Ka kulbedhaʼ a Jehová kʼal jawaʼ ka takuy ka tʼajaʼ

1. ¿Jantʼoj kwaʼal ki tʼajaʼ ani jaleʼ ti junchikíl kʼibat?

CHUDHÉL chudhél kwaʼal ki takuy jantʼoj neʼets ki tʼajaʼ. Junchikíl yab kʼibat ki takuy jawaʼ neʼets ki tʼajaʼ, ejtíl jantʼoj neʼets ki kʼapuw o jawaʼ tam hora neʼets tu wáyal. Pero junchikíl kwaʼal ki lej tsalpay jantʼoj neʼets ki tʼajaʼ, ejtíl tam neʼets ki takuy jawaʼ tam ilál neʼets ki eyendhaʼ, o tam neʼets ki takuy jantʼoj axi neʼets tu tólmiy ki atsʼaʼ más kulbél. Jayej tam neʼets ki takuy jantʼoj kʼal i yanél o tam neʼets ki takuy jantʼiniʼ ki tʼojonchij más a Jehová. I léʼ abal wawáʼ ani i yanél kin atsʼaʼ kulbél kʼal jawaʼ ki takuy, pero jawaʼ más i léʼ jats ki kulbedhaʼ a Jehová (Rom. 12:​1, 2).

2. ¿Jantʼoj neʼets ti tólmiy abal ka takuy ka tʼajaʼ jawaʼ tekedh?

² Al axéʼ xi exobintaláb neʼets ki tsuʼuw ox i tsalap axi neʼets tu ku lej tólmiy tam neʼets ki takuy ki tʼajaʼ jantʼoj. An kʼaʼál tsalap pel ki exlaʼ patal an olchixtaláb axi waʼats kʼal jawaʼ neʼets ki tʼajaʼ. An tsabchíl tsalap pel ki exbay jantʼoj in tsálpayal a Jehová kʼal jawaʼ neʼets ki tʼajaʼ. Ani an oxchíl tsalap pel ki tsalpay jantʼoj neʼets ka watʼey kʼal jawaʼ ki tʼajaʼ. Jayej neʼets ki tsuʼuw jantʼiniʼ i éjtowal ki exóbchij i tsalápil ka tsálpaxin (Prov. 2:11).

KA EXLAʼ PATAL AN OLCHIXTALÁB

3. ¿Jaleʼ ti lej exbadh ki aliy patal an olchixtaláb axi i yéjenchal, okʼxidh ki takuy jantʼoj? Ka olnaʼ jun i tʼiplab.

³ Abal ka ejtow ka takuy jawaʼ tekedh, okʼox a yéjenchal ka exlaʼ patal an olchixtaláb. Ki tsuʼuw kʼal jun i tʼiplab jaleʼ ti lej exbadh ki tʼajaʼ axéʼ. Ki tsalpay kʼal jun i atikláb axi u kʼalel kʼal an doctor kom in kwaʼal jun i yawʼláts. ¿Walám an doctor neʼets kin pidhaʼ dhúbatkʼij jun i ilál max yabaye in metʼamal o yabaye in konoyamal jantʼiniʼ in atsʼál? Jayetsej in tomnál ka tʼajaʼ tatáʼ. Kwaʼal ka aliy patal an olchixtaláb axi a yéjenchal abal antsanáʼ ka kalej alwaʼ jawaʼ ka takuy. ¿Jantʼoj neʼets ti tólmiy?

4. Kʼal jawaʼ in ulal Proverbios 18:​13, ¿jantʼoj neʼets ti tólmiy abal ka exlaʼ patal an olchixtaláb? (Ka tsuʼuw jayej an imágenes).

⁴ Jawaʼ neʼets ti tólmiy abal ka exlaʼ más i olchixtaláb pel ka tʼajaʼ i konowixtaláb. Jun i tʼiplab, ka tsalpay abal jun i epchal ti kániyal kʼal jun i ajib axi neʼets kin tʼajaʼ talchik i epchal. ¿Walám neʼets ki kʼalej? Max yab a lej exlál an epchal axi neʼets kin tʼajaʼ an ajib, o yab a lej exlál jantʼiniʼ ti neʼets ka tʼajan, in tomnál ka tʼajchij i konowixtaláb ejtíl axéʼ: «¿Juʼtáj ti neʼets ka tʼajan? ¿Jaykʼiʼ ti neʼets ka tʼajan? ¿Jay neʼets ka tamkun? ¿Jitaʼ neʼets kin ókʼnaʼ an ajib? ¿Jitaʼchik neʼets ka kʼalej? ¿Jantʼoj neʼets ka tʼajan? ¿Neʼets ka bináj i utsʼnél axi u wiledhax?». Tam ka tókʼtsiy axéʼ an konowixtalábchik, neʼets ka ejtow ka takuy jantʼoj ka tʼajaʼ (ka ajiy Proverbios 18:13).

5. ¿Jantʼoj kwaʼal ka tʼajaʼ tam ka exlaʼits patal an olchixtaláb?

⁵ Tam ka exlaʼits patal axéʼ xi olchixtaláb, kwaʼal ka tsalpay jantʼoj neʼets ka tʼajaʼ. Jun i tʼiplab, ¿jantʼoj neʼets ka tʼajaʼ max ka exlaʼ abal neʼets ka kʼalej talchik i atikláb axi yab in kʼakʼnál a Jehová, o max ka exlaʼ abal neʼets ka waʼtsin yan i utsʼnél axi u wiledhax? ¿Jantʼoj neʼets ka tʼajaʼ max ka exlaʼ abal yab jitaʼ neʼets kin ókʼnaʼ an ajib? ¿Walám ka lej wilejchik ani ka tujey kin tʼajaʼ jantʼoj axi yab in tomnál? (1 Ped. 4:3). ¿Jantʼoj neʼets ka tʼajaʼ max nixéʼ xi ajib neʼets ka tʼajan al jun a kʼicháj tam a kwaʼal i tamkuntaláb, o neʼets ti tʼokʼbanchij ki kalej ta ólnom? Tam ka exlaʼits patal axéʼ, neʼets ka ejtow ka takuy jantʼoj ka tʼajaʼ. Pero waʼats kʼeʼat jantʼoj axi a yéjenchal ka tʼajaʼ. A exlálits jantʼoj a tsálpayal tatáʼ, pero xowéʼ kwaʼal ka tʼajaʼ ti kwéntaj jantʼoj in tsálpayal a Jehová (Prov. 2:6).

KA TʼAJAʼ TI KWÉNTAJ JANTʼOJ IN TSÁLPAYAL A JEHOVÁ

6. Kʼal jawaʼ in ulal Santiago 1:​5, ¿jaleʼ ti kwaʼal ki konchij a Jehová tu ku tólmiy?

⁶ Ka konchij a Jehová ti tólmiy ka exlaʼ jantʼoj in tsálpayal Jajáʼ. Jajáʼ in ulúmal abal neʼets tu ku pidhaʼ i tsalpadhtaláb max ki konchij ani yab neʼets tu ku kʼwiyaʼ (ka ajiy Santiago 1:5). Nixéʼ xi tsalpadhtaláb axi tu pidhál a Jehová neʼets tu ku tólmiy ki exlaʼ max neʼets ki kulbedhaʼ kʼal jawaʼ ki tʼajaʼ o imbáj.

7. ¿Jantʼiniʼ a éjtowal ka exlaʼ jantʼoj in tsálpayal a Jehová? Ka punuw jun i tʼiplab.

⁷ Talbél ta olonchámal a Jehová, ka lej tʼajaʼ ti kwéntaj jantʼoj jats axi in léʼ abal ka tʼajaʼ. Ka tsalpay kʼal axéʼ. Max tatáʼ i xeʼets ta belelél ani ki kʼibej, walám neʼets ki kubiy ani neʼets ka konoy jun i atikláb axi u kʼwajíl tanáʼ. Tatáʼ neʼets ka aychij abal Jajáʼ ti ólchij jawaʼ tam bel ka yakʼwaʼ ani neʼets ka lej tʼajaʼ ti kwéntaj jawaʼ ti uchál. Jayetsej in tomnál ka tʼajaʼ kʼal an oláb. Talbél ta olonchámal a Jehová, ka lej tʼajaʼ ti kwéntaj jantʼiniʼ ti tokʼtsiyal. Ka aliy i tsalpadh kaw ti Biblia kʼal tin kwéntaj jawaʼ exom a watʼál. Ki tsalpay junílekʼij kʼal an ajib axi i tʼilaʼ ban párrafo 4. Okʼxidh ka takuy max neʼets ki kʼalej, ka tsuʼuw jantʼoj in ulal an Biblia tin kwéntaj an ajib axi yab in kulbetnál a Jehová. Jayej ka tʼajaʼ ti kwéntaj jantʼoj tu exóbchal a Jehová tin kwéntaj i júnkuwal ani ka tsalpay jantʼoj jats axi más in tomnál ki pidhaʼ in jalbíl ti ejatal (Mat. 6:33; Rom. 13:13; 1 Cor. 15:33).

8. ¿Jantʼoj a éjtowal ka tʼajaʼ max a yéjenchal ki tólmiyat abal ka elaʼ más i olchixtaláb? (Ka tsuʼuw jayej an imagen).

⁸ Junchikíl neʼets ka yéjenchij ki tólmiyat ka elaʼ an olchixtaláb axi a yéjenchal. Walám jun i epchal in éjtowal ti tólmiy abal ka elaʼ an olchixtaláb, pero jayej alwaʼ abal tatáʼ ta kwetémtal ka tsápnanchij ka aliy. I kwaʼal yan i tolmixtaláb abal ki elaʼ an olchixtaláb axi i yéjenchal, ejtíl an Guía de estudio para los testigos de Jehová ani an libro Textos bíblicos para la vida cristiana. Jawaʼ i léʼ jats ki takuy jantʼoj axi kin tʼajaʼ abal a Jehová kin atsʼaʼ kulbél.

9. ¿Jantʼoj i éjtowal ki tʼajaʼ abal ki takuy jantʼoj axi kin kulbedhaʼ a Jehová? (Efesios 5:17).

⁹ ¿Jantʼiniʼ i éjtowal ki exlaʼ max a Jehová in kulbetnál jawaʼ i takuy ki tʼajaʼ? Kwaʼal ki exlaʼ alwaʼ a Jehová. Proverbios 9:10 in ulal abal «an exlomtaláb tin kwéntaj a Jehová tu tólmiyal ki exbay yan jantʼoj». Abal ki koʼoy i exlomtaláb, i yéjenchal ki exlaʼ jantʼiniʼ jats in ey a Jehová, jantʼoj in tsálpayal, jantʼoj in kulbetnál ani jantʼoj in pojkál. Ka tsalpay kʼal axéʼ: «Kʼal jawaʼ u exlálits tin kwéntaj a Jehová, ¿jantʼoj in léʼ Jajáʼ abal ku tʼajaʼ?» (ka ajiy Efesios 5:17).

10. ¿Jaleʼ ti más exbadh jawaʼ in tsálpayal a Jehová ani yab jawaʼ in ujnám i yanél ani an atiklábchik axi ti kwenchálil?

¹⁰ Junchikíl, jawaʼ ki takuy ki tʼajaʼ neʼets kin kulbedhaʼ a Jehová, pero yab neʼets kin kulbedhaʼ i yanél o i jaʼúbchik. Jun i tʼiplab, walám talchik i tataláb kin nixoknaʼ in tsʼikʼáchil abal ka tomkin kʼal jun i inik axi tumínladh, belits abal yab in kʼakʼnál a Jehová o yab lej tsapik in bélomtal. Jajáʼchik in tʼajál nixéʼ kom in léʼ abal in tsʼikʼáchil kin koʼoy jawaʼ in yéjenchal, pero an tsʼikʼách in tomnál kin konowiy tin kwetémtal axéʼ: «¿Walám neʼets ti kin tólmiy axéʼ xi inik abal kin utey más kʼal a Jehová?». Tanáʼ tin tomnál kin tʼajaʼ ti kwéntaj jantʼoj in tsálpayal a Jehová. An tokʼtsixtaláb i elál ti Mateo 6:​33, tanáʼ in ulal abal kwaʼal ki pidhaʼ más in exbádh in Éyaltal a Dios. Wawáʼ i kʼakʼnál i tátajchik ani jawaʼ in ujnám kin tʼajaʼ an atiklábchik axi ti kwenchálil, pero jawaʼ más exbadh abal wawáʼ pel ki kulbedhaʼ a Jehová.

KA LEJ TSALPAY KʼAL JAWAʼ NEʼETS KA WATʼEY

11. Kʼal jawaʼ in ulal Filipenses 1:​9, 10, ¿jantʼoj neʼets ti tólmiy ka exlaʼ max tékedhits jawaʼ a léʼ ka tʼajaʼ?

¹¹ Talbél ta exobnámal an tsalpadh kaw axi kʼwajat ti Biblia, ka tsalpay jantʼoj jats axi más alwaʼ ka tʼajaʼ (ka ajiy Filipenses 1:​9, 10). ¿Jantʼiniʼ a éjtowal ka tʼajaʼ nixéʼ? Ka lej tsalpay jantʼoj neʼets ka watʼey kʼal jawaʼ ka takuy ka tʼajaʼ. Junchikíl dhúbatkʼij neʼets ka exlaʼ jantʼoj jats axi más alwaʼ ka tʼajaʼ, pero junchikíl neʼets ka atsʼaʼ kʼibat ka exlaʼ jantʼoj kwaʼal ka tʼajaʼ. Max ka lej tsalpay jantʼoj awits ka watʼey kʼal jawaʼ ka takuy, yab neʼets ka atsʼaʼ lej kʼibat.

12, 13. ¿Jantʼoj neʼets ti tólmiy abal ka exlaʼ jawaʼ tam tʼojláb ka batsʼuw?

¹² Ka tsalpay kʼal axéʼ xi tʼiplab. Tatáʼ exom a aliyal jun i tʼojláb abal ka béletnaʼ a yanél ani i ólchinal tsab i tʼojláb. Tatáʼ a éxlaʼits jawaʼ jats an tʼojláb, a exlálits jay a kʼicháj kwaʼal ki tʼójon ani jay in owél. Jayej a exlálits abal yab pel jun i tʼojláb axi neʼets kin tʼajaʼ ka kʼibchij a Jehová. Walám a tsálpayits jawaʼ tam tʼojláb neʼets ka batsʼuw kom más a kulbetnál o neʼets ki jálbiyat más. Pero waʼats kʼeʼat jantʼoj axi kwaʼal ka tʼajaʼ ti kwéntaj okʼxidh ka batsʼuw an tʼojláb.

¹³ Ka tsalpay: «¿Neʼets ti kin tʼokʼbanchij axéʼ an tʼojláb kin kʼalej kʼal talchik i tamkuntaláb? ¿Neʼetsej ku ejtow kin kʼwajiy kʼal u yanél ani ku tólmiychik abal ka utey kʼal a Jehová?». Axéʼ an konowixtaláb neʼets ti tólmiy ka tʼajaʼ ti kwéntaj jay in jalbíl a koʼonchal an kʼakʼnaxtaláb axi a pidhál a Jehová ani an tolmixtaláb axi in yéjenchal a yanél. Antsanáʼ neʼets ka takuy jantʼoj axi kin kulbétnaʼ a Jehová ani Jajáʼ neʼets ti lábliy.

14. ¿Jantʼiniʼ neʼets ki tejwamédhaʼ abal i tsálpayal kʼal axi más ani abal i kʼanidhálchik?

¹⁴ Jayej lej alwaʼ ki tʼajaʼ ti kwéntaj jantʼoj neʼets kin tsalpay axi más kʼal jawaʼ ki takuy ki tʼajaʼ, kom yab i léʼ ki odhnaʼ nibal jitaʼ (Filip. 1:10). Lej alwaʼ ki tʼajaʼ ti kwéntaj axéʼ tam neʼets ki takuy jantʼiniʼ neʼets ku tóltomin, o jantʼiniʼ neʼets ku tsʼejkakan. Walám tatáʼ a kwaʼalits jantʼiniʼ ta tóltomnal o jantʼiniʼ ta tsʼéjkaknal, pero in tomnál ka tsalpay kʼal axéʼ: «¿Walám kʼwajat u odhnanchal in tsalápil jun i epchal o kʼeʼat i atikláb kʼal jawaʼ u tʼajál?». Max ki lej tʼajaʼ ti kwéntaj jantʼoj in tsálpayal axi más, yab neʼets ki tʼajaʼ jantʼoj kʼal axi ki odhnaʼ. An kʼanidhomtaláb axi i koʼonchal axi más neʼets tu ku tólmiy abal yab expidh ki tsalpay kʼal jawaʼ i léʼ wawáʼ (1 Cor. 10:​23, 24, 32; 1 Tim. 2:​9, 10). Patal axéʼ neʼets tu ku tólmiy abal ki takuy jantʼoj kʼal axi ki tejwamédhaʼ abal i kʼakʼnál ani i kʼanidhál axi más.

15. ¿Jantʼoj kwaʼal ka lej tsalpay okʼxidh ka takuy jantʼoj axi lej exbadh?

¹⁵ Max i takuyámal ki tʼajaʼ jantʼoj axi lej exbadh, kwaʼal ki lej tsalpay kʼal patal jawaʼ i yéjenchal ki tʼajaʼ abal ki putuw. A Jesús tu exóbchij abal kwaʼal ki okʼox tsalpay max neʼets ki koʼoy jawaʼ i yéjenchal abal ki putuw kʼal jun i tʼojláb (Luc. 14:28). Jaxtám ka tsalpay max neʼets ka koʼoy an kʼij, an tumín ani an tsapláb abal ka putuw kʼal jawaʼ a takuy ka tʼajaʼ. Junchikíl walám neʼets ka yéjenchij ki tʼilmáts kʼal a yanél abal ka ólchij jantʼiniʼ a yéjenchal ti tólmiy, abal ka ejtow ka putuw jawaʼ a kwaʼal tsalpadh. ¿Jaleʼ ti lej exbadh ka tʼajaʼ patal axéʼ? Kom walám ka tʼajaʼ ti kwéntaj abal in yéjenchal ka wéʼ jalkʼuy jawaʼ a takuyámal ka tʼajaʼ, o walám neʼets ka yéjenchij ka takuy kʼeʼat jantʼoj. Jayej, max ka tʼilmay a yanél ani ka lej tʼajaʼ ti kwéntaj jawaʼ kin uluwchik, walám más kin léʼnaʼchik ti tólmiy kʼal jawaʼ a takuyámal ka tʼajaʼ (Prov. 15:22).

KA TAKUY JAWAʼ NEʼETS TI TÓLMIY

16. ¿Jantʼoj kwaʼal ka tʼajaʼ abal ka kalej alwaʼ jawaʼ a takuy? (Ka tsuʼuw jayej an recuadro «Jawaʼ a éjtowal ka tʼajaʼ abal ka takuy jawaʼ más alwaʼ»).

¹⁶ Max a tʼajaʼits ti kwéntaj patal an tsalap axi i tsuʼúmal tejéʼ, tam neʼets ka ejtow ka takuy jantʼoj axi ka kalej alwaʼ. Walám a alíts patal an tolmixtaláb axi a yéjenchal ani a exóbnaʼits an tsalpadh kaw axi ti Biblia axi neʼets ti tólmiy ka kulbedhaʼ a Jehová. Xowéʼ éxpidhits kwaʼal ka konchij a Jehová ti tólmiy abal ka kalej alwaʼ jawaʼ a takuyámal.

17. ¿Jantʼoj neʼets tu ku tólmiy abal ka kalej alwaʼ jawaʼ i takuyámal?

¹⁷ Tin nakél a ejatal walám a takuyámal yan jantʼoj ani kalnek alwaʼ, pero yab ka tsalpay abal an exlomtaláb ani an tsalpadhtaláb axi tatáʼ a kwaʼal jats neʼets ti tólmiy abal ka kalej alwaʼ. Jawaʼ kwaʼal ka tʼajaʼ jats ka konchij a Jehová an tsalpadhtaláb axi Jajáʼ in binál. Expidh a Jehová jats in éjtowal ti pidhaʼ i exlomtaláb, Jajáʼ jats axi in éjtowal ti tólmiy abal ka exbay yan jantʼoj ani neʼets ti tólmiy ka tsalpay alwaʼ kʼal jawaʼ awits ka watʼey (Prov. 2:​1-5). A Jehová in éjtowal ti tólmiy abal ka kalej alwaʼ jawaʼ ka takuy ka tʼajaʼ (Sal. 23:​2, 3).