Սկզբունքը ըմբռնելը հասունութեան ապացոյց է

ՉԱՐ ընկերակցութիւնները աղէկ բարքը կ’ապականեն։ Ինչ որ ցանես այն կը հնձես։ (Ա. Կորնթացիս 15։33. Գաղատացիս 6։8) Ֆիզիքական կամ հոգեւոր գետնի վրայ, այս խօսքերէն իւրաքանչիւրը հիմնական ճշմարտութիւն մը, սկզբունք մըն է եւ իւրաքանչիւրը շատ մը օրէնքներու հիմ կը հայթայթէ։ Սակայն, օրէնքները ժամանակաւոր, ինչպէս նաեւ, մասնայատուկ կրնան ըլլալ. իսկ սկզբունքները աւելի ընդարձակ են եւ կրնան յաւիտեան գոյատեւել։ Հետեւաբար, Աստուծոյ Խօսքը կը քաջալերէ մեզ, որ որքան որ կարելի է, սկզբունքներու հիման վրայ մտածենք։

Ուէպսթըրի Միջազգային Երրորդ Նոր Բառարան–ը սկզբունք բառը կը սահմանէ որպէս՝ «ընդհանրական կամ հիմնական ճշմարտութիւն. ընդարձակ եւ հիմնական օրէնք, վարդապետութիւն, կամ ենթադրութիւն՝ որու վրայ հիմնուած կ’ըլլան կամ որմէ ծագում կ’առնեն ուրիշներ»։ Օրինակի համար, մանուկի մը կրնանք տալ հետեւեալ օրէնքը. «Վառարանին մի՛ դպչիր»։ Սակայն չափահասի մը՝ «վառարանը տաք է» ըսելը՝ բաւարար է։ Նկատեցէք որ այս վերջինը աւելի լայնիմաստ խօսք մըն է, որովհետեւ անիկա անհատին արարքներուն կ’ազդէ, թերեւս եփէ կամ վառարանը մարէ. անիկա ձեւով մը սկզբունք կը դառնայ։

Անշուշտ, կեանքի գլխաւոր սկզբունքները հոգեւոր են. մեր ուրախութիւնը եւ Աստուծոյ մատուցած մեր պաշտամունքը անոնցմով կը ղեկավարուին։ Սակայն, ոմանք կը խուսափին սկզբունքներու մասին տրամաբանելու պահանջուած ջանքէն։ Երբ որոշումի դիմաց գտնուին, անոնք կը նախընտրեն օրէնք մը ունենալ։ Ասիկա իմաստուն ընթացք մը չէ, ոչ ալ Աստուածաշունչի ժամանակներուն հաւատարիմ մարդոց ձգած օրինակին հետ ներդաշնակ է։—Հռովմայեցիս 15։4

Աստուածային Սկզբունքի Տէր Մարդիկ

Անկատար մարդոցմէ՝ Աբէլը, կարելի է կոչել աստուածային սկզբունքի տէր առաջին անհատը։ Հաւանաբար ան շատ խոկաց «սերունդ»ին խոստումին մասին եւ ըմբռնեց որ մեղքէն ազատագրուելու համար արիւնոտ զոհ պէտք էր մատուցանուէր։ (Ծննդոց 3։15) Ուստի, «ոչխարներուն անդրանիկներէն» ընծայեց Աստուծոյ։ «Անոնց պարարտներէն» արտայայտութիւնը ցոյց կու տայ որ Աբէլ Եհովայի տուաւ իր լաւագոյնը։ Սակայն, Աբէլի մահէն աւելի քան երկու հազար տարիներ ետքն էր որ Աստուած զոհերու նկատմամբ մանրամասն տեղեկութիւններ տուաւ։ Աստուածավախ ու սկզբունքի տէր Աբէլին հակառակը, անոր եղբայրը՝ Կայէն մեքենայականօրէն զոհ մատուցանեց Աստուծոյ։ Բայց անոր վերաբերմունքը օրինակելի չէր եւ իր զոհը ցոյց տուաւ որ սկզբունքէ զերծ սիրտ մը ունէր։—Ծննդոց 4։3-5

Նոյն ալ աստուածային սկզբունքներու տէր մարդ մըն էր։ Թէեւ Աստուածաշունչի արձանագրութիւնը ցոյց կու տայ որ Աստուած յատկապէս պատուիրեց որ ան տապան մը շինէ, բայց ուրիշներուն քարոզելու մասին պատուէր մը չենք գտներ։ Այսուհանդերձ, Նոյ կոչուած է՝ «արդարութեան քարոզիչը»։ (Բ. Պետրոս 2։5) Թէեւ, հաւանաբար Աստուած ուղղեց Նոյի որ քարոզէ, բայց վստահաբար սկզբունքի տէր անհատ մը ըլլալը ու դրացիական սէրն ալ մղեցին զինք ասիկա ընելու։ Քանի որ կ’ապրինք Նոյի օրերուն նման ժամանակի մը մէջ, թող որ անոր ընտիր կեցուածքին եւ օրինակին հետեւինք։

Իր օրուան կղերներուն հակառակը, Յիսուս ժողովուրդին սորվեցուց որ սկզբունքներու հիման վրայ մտածեն։ Իր Լերան Քարոզը օրինակ մըն է։ Որպէս ամբողջութիւն, անիկա շեշտ կը դնէ սկզբունքներու վրայ։ (Մատթէոս, գլուխներ՝ 5-7) Յիսուս այս կերպով սորվեցուց, որովհետեւ իրմէ առաջ ապրած Աբէլի ու Նոյի նման, ան իրապէս կը ճանչնար Աստուած։ Նոյնիսկ երբ մանուկ էր, ան հետեւեալ հիմնական ճշմարտութիւնը կը յարգէր. «Մարդ միայն հացով չապրիր, հապա Տէրոջը բերնէն ելած ամէն խօսքովը կ’ապրի»։ (Բ. Օրինաց 8։3. Ղուկաս 2։41-47) Այո, աստուածային սկզբունքի տէր անհատ մը ըլլալու բանալին է՝ Եհովան, իր սիրած ու ատած բաները եւ իր նպատակները ճանչնալ։ Երբ Աստուծոյ մասին այս հիմնական բաները մեր կեանքը ղեկավարեն, անոնք կենդանի սկզբունքներ կը դառնան։—Երեմեայ 22։16. Եբրայեցիս 4։12

Սկզբունքները եւ Սիրտը

Կրնայ ըլլալ որ օրէնքի մը ակամայօրէն հնազանդինք, թերեւս վախնալով անոր չենթարկուելու հետեւանքներէն։ Սակայն, սկզբունքի մը հնազանդիլը այսպիսի կեցուածք մը կը վանէ, քանի որ սկզբունքներով ղեկավարուած անհատը բնականաբար սրտէն կ’ընդառաջէ։ Նկատի առէք Յովսէփը, որ Աբէլի ու Նոյի նման՝ Մովսիսական Օրէնքի ուխտի հաստատումէն առաջ ապրեցաւ։ Երբ Պետափրէսի կինը փորձեց հրապուրել զինք, Յովսէփ ըսաւ. «Ես ի՜նչպէս այս մեծ չարութիւնը ընեմ ու Աստուծոյ դէմ մեղանչեմ»։ Այո՛, Յովսէփ գիտէր այն սկզբունքը թէ ամուսին ու կին «մէկ մարմին» են։—Ծննդոց 2։24. 39։9

Ներկայիս աշխարհը արդար սկզբունքներէ զուրկ է։ Մարդիկ անյագօրէն բռնութեամբ եւ անբարոյութեամբ կը կերակրուին։ Վտանգ կայ որ Քրիստոնեան փորձուի՝ թերեւս գաղտնաբար՝ համտեսել այդ նոյն ոչ–սննդարար ուտելիքները. շարժապատկերները, պատկերիզները կամ գրքերը։ Որքան գովելի ենք, երբ մենք ալ Յովսէփի նման սկզբունքով կը մերժենք չարը, յիշելով որ Աստուած միայն հաւատարիմները պիտի պահպանէ մօտալուտ ‘մեծ նեղութենէն’։ (Մատթէոս 24։21) Այո, ոչ թէ հանրապէս այլ՝ առանձնաբար ինչ որ կ’ընենք, գլխաւորաբար ա՛յդ է որ կը յայտնէ մեր ինչպիսի անձ մը ըլլալը։—Սաղմոս 11։4. Առակաց 15։3

Հետեւաբար, եթէ Աստուածաշունչի սկզբունքներով կ’առաջնորդուինք, Աստուծոյ օրէնքներուն մէջ փախուստի միջոցներ պիտի չփնտռենք. ոչ ալ պիտի փորձենք տեսնել թէ որքա՛ն հեռու կրնանք երթալ առանց որոշ օրէնք մը իրապէս բեկանելու։ Այսպիսի մտածելակերպ մը խնդիրներու դուռ կը բանայ եւ վերջաւորութեան մեզ կը վնասէ։

Օրէնքէն Անդին Նայինք

Անշուշտ, օրէնքները կենսական դեր մը կը խաղան Քրիստոնեային կեանքին մէջ։ Անոնք պահապաններու նման են, որոնք մեզ կը պաշտպանեն, իսկ անոնց ետին բազմաթիւ կարեւոր սկզբունքներ կան։ Եթէ թերանանք այս սկզբունքները ըմբռնել, անոնց հետ կապ ունեցող օրէնքներուն հանդէպ մեր սէրը կրնայ պաղիլ։ Վաղեմի Իսրայէլ ազգը ասիկա ապացուցանեց։

Աստուած Իսրայէլի տուաւ Տասը Պատուիրանները, որոնցմէ առաջինը կ’արգիլէր Եհովայէ զատ ոեւէ աստուած պաշտել։ Այս օրէնքին ետին եղող հիմնական ճշմարտութիւնը այն էր, թէ Եհովա է ամէն բանի ստեղծիչը։ (Ելից 20։3-5) Սակայն, ազգը այս սկզբունքին համաձայն ապրեցա՞ւ։ Եհովա պատասխանեց. «[Իսրայելացիները] փայտին կ’ըսեն. ‘Դուն իմ հայրս ես’ ու քարին [կ’աղաղակեն]՝ ‘Դուն զիս ծնար’, քանզի ինծի [Եհովայի] կռնակ դարձուցին եւ ո՛չ թէ՝ երես»։ (Երեմեայ 2։27) Ի՜նչ անզգայ եւ սկզբունքէ զուրկ յիմարութիւն։ Ասիկա Եհովայի սիրտը որքա՜ն ցաւցուց։—Սաղմոս 78։40, 41. Եսայեայ 63։9, 10

Քրիստոնեաներն ալ Եհովայէն օրէնքներ ստացած են։ Օրինակ, անոնք պէտք է խուսափին կռապաշտութենէ, սեռային անբարոյութենէ եւ արիւնի սխալ գործածութենէ։ (Գործք 15։28, 29) Երբ ասոնց մասին խորհինք, կրնանք ասոնց ետին եղող սկզբունքները նկատել, որոնք են՝ Աստուած մեր բացարձակ պաշտամունքին արժանի է. մեր կողակիցին հանդէպ հաւատարիմ պէտք է ըլլանք. Եհովա մեր Կենսատուն է։ (Ծննդոց 2։24. Ելից 20։5. Սաղմոս 36։9) Եթէ ըմբռնենք եւ խորապէս գնահատենք այս ցուցմունքներուն ետին եղած սկզբունքները, կը նկատենք թէ անոնք մեր օգտին համար են։ (Եսայեայ 48։17) Մեզի համար, Եհովայի «պատուիրանքները ծանր բան չեն»։—Ա. Յովհաննու 5։3

Թէեւ ատեն մը Իսրայելացիները Աստուծոյ պատուիրանները զանց ըրին, սակայն Յիսուսի ժամանակ անոնց դպիրները՝ «օրէնքին վարդապետները»՝ միւս ծայրայեղութեան գացած էին։ Անոնք լեռնանման օրէնքներ ու աւանդութիւններ կուտակած էին, որոնք ճշմարիտ պաշտամունքը խափանած եւ աստուածային սկզբունքները թաղած էին։ (Մատթէոս 23։2, Նոր Անգլերէն Աստուածաշունչ) Մարդիկ ձախողութեան, յուսահատութեան կամ կեղծաւորութեան մատնուած էին։ (Մատթէոս 15։3-9) Իսկ մարդակերտ օրէնքներուն մեծամասնութիւնը անմարդկային էր։ Երբ Յիսուս չորցած ձեռքով մարդ մը բժշկելու վրայ էր, ան ներկաներուն մէջ եղող Փարիսեցիներուն հարցուց. «Շաբաթ օրը բարի՞ք ընել արժան է»։ Անոնց լռութիւնը ո՛չ կ’աղաղակէր, որու պատճառաւ Յիսուս ‘անոնց սրտերուն կուրութեանը համար տրտմեցաւ’։ (Մարկոս 3։1-6) Փարիսեցիները Շաբաթ օրը մոլորած կամ վիրաւորուած ընտանի անասունի մը (որ նիւթական շահու աղբիւր մըն էր) օգնութեան կը փութային, բայց ոչ՝ մարդու կամ կնոջ մը. բացի եթէ մահու կենաց խնդիր ըլլար։ Իրականութեան մէջ, անոնք այնքան տարուած էին մարդկային օրէնքներով եւ անոնց մանրամասնութիւններով, որ նկարչութեան մը վրայ երթեւեկող մրջիւններու նման, անոնք չկրցան լման պատկերը, այսինքն՝ աստուածային սկզբունքները, տեսնել։—Մատթէոս 23։23, 24

Նոյնիսկ անկեղծ սրտով պատանիներ կրնան Եհովան պատուել, Աստուածաշունչի սկզբունքներուն հանդէպ գնահատութիւն ցուցաբերելով։ Տասնըերեք տարեկան Ռեբեկային ուսուցիչը, աշակերտներուն հարցուց թէ ո՛վ բախտախաղ կը խաղար։ Մեծամասնութիւնը ժխտական պատասխան տուաւ։ Բայց երբ զանազան պարագաներ յիշուեցան, Ռեբեկայէն բացի բոլորն ալ ընդունեցին որ այս կամ այն ձեւի բախտախաղ կը խաղային։ Ուսուցիչը Ռեբեկային հարցուց որ վեհ նպատակի մը ծառայելիք 20 սէնթ արժող վիճակահանութեան տոմս մը կը գնէ՞ր թէ ոչ։ Ռեբեկան ո՛չ պատասխանեց եւ սուրբ գրային պատճառներ տուաւ, ցոյց տալու համար թէ ասիկա ընելը ինչո՛ւ բախտախաղի կերպ մըն էր։ Այն ատեն ուսուցիչը ամբողջ դասարանին դառնալով ըսաւ. ‘Իմ կարծիքովս, այս դասարանին մէջ միայն Ռեբեկան բառին բուն առումով «սկզբունքներ» ունի’։ Ռեբեկան պարզապէս կրնար պատասխանել՝ «Ասիկա իմ կրօնքիս հակառակ է», բայց ան շատ աւելի խորը թափանցեց. ան կրցաւ պատասխանել որ բախտախաղը ինչո՛ւ սխալ էր եւ ինք ինչո՛ւ կը մերժէր անոր մասնակցիլ։

Աբէլի, Նոյի, Յովսէփի եւ Յիսուսի նման օրինակներ ցոյց կու տան, որ Աստուած պաշտելու մէջ մեր «մտածելու կարողութիւնը» եւ ‘բանաւորութիւնը’ գործածելով ո՛րքան կ’օգտուինք։ (Առակաց 2։11, ՆԱ. Հռովմայեցիս 12։1) Քրիստոնեայ երէցները լաւ կ’ընեն Յիսուսը ընդօրինակելով, մինչ ‘իրենց մէջ եղած Աստուծոյ հօտը կ’արածեն’։ (Ա. Պետրոս 5։2) Ինչպէս Յիսուս իր օրինակով ցոյց տուաւ, աստուածային սկզբունքները սիրողներն են որ Եհովայի գերիշխանութեան ներքեւ պիտի բարգաւաճին։—Եսայեայ 65։14