantʼoj axi tu tólmiyal ki belaʼ más kʼal a Jehová játs ku exobláts ti kwetemtal. A Susan in ulal abal kʼal jawaʼ tolmiyámej játs kin koʼoy bíjidhits jaykʼiʼ ti neʼets ti exóbal. Jajáʼ in ulal: «Tam domingo u tsápnanchal ku exóbnaʼ an exobintaláb in kʼál An Ólchix Uw axi neʼets ki exóbnaʼ al axi taʼtal an semana. Tam lunes ani martes in exóbal abal an tamkuntaláb axi ti tsʼejel semana. Ani tin aytal an semana u eyendhál abal ku exóbnaʼ kʼeʼat jantʼoj». A Susan in tsápnanchal kin putuw jawaʼ in kwaʼalits bíjidh, jaxtám in bélomtal más tsapik. A Irene in neʼdhálits yan i támub ti tolmix ban central mundial, jajáʼ in ulal: «U lej jikʼpál ku tsuʼuw jantʼiniʼ putnének an kʼej kaw axi a Jehová in ulúmal».c

«CHUBAX NEʼETS KA PUTUN»

16. ¿Jaleʼ ti exlál abal an kaw axi in uluw a Habacuc jayej tu tólmiyal wawáʼ? (Hebreos 10:36, 37).

¹⁶ Yan i epchal biyálits ti kʼwajat in aychal ka ulits in kʼichájil a Jehová. Junchikíl walám wawáʼ jayej i atsʼál abal lej oweyits ka ulits nixéʼ a kʼicháj. Pero a Jehová in éxbayal lej alwaʼ jawaʼ i atsʼál. Jaxtám in uchaʼ axéʼ xi kaw a Habacuc: «In kʼíbchalej wéʼ i kʼij abal ka putun axéʼ xi tsuʼbixtaláb, pero biyat neʼets ti watʼel an kʼij, neʼets ti putnal an kaw. Ani max ka tsalpay abal lej oweyits ka putun, yab kit tsekej tit aychix. Chubax neʼets ka putun. Neʼets ka ulits al an kʼij axi bíjidhits» (Hab. 2:3). ¿Walám axéʼ xi kaw tu tólmiyal wawáʼ, o expidh pelak abal a Habacuc? A Jehová in tʼajaʼ abal an abatwálej Pablo kin eyendhaʼ an kaw axi in uluw a Habacuc ani axéʼ xi kaw tu lej tólmiyal wawáʼ, kom kʼwajat i aychalits an ít tsabál (ka ajiy Hebreos 10:36, 37). Ani belits max i atsʼál abal lej oweyits ka putun jawaʼ a Jehová in ulúmal, yab ki ukʼchiy abal a Jehová chubax neʼets kin putuw in káwintal. Yab neʼets ka owey.

17. ¿Jantʼoj in tʼajaʼ jun i epchal abal kin bélkaʼ an kaw axi uchan a Habacuc kʼal a Jehová?

¹⁷ Yan i epchal in tsapnanchámal kin tʼojonchij a Jehová al yan i támub, biyat in aychal ka ulits in kʼichájil. Ki tsuʼuw in tʼiplábil a Louise, jajáʼ in tujchij kin tʼojonchij a Jehová ti 1939, in ulal: «Nanáʼ u tsalpay abal a Armagedón neʼetsak ka ulits okʼxidh ku putuw 18 i támub, pero yab ulits. Jawaʼ tin tolmiyámal abal ku tʼojonchij a Jehová játs ku tsalpay kʼal in tʼiplábil i atiklábchik axi in tʼójonchij a Jehová ti biyál, ani jayej in yejenchij yan i kʼayaʼtaláb, ejtíl a Noé, a Abrahán ani a José. Jajáʼchik koʼoy kin aychij yan i támub abal kin tsuʼuw jantʼiniʼ ti neʼetsak ka putun jawaʼ in ulúmal a Jehová. U tsapnanchámal etsʼey ku tʼojonchij a Jehová ani nixéʼ tin tolmiyámal abal yab ku ukʼchiy abal in kʼichájil a Jehová kʼwajatits lej utat». Walám yan i epchal axi biyálits in tʼójonchal a Jehová jayetsej in tsálpayal antsanáʼ.

18. ¿Jantʼiniʼ tu tólmiyal jawaʼ in tsʼejkámal a Jehová abal ki belaʼ abal neʼets kin chiʼdhaʼ an ít tsabál?

¹⁸ Chubax abal yabaye i tsuʼúmal an ít tsabál, pero waʼats yan jantʼoj axi i éjtowalits ki tsuʼuw, ejtíl an ót, an teʼlom, an koʼnélchik ani an atiklábchik. Patal jawaʼ i bíjiyits yab etsʼey kʼwajinek, pel a Jehová in tsʼejkaʼ ani jaxtám xowéʼ i éjtowal ki tsuʼuw (Gén. 1:1, 26, 27). A Jehová in ulúmal abal neʼets tu ku pidhaʼ jun i ít tsabál ani Jajáʼ neʼets kin putuw in káwintal. Neʼets ki ejtow ku kʼwajiy abal etsʼey ani yabáts jaykʼiʼ neʼets ki exlaʼ i yawʼláts. Lej wéʼits neʼets ki ejtow ki tsuʼuw patal axéʼ xi alwaʼtaláb, antsanáʼ jantʼiniʼ xowéʼ i tsuʼtal patal jawaʼ a Jehová in tsʼejkámal (Is. 65:17; Apoc. 21:3, 4).

19. ¿Jantʼoj i éjtowal ki tʼajaʼ abal ki belaʼ más kʼal a Jehová?

¹⁹ Biyat u utel in kʼichájil a Jehová, ki tsápnanchij ki belaʼ más kʼal Jajáʼ. Ki tsalpay kʼal patal jawaʼ in tʼajámal a Jehová abal tu ku kʼaniy. Jayej ki tsalpay kʼal an tsapláb axi in kwaʼal ani ki tsápnanchij ku kʼwajiy tʼojlidh kʼal jawaʼ Jajáʼ tu konchal. Max ki tʼajaʼ antsanáʼ, neʼets ki bajuw ejtíl in tʼojnálil a Dios axi kʼwajiy ti biyál: jajáʼchik in belaʼ kʼal a Jehová ani in koʼoy yan i kʼayaʼtaláb, jaxtám in aychal kin batsʼuw yan i alwaʼtaláb (Heb. 6:11, 12; Rom. 5:5).