«Եհովայի հանդեպ իմ սերը օգնել է դիմանալու ամեն ինչի»

Ի՞նչը մղեց ինձ՝ նախկին կոմունիստիս, միանալ մի կրոնական խմբի, որը համարվում էր պետության թշնամի։ Եվ ինչպե՞ս Եհովայի սերն ու կրթությունը օգնեցին ինձ փոխվել աքսորի և ճամբարում անցկացրած տարիների ընթացքում։

Փնտրում եմ արդարություն և մտքի խաղաղություն

Ծնվել եմ 1930 թ.-ին հյուսիսային Մոլդովայի աղքատ գյուղերից մեկում։ Ծնողներս իրենց վեց երեխաներին կերակրելու համար քրտնաջան աշխատում էին կոլխոզում։ Մի կերպ էինք ծայրը ծայրին հասցնում։ Մայրս ռուս ուղղափառ եկեղեցու անդամ էր, իսկ հայրս՝ կաթոլիկ։ Նրանք հաճախ բուռն վիճաբանություններ էին ունենում իրենց եկեղեցիների քահանաների անընդունելի վարքագծի շուրջ։

18 տարեկանում՝ դպրոցն ավարտելուց հետո, դարձա կոմերիտական։ Այն երիտասարդական կազմակերպություն էր, որը կոմունիստական գաղափարներ էր տարածում և կուսակցության ապագա անդամներ նախապատրաստում։ Շատ չանցած՝ դարձա մեր տարածքի երիտասարդական խմբի քարտուղարը։ Միասնություն, հավասարություն, արդարություն. սրանք կարևոր արժեքներ էին ինձ համար, սակայն երբ ամենուրեք անարդարություն և կոռուպցիա տեսա, դատարկության զգացումով լցվեցի։

Որպես ակտիվ կոմերիտական՝ ես ստիպված էի աջակցել Խորհրդային Միությանa որոշումներին, որոնց թվում էին տարբեր եկեղեցիներ ու կրոնական խմբեր փակելը։ Մեր գյուղում կային մի քանի Եհովայի վկաներ։ Թեև տեսնում էի նրանց ազնվությունն ու խաղաղասիրությունը, սակայն համարում էի ֆանատիկներ։ Չէի էլ պատկերացնում, որ շուտով նրանցից մեկի օգնությամբ կգտնեմ իմ բազմաթիվ հարցերի պատասխանները։

Իմ հորեղբայրը՝ Դմիտրին, մեր գյուղում էր ապրում և Եհովայի վկա էր։ 1952 թ.-ին՝ գարնանային մի օր, նա ինձ հարցրեց. «Գեորգի՛, ապագայի ի՞նչ ծրագրեր ունես»։ Նա միակն էր, ով, անկեղծ հոգատարություն դրսևորելով, այդպիսի հարց տվեց ինձ։ Իրականում շատ անպատասխան հարցեր ունեի։ Օրինակ՝ շարունակ ինքս ինձ հարցնում էի. «Եթե Աստված կա, ապա ինչո՞ւ է նա այսքան շատ տառապանք թույլ տալիս»։ Ութ օր շարունակ Դմիտրին Աստվածաշնչի օգնությամբ պատասխանում էր իմ հարցերին։ Երբեմն մեր քննարկումները ձգվում էին մինչև գիշերվա ժամը 3-ը։

Այդ զրույցներից հետո ես որոշեցի լրջորեն ուսումնասիրել Աստվածաշունչը, ինչի արդյունքում հասկացա, որ ունեմ ինձ սիրող երկնային Հայր (Սաղմոս 27։10)։ Թեև աստվածաշնչյան շատ քիչ գիտելիքներ ունեի, սակայն Եհովայի հանդեպ սերս այնքան ուժգին էր, որ ինձ վճռական քայլերի մղեց։ Չնայած տեղի Կոմունիստական կուսակցության ղեկավարի սպառնալիքներին՝ ես դուրս եկա նրանց շարքերից և 1952 թ. սեպտեմբերին՝ Աստվածաշնչի ուսումնասիրություն սկսելուց չորս ամիս անց, նվիրեցի անձս Եհովային և մկրտվեցի։

Եհովայի հանդեպ սերս փորձվում է

Այդ տարիներին Եհովայի վկաների գործունեությունը արգելքի տակ էր։ Սակայն ես ուզում էի գործերով փաստել իմ սերը Եհովայի հանդեպ, այդ իսկ պատճառով սկսեցի աստվածաշնչյան գրականություն տանել գյուղերում ապրող հավատակիցներին։ Սա վտանգավոր գործ էր, քանի որ կասկածամիտ գյուղացիները կարող էին անծանոթ այցելուի մասին զեկուցել պետական մարմիններին։ Բացի այդ, որոշ Վկաներ կասկածում էին, որ ես կարող եմ ժողով մուտք գործած գաղտնի գործակալ լինել։ Սակայն շուտով այդ կասկածները փարատվեցին, քանի որ մկրտվելուցս ընդամենը երկու ամիս անց ձերբակալվեցի արգելված գրականություն տարածելու մեղադրանքով։

Մոտ մեկ տարի նախնական կալանքի տակ գտնվելու ընթացքում ոստիկաններն ինձ անընդհատ հարցաքննում էին և փորձում կոտրել անարատ մնալու վճռականությունս, սակայն Եհովայի հանդեպ իմ սերը խոր արմատներ էր գցել։ Վերջիվերջո, Ուկրաինայի Օդեսա քաղաքում դռնբաց դատական նիստ նշանակվեց, որին հրավիրվեցին նաև ընտանիքիս անդամները, ովքեր այդ ժամանակ Եհովայի վկաներ չէին։

Ինձ դիտում էին որպես մեկի, ում խաբեությամբ ներքաշել են վտանգավոր աղանդի մեջ։ Ոստիկանները ցանկանում էին համոզել ընտանիքիս, որ խելքս թռցրել եմ։ Ծնողներս վախեցած էին։ Նրանք արցունքներն աչքերին խնդրում էին, որ դարձի գամ։ Սակայն ես հանդարտ էի և հաստատակամ։ Մորս ասացի. «Մի՛ անհանգստացիր, ինձ չեն մոլորեցրել։ Ընդհակառակը՝ ես գտել եմ այն, ինչ փնտրում էի ամբողջ կյանքում. երբեք չեմ հրաժարվի գտածիցս» (Առակներ 23։23)։ Թեև աստվածաշնչյան գիտելիքներս սահմանափակ էին, սակայն իմացածս բավական էր, որ կառչած մնայի Եհովային։ Այդ դեպքից մոտ վեց տարի անց, երբ ծնողներս ավելի շատ տեղեկություններ ստացան հավատալիքներիս մասին, հասկացան, որ սա է ճշմարտությունը, և նույնպես դարձան Եհովայի վկաներ։

Ինձ դատապարտեցին 15 տարվա հարկադիր աշխատանքի և գնացքով ուղարկեցին Կոլիմայի շրջան։ Այն գտնվում է Սիբիրի ուղղիչ աշխատանքային ճամբարների կենտրոնում։ Բանտարկյալներին իրենց բռի մեջ պահելու համար բանտապահներն ու ոստիկանները ծեծում և սովի էին մատնում բոլորիս։ Սկզբում մտածում էի՝ տեսնես ողջ կմնամ։

Զգում եմ Աստծու սերն ու հոգատարությունը և կրթվում

Ճամբար հասնելուցս անմիջապես հետո այնտեղ գտնվող 34 Վկաներից մի քանիսը զգուշորեն հարցրին ինձ. «Քո խմբում Հովնադաբներ կա՞ն»։ Անմիջապես հասկացա, որ նրանք իմ հոգևոր եղբայրներն են, քանի որ միայն նրանք կարող էին օգտագործել աստվածաշնչյան այդ անունը։ Այս փորձառու եղբայրները օգնեցին ինձ կիրառել աստվածաշնչյան սկզբունքները դժվարին իրավիճակներում, նաև զարգացնել խորաթափանցություն և այլ լավ հատկություններ։

Ճամբարում մեխանիկ էի աշխատում։ Մի օր գործընկերներիցս մեկը, ում անունը Մաթֆեյ էր, սկսեց գլուխ գովել՝ ասելով, որ անգիր գիտի 50 սրբերի անուններ, իսկ ես վիրավորական ակնարկ արեցի այսպես կոչված սրբերի հասցեին։ Մաթֆեյը փորձեց հարվածել ինձ, բայց ես հասցրի փախչել։ Ավելի ուշ, երբ եղբայրները պատահածի պատճառով սկսեցին ծիծաղել ինձ վրա, ես վրդովված բղավեցի. «Ինչո՞ւ եք ծիծաղում, ես պարզապես ուզում էի քարոզել նրան»։ Եղբայրները մեղմորեն հիշեցրին ինձ՝ մեր նպատակը բարի լուրը քարոզելն է, ոչ թե մարդկանց վիրավորելը (1 Պետրոս 3։15)։ Թեև Մաթֆեյը ընդդիմադիր էր և չէր հարգում իշխանավորներին, սակայն տպավորվել էր՝ տեսնելով, թե ինչպիսի հարգանք են դրսևորում Վկաները բանտապահների և պաշտոնյաների հանդեպ։ Վերջիվեջո, նա հետաքրքրություն ցուցաբերեց բարի լուրի հանդեպ։ Երբեք չեմ մոռանա այն գիշերը, երբ Մաթֆեյը գաղտնի մկրտվեց սառը ջրով լի տակառում։

Ճամբար գալուց կարճ ժամանակ անց ինձ և երկու եղբոր հրավիրեցին ներկա գտնվելու քաղաքական գաղափարախոսությունների վերաբերյալ դասերի։ Սկզբում մենք հրաժարվեցինք, որպեսզի չվտանգենք մեր քրիստոնեական չեզոքությունը (Հովհաննես 17։16)։ Արդյունքում՝ մեզ երկու շաբաթով տարան մութ պատժախուց։ Երբ դուրս եկանք այդտեղից, եղբայրները սիրով բացատրեցին, որ մենք չենք կորցնի մեր չեզոքությունը, եթե պարզապես ներկա գտնվենք այդպիսի հանդիպումներին։ Ընդհակառակը՝ սա կարող էր վկայություն տալու լավ առիթ լինել։ Այս հոգատար եղբայրները օգնեցին, որ ավելի իմաստուն և ճկուն դառնանք։

Նրանց համբերատար մարզումները Եհովայի սիրո ու հոգատարության ապացույցն էին։ Հիշում եմ՝ մի բանտարկյալ կար, ով նախկինում քահանա էր եղել, նշանակված էր որպես գլխավոր հաշվապահ։ Ամեն անգամ, երբ ճաշի ժամին տեսնում էի նրան, ասում էր. «Բարև՛, Սատանայի զավակ»։ Բանտարկյալներից մեկը խորհուրդ տվեց հեգնանքով պատասխանել. «Բարև՛, հա՛յր»։ Ես էլ առանց մտածելու ընդունեցի խորհուրդը, ինչի արդյունքում մի լավ ծեծ կերա։ Երբ եղբայրներն իմացան տեղի ունեցածի մասին, օգնեցին ինձ հասկանալ, որ սխալ եմ վարվել (Առակներ 29։11)։ Որոշ ժամանակ անց այդ քահանայից ներողություն խնդրեցի։

Ճամբար ուղարկվելուց առաջ ես գաղտնի հաճախում էի ժողովի հանդիպումներին, որոնք անցկացվում էին կա՛մ գիշերը, կա՛մ վաղ առավոտյան։ Բայց ճամբարում ամեն բան այլ էր, թաքնվելու տեղ չկար։ Ամեն օր մենք բանտապահների աչքի առաջ խմբվում էինք և սկսում քննարկել թղթի կտորների վրա նախօրոք գրված աստվածաշնչյան համարներ։ Մեր նպատակն էր, որ հնարավորինս շատ համարներ անգիր անեինք և կանոնավորաբար վերհիշեինք դրանք։ Երբ բանտապահները ընդհատում էին մեր հանդիպումները, մենք արագ կուլ էինք տալիս մեր գրառումները։

Հեռու՝ տնից, բայց ոչ Աստծու սիրուց

1959 թ.-ին ճամբարից ազատ արձակվելուց հետո ինձ աքսորեցին Ղազախստանի Կարագանդա մարզ։ Թեև ինձ վրա սահմանափակումներ կային դրված, խնդրեցի պետական մարմիններին, որ թույլ տան ամուսնանալու նպատակով 20 օրով երկրից դուրս գալ։ Ռուսաստանի Տոմսկի մարզում Մարիա անունով մի հավատարիմ և հիանալի քրոջ գիտեի։ Գնացի նրա մոտ և, սովորությանս համաձայն, կարճ-կոնկրետ ասացի. «Մարիա՛, ես ժամադրվելու ժամանակ չունեմ, ամուսնացիր ինձ հետ»։ Նա համաձայնեց, և մենք փոքր հարսանիք կազմակերպեցինք։ Մարիան շատ էր արժևորում այն փաստը, որ ես այդքան փորձությունների միջով էի անցել, և ցանկանում էր օգնել, որ շարունակեմ ծառայել Եհովային (Առակներ 19։14)։

1960-ականներին մենք չէինք կարող բացեիբաց տնետուն անել, սակայն մեր հավատալիքների մասին խոսելու ոչ մի հնարավորություն բաց չէինք թողնում։ Երբ հյուր էինք գնում կամ մեկնում էինք հանգստանալու, հաճախ պատմում էինք հավիտյան ապրելու մեր հույսի մասին։ Նաև ինքներս էինք ուրիշների հետ զրուցելու հնարավորություններ ստեղծում։ Օրինակ՝ այցելում էինք այն մարդկանց, ովքեր վաճառում էին իրենց տունը, և փորձում էինք հոգևոր թեմաներով զրույցներ սկսել։ Այս մեթոդն օգտագործելով՝ ես և Մարիան Աստվածաշնչի ուսումնասիրության միջոցով 6 հոգու օգնել ենք մկրտվել։

Երբեմն ընտրությունների ժամանակ էինք քարոզում։ Մի օր գաղտնի գործակալներ եկան գործարան, որտեղ աշխատում էինք ես և մի քանի եղբայրներ։ Մոտ 1 000 աշխատակիցների առաջ նրանք մեզ հարցրին, թե ինչու Եհովայի վկաները չեն մասնակցում ընտրություններին։ Գլխավոր ինժեներն ու մի քանի աշխատակիցներ պաշտպանեցին մեզ։ Նրանք ասացին ոստիկաններին, որ մենք պատասխանատու և ջանասեր աշխատողներ ենք։ Նրանց այս արձագանքը ուժ տվեց, որ կարողանանք բացատրել մեր դիրքորոշումը և մեջբերել մի քանի աստվածաշնչյան համարներ։ Այդ լավ վկայության արդյունքում մեր աշխատակիցներից չորսը սկսեցին հետաքրքրվել աստվածաշնչյան ճշմարտություններով և մեկ տարվա ընթացքում մկրտվեցին։

1970-ականների սկզբում Ղազախստանում շատ ազնվասիրտ մարդիկ դարձան Եհովայի վկա, ուստի առաջին անգամ համաժողով կազմակերպելու կարիք առաջացավ։ Սակայն չգիտեինք՝ ինչպես դա անել՝ առանց ավելորդ ուշադրություն հրավիրելու։ Որոշեցինք մեկօրյա համաժողով անցկացնել հարսանեկան արարողության հետ մեկտեղ, որն անցկացվելու էր Ալմաթի քաղաքի մոտ գտնվող գյուղերից մեկում։ Մեր համաժողովը իրական հարսանիք էր՝ հարս ու փեսայով և ավելի քան 300 հյուրերով։ Կինս և մի քանի քույրեր տքնաջան աշխատեցին, որպեսզի ձևավորեին անցկացման վայրը և պատրաստեին համեղ կերակուրներ։ Ներկաները շատ ուրախ էին լսելու մոտ տասը եղբայրների ներկայացրած աստվածաշնչյան ելույթները։ Այդ օրը առաջին անգամ էր, որ մեծ լսարանի առջև ելույթ ներկայացրի։

Աստծու սերը միշտ օգնել է դիմանալ փորձություններին

Մարիան՝ շատ սիրելի կինս, մինչև վերջ հավատարմորեն աջակցեց ինձ։ Նա մեղմ ու հնազանդ անձնավորություն էր և միշտ առաջին տեղում էր դնում Թագավորության շահերը։ Չնայած նա ֆիզիկապես ուժեղ կին էր, սակայն անսպասելիորեն նրա մոտ առաջացավ սուր օստեոպորոզ, ինչի պատճառով մոտ 16 տարի գամվեց անկողնուն։ Ես և դուստրս՝ Լյուդմիլան, լավագույնս հոգ տարանք նրա մասին։ Ցավոք, 2014 թ.-ին Մարիան մահացավ։

Երբ սիրելի կինս տառապում էր, ես ինձ անզոր էի զգում։ Այնուամենայնիվ, մինչև նրա կյանքի վերջին օրը միասին Աստվածաշունչ և քաջալերական հոդվածներ էինք կարդում։ Հաճախ էինք զրուցում նոր աշխարհի մասին։ Երբեմն լուռ լաց էի լինում նրա անկողնու մոտ։ Բայց ամեն անգամ, երբ ընթերցում էինք Եհովայի հրաշալի խոստումների մասին, խաղաղություն էինք զգում և առաջ գնալու ուժ էինք ստանում (Սաղմոս 37։18; 41։3)։

Սկսած այն պահից, երբ առաջին անգամ զգացի Եհովայի սերը՝ նա միշտ կողքիս է եղել և հոգ է տարել իմ մասին (Սաղմոս 34։19)։ Երբ անփորձ երիտասարդ էի, զգում էի նրա սերը այն եղբայրների միջոցով, ովքեր համբերատարորեն օգնում էին ինձ փոխվել և ավելի լավ անձնավորություն դառնալ։ Երբ դժվարություններ էի կրում ճամբարում և աքսորավայրում, Եհովան ինձ աջակցում էր իր Խոսքի միջոցով։ Նա նաև օգնեց, որ մինչև վերջ կարողանամ հոգ տանել իմ սիրելի կնոջ մասին։ Այսօր վստահաբար կարող եմ ասել, որ ողջ կյանքիս ընթացքում Եհովայի հանդեպ իմ սերն է օգնել դիմանալու ամեն ինչի։