Կրօնական ազատութիւնը ի՞նչ կը նշանակէ ձեզի համար
Թէեւ կրօնական ազատութիւնը հիմնական իրաւունք նկատուած է Միացեալ Նահանգներու մէջ, սակայն Եհովայի Վկաներու վրայ խուժանային յարձակումի ալիք մը ծայր տուաւ այդ երկրին մէջ, 1940–ական թուականներուն
ՄԻԼԻՈՆԱՒՈՐՆԵՐ պայքար մղած են անոր համար։ Ոմանք նոյնիսկ մեռած են անոր համար։ Անիկա ի՛րապէս մարդկութեան ամենաթանկագին ստացուածքներէն մէկն է։ Ի՞նչ է այդ։ Ազատութի՛ւն։ Տը Ուորլտ Պուգ Ինսայգլոբիտիան կը սահմանէ ազատութիւնը, որպէս՝ «ընտրութիւններ ընելու եւ զանոնք կատարելու կարողութիւն»։ Անիկա կը շարունակէ, ըսելով. «Օրինականօրէն, մարդիկ ազատ են, եթէ ընկերութիւնը անիրաւ, անհրաժեշտ չեղող, կամ անտրամաբանական սահմանագծեր չպարտադրէ անոնց վրայ։ Ընկերութիւնը պէտք է նաեւ պաշտպանէ անոնց իրաւունքները, այսինքն, անոնց հիմնական ազատութիւնները, կարողութիւններն ու առանձնաշնորհումները»։
Գաղափարը պարզ կը թուի։ Սակայն, գործադրութեան մէջ, իրապէս գրեթէ անկարելի կը թուի որ մարդիկ համաձայնին, թէ ո՛ւր են ազատութեան սահմանները։ Օրինակ, ոմանք կը հաւատան որ կառավարութիւնը օրէնքներ պէտք է հանէ, որպէսզի քաղաքացիներուն ազատութիւնը պաշտպանէ։ Իսկ ուրիշներ կ’առարկեն թէ այդ օրէնքներն իսկ բուն խոչընդոտներն են, որոնցմէ պէտք է ձերբազատուին քաղաքացիները։ Որոշ է ուրեմն, որ ազատութիւնը նոյն իմաստը չունի բոլորին համար։
Ի՛նչ Կրնանք Ըսել Կրօնական Ազատութեան Մասին
Թերեւս ամենէն շատ հակաճառուած ազատութիւնը, կրօնական ազատութիւնն է։ Անիկա սահմանուած է որպէս՝ «իր հաւատքը ունենալու եւ զայն գործադրելու իրաւունքը»։ Միացեալ Ազգերու Մարդկային Իրաւանց Տիեզերական Հրապարակումին համաձայն, «Ամէն մարդ իրաւունք ունի մտածումի, խղճմտանքի եւ կրօնքի ազատութիւն ունենալու»։ Ասիկա իր մէջ կը պարփակէ «իր կրօնքը փոխելու» անհատին իրաւունքը, ազատ ըլլալով «իր կրօնքը կամ հաւատալիքները յայտնաբերելու, սորվեցնելու, գործադրելու, պաշտամունքի ու ծիսակատարութեան մէջ»։—Յօդուած 18։
Անշուշտ, կ’ակնկալէինք որ իր հպատակներուն անկեղծօրէն հոգ տանող որեւէ ազգ, այսպիսի ազատութիւն մը շնորհէր անոնց։ Դժբախտաբար, միշտ այս չէ եղած պարագան։ «Կրօնքը շատերուն ամենախոր զգացումներուն կը դպչի», կը նշէ Տը Ուորլտ Պուգ Ինսայգլոբիտիան։ «Կարգ մը կառավարութիւններ սերտ կապեր ունին որոշ կրօնքի մը հետ եւ ուրիշ հաւատքի պատկանող անհատները քաղաքական հեղինակութեան սպառնալիք մը կը համարեն։ Կառավարութիւն մը կրնայ կրօնք մը քաղաքականօրէն վտանգաւոր նկատել նաեւ, քանի որ կրօնքներ Աստուծոյ հանդէպ հնազանդութիւնը՝ պետութեան հանդէպ հնազանդութենէն վեր կը դասեն»։
Այս պատճառներով, կարգ մը կառավարութիւններ կը սահմանափակեն կրօնքի գործադրութիւնը։ Անոնցմէ ոմանք որեւէ տեսակ հաւատքի հակառակ են։ Իսկ ուրիշներ, պաշտամունքի ազատութիւն դաւանելով հանդերձ, կրօնական բոլոր գործունէութիւնները խիստ հսկողութեան տակ կ’առնեն։
Նկատի առէք, զոր օրինակ, երկար տարիներ Մեքսիկայի մէջ տիրող կացութիւնը։ Թէեւ Սահմանադրութիւնը կրօնական ազատութիւն կը շնորհէր, բայց հետեւեալ պայմանը կը դնէր. «Հանրային պաշտամունքի համար գործածուած եկեղեցիները Ազգին սեփականութիւնն են, որու ներկայացուցիչն է Դաշնակցային Կառավարութիւնը եւ անիկա է որ պիտի որոշէ թէ անոնցմէ ո՛ր մէկը այս հանգամանքով կրնայ տակաւին գործածուիլ»։ 1991–ին, բարեփոխումով մը Սահմանադրութիւնը վերջ դրաւ այս սահմանափակումին։ Այսուհանդերձ, այս օրինակը ցոյց կու տայ որ կրօնական ազատութիւնը տարբեր ձեւով կրնայ մեկնուիլ՝ տարբեր երկիրներու մէջ։
Կրօնական Ազատութեան Ուրիշ Կերպ մը
Ձեր բնակած երկրին մէջ, կրօնական ազատութիւն գոյութիւն ունի՞։ Եթէ այո, անիկա ի՞նչպէս սահմանուած է։ Ձեր ուզած կերպով կրնա՞ք Աստուած պաշտել, թէ ոչ հարկադրուած էք Պետական կրօնքին պատկանիլ։ Կրօնական գրականութիւններ կարդալու ու ցրուելու արտօնութիւն ունի՞ք, թէ ոչ այսպիսի տպուած նիւթեր կառավարութեան կողմէ արգիլուած են։ Ուրիշներուն հետ կրնա՞ք խօսիլ ձեր կրօնքին մասին, թէ ոչ ասիկա անոնց կրօնական իրաւունքներուն հանդէպ ոտնձգութիւն համարուած է։
Այս հարցումներուն պատասխանները կախեալ են ձեր ապրած երկրէն։ Հետաքրքրականօրէն, կրօնական ազատութիւն մը կայ որ բնաւ վայրէն կախեալ չէ։ Հ.Դ. 32–ին, երբ Երուսաղէմի մէջ կը գտնուէր, Յիսուս իր հետեւորդներուն ըսաւ. «Եթէ դուք իմ խօսքիս մէջ կենաք, ճշմարտապէս իմ աշակերտներս կ’ըլլաք եւ ճշմարտութիւնը պիտի գիտնաք ու այն ճշմարտութիւնը ձեզ պիտի ազատէ»։—Յովհաննու 8։31, 32
Յիսուս ի՞նչ ըսել կ’ուզէր։ Իր Հրեայ ունկնդիրները կը տենչային հռովմէական լուծէն ազատագրուիլ։ Բայց Յիսուս քաղաքական հարստահարութենէ ազատուելու մասին չէր խօսեր։ Այլ, ան իր աշակերտներուն կը խոստանար շա՛տ աւելի լաւ բան մը, ինչ որ պիտի տեսնենք յաջորդ յօդուածով։