Յոթանասուն տարի բռնել եմ հրեա մարդու քղանցքը

Պատմում է Լեոնարդ Սմիթը

Երբ պատանի էի, աստվածաշնչյան երկու արձանագրություններ մեծ ազդեցություն թողեցին ինձ վրա։ Այսօր՝ ավելի քան 70 տարի անց, դեռ հիշում եմ այն ժամանակը, երբ հասկացա Զաքարիա 8։23-ի նշանակությունը, որտեղ խոսվում է «տասը մարդու» մասին, որոնք «բռնում են հրեա մարդու քղանցքը»։ Նրանք ասում են. «Մենք գալիս ենք ձեզ հետ, որովհետև լսել ենք, որ Աստված ձեզ հետ է»։

ՀՐԵԱ մարդը խորհրդանշում է օծյալ քրիստոնյաներին, իսկ «տասը մարդիկ»՝ «ուրիշ ոչխարներին», կամ՝ «հովնադաբներին», ինչպես որ նրանք հայտնի էին այդ ժամանակներումa (Հովհ. 10։16)։ Երբ հասկացա այդ ճշմարտությունը, գիտակցեցի, որ երկրի վրա հավիտյան ապրելու հույսիս իրականացումը մեծապես կախված է օծյալ դասակարգին հավատարմորեն աջակցելուց։

Մատթեոս 25։31–46-ում արձանագրված «այծերի» ու «ոչխարների» մասին Հիսուսի առակը նույնպես մեծ ազդեցություն թողեց ինձ վրա։ «Ոչխարները» ներկայացնում են նրանց, ովքեր վերջի ժամանակում Աստծու հավանությունն են ստանում, քանի որ բարիք են անում Քրիստոսի օծյալ եղբայրներին, որոնք դեռ երկրի վրա են։ Որպես երիտասարդ Հովնադաբ՝ ասացի ինքս ինձ. «Լե՛ն, եթե ուզում ես, որ Քրիստոսը քեզ համարի իր գառներից մեկը, պետք է աջակցես օծյալ եղբայրներին՝ ընդունելով նրանց առաջնորդությունը, քանի որ Աստված նրանց հետ է»։ Ավելի քան յոթ տասնամյակ է, ինչ այդպես եմ վարվում։

«Ո՞ՐՆ Է ԻՄ ՏԵՂԸ»

Մայրս մկրտվեց 1925​թ.-ին Բեթելի հանդիպումների սրահում։ Այդ սրահը կոչվում էր «Լոնդոնյան խորան», որից օգտվում էին այդ տեղանքի եղբայրները։ Ես ծնվել եմ 1926​թ. հոկտեմբերի 15-ին։ 1940​թ. մարտին մկրտվեցի Անգլիայի Դուվր նավահանգստային քաղաքում անցկացված համաժողովին։ Ժամանակի ընթացքում ավելի ու ավելի էի սիրում աստվածաշնչյան ճշմարտությունը։ Քանի որ մայրս օծյալ քրիստոնյա էր, առաջին «հրեա մարդը», որի քղանցքը, այսպես ասած, բռնեցի, նա էր։ Այդ ժամանակ հայրս ու ավագ քույրս չէին ծառայում Եհովային։ Մենք Անգլիայի հարավ-արևելքում գտնվող «Ջիլինգեմ» ժողովն էինք հաճախում, որի անդամները հիմնականում օծյալ քրիստոնյաներ էին։ Մայրս քարոզչական ծառայության հանդեպ նախանձախնդրության հրաշալի օրինակ է թողել ինձ։

1941​թ. սեպտեմբերին Լեստեր քաղաքում անցկացվող համաժողովին ներկայացվեց «Անարատություն» վերնագրով ելույթը, որում խոսվում էր տիեզերական գերիշխանության մասին։ Շնորհիվ այդ ելույթի առաջին անգամ հասկացա, որ ներգրավված ենք Եհովայի ու Սատանայի միջև ծագած հարցի մեջ, ուստի պետք է դիրք բռնենք Եհովայի կողմը ու պահենք նրա՝ Տիեզերքի Գերիշխանի հանդեպ մեր անարատությունը։

Այդ համաժողովին մեծ շեշտ դրվեց ռահվիրայական ծառայության վրա, ու երիտասարդները հորդոր ստացան այդ նպատակը դնել իրենց առաջ։ «Ռահվիրայի տեղը կազմակերպության մեջ» ելույթը մղեց ինձ մտածելու. «Ո՞րն է իմ տեղը»։ Այդ համաժողովից հետո համոզվեցի, որ որպես Հովնադաբ՝ իմ պարտականությունն է լավագույնս օգնել օծյալ դասակարգին քարոզչական գործում։ Հենց այնտեղ՝ Լեստերում, դիմում լրացրի, որ ռահվիրա դառնամ։

ՌԱՀՎԻՐԱՅԱԿԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ԸՆԹԱՑՔՈՒՄ

1941​թ. դեկտեմբերի 1-ին՝ 15 տարեկանում, նշանակվեցի հատուկ ռահվիրա։ Մայրս ռահվիրայական ծառայության մեջ իմ առաջին համագործակիցն էր, բայց մոտ մեկ տարի անց առողջական խնդիրների պատճառով նա թողեց այն։ Այդ ժամանակ Լոնդոնի մասնաճյուղը Ռոն Փարքինին նշանակեց որպես իմ համագործակից։ Նա այժմ ծառայում է Պուերտո Ռիկոյի մասնաճյուղի կոմիտեում։

Մեզ ուղարկեցին Քենթ կոմսության Բրոդսթերզ և Ռեմսգեյթ ծովափնյա քաղաքներ, որտեղ սենյակ վարձեցինք։ Այդ ժամանակ հատուկ ռահվիրան անձնական կարիքները հոգալու համար ամեն ամիս ստանում էր 40 շիլլինգ (մոտ 8 ամերիկյան դոլար)։ Երբ տալիս էինք սենյակի վարձը, շատ քիչ փող էր մնում ապրելու համար, և մենք հաճախ չգիտեինք, թե հաջորդ անգամ որտեղից ենք ուտելիք ձեռք բերելու։ Սակայն Եհովան տարբեր ձևերով միշտ հոգ էր տանում մեր կարիքների մասին։

Շատ էինք ճանապարհորդում հեծանվով։ Դրանք միշտ բեռնավորված էին, ու քշում էինք Հյուսիսային ծովից եկող ուժեղ քամիներին հակառակ ուղղությամբ։ Պետք է զգույշ լինեինք օդային հարձակումներից։ Գերմանական V-1 հրթիռները, որոնցով ռմբակոծում էին Լոնդոնը, շատ ցածր էին թռչում Քենթի վրայով։ Մի անգամ նույնիսկ ստիպված էի հեծանիվի վրայից նետվել խրամատի մեջ, որովհետև մի ռումբ անցավ գլխիս վրայով ու պայթեց մոտակա դաշտում։ Չնայած վտանգներին՝ Քենթում ռահվիրայություն անելու տարիները երջանիկ տարիներ էին։

ԴԱՌՆՈՒՄ ԵՄ «ԲԵԹԵԼՑԻ ՏՂԱ»

Մայրս միշտ հիացմունքով էր խոսում Բեթելի մասին։ «Ամենաշատը ցանկանում եմ, որ բեթելցի տղա դառնաս»,— ասում էր նա։ Պատկերացրեք նրա ուրախությունն ու զարմանքը, երբ 1946​թ. հունվարին հրավեր ստացա գնալու Լոնդոնի Բեթել, որպեսզի երեք շաբաթ օգնեմ այնտեղ։ Երբ լրացան այդ շաբաթները, Փրայս Հյուզը՝ մասնաճյուղի վերակացուն, խնդրեց ինձ, որ մնամ Բեթելում։ Այնտեղ ստացած կրթությունը ձևավորեց ինձ ու առաջնորդեց հետագա տարիներին։

Այդ ժամանակ Լոնդոնի Բեթելի ընտանիքը կազմված էր մոտ 30 մարդկանցից, որոնցից շատերը ամուրի եղբայրներ էին։ Կային նաև մի քանի օծյալ եղբայրներ, այդ թվում Փրայս Հյուզը, Էդգար Քլեյը և Ջեք (Ջոն) Բարը, որը դարձավ Կառավարիչ մարմնի անդամ։ Ի՜նչ մեծ առանձնաշնորհում էր երիտասարդ տարիքում աջակցել Քրիստոսի եղբայրներին՝ աշխատելով այդ «սյուների» առաջնորդության ներքո (Գաղ. 2։9)։

Մի օր Բեթելում եղբայրներից մեկն ասաց, որ մուտքի մոտ մի քույր ցանկանում է տեսնել ինձ։ Ի զարմանս ինձ՝ մայրս էր։ Նրա ձեռքում մի փաթեթ կար։ Նա ասաց, որ չի ուզում ներս մտնել, որ չընդհատի աշխատանքս, և տվեց փաթեթն ու հեռացավ։ Փաթեթի մեջ մի տաք վերարկու էր։ Այդ նվերը, որը նա սիրով պատրաստել էր, հիշեցրեց ինձ Աննային, որն իր փոքրիկ որդուն՝ Սամուելին, վերնահագուստ էր բերում, երբ վերջինս ծառայում էր խորանում (1 Սամ. 2։18, 19)։

«ԳԱՂԱԱԴ». ԱՆՄՈՌԱՆԱԼԻ ՄԱՐԶՈՒՄ

1947​թ.-ին Բեթելի հինգ ծառայողներ, այդ թվում նաև ես հրավիրվեցինք Միացյալ Նահանգներում անցկացվող «Գաղաադ» դպրոց և հաջորդ տարի մասնակցեցինք 11-րդ դասարանի դասընթացներին։ Երբ եկանք Նյու Յորք նահանգի հյուսիս, որտեղ գտնվում էր դպրոցը, սարսափելի ցուրտ էր։ Որքա՜ն ուրախ էի այն տաք վերարկուի համար, որ մայրս էր նվիրել։

Այն վեց ամիսները, որ անցկացրի «Գաղաադում», անմոռանալի էին։ Իմ մտահորիզոնը մեծացավ, երբ շփվեցի 16 երկրներից եկած ուսանողների հետ։ Բացի այն, որ հոգևորապես հարստացա շնորհիվ այդ դպրոցի, նաև մեծ օգուտներ ստացա՝ ընկերանալով հասուն քրիստոնյաների հետ։ Մեր դասարանից Լոյդ Բերին, դասավանդողներից Ալբերտ Շրյոդերը և Թագավորության ֆերմայի (այնտեղ էր գտնվում «Գաղաադ» դպրոցը) վերակացու Ջոն Բուտը հետագայում դարձան Կառավարիչ մարմնի անդամ։ Գնահատանքով եմ հիշում այս եղբայրների տված սիրառատ խորհուրդները և Եհովայի ու նրա կազմակերպության հանդեպ նվիրվածության նրանց հիանալի օրինակը։

ՇՐՋԱՆԱՅԻՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՆՈՐԻՑ ԲԵԹԵԼ

«Գաղաադից» հետո նշանակվեցի շրջանային ծառայության Օհայո նահանգում (ԱՄՆ)։ Թեև ընդամենը 21 տարեկան էի, բայց եղբայրները իմ երիտասարդական խանդավառությունը ջերմորեն ընդունեցին։ Այդ շրջանում շատ բան սովորեցի տարիքով ինձնից մեծ փորձառու եղբայրներից։

Մի քանի ամիս անց հրավիրվեցի Բրուքլինի Բեթել, որ ավելի շատ մարզում ստանամ։ Այդ ժամանակ ծանոթացա այնպիսի «սյուների» հետ, ինչպիսիք էին Միլթոն Հենշելը, Կարլ Քլեյնը, Նաթան Նորը, Թ. Ջ. (Բադ) Սալիվանն ու Լայման Սուինգլը (բոլորը ծառայել են որպես Կառավարիչ մարմնի անդամ)։ Շատ տպավորիչ էր տեսնել նրանց աշխատանքն ու քրիստոնեավայել վարվելակերպը։ Եհովայի կազմակերպության հանդեպ իմ վստահությունը հարյուրապատկվեց։ Հետո ինձ ուղարկեցին Եվրոպա, որ այնտեղ շարունակեմ իմ ծառայությունը։

Մայրս մահացավ 1950​թ. փետրվարին։ Հուղարկավորությունից հետո ես անկեղծ զրույց ունեցա հորս ու քրոջս՝ Դորայի հետ։ Հարցրի նրանց, թե հիմա, երբ մաման մահացել է ու ես էլ հեռու եմ տնից, ինչ են պատրաստվում անել՝ իմանալով ճշմարտությունը։ Նրանք ճանաչում ու հարգում էին Հերի Բրաունինգ անունով մի օծյալ եղբոր ու համաձայնեցին, որ նա կանոնավորաբար այցելի իրենց։ Մեկ տարվա ընթացքում հայրս ու Դորան մկրտվեցին։ Հետագայում հայրս նշանակվեց «Ջիլինգեմ» ժողովի ծառայող։ Հորս մահից հետո Դորան ամուսնացավ Ռոյ Մորթոնի հետ, որը նվիրված երեց էր, ու հավատարմորեն ծառայեց մինչև իր մահը՝ 2010​թ.։

ՕԳՆՈՒՄ ԵՄ ՖՐԱՆՍԻԱՅՈՒՄ

Դպրոցում սովորել եմ ֆրանսերեն, գերմաներեն ու լատիներեն։ Դրանցից ամենադժվարը ինձ համար ֆրանսերենն էր։ Ուստի երբ ինձ խնդրեցին գնալ օգնելու Ֆրանսիայի Բեթելում, խառը զգացմունքներ ունեցա։ Ինձ համար մեծ առանձնաշնորհում էր աշխատել մասնաճյուղի վերակացու Անրի Ջեջեյի հետ, որը տարեց օծյալ եղբայր էր։ Միշտ չէ, որ հեշտությամբ էի կատարում իմ նշանակումը ու, անկասկած, շատ սխալներ էի անում, բայց այդ ժամանակ շատ բան սովորեցի մարդկային փոխհարաբերությունների մասին։

Պատերազմից հետո առաջին միջազգային համաժողովը Փարիզում ծրագրված էր անցկացնել 1951​թ.-ին։ Կազմակերպչական աշխատանքներում ես էլ էի ներգրավված։ Երիտասարդ շրջագայող վերակացու Լեոպոլ Ժոնտեսը եկավ Բեթել՝ ինձ օգնելու։ Հետագայում նա նշանակվեց մասնաճյուղի վերակացու։ Համաժողովն անցկացվեց «Պալեյ դե սպոր»-ում՝ Էյֆելյան աշտարակի մոտ։ 28 երկրներից պատվիրակներ էին ժամանել։ Վերջին օրը ֆրանսիացի Վկաները, որոնց թիվը հասնում էր 6000-ի, մեծապես ուրախացան, երբ իմացան, որ համաժողովին ներկա է 10456 մարդ։

Երբ եկա Ֆրանսիա, ֆրանսերենիս իմացությունը շատ վատ էր։ Բայց ամենավատն այն էր, որ խոսում էի միայն այն ժամանակ, երբ վստահ էի, որ ճիշտ եմ խոսում։ Եթե սխալներով չխոսես, քեզ երբեք չեն ուղղի, ու չես առաջադիմի։

Որոշեցի գնալ ֆրանսերենի դասընթացների։ Այն երեկոներին, երբ ժողովի հանդիպումներ չունեի, դասի էի գնում։ Սկսեցի սիրել ֆրանսերենը, ու տարիների ընթացքում այդ սերն ավելի մեծացավ։ Դասընթացները մեծ օգուտ տվեցին. սկսեցի օգնել Ֆրանսիայի մասնաճյուղին թարգմանչական գործում։ Ժամանակի ընթացքում ինքս թարգմանիչ դարձա՝ թարգմանելով անգլերենից ֆրանսերեն։ Առանձնաշնորհում էր մասնակցել ծառա դասակարգի տված հարուստ հոգևոր կերակուրը ամբողջ աշխարհի ֆրանսախոս եղբայրներին փոխանցելու գործին (Մատթ. 24։45–47)։

ԱՄՈՒՍՆՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԱՅԼ ԱՌԱՆՁՆԱՇՆՈՐՀՈՒՄՆԵՐ

1956​թ.-ին ամուսնացա Եսթերի՝ շվեյցարացի ռահվիրա քրոջ հետ, որին հանդիպել էի մի քանի տարի առաջ։ Մենք ամուսնացանք Լոնդոնի Բեթելի մոտ գտնվող Թագավորության սրահում (հին «Լոնդոնյան խորանում», որտեղ մկրտվել էր մայրս)։ Եղբայր Հյուզը ներկայացրեց մեր ամուսնության ելույթը։ Այնտեղ ներկա էր Եսթերի մայրը, որը նույնպես երկնային հույս ուներ։ Ամուսնությունս ոչ միայն ինձ հրաշալի ու նվիրված կողակից տվեց, այլև հնարավորություն՝ շփվելու հոգևոր մտածելակերպ ունեցող մի հիանալի անձնավորության՝ զոքանչիս հետ։ Նա իր երկրային կյանքը ավարտեց 2000​թ.-ին։

Հարսանիքից հետո ես ու կինս Բեթելում չէինք ապրում։ Մինչ ես շարունակում էի օգնել Բեթելին թարգմանչական գործում, Եսթերը ծառայում էր որպես հատուկ ռահվիրա Փարիզի արվարձաններում։ Նա կարողացավ մի քանի հոգու օգնել դառնալու Եհովայի ծառա։ 1964​թ.-ին տեղափոխվեցինք Բեթել։ Իսկ երբ 1976​թ.-ին առաջին անգամ մասնաճյուղերի կոմիտեներ էին կազմավորվում, նշանակվեցի կոմիտեի անդամ։ Տարիներ շարունակ Եսթերը սիրառատ կերպով աջակցել է ինձ։

«ԵՍ ՄԻՇՏ ՉԵՄ ԼԻՆԻ ՁԵԶ ՀԵՏ»

Առանձնաշնորհում եմ ունեցել պարբերաբար լինելու Նյու Յորքում գտնվող գլխավոր վարչությունում։ Այդ այցելությունների ժամանակ Կառավարիչ մարմնի տարբեր անդամներից անգին խորհուրդներ եմ ստացել։ Օրինակ՝ մի անգամ, երբ իմ մտահոգությունն արտահայտեցի այն մասին, որ դժվարանում եմ մինչև վերջնաժամկետն ավարտել մի աշխատանք, եղբայր Նորը ժպտաց ու ասաց. «Մի՛ անհանգստացիր։ Շարունակի՛ր աշխատել»։ Դրանից հետո շատ էր լինում, որ երբ գործերս կուտակվում էին, տագնապի մեջ ընկնելու փոխարեն՝ հերթով անում էի դրանք։ Գործն առաջ էր գնում և սովորաբար ավարտվում էր ժամանակին։

Իր մահից անմիջապես առաջ Հիսուսն աշակերտներին ասաց. «Ես միշտ չեմ լինի ձեզ հետ» (Մատթ. 26։11)։ Մենք՝ ուրիշ ոչխարներս, գիտենք, որ Քրիստոսի օծյալ եղբայրները նույնպես միշտ չէ, որ մեզ հետ կլինեն այստեղ՝ երկրի վրա։ Ուստի անգնահատելի առանձնաշնորհում եմ համարում այն, որ ավելի քան 70 տարի սերտորեն համագործակցել եմ շատ օծյալների հետ՝ երախտագիտության զգացումով «բռնել եմ հրեա մարդու քղանցքը»։

[ծանոթագրություն]

[մեջբերում 21-րդ էջի վրա]

Եղբայր Նորը ժպտաց ու ասաց. «Մի՛ անհանգստացիր։ Շարունակի՛ր աշխատել»

[նկարներ 19-րդ էջի վրա]

(Ձախ կողմում) Մայրս ու հայրս

(Աջ կողմում) «Գաղաադի» տարածքում (1948​թ.), հագել եմ մորս նվիրած տաք վերարկուն

[նկար 20-րդ էջի վրա]

Թարգմանում եմ եղբայր Լոյդ Բերիի ելույթը Ֆրանսիայի մասնաճյուղի նվիրման ծրագրին (1997​թ.)

[նկարներ 21-րդ էջի վրա]

(Ձախ կողմում) Եսթերի հետ մեր հարսանիքի օրը

(Աջ կողմում) Միասին վկայություն տալիս