Կեանք եւ ծառայութիւն ժողովի տետր–ին աղբիւրները
ՅՈՒԼԻՍ 2-8
ԱՍՏՈՒԾՈՅ ԽՕՍՔԷՆ ԳԱՆՁԵՐ | ՂՈՒԿԱՍ 6-7
«Առատաձեռնօրէն տուէք»
(Ղուկաս 6։37) «Մի՛ դատէք ու պիտի չդատուիք։ Մի՛ դատապարտէք ու պիտի չդատապարտուիք։ Ներեցէ՛ք [«Շարունակեցէք ներել», ՆԱ] ու ձեզի պիտի ներուի»։
nwtsty սերտելու նոթ. Ղուկ. 6։37
Շարունակեցէք ներել ու ձեզի պիտի ներուի։ Կամ «Շարունակեցէք անպարտ թողուլ եւ անպարտ պիտի թողուիք»։ «Ներել» թարգմանուած յունարէն բառը բառացիօրէն կը նշանակէ «թող տալ, ազատ արձակել (օրինակ՝ բանտարկեալ մը)»։ Հոս քանի՛ որ այս արտայայտութիւնը հակադրուած է դատելուն եւ դատապարտելուն հետ, անիկա արդարացնելու եւ ներելու իմաստը ունի, նոյնիսկ եթէ պատիժը կամ հատուցումը արդարացի թուի։
Շարունակէ Բարիք Ընել
13 Ըստ Մատթէոսի Աւետարանին, Յիսուս ըսաւ. «Մի՛ դատէք [«Դադրեցէ՛ք դատելէ», ՆԱ] որպէս զի չդատուիք»։ (Մատ. 7։1) Իսկ Ղուկասի համաձայն, Յիսուս ըսաւ. «Մի՛ դատէք [«Դադրեցէ՛ք դատելէ», ՆԱ] ու պիտի չդատուիք։ Մի՛ դատապարտէք ու պիտի չդատապարտուիք։ Ներեցէ՛ք ու ձեզի պիտի ներուի»։ (Ղուկ. 6։37) Առաջին դարու Փարիսեցիները անգթօրէն կը դատէին ուրիշները, հիմնուելով անաստուածաշնչական աւանդութիւններու վրայ։ Յիսուսի ունկնդիրներէն ոեւէ մէկը որ ասիկա կ’ընէր, պէտք էր ‘դադրէր դատելէ’։ Փոխարէն, անոնք ուրիշներու թերութիւնները պէտք էր ‘ներէին’։ Պօղոս առաքեալ ներումի մասին համանման խրատ մը տուաւ։—Կարդալ՝ Եփեսացիս 4։32
14 Ներում շնորհելով, Յիսուսի աշակերտները մարդիկը պիտի մղէին ներողամտութեան հոգիով ընդառաջելու։ Յիսուս ըսաւ. «Ի՛նչ դատաստանով որ դատէք, անով պիտի դատուիք եւ ի՛նչ չափով որ չափէք անով պիտի չափուի ձեզի»։ (Մատ. 7։2) Ուրիշներու հանդէպ մեր վերաբերմունքին առնչութեամբ, կը հնձենք ի՛նչ որ կը սերմանենք։—Գաղ. 6։7, 8
(Ղուկաս 6։38) Տուէ՛ք ու ձեզի պիտի տրուի։ Աղէկ չափով՝ կոխուած, ցնցուած, լեփլեցուն պիտի տրուի ձեր գոգը. քանզի այն չափով՝ որով դուք կը չափէք, ձեզի պիտի չափուի։
nwtsty սերտելու նոթ. Ղուկ. 6։38
Տուէք։ Կամ «Շարունակեցէք տալ»։ Հոս գործածուած յունարէն բայը կ’ակնարկէ շարունակական արարքի։
(Ղուկաս 6։38) Տուէ՛ք ու ձեզի պիտի տրուի։ Աղէկ չափով՝ կոխուած, ցնցուած, լեփլեցուն պիտի տրուի ձեր գոգը. քանզի այն չափով՝ որով դուք կը չափէք, ձեզի պիտի չափուի։
nwtsty սերտելու նոթ. Ղուկ. 6։38
ձեր գոգը։ Յունարէն բառը բառացիօրէն կը նշանակէ «ձեր կուրծքը», բայց հոս հաւանաբար ըսել կ’ուզէ այն ծալքը որ անհատի մը գիրկը կը կազմուի, երբ անոր թոյլ վերնազգեստը ծալուի։ ‘Տրուի գոգը’, կամ գիրկը, կրնայ ակնարկել այն սովորութեան, որ կարգ մը ծախողներ ունէին. անոնք յաճախորդին վերնազգեստին ծալքը կը լեցնէին անոր գնած ապրանքներով։
Հոգեւոր գոհարներ փնտռել
(Ղուկաս 6։12, 13) Յիսուս լեռը ելաւ աղօթք ընելու ու բոլոր գիշերը Աստուծոյ աղօթք ընելով անցուց։ 13 Առտուն կանչեց իր աշակերտները ու անոնցմէ տասներկու հոգի ընտրեց ու զանոնք առաքեալ անուանեց.
Իսկական Հոգեւորութիւնը Ի՞նչպէս Կրնաս Գտնել
Յաճախ Յիսուս աղօթելով երկար ժամեր կ’անցընէր։ (Յովհաննէս 17։1-26) Օրինակ, իր 12 առաքեալները ընտրելէ առաջ, Յիսուս «լեռը ելաւ աղօթք ընելու ու բոլոր գիշերը Աստուծոյ աղօթք ընելով անցուց»։ (Ղուկաս 6։12) Թէեւ ամբողջ գիշերը աղօթելով անցընելը պայման չէ, բայց հոգեւոր մտայնութիւն ունեցողները Յիսուսի օրինակին կը հետեւին։ Կարեւոր որոշումներ կայացնելէ առաջ, անոնք Աստուծոյ աղօթելու բաւական ժամանակ կը տրամադրեն, սուրբ հոգիին առաջնորդութիւնը խնդրելով որ իրենց հոգեւորութիւնը բարելաւող որոշումներ առնեն։
(Ղուկաս 7։35) Իմաստութիւնը արդարացաւ իր բոլոր որդիներէն։
nwtsty սերտելու նոթ. Ղուկ. 7։35
իր. . . որդիներէն։ Կամ «իր արդիւնքներէն»։ Հոս իմաստութիւն բառը իբր անձ ներկայացուած է. անոր մասին կ’ըսուի որ որդիներ ունի։ Իմաստութեան որդիները, կամ գործերը,– այսինքն այն ապացոյցները որոնք Յովհաննէս Մկրտիչ եւ Յիսուս տուին,– կը փաստեն որ իրենց դէմ եղած ամբաստանութիւնները սխալ են։ Հոս կարծես Յիսուս կ’ըսէ. ‘Նայեցէք արդար գործերուն եւ վարքին եւ պիտի տեսնէք որ ամբաստանութիւնը սխալ է’։
ՅՈՒԼԻՍ 9-15
ԱՍՏՈՒԾՈՅ ԽՕՍՔԷՆ ԳԱՆՁԵՐ | ՂՈՒԿԱՍ 8-9
«Յիսուսին ետեւէն երթալու համար ի՞նչ պէտք է ընենք»
(Ղուկաս 9։57, 58) Երբ անոնք ճամբան կ’երթային, մէկը ըսաւ անոր. «Տէ՛ր, քու ետեւէդ գամ՝ ուր որ երթաս»։ 58 Յիսուս ըսաւ անոր. «Աղուէսները որջեր ունին ու երկնքի թռչունները՝ բոյներ, բայց Որդին մարդոյ տեղ մը չունի, ուր իր գլուխը դնէ»։
it-2 էջ 494
Բոյն
Երբ դպիրներէն մէկը Յիսուսին ըսաւ. «Վա՛րդապետ, ես քու ետեւէդ պիտի գամ ուր որ երթաս», Յիսուս ըսաւ. «Աղուէսները որջեր ունին ու երկնքի թռչունները բոյներ, բայց Որդին մարդոյ տեղ մը չունի, ուր իր գլուխը դնէ» (Մատ. 8։19, 20. Ղուկ. 9։57, 58)։ Հոս Յիսուս մարդուն ուշադրութեան յանձնեց, որ եթէ կ’ուզէր իր հետեւորդը դառնալ, պէտք էր որ իր մտքէն հանէր հանգստաւէտ կեանք մը ունենալու գաղափարը,– այսինքն այն կեանքը որ մարդիկ սովորաբար կը վայելեն,– եւ պէտք էր որ լիովին Եհովային վստահէր։ Այս կէտը կը տեսնենք տիպար աղօթքին մէջ, որ Յիսուս իր աշակերտներուն սորվեցուց՝ «Մեր ամէն օրուան հացը այսօր ալ մեզի տուր», եւ կը տեսնենք Յիսուսին այս խօսքին մէջ՝ «Ահա այսպէս ալ ձեր մէջէն ամէն մէկը եթէ իր բոլոր ստացուածքէն ետ չկենայ, չի կրնար իմ աշակերտս ըլլալ» (Մատ. 6։11. Ղուկ. 14։33)։
(Ղուկաս 9։59, 60) Ուրիշի մըն ալ ըսաւ. «Եկուր իմ ետեւէս»։ Ան ալ ըսաւ. «Տէ՛ր, ինծի հրաման տուր որ առաջ երթամ իմ հայրս թաղեմ»։ 60 Յիսուս ըսաւ անոր. «Թող տուր մեռելներուն որ թաղեն իրենց մեռելները, բայց դուն գնա՛ Աստուծոյ թագաւորութիւնը քարոզէ»։
nwtsty սերտելու նոթեր. Ղուկ. 9։59, 60
իմ հայրս թաղեմ։ Հաւանաբար այս խօսքը չի նշանակեր որ մարդուն հայրը նոր մեռած էր եւ ան արտօնութիւն կը խնդրէր որ թաղման կարգադրութիւններ ընէր։ Քանի որ եթէ պարագան այդպէս էր, տրամաբանական չէ որ ան Յիսուսին քովը ըլլար եւ հետը խօսէր։ Անցեալին, Միջին Արեւելքի մէջ, երբ ընտանիքի անդամ մը մեռնէր, շատ արագ կը թաղուէր,– ընդհանրապէս նոյն օրը։ Ուրեմն, կրնայ ըլլալ որ այս մարդուն հայրը հիւանդ էր կամ ծեր էր, բայց մեռած չէր։ Եթէ պարագան այդպէս էր, Յիսուս անշուշտ մարդուն պիտի չ’ըսէր, որ իր հիւանդ եւ օգնութեան կարօտ եղող հայրը ձգէր. ուրեմն այնպէս կ’երեւի, որ մարդուն ընտանիքին մէջ կային ուրիշ անհատներ, որոնք կրնային անոր հօր կարեւոր պէտքերը հոգալ (Մար. 7։9-13)։ Հոս կարծես մարդը կ’ըսէր. ‘Ես քեզի պիտի հետեւիմ. բայց սպասէ մինչեւ որ հայրս մեռնի եւ զինք թաղեմ’։ Բայց Յիսուսին կարծիքով, մարդը առիթը կը կորսնցնէր որ Թագաւորութեան շահերը իր կեանքին մէջ առաջին տեղը դնէ (Ղուկ. 9։60, 62)։
Թող տուր մեռելներուն որ թաղեն իրենց մեռելները։ Ինչպէս Ղուկաս 9։59–ի սերտելու նոթը ցոյց կու տայ, մարդուն հայրը, որուն հետ Յիսուս կը խօսէր հաւանաբար հիւանդ էր կամ ծեր էր, բայց մեռած չէր։ Ուրեմն Յիսուս ըսել կ’ուզէ. ‘Թող տուր հոգեւորապէս մեռածներուն որ թաղեն իրենց մեռելները’. այսինքն մարդը պէտք է ձգէ որ իր ընտանիքի միւս անդամները իր հօր հոգ տանին մինչեւ անոր մեռնիլը եւ թաղուիլը։ Յիսուսին հետեւելով՝ մարդը յաւիտենական կեանքի յոյսը պիտի ունենար եւ պիտի չըլլար անոնցմէ, որոնք Աստուծոյ աչքին մեռած էին։ Յիսուս իր խօսքով ցոյց կու տայ, որ հոգեւորապէս ողջ մնալու համար, շատ կարեւոր է որ անհատը Աստուծոյ Թագաւորութիւնը իր կեանքին մէջ առաջին տեղը դնէ եւ զայն լիովին ծանուցանէ։
(Ղուկաս 9։61, 62) Ուրիշ մըն ալ ըսաւ. «Տէ՛ր, ես քու ետեւէդ պիտի գամ, բայց ինծի հրաման տուր որ առաջ իմ տանս մէջ եղողներուն հրաժարական ողջոյնս տամ»։ 62 Յիսուս ըսաւ անոր. «Ով որ ձեռքը մաճին վրայ կը դնէ ու ետին կը նայի, Աստուծոյ թագաւորութեանը յարմար չէ»։
nwtsty գծագրութիւն
Հերկել
Մարդիկ ընդհանրապէս դաշտը կը հերկէին աշնան, երբ անձրեւները կը կակուղցնէին հողը, որ արեւէն կարծրացած կ’ըլլար ամառուան տաք ամիսներուն (տե՛ս Ուղ 19)։ Հողը հերկելու համար կը գործածուէր արօրը, որ ունէր մաճ կամ բռնատեղի։ Կարգ մը արօրներ ունէին սուր տախտակ մը, որուն ծայրը երբեմն երկաթ կ’ըլլար։ Այդ տախտակը միացած կ’ըլլար երկար գերանի մը, որ մէկ կամ երկու անասուններու կողմէ կը քշուէր։ Հողը հերկուելէն ետք սերմը կը ցանուէր։ Եբրայերէն Գրութիւններուն մէջ, շատ անգամ առակներու մէջ կը նշուի հերկելու գործը, որ մարդոց առօրեային հետ սերտօրէն կապուած էր (Դատ. 14։18. Եսա. 2։4. Եր. 4։3. Միք. 4։3)։ Յիսուս ալ երբ կարեւոր բաներ կը սորվեցնէր, շատ անգամ յիշեց հողագործական աշխատանքներ։ Օրինակ, ան հերկելու մասին խօսեցաւ, որ շեշտէ սրտանց իր աշակերտը ըլլալուն կարեւորութիւնը (Ղուկ. 9։62)։ Եթէ հերկելու ատեն հերկողին ուշադրութիւնը ցրուէր, ծուռ ակօսներ կը բանար։ Նոյնպէս եթէ Քրիստոսին աշակերտը ցրուի կամ իր պատասխանատուութիւնները չկատարէ, Աստուծոյ Թագաւորութեան անյարմար կ’ըլլայ։
Եհովայի Հանդէպ Կատարեալ Սիրտ Պահպանէ
11 Յիսուսի լուսաբանութենէն քաղուած դասը աչքառու դարձնելու համար, թող որ կարգ մը մանրամասնութիւններ աւելցնենք այս նկարագրութեան վրայ։ Հողագործ մը հերկելով զբաղած է։ Սակայն, հերկելու ժամանակ, ան շարունակ կը մտածէ իր տան մասին. հոն՝ ան կրնայ իր ընտանիքին եւ բարեկամներուն հետ ըլլալ, եւ ուտելիք, երաժշտութիւն, զբօսանք ու տան շուքը վայելել։ Ան ասոնց կը տենչայ։ Բաւական ժամանակ հերկելէ ետք, կեանքի այս հաճելի բաներուն հանդէպ հողագործին փափաքը այնքան կը զօրանայ որ ան «ետին կը նայի»։ Թէեւ դաշտը ցանելէ առաջ դեռ ընելիք շատ գործ կայ, բայց հողագործը կը ցրուի եւ իր աշխատանքը կը վնասուի։ Անշուշտ անոր տէրը յուսախաբ կ’ըլլայ, երբ կը տեսնէ որ ան չի յարատեւեր։
12 Հիմա նկատի առ զուգահեռ արդի պարագայ մը։ Հողագործը կրնայ ներկայացնել ոեւէ քրիստոնեայ, որ կը թուի լաւ ըլլալ, սակայն իրականութեան մէջ ան հոգեւորապէս վտանգի մէջ է։ Բաղդատելու համար, երեւակայէ եղբայր մը որ ծառայութեամբ զբաղած է։ Թէեւ ան ժողովներու ներկայ կը գտնուի եւ դաշտի ծառայութեան մէջ բաժին կը բերէ, բայց ան շարունակ կը մտածէ աշխարհային կենցաղակերպին կարգ մը երեսակներուն մասին, որոնք հրապուրիչ կը գտնէ։ Իր սրտին խորը, ան ատոնց կը տենչայ։ Ի վերջոյ, տարիներ ծառայելէ ետք, այս աշխարհային կարգ մը բաներուն հանդէպ անոր փափաքը այնքան կը զօրանայ որ ան «ետին կը նայի»։ Թէեւ ծառայութեան մէջ դեռ ընելիք շատ բան կայ, ան ‘կենաց խօսքը ամուր չի բռներ’, եւ աստուածպետական գործունէութիւններու մէջ իր բերած բաժինը կը վնասուի (Փլպ. 2։16)։ Եհովան՝ ‘հունձքին Տէրը’՝ կը տխրի երբ կը տեսնէ թէ քրիստոնեան չի տոկար (Ղուկ. 10։2)։
13 Դասը բացայայտ է։ Գովելի բան է եթէ ժողովներուն ներկայ գտնուելու եւ ծառայութեան մասնակցելու նման օգտակար եւ գոհացուցիչ գործունէութիւններու կանոնաւորաբար կը մասնակցինք։ Սակայն, կատարեալ սրտով Եհովային ծառայելը աւելի՛ն կը պարփակէ (Բ. Մն. 25։1, 2, 27)։ Եթէ քրիստոնեան իր սրտին խորը կը շարունակէ «ետին» գտնուող բաները սիրել,– այսինքն՝ աշխարհային կենցաղակերպին որոշ երեսակներ,– ան Աստուծոյ առջեւ իր ընդունելի կեցուածքը կորսնցնելու վտանգին մէջ է (Ղուկ. 17։32)։ Միայն եթէ իսկապէս ‘չարէն զզուինք եւ բարիին յարինք’, «Աստուծոյ թագաւորութեանը յարմար» պիտի ըլլանք (Հռով. 12։9. Ղուկ. 9։62)։ Ուստի, բոլորս պէտք է վստահ ըլլանք որ Սատանային աշխարհին մէջ ո՛չ մէկ բան, որքա՛ն ալ գործնական կամ հաճելի թուի, մեզ ետ կը պահէ Թագաւորութեան շահերը լման սրտով հոգալէ (Բ. Կոր. 11։14. կարդա՛ Փիլիպպեցիս 3։13, 14)։
Հոգեւոր գոհարներ փնտռել
(Ղուկաս 8։3) Եւ Յովհաննան՝ Հերովդէսին տանը վերակացուին՝ Քուզայի կինը ու Շուշան եւ շատ ուրիշներ, որոնք իրենց ստացուածքովը անոր [«անոնց», ՆԱ] ծառայութիւն կ’ընէին։
nwtsty սերտելու նոթ. Ղուկ. 8։3
անոնց ծառայութիւն կ’ընէին։ Կամ «անոնց կ’աջակցէին (կը հոգային)»։ Յունարէն di·a·ko·neʹo բառը կրնայ ակնարկել ուրիշներուն ֆիզիքական պէտքերը հոգալուն՝ ուտելիք բերելով, եփելով, հրամցնելով եւ այլն։ Այս բառը նման իմաստով կը գործածուի Ղուկաս 10։40–ին, 12։37–ին եւ 17։8–ին մէջ («սպասաւորութիւն») եւ Գործք 6։2–ին մէջ («սեղաններու ծառայութիւն»)։ Անիկա նաեւ կրնայ ակնարկել այդ տեսակ ծառայութիւններու։ Հոս di·a·ko·neʹo բառը կը նկարագրէ, թէ ինչպէ՛ս 2–րդ եւ 3–րդ համարներուն մէջ նշուած կիները թիկունք կանգնեցան Յիսուսին ու իր աշակերտներուն, անոնց օգնելով որ իրենց աստուածատուր նշանակումը կատարեն։ Այսպէս ընելով, այս կիները փառաւորեցին Աստուած, որ ցոյց տուաւ որ կը գնահատէ իրենց այս առատաձեռն արարքը՝ երբ Սուրբ Գիրքին մէջ ատոր մասին նշեց, որպէսզի բոլոր ապագայ սերունդները կարդան (Առ. 19։17. Եբ. 6։10)։ Յունարէն նոյն արտայայտութիւնը կը գործածուի կիներու մասին Մատթէոս 27։55–ին եւ Մարկոս 15։41–ին մէջ։
(Ղուկաս 9։49, 50) Եւ խօսեցաւ Յովհաննէս ու ըսաւ. «Վա՛րդապետ, մէկը տեսանք որ քու անունովդ դեւեր կը հանէր եւ զանիկա արգիլեցինք, վասն զի մեզի հետ չի պտըտիր»։ 50 Յիսուս ըսաւ անոր. «Մի՛ արգիլէք, քանզի ան որ մեզի հակառակ չէ, մեր կողմէն է»։
Ղուկասի գիրքէն աչքառու կէտեր
9:49, 50—Յիսուս ինչո՞ւ չարգիլեց մարդ մը դեւեր հանելէ, թէեւ ան իրեն չէր հետեւեր։ Յիսուս մարդը չարգիլեց, քանի որ քրիստոնէական ժողովքը տակաւին չէր կազմուած։ Ուստի չէր պահանջուած որ մարդը Յիսուսի ընկերակցէր, որպէսզի Յիսուսի անունին հաւատք ընծայէր ու դեւեր հանէր։—Մար. 9։37-39
ՅՈՒԼԻՍ 16-22
ԱՍՏՈՒԾՈՅ ԽՕՍՔԷՆ ԳԱՆՁԵՐ | ՂՈՒԿԱՍ 10-11
«Բարի սամարացիին առակը»
(Ղուկաս 10։29-32) Իսկ օրինականը, ուզելով ինքզինք արդարացնել, ըսաւ Յիսուսին. «Բայց իմ ընկերս ո՞վ է»։ 30 Պատասխան տուաւ Յիսուս ու ըսաւ. «Մարդ մը Երուսաղէմէն Երիքով կ’իջնէր ու աւազակներու ձեռք ինկաւ, որոնք մերկացուցին զանիկա ու վիրաւորելով կիսամեռ թողուցին ու գացին։ 31 Պատահեցաւ որ քահանայ մը այն ճամբայէն իջնէ ու զանիկա տեսնելով անդիի կողմէն անցաւ։ 32 Նոյնպէս Ղեւտացի մըն ալ այնտեղ հասնելով՝ գնաց ու տեսաւ եւ անդիի կողմէն անցաւ։
nwtsty վիտէօ
Երուսաղէմէն դէպի Երիքով տանող ճամբան
Այս վիտէոյին մէջ ցոյց տրուած ճամբան (1) հաւանաբար կը նմանի այն ճամբուն, որ անցեալին Երուսաղէմէն դէպի Երիքով կը տանէր։ Այս զառիվայր ճամբան Հրէաստանի անապատէն կ’անցնէր եւ անոր երկարութիւնը աւելի քան 20 քիլոմեթր էր։ Այս վտանգաւոր եւ ամայի տարածութեան մէջ այնքա՛ն շատ գողութիւն կ’ըլլար, որ պէտք կ’ըլլար պահակազօրք տեղադրելու՝ ճամբորդները պաշտպանելու համար։ Երիքովի հռոմէական քաղաքը (2) կը գտնուէր Հրէաստանի անապատին ծայրը։ Իսկ Երիքովի հին քաղաքը (3) հռոմէական քաղաքէն գրեթէ 2 քիլոմեթր հեռու էր։
«Առանց Առակի Բան Մը Չէր Խօսեր Անոնց»
14 Երկրորդ, մտաբերեցէք բարի Սամարացիին առակը։ Յիսուս իր առակը սկսաւ, ըսելով. «Մարդ մը Երուսաղէմէն Երիքով կ’իջնէր ու աւազակներու ձեռք ինկաւ, որոնք մերկացուցին զանիկա ու վիրաւորելով կիսամեռ թողուցին ու գացին»։ (Ղուկաս 10։30) Յատկանշականօրէն, Յիսուս իր կէտը բացատրելու համար գործածեց այն ճամբան որ «Երուսաղէմէն Երիքով կ’իջնէր»։ Երբ այս առակը կը պատմէր, ան Հրէաստանի մէջ կը գտնուէր, Երուսաղէմէն ոչ շատ հեռու. ուստի, իր ունկնդիրները հաւանաբար խնդրոյ առարկայ ճամբան գիտէին։ Այդ մասնայատուկ ճամբան վտանգաւոր ըլլալու համբաւը ունէր, յատկապէս առանձին ճամբորդողին համար։ Անիկա ամայի շրջաններէ դարձդարձիկ կ’անցնէր, աւազակներուն բազմաթիւ թաքստոցներ հայթայթելով։
15 Յիսուսի ակնարկած ‘Երուսաղէմէն Երիքով իջնող’ ճամբուն մասին ուրիշ բան մըն ալ ուշադրութեան արժանի է։ Պատմութեան համաձայն, նախ քահանայ մը, ապա Ղեւտացի մը այդ ճամբէն անցան, թէեւ երկուքն ալ կանգ առնելով վիրաւոր մարդուն չօգնեցին։ (Ղուկաս 10։31, 32) Քահանաները Երուսաղէմի տաճարին մէջ կը ծառայէին, իսկ Ղեւտացիները անոնց կ’աջակցէին։ Բազմաթիւ քահանաներ ու Ղեւտացիներ Երիքովի մէջ կը բնակէին, երբ տաճարին մէջ չէին ծառայեր, քանի որ Երիքովը Երուսաղէմէն միայն 23 քիլոմեթր հեռու էր։ Ուստի, անկասկած անոնք այդ ճամբան գործածած էին։ Նկատի առէք նաեւ թէ քահանան ու Ղեւտացին «Երուսաղէմէն» կու գային, հետեւաբար տաճարէն տուն կ’ուղղուէին։ Ուստի, ոչ ոք կրնար արդարացիօրէն չքմեղացնել այս մարդոց անտարբերութիւնը, ըսելով՝ ‘Անոնք վիրաւոր մարդը անտեսեցին, քանի որ մեռածի երեւոյթ ունէր, եւ դիակի մը դպչիլը զանոնք ժամանակաւորապէս անյարմար կը դարձնէր տաճարին մէջ ծառայելու’։ (Ղեւտացւոց 21։1. Թուոց 19։11, 16) Բացայայտ չէ՞ թէ Յիսուսի առակը իր ունկնդիրներուն ծանօթ եղող բաներ ցոյց տուաւ։
(Ղուկաս 10։33-35) Բայց Սամարացի մը, որ ճամբորդութիւն կ’ընէր, եկաւ անոր քով ու զանիկա տեսնելով խղճաց։ 34 Մօտեցաւ, անոր վէրքերը փաթթեց, վրան ձէթ եւ գինի թափելով ու իր գրաստին վրայ դնելով՝ տարաւ զանիկա պանդոկ մը եւ անոր հոգ տարաւ։ 35 Հետեւեալ օրը, երբ կ’ելլէր անկէ, երկու դահեկան հանեց՝ պանդոկապետին տուաւ եւ անոր ըսաւ. «Հոգ տար ատոր ու ինչ որ աւելի ծախք ընես, ետ դառնալուս ես քեզի կը վճարեմ»։
nwtsty սերտելու նոթեր. Ղուկ. 10։33, 34
Սամարացի մը։ Հրեաները ընդհանրապէս սամարացիներուն ցած աչքով կը նայէին եւ չէին ուզեր որեւէ կերպով անոնց հետ կապ ունենալ (Յովհ. 4։9)։ Նոյնիսկ կարգ մը հրեաներ «սամարացի» բառը կը գործածէին, երբ մէկը պիտի անարգէին (Յովհ. 8։48)։ Ռաբբիի մը խօսքը մէջբերուած է Միշնային մէջ, ուր կ’ըսէ. «Սամարացիներուն հացը ուտողը կը նմանի խոզի միս ուտողին» (Շեւիիթ 8։10)։ Շատ մը հրեաներ սամարացիի մը վկայութեան չէին հաւատար կամ անկէ ծառայութիւն չէին ընդուներ։ Յիսուս սամարացիներուն հանդէպ հրեաներուն անարգական կեցուածքէն տեղեակ ըլլալով, կարեւոր կէտ մը շեշտեց այս առակին մէջ, որ կը կոչուի «Բարի սամարացիին առակը»։
անոր վէրքերը փաթթեց, վրան ձէթ եւ գինի թափելով։ Բժիշկ Ղուկասը հոս մանրամասնօրէն կ’արձանագրէ Յիսուսին առակը եւ կը նկարագրէ վէրքերու դարմանումը՝ այդ օրերու մեթոտներուն համաձայն։ Ձէթը եւ գինին սովորաբար կը գործածուէին վէրքեր դարմանելու համար։ Ձէթը երբեմն կը գործածուէր վէրքեր կակուղցնելու համար (համեմատէ Եսայի 1։6–ի հետ), իսկ գինին վէրքին վրայ կը թափուէր, քանի որ հականեխիչ է։ Ղուկասը նաեւ կը նկարագրէ, թէ սամարացին ինչպէ՛ս մարդուն վէրքերը փաթթեց կամ կապեց, թոյլ չտալով որ ատոնք վատթարանան։
պանդոկ մը։ Յունարէն բառը բառացիօրէն կը նշանակէ «վայր մը, ուր մարդիկը կ’ընդունուին կամ ներս կ’առնուին»։ Ճամբորդները կրնային այս տեսակ տեղեր գիշերել եւ իրենց անասունները հոն պահել։ Պանդոկապետը ճամբորդներուն հիմնական պէտքերը կը հայթայթէր, եւ եթէ մարդիկ իրեն հոգատարութեան յանձնէին անհատ մը, ան թերեւս անոր հոգ տանէր յաւելեալ գումարի փոխարէն։
(Ղուկաս 10։36, 37) «Հիմա այն երեքէն ո՞րը ընկեր կ’երեւնայ աւազակներուն ձեռքը ինկողին»։ 37 Անիկա ըսաւ. «Ա՛ն, որ ողորմութիւն ըրաւ»։ Այն ատեն Յիսուս ըսաւ անոր. «Գնա՛, դուն ալ այնպէս ըրէ»։
w98 7/1 էջ 31 պարբ. 2
Սամարացի մը ցոյց կու տայ որ լաւ ընկեր է
Յիսուսին առակը ցոյց կու տայ, որ ուղիղ անհատը ոչ միայն Աստուծոյ օրէնքներուն կը հնազանդի, հապա նաեւ անոր յատկութիւնները կ’ընդօրինակէ (Եփեսացիս 5։1)։ Օրինակ, Սուրբ Գիրքը կ’ըսէ, որ «Աստուծոյ քով աչառութիւն չկայ» (Գործք 10։34)։ Այս մարզին մէջ Աստուած կ’ընդօրինակե՞նք։ Յիսուսին ոգեւորիչ առակը ցոյց կու տայ, որ մարդոց հետ մեր յարաբերութեան մէջ պէտք է որ ազգային, մշակութային եւ կրօնական արգելքները յաղթահարենք։ Քրիստոնեաներուն պատուէր կը տրուի, որ ‘բարիք ընեն ամէնուն’,– եւ ոչ միայն հաւատակիցներուն կամ նոյն ընկերային դասակարգին, ցեղին եւ կամ ազգին պատկանող մարդոց (Գաղատացիս 6։10)։
Հոգեւոր գոհարներ փնտռել
(Ղուկաս 10։18) Յիսուս ըսաւ անոնց. «Սատանան փայլակի պէս երկնքէն վար ինկած կը տեսնէի»։
nwtsty սերտելու նոթ. Ղուկ. 10։18
Սատանան փայլակի պէս երկնքէն վար ինկած կը տեսնէի։ Յստակ է որ հոս Յիսուս մարգարէաբար կը խօսի երկինքէն Սատանային վտարումին մասին, որ ապագային պիտի ըլլար եւ այս դէպքը այնպիսի կերպով կը նկարագրէ, որ կարծես արդէն կատարուած է։ Յայտնութիւն 12։7-9–ն երկինքին մէջ պատերազմը կը նկարագրէ եւ Սատանային վռնտուիլը կը կապէ մեսիական Թագաւորութեան հաստատուելուն հետ։ Հոս Յիսուս կը շեշտէր, որ Սատանան եւ անոր դեւերը անկասկած պիտի պարտուէին ապագայի այդ պատերազմին մէջ, քանի որ Աստուած արդէն իսկ 70 աշակերտներու, այսինքն անկատար մարդոց, զօրութիւն տուած էր, որ դեւեր հանեն (Ղուկ. 10։17, ՆԱ)։
Ղուկասի գիրքէն աչքառու կէտեր
10:18—Յիսուս ի՞նչ բանի կ’ակնարկէր երբ 70 աշակերտներուն ըսաւ. «Սատանան փայլակի պէս երկնքէն վար ինկած կը տեսնէի»։ Յիսուս չէր ըսեր թէ Սատանան արդէն երկնքէն դուրս վռնտուած էր։ Ասիկա 1914–ին՝ Քրիստոս երկնքի մէջ թագադրուելէն քիչ ետք տեղի ունեցաւ։ (Յայտ. 12։1-10) Թէպէտ կտրական չենք կրնար ըլլալ, անցեալ եղանակով ապագայ դէպքի մը ակնարկելով, Յիսուս բացայայտօրէն կ’ընդգծէր թէ անիկա անպայման տեղի պիտի ունենար։
(Ղուկաս 11։5-9) Եւ ըսաւ անոնց. «Ձեզմէ ո՞վ է ան, որ բարեկամ մը ունենայ ու կէսգիշերուան մէջ երթայ անոր եւ ըսէ. ‘Բա՛րեկամ, ինծի երեք նկանակ փոխ տուր, 6 վասն զի իմ մէկ բարեկամս ճամբայէն ինծի եկաւ ու բան մը չունիմ անոր առջեւ դնելու’։ 7 Անիկա ալ ներսէն պատասխան տայ եւ ըսէ. ‘Զիս մի՛ յոգնեցներ, արդէն դուռը գոցուած է ու տղաքս իմ քովս անկողնին մէջ են, չեմ կրնար ելլել ու քեզի հաց տալ’։ 8 Ձեզի կ’ըսեմ. ‘Թէեւ բարեկամութեան համար չելլէ տայ անոր, սակայն անոր թախանձանքին համար պիտի ելլէ ու պէտք եղածը տայ անոր’։ 9 Ես ալ կ’ըսեմ ձեզի. ‘Խնդրեցէք եւ պիտի տրուի ձեզի, փնտռեցէք ու պիտի գտնէք, դուռը զարկէք եւ պիտի բացուի ձեզի’»։
nwtsty սերտելու նոթեր. Ղուկ. 11։5-9
Բա՛րեկամ, ինծի երեք նկանակ փոխ տուր։ Միջին արեւելեան մշակոյթին մէջ մարդիկ կը սիրեն կատարեալ կերպով հիւրասէր ըլլալ, ինչպէս որ այս առակին մէջ կը տեսնենք։ Հակառակ անոր որ հիւրը անակնկալօրէն եկաւ՝ կէսգիշերին,– մանրամասնութիւն մը որ ցոյց կու տայ թէ անցեալին կարելի չէր գիտնալ թէ ճամբորդը ճիշդ երբ պիտի հասնէր որոշ վայր մը,– իր հիւրընկալը զգաց որ իր պարտականութիւնն է իրեն ուտելիք տալ։ Հիւրընկալը նոյնիսկ ստիպուած զգաց այդ ժամուն իր դրացին խանգարելու, որ իրմէ հաց փոխ առնէ։
Զիս մի՛ յոգնեցներ։ Այս առակին մէջ նշուած դրացին կը տատամսէր օգնելու, ոչ թէ քանի որ անազնիւ էր, բայց քանի որ արդէն անկողին մտած էր։ Այդ օրերուն տուները,– մանաւանդ աղքատներուն տուները,– շատ անգամ կը բաղկանային միայն մէկ մեծ սենեակէ։ Եթէ տան տղամարդը անկողինէն ելլէր, շատ հաւանաբար ամբողջ ընտանիքը պիտի խանգարէր, մէջը ըլլալով քնացող երեխաները։
թախանձանքին։ Հոս գործածուած յունարէն բառը կրնայ բառացիօրէն թարգմանուիլ «համեստութեան պակաս» կամ «անամօթութիւն»։ Բայց հոս անիկա կը նշանակէ յարատեւ համարձակութիւն կամ պնդում։ Յիսուսին առակին մէջի մարդը չ’ամչնար կամ չի քաշուիր իր պէտքը յարատեւօրէն խնդրելէ. Յիսուս իր աշակերտներուն կ’ըսէ, որ իրենք ալ պէտք է որ շարունակեն յարատեւաբար աղօթել (Ղուկ. 11։9, 10)։
ՅՈՒԼԻՍ 23-29
ԱՍՏՈՒԾՈՅ ԽՕՍՔԷՆ ԳԱՆՁԵՐ | ՂՈՒԿԱՍ 12-13
«Դուք շատ ճնճղուկներէ աւելի աղէկ էք»
(Ղուկաս 12։6) Չէ՞ որ հինգ ճնճղուկ երկու դանկի կը ծախուի եւ անոնցմէ մէ՛կը մոռցուած չէ Աստուծոյ առջեւ։
nwtsty սերտելու նոթ. Ղուկ. 12։6
ճնճղուկ։ Յունարէն բառը՝ strou·thiʹon նուազական բառ է, որ կը նշանակէ պզտիկ թռչուն, բայց այս բառը շատ անգամ կ’ակնարկէ ճնճղուկներուն, որոնք ճաշի համար ծախուող ամէնէն աժան թռչուններն էին։
(Ղուկաս 12։7) Բայց ձեր գլխուն բոլոր մազերն ալ համրուած են. ուրեմն մի՛ վախնաք, վասն զի դուք շատ ճնճղուկներէ աւելի աղէկ էք։
nwtsty սերտելու նոթ. Ղուկ. 12։7
ձեր գլխուն բոլոր մազերն ալ համրուած են։ Մարդ արարածը իր գլխուն վրայ միջին հաշուով 100,000–էն աւելի մազ ունի։ Այն իրողութիւնը որ Եհովան մեզ մօտէն կը ճանչնայ, ցոյց կու տայ որ ան Քրիստոսի ամէն մէկ հետեւորդով խորապէս հետաքրքրուած է։
(Ղուկաս 12։7) Բայց ձեր գլխուն բոլոր մազերն ալ համրուած են. ուրեմն մի՛ վախնաք, վասն զի դուք շատ ճնճղուկներէ աւելի աղէկ էք։
cl էջ 241 պարբ. 4-5
Բան մը մեզ չի կրնար «զատել Աստուծոյ սէրէն»
4 Նախ Աստուածաշունչը ուղղակի կը սորվեցնէ, որ Աստուած իր ամէն մէկ ծառային մէջ արժէքաւոր բան մը կը տեսնէ։ Օրինակ՝ Յիսուս ըսաւ. «Չէ՞ որ երկու ճնճղուկ մէկ դանկի կը ծախուին եւ անոնցմէ մէկը գետինը չ’իյնար առանց ձեր Հօրը հրամանին։ Բայց ձեր գլխուն բոլոր մազերն ալ համրուած են։ Ուրեմն մի՛ վախնաք, վասն զի շատ ճնճղուկներէ լաւ էք դուք» (Մատթէոս 10։29-31)։ Նկատի առ թէ Յիսուսին այս խօսքերը իրեն մտիկ ընողներուն համար ինչ նշանակեցին։
5 Թերեւս հարց տանք թէ ինչո՛ւ մէկը ճնճղուկ պիտի գնէ։ Յիսուսի օրերուն ճնճղուկը ճաշի համար ծախուող ամէնէն աժան թռչուններէն էր։ Անհատ մը կրնար չնչին արժէք ունեցող մէկ մետաղադրամի փոխարէն երկու ճնճղուկ գնել։ Բայց յետոյ Յիսուս ըսաւ, որ եթէ մէկը պատրաստ ըլլար երկու մետաղադրամ ծախսելու, ան ոչ թէ չորս ճնճղուկ կը գնէր, հապա հինգ։ Հինգերորդ ճնճղուկը ձրի կը տրուէր, կարծես թէ արժէք չունէր։ Այս թռչունները թերեւս մարդոց աչքին անարժէք էին, բայց Ստեղծի՛չը ինչպէ՞ս կը նկատէր զանոնք։ Յիսուս ըսաւ. «Անոնցմէ մէ՛կը [նոյնիսկ այդ հինգերորդը] մոռցուած չէ Աստուծոյ առջեւ» (Ղուկաս 12։6, 7)։ Հիմա թերեւս սկսանք հասկնալ թէ Յիսուս ինչ ըսել կ’ուզէ։ Եթէ Եհովան միայն մէկ ճնճղուկ այսքա՛ն կ’արժեւորէ, ուրեմն ան որքա՜ն աւելի կ’արժեւորէ մարդ արարածը։ Ինչպէս որ Յիսուս բացատրեց, Եհովան մեր մասին ամէն մէկ մանրամասնութիւն գիտէ։ Իրականութեան մէջ, մեր գլխուն բոլոր մազերն ալ համրուած են։
Հոգեւոր գոհարներ փնտռել
(Ղուկաս 13։24) Անիկա ալ ըսաւ անոնց. «Ջանք ըրէք որ նեղ դռնէն մտնէք, քանզի կ’ըսեմ ձեզի, թէ շատեր մտնել պիտի ուզեն եւ պիտի չկրնան»։
nwtsty սերտելու նոթ. Ղուկ. 13։24
Ջանք ըրէք։ Կամ «Շարունակեցէք պայքարիլ», «Շարունակեցէք պատերազմիլ»։ Յիսուս իր այս պատուէրով կը շեշտէ, թէ նեղ դռնէն մտնելու համար պէտք է որ սրտանց լուրջ քայլեր առնուին։ Տարբեր աղբիւրներ այս արտայայտութիւնը կը թարգմանեն՝ «Առաւելագոյն ջանքը թափեցէք», «Ամէն ջանք թափեցէք»։ Յունարէն a·go·niʹzo·mai բայը կապ ունի յունարէն a·gonʹ բառին հետ, որ շատ անգամ կը գործածուէր մարզական մրցումներուն ակնարկելու համար։ Եբրայեցիս 12։1–ին մէջ a·gonʹ բառը այլաբանօրէն կը գործածուի ակնարկելու համար քրիստոնեային կեանքի «մրցավազք»ին (ՆԱ)։ Անիկա նաեւ գործածուած է աւելի ընդհանրական իմաստով՝ «պատերազմ» (Փլպ. 1։30. Ա. Տիմ. 6։12. Բ. Տիմ. 4։7)։ Ղուկաս 13։24–ին մէջ գործածուած յունարէն բային կարգ մը ձեւերը կը թարգմանուին ‘մրցիլ’ (Ա. Կոր. 9։25), ‘ջանք ընել’ կամ ‘ջանալ’ (Կող. 1։29. 4։12) եւ ‘պատերազմիլ’ (Ա. Տիմ. 6։12)։ Քանի՛ որ այս արտայայտութեան իմաստը կապ ունի մարզական խաղերուն ընթացքին տեղի ունեցած մրցումին հետ, ոմանք կ’ըսեն որ հոս նշուած Յիսուսի «Ջանք ըրէք» պատուէրը կրնայ համեմատուիլ այն մեծ ջանքին հետ որ մարզիկը կը թափէ՝ ամէն գնով մրցանակը շահելու համար։
(Ղուկաս 13։33) Միայն թէ պէտք է որ այսօր ու վաղը եւ միւս օրը պտըտիմ, վասն զի կարելի չէ որ մարգարէ մը Երուսաղէմէն դուրս կորսուի։
nwtsty սերտելու նոթ. Ղուկ. 13։33
կարելի չէ։ Կամ «անըմբռնելի (անկարելի) է»։ Ճիշդ է որ Սուրբ Գիրքին մէջ ո՛չ մէկ մարգարէութիւն ուղղակի կը նշէ, թէ Մեսիան Երուսաղէմի մէջ պիտի մեռնէր, բայց այս գաղափարը կարելի է եզրակացնել Դանիէլ 9։24-26–էն։ Ասկէ զատ, կարելի էր ակնկալել որ հրեաները Երուսաղէմի մէջ սպաննէին մարգարէ մը,– մանաւանդ Մեսիան։ 71 անդամէ բաղկացած Սենետրիոնը՝ բարձրագոյն ատեանը, Երուսաղէմի մէջ կը ժողվուէր, ուրեմն անոնք՝ որոնք կ’ամբաստանուէին որ սուտ մարգարէներ են, Երուսաղէմի մէջ կը դատուէին։ Նաեւ, կրնայ ըլլալ որ Յիսուս ի մտի ունէր, որ Երուսաղէմը այն վայրն էր, ուր կանոնաւորաբար ներկայացուած զոհերը Աստուծոյ կը մատուցանուէին եւ Պասեքի գառը կը մորթուէր։ Յիսուսին այս խօսքը իրապէս կատարուեցաւ։ Ան Երուսաղէմի մէջ Սենետրիոնին առջեւ բերուեցաւ եւ դատապարտուեցաւ։ Եւ Երուսաղէմի մէջ էր որ ան մեռաւ որպէս «Պասեքի գառը»՝ քաղաքին պարիսպներէն քիչ մը անդին (Ա. Կոր. 5։7, ՆԱ)։
ՅՈՒԼԻՍ 30–ՕԳՈՍՏՈՍ 5
ԱՍՏՈՒԾՈՅ ԽՕՍՔԷՆ ԳԱՆՁԵՐ | ՂՈՒԿԱՍ 14-16
«Անառակ որդիին առակը»
(Ղուկաս 15։11-16) Ապա ըսաւ. «Մարդ մը երկու որդի ունէր. 12 Անոնցմէ պզտիկը հօրը ըսաւ. ‘Հա՛յր, քու ստացուածքէդ ինծի իյնալու բաժինը տուր ինծի’։ Ան ալ բաժնեց անոնց իր ունեցածը։ 13 Շատ օրեր չանցած՝ պզտիկ որդին բոլոր բաները հաւաքեց, հեռու երկիր մը գնաց եւ հոն անառակութեամբ ապրելով իր ունեցածը փճացուց։ 14 Բոլոր ունեցածը հատցուցած էր, երբ երկրին մէջ սաստիկ սով մը եղաւ ու ինք չքաւոր դարձաւ։ 15 Ուստի գնաց այն երկրին քաղաքացիներէն մէկուն քով մտաւ։ Ան ալ իր ագարակը ղրկեց զանիկա՝ խոզեր արածելու համար։ 16 Հոն կը փափաքէր խոզերուն կերած եղջիւրէն իր փորը լեցնել, բայց մէ՛կը չէր տար անոր»։
nwtsty սերտելու նոթեր. Ղուկ. 15։11-16
Մարդ մը երկու որդի ունէր։ Անառակ որդիին առակը (որ նաեւ ծանօթ է որպէս «Կորսուած որդիին առակը») յատուկ երեսակներ ունի։ Անիկա Յիսուսին ամէնէն երկար առակներէն մէկն է։ Այս առակին մէջ աչքառու է ընտանեկան փոխյարաբերութիւններու նկարագրութիւնը։ Ուրիշ առակներու մէջ, Յիսուս շատ անգամ ակնարկեց անկենդան բաներու, ինչպէս՝ սերմի տարբեր տեսակներու կամ հողին, կամ ալ այն պաշտօնական յարաբերութեան, որ գոյութիւն ունի Տէրոջ մը եւ անոր ծառային միջեւ (Մատ. 13։18-30. 25։14-30. Ղուկ. 19։12-27)։ Բայց այս առակին մէջ Յիսուս կը շեշտէ այն մտերիմ յարաբերութիւնը, որ հայր մը կ’ունենայ իր տղոց հանդէպ։ Այս առակը լսողներէն շատեր թերեւս ազնիւ եւ ջերմ հայր չէին ունեցած։ Այս առակը կը պատկերացնէ այն խոր կարեկցութիւնն ու սէրը, որ մեր երկնաւոր Հայրը ունի իր երկրային զաւակներուն հանդէպ,– թէ՛ անոնց հանդէպ՝ որոնք իրեն հետ կը մնան, եւ թէ անոնց հանդէպ՝ որոնք մոլորելէ ետք իրեն կը վերադառնան։
պզտիկը։ Մովսիսական օրէնքին համաձայն, անդրանիկ զաւակը երկու բաժին կ’առնէր (Բ. Օր. 21։17)։ Ուրեմն, եթէ այս առակին մէջի հօրը քով մնացող որդին անդրանիկ զաւակն էր, ասիկա կը նշանակէր որ պզտիկ որդիին ժառանգութիւնը իր մեծ եղբօր ժառանգութեան կէսին չափ էր։
փճացուց։ Հոս գործածուած յունարէն բառը բառացիօրէն կը նշանակէ «ցիրուցան ընել» (Ղուկ. 1։51. Գործք 5։37)։ Այս առակին մէջ, անիկա կը նշանակէ շռայլ կերպով եւ յիմարօրէն ծախսել։
անառակութեամբ ապրելով։ Կամ «շռայլ (անհոգ, անզուսպ) կեանք»։ Նոյնիմաստ յունարէն բառ մը կը գործածուի Եփեսացիս 5։18–ին, Տիտոս 1։6–ին եւ Ա. Պետրոս 4։4–ին մէջ։
խոզեր արածելու համար։ Օրէնքին համաձայն, այս անասունները անմաքուր էին. անոր համար խոզեր արածելու գործը հրեայի մը համար նուաստացուցիչ եւ արհամարհելի գործ էր (Ղեւ. 11։7, 8)։
եղջիւրէն։ Այսինքն եղջերենիի պտուղէն, որմէ ռուպ (խառնուպ) կը պատրաստեն։ Եղջերենիի պտուղը ունի փայլուն ու գոց մանիշակագոյնի զարնող սրճագոյն կաշեղէն կեղեւ եւ ծռած կոտոշի ձեւ,– ինչ որ ներդաշնակ է անոր յունարէն բառացի իմաստին հետ (ke·raʹti·on, «պզտիկ եղջիւր»)։ Մինչեւ օրս մարդիկ ձիերը, արջառները եւ խոզերը կը կերակրեն եղջերենիի պտուղով։ Պզտիկ տղուն նուաստացած վիճակը կը շեշտուի, երբ կը նշուի որ ան պատրաստ էր նոյնիսկ խոզերու ճաշ ուտելու։
(Ղուկաս 15։17-24) «Այն ատեն ինքզինքին գալով՝ ըսաւ. ‘Քանի՜ բանուորներ կան իմ հօրս տունը հացով լեցուած, ես հոս սովամահ կը կորսուիմ։ 18 Ելլեմ, երթամ իմ հօրս եւ ըսեմ անոր. «Հա՛յր, մեղանչեցի երկնքի դէմ ու քու առջեւդ, 19 ա՛լ արժանի չեմ քու որդիդ ըսուելու, զիս քու վարձկաններէդ մէկուն պէս ըրէ»’։ 20 Ու ելաւ իր հօրը գնաց։ Մինչդեռ ինք շատ հեռու էր, հայրը տեսաւ զանիկա ու գութը շարժեցաւ եւ վազելով՝ անոր պարանոցին վրայ ինկաւ ու համբուրեց զանիկա։ 21 Որդին ալ ըսաւ անոր. ‘Հա՜յր, մեղանչեցի երկնքի դէմ ու քու առջեւդ եւ ա՛լ արժանի չեմ քու որդիդ ըսուելու’։ 22 Բայց հայրը ըսաւ իր ծառաներուն. ‘Հանեցէք առաջին պատմուճանը ու հագցուցէք անոր եւ մատանի դրէք անոր ձեռքը ու կօշիկներ՝ անոր ոտքերը 23 եւ պարարտ զուարակը բերէք, մորթեցէք, ուտենք եւ ուրախ ըլլանք. 24 Վասն զի այս իմ որդիս մեռած էր ու ողջնցաւ, կորսուած էր ու գտնուեցաւ’։ Սկսան ուրախութիւն ընել»։
nwtsty սերտելու նոթեր. Ղուկ. 15։17-24
վարձկաններէդ։ Երբ պզտիկ տղան տուն վերադարձաւ, իր հօրմէն խնդրեց որ ետ ընդունուի՝ ոչ թէ որպէս իր տղան, հապա որպէս իր վարձկաններէն մէկը։ Վարձկանը ստրուկի մը պէս չէր, որ իր տիրոջ կը պատկանէր, հապա դուրսէն գործաւոր մըն էր, որ ատենը մէյ մը կու գար աշխատելու (Մատ. 20։1, 2, 8)։
համբուրեց զանիկա։ Հոս գործածուած յունարէն բառը կրնայ նաեւ թարգմանուիլ «քնքշօրէն համբուրեց զանիկա» կամ «գուրգուրանքով համբուրեց զանիկա»։ Ջերմութեամբ եւ բարեկամական կերպով դիմաւորելը ցոյց կու տայ, որ հայրը պատրաստ էր սիրով ետ ընդունելու իր զղջացող տղան։
քու որդիդ ըսուելու։ Կարգ մը ձեռագիրներ կ’աւելցնեն. «զիս քու վարձկաններէդ մէկուն պէս ըրէ», բայց ատիկա չէ նշուած շատ մը հին եւ վստահելի ձեռագիրներու մէջ։ Կարգ մը ուսումնականներ կ’ըսեն, թէ Ղուկաս 15։21–ին մէջ «զիս քու վարձկաններէդ մէկուն պէս ըրէ» նախադասութիւնը աւելցուած է, որ ներդաշնակ ըլլայ Ղուկաս 15։19–ին հետ։
պատմուճանը. . . մատանի. . . կօշիկներ։ Այս պատմուճանը պարզ հագուելիք մը չէր, հապա լաւագոյն հագուստը,– թերեւս շքեղ զարդարանքով զգեստ մը, որ պատուական հիւրի կը տրուէր։ Վերընդունուած տղուն ձեռքը մատանի դնելը ցոյց կու տայ իր հօր սէրը եւ հաճութիւնը իրեն հանդէպ, ինչպէս նաեւ ատիկա տղուն արժանապատուութիւն, վարկ եւ պատուոյ դիրք կու տայ։ Եւ քանի՛ որ սովորաբար ծառաները մատանի եւ կօշիկներ չունէին, հայրը յստակօրէն կ’ուզէ իր տղուն գիտցնել, որ ան բարի եկած է որպէս յարգարժան ընտանիքի անդամ։
(Ղուկաս 15։25-32) «Անոր մեծ որդին ագարակն էր, երբ եկաւ ու տանը մօտեցաւ, նուագարաններու եւ պարերու ձայն լսեց։ 26 Ծառաներէն մէկը իրեն կանչելով՝ հարցուց, թէ ‘Այս ի՞նչ է’։ 27 Անիկա ալ ըսաւ անոր. ‘Եղբայրդ եկաւ ու հայրդ պարարտ զուարակը մորթեց, վասն զի ողջ առողջ ձեռք ձգեց զանիկա’։ 28 Իսկ ինք բարկացաւ ու չէր ուզեր ներս մտնել, ուստի իր հայրը դուրս ելլելով կ’աղաչէր անոր։ 29 Անիկա պատասխան տալով՝ ըսաւ հօրը. ‘Ահա այսչափ տարի է, որ քեզի կը ծառայեմ ու բնաւ քու խօսքէդ դուրս չելայ ու ինծի երբեք ուլ մը չտուիր, որ իմ բարեկամներուս հետ ուրախութիւն ընէի։ 30 Բայց երբ եկաւ այդ քու որդիդ, որ քու ստացուածքդ բոզերու հետ կերաւ, անոր մորթեցիր պարարտ զուարակը’։ 31 Եւ հայրը ըսաւ անոր. ‘Որդեակ, դուն միշտ ինծի հետ ես ու իմ բոլոր ունեցածս քուկդ է։ 32 Սակայն պէտք է ուրախ ըլլալ եւ խնդալ, վասն զի այս քու եղբայրդ մեռած էր ու ողջնցաւ, կորսուած էր ու գտնուեցաւ’»։
Հոգեւոր գոհարներ փնտռել
(Ղուկաս 14։26) «Եթէ մէկը ինծի գայ, բայց չատէ իր հայրը եւ մայրը ու կինը եւ զաւակները ու եղբայրները եւ քոյրերը, նաեւ իր կեանքն ալ, չի կրնար իմ աշակերտս ըլլալ»։
չատէ։ Աստուածաշունչին մէջ, «ատել» բառը իմաստի այլազանութիւն ունի։ Ատիկա կրնայ նշանակել այնպիսի ատելութիւն մը, որ ոխի արդիւնքն է եւ անհատը կը մղէ ուրիշներուն վնաս հասցնելու։ Կամ կրնայ ակնարկել մէկու մը կամ բանի մը հանդէպ զզուանքի, ինչ որ պատճառ կ’ըլլայ որ անձը այդ անհատէն կամ բանէն խուսափի։ Կամ ալ կրնայ պարզապէս նշանակել նուազ սիրել։ Օրինակ՝ երբ Յակոբին մասին կ’ըսուի, որ Լիան ‘ատեց’ բայց Ռաքէլը սիրեց, ասիկա կը նշանակէ որ ան Ռաքէլը Լիայէն աւելի սիրեց (Ծն. 29։31. Բ. Օր. 21։15), եւ այս բառը այս իմաստով գործածուած է հրէական ուրիշ հին գրականութիւններու մէջ։ Ուրեմն, Յիսուս ըսել չուզեց, որ իր հետեւորդները պէտք էր որ իրենց ընտանիքը եւ իրենց անձը ատէին. թէ ոչ այդ պատուէրը պիտի հակասէր մնացեալ Սուրբ Գրութիւններուն (համեմատէ Մար. 12։29-31–ին եւ Եփ. 5։28, 29, 33–ին հետ)։ Այս համարին մէջ, «ատել» բառը կրնայ թարգմանուիլ «նուազ սիրել»։
nwtsty սերտելու նոթ. Ղուկ. 14։26
(Ղուկաս 16։10-13) Ան որ քիչ բանի մէջ հաւատարիմ է, շատի մէջ ալ հաւատարիմ կ’ըլլայ եւ ան որ քիչի մէջ անիրաւ է, շատի մէջ ալ անիրաւ կ’ըլլայ։ 11 Ուստի եթէ անիրաւ մամոնային մէջ հաւատարիմ չըլլաք, ճշմարիտ հարստութիւնը ո՞վ պիտի հաւատայ ձեզի։ 12 Եթէ օտարին բանին մէջ հաւատարիմ չըլլաք, ձերը ո՞վ պիտի տայ ձեզի։ 13 Ծառայ մը չի կրնար երկու տէրերու ծառայութիւն ընել, վասն զի կա՛մ մէկը պիտի ատէ եւ միւսը սիրէ, կա՛մ մէկուն պիտի յարի եւ միւսը արհամարհէ։ Չէք կրնար ծառայել Աստուծոյ ու մամոնային։
Ճշմարիտ հարստութեան ետեւէ եղիր
7 Կարդա՛ Ղուկաս 16։10-13։ Յիսուսի առակին մէջ տնտեսը իր անձնական շահին համար բարեկամներ ըրաւ։ Բայց Յիսուս իր հետեւորդները քաջալերեց որ երկինքին մէջ բարեկամներ ընեն, առանց անձնական շահեր հետապնդելու։ Ան ուզեց որ հասկնանք թէ եթէ կ’ուզենք հաւատարիմ ըլլալ Աստուծոյ, պէտք է գիտնանք ի՛նչ կերպով գործածել անիրաւ դրամը։ Ինչպէ՞ս։
8 Օրինակ, մեր նիւթական բաներով մեր հաւատարմութիւնը փաստելու համար, կրնանք նուիրատուութիւններ ընել համաշխարհային քարոզչութեան գործին համար, որուն մասին Յիսուս խօսեցաւ (Մատ. 24։14)։ Հնդկաստանի մէջ աղջնակ մը պզտիկ գանձանակ ունէր, որուն մէջ դրամ կը դնէր։ Ան նոյնիսկ խաղալիք չէր գներ, որպէսզի անոր գինը գանձանակը դնէ։ Երբ գանձանակը լեցուեցաւ, ան դրամը տուաւ որ քարոզչութեան գործին համար գործածուի։ Նաեւ Հնդկաստանի մէջ եղբայր մը, որ հնդկընկոյզի պարտէզ ունի, մեծ թիւով հնդկընկոյզներ նուիրեց մալայալամ լեզուի թարգմանութեան հեռաւոր գրասենեակին։ Ան մտածեց թէ փոխանակ գրասենեակը հնդկընկոյզ գնէ, ինք հնդկընկոյզը ուղղակի նուիրելով՝ դրամ տալէն աւելի օգնած պիտի ըլլայ իրենց։ Ասիկա գործնական իմաստութիւն է։ Նմանապէս, Յունաստանի մէջ եղբայրներ միշտ ձիթապտուղի իւղ, պանիր եւ ուրիշ ուտելիքներ կը նուիրեն Բեթէլի ընտանիքին։